Baş örtüsü Azərbaycan dövlətçiliyi üçün təhlükə deyil!

Kitab mağazalarını bağlayanda, milləti zombiləşdirmək üçün ancaq idman və şou-biznesə yol açanda, uğurun, karyeranın ancaq bu sahələrdə olduğunu iddia edəndə, təhsildə bu cür biabırçı vəziyyət yaradanda vəziyyət təbii olaraq bu həddə gəlib çatmalı idi

Hicab məsələsi birdən-birə ölkə gündəminə dırmaşdı və dərhal da heç bir olmamış kimi hər şey müvəqqəti səssizliyə büründü. Hicabın dartışıldığı və mitinqlərin başladığı vaxtdan çox keçmədi ki, dindarların tuthatutu başladı. Bununla da məsələyə fərqli baxışlar meydana çıxdı. Bu problemi xüsusi qabardanlar da oldu, yan keçmək istəyənlər də. Amma bütün hallarda ortada artıq bir gerçək var və Azərbaycan cəmiyyəti bu gerçəklə üz-üzədir – Hicab! Bəziləri ona «Çadra», bir başqaları sadəcə «Baş örtüyü», biriləri isə «Hicab» desə də…
«Xural» «Oxu» qəzeti ilə birlikdə mövzunu masaya yatırdı və «Xural»ın redaksiyasında başbilənləri topladıq. Qüdrət Həsənquliyevdən Fazil Mustafaya kimi bir çoxlarını müzakirəçilər qismində görmək istəsək də, onlarla əlaqə yarada bilmədik. Son günlər din və hicab haqqında ən çox danışan və ciddi açıqlamalar verən BAXCP sədrini tapmaq bizim üçün müşkül oldu. BQP sədri isə nədənsə telefonlarımızı götürmədi. Amma yenə kalitəli bir masa təşkil etdik və mövzunu müzakirəyə çıxardıq.
İsti, hətta qaynar bir masa alındı. Pənah Hüseyn az qala dava salacaqdı, Seymur Baycan prinsipial və təmkinli halı ilə dediyini dedi, Elşad Miri çıxışçıların sözlərini kəsdi, Əvəz Zeynallı ilə Pənah Hüseyn əsəbi tonlarla qarşıdurmaya qədər getdilər…
Hər şeyə siz qərar verəcəksiniz, Əziz Oxucu!
Doğrudan da «Baş örtüyü dövlətçiliyə təhlükədirmi?» Qərarı insanların özü verəcək…

Əvvəli ötən sayımızda

Elşad Miri
«Oxu» qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru:

Baş örtüyü yəhudilərdə də var…

Tarixə baxdığımız zaman görürük ki, baş örtüyü yəhudilərdə də var. Onların əsas mənbələrində qeyd olunur ki, başıaçıq İsrail qızının çölə çıxması ona yaraşmaz. Və yaxud xristianların «İncil»ində bununla bağlı xüsusi müddəalar var. Qurani Kərimdə isə konkret surələrində bununla bağlı ayələr var. Bəziləri iddia etməyə çalışırlar ki, İslam dini yarandığı dövrdə ərəblər guya lüt gəzirmişlər. Ərəblər də bizim nənələrimizin, analarımızın kəlağayısından istifadə ediblər. Sadəcə hicab əmri gəldiyi zaman – İslam dini 23 il ərzində, hicab əmri isə 17-ci ildə gəlib – konkret olaraq həmin hicabın forması müəyyənləşib. Yoxsa o dövrdə də hamı baş örtüyü ilə gəzirdi. Hətta işilərin də başı örtülü olub. Elə fikirləşirəm ki, bu, çox süni şəkildə yaradılmış problemlərdir. Bu övladlarının oxumağını istəməyən insanların ortaya atdıqları problemlərdir. Çünki bu gün təhsil tək dörd divardan ibarət deyil. Təhsilimizdə olan problemlər bir tərəddə qaldı, bu məsələni problem şəklində gündəmə gətirdilər. Məktəbdə təhsil alan 10-11-ci sinif şagirdləri repititor yanına getmədən ali məktəblərə qəbul oluna bilmirlər. Bu gün Azərbaycanda iki yəhudi məktəbi var, rus məktəbləri var. Əgər dövlət belə bir təhlükəni hiss edirsə, bu insanlar üçün başqa bir məktəb aça bilər. Deməyin ki, buna alternativ yoxdur. Şəxsən mənim özümün oxuduğum türk özəl litseyində yalnız oğlanlar təhsil alırdı. Bu gün demokratik dövlət olan ABŞ-da bu cür yüzlərlə məktəb var. Və yaxud Koreyada bu tip universitetləri göstərmək olar. Hələ mən İslam ölkələrini misal çəkmirəm. Bundan başqa, əgər belə bir məktəb açılarsa, onda deyilə bilər ki, bu insanlar üçün qiyabi təhsil formalaşdırılsın və bu insanlar getsinlər Türkiyədəki «Açıq Öyrətim» kimi qiyabi təhsil alaraq, imtahanlarını versinlər. Artıq tədrisin hansı formada olması da o zaman müəyyənləşdirilər. İmtahan verəndən sonra hamı kimi attestat alıb, hamı kimi ali məktəblərdə təhsil almaq hüququnu qazansınlar. Bu da yoxdursa, onda uşaqları təhsildən yayındırmağın özü bizim iştirakçısı olduğumuz beynəlxalq konvensiyaların özlərinə ziddir. İkincisi, Azərbaycan Konstitusiyasında olan Dini Etiqad Azadlığı haqqındakı 48-ci maddəyə ziddir. Bundan başqa, təhsillə bağlı illərlə qəbul edilməyən və dəfələrlə dəyişikliyə məruz qalan Təhsil haqqında Qanunda göstərilən məcburi təhsil haqqında bölümə ziddir. Bütün bu ziddiyyətlərin içində bir nəticə əldə olunmayıb. Nə danışdıqlarını, nəyə görə bunu qadağan etdiklərini əsaslandıra bilmirlər. Dini Komitənin nümayəndəsi bizimlə bərabər efirə çıxır və efirdə başqa sözlər danışdığı halda, başqa bir yerdə deyir ki, «məcburam, bunu içim yana-yana deyirəm…» Təsəvvür edin… Biri var Allahın hökmünü nəzərdə tutasan, biri də var Komitə sədrinin əsaslandıra bilmədiyi hər hansı bir məsələni… Bu məsələ məhz İranla əlaqələndirildiyinə görə belə problemlər yaranıb. Amma bu məsələyə Türkiyə, Malayziya, Sinqapur prizmasından yanaşılsa, daha fərqli modellər ortaya çıxmış olacaq.

Əvəz Zeynallı:
«Xural» qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru:

– Məsələlər müzakirə olunmadıqca, daha da mürəkkəbləşir…

Telekanallara zəng edirlər, bunları efirə çıxarmayın…

Elşad Miri:
– Təbii ki… Amerikada baş nazir deyir ki, mən filan təhsil sistemini, prezidenti deyir ki, başqasını bəyənirəm. Amma bizdə belə müzakirə yoxdur. Mən bizi efirə çağıran adamlara deyirəm ki, əgər bizi ilahiyyatçı kimi dəvət edirsinizsə, dediklərimizi «qayçılamayın». Efirə buraxıldığımız zaman zəng edib bir-bir televiziyalardan xahiş edirlər ki, bu şəxsi çağırmayın, bu şəxs filankəslərdəndir, filan qruplardandır və yaxud bu verilişi ümumiyyətlə, efirə buraxmayın. Belə bir tendensiyalar gedir. Amma nə olursa olsun, Türkiyədə nəticə dəyişdi. Tunisdə, Misirdə də eynilə. Mən hesab edirəm ki, bu insanlar dövlətlə din arasındakı düşmənçilik məsələsini yaradırlar, bu da doğru deyil.

Baş örtüsü Azərbaycan dövlətçiliyi üçün təhlükə deyil!

Mirmahmud Mirəlioğlu
Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri:
– Mən bu mövzunun müzakirəsinə qatılmaq istəməzdim, ancaq sizin dəvətiniz olduğu üçün onu qəbul etdim. Nə üçün? Ona görə ki, bu mövzu Azərbaycanda aktuallıq kəsb edən mövzu deyil. Bu, sizin dediyiniz kimi, süni yaradılmış məsələdir. Azərbaycan təhsilinin o qədər böyük problemləri var ki, baş örtüsü məsələsi Azərbaycan dövlətçiliyi üçün təhlükə deyil. Ona görə ki, Azərbaycanda nə dövlət var, nə də dövlətçilik. Baxmayaraq ki, biz onun müstəqilliyinin 20 ilini qeyd edəcəyik. Sadəcə, bir qrup adamın mənimsədiyi və idarə etdiyi bir qurum var. Əgər dövlət olsa, başı olsa, onun başının örtüyü də olmalıdır. İstidən, soyuqdan qorunduğu kimi, dinsiz dövlətin, imansız cəmiyyətin içərisində bu mövzuda danışmaq, sadəcə vaxt itirməkdən başqa bir şey deyil. Biz guya ki, tolenrant bir cəmiyyətik. Baxın, Azərbaycanda din daşıyıcılarının əksəriyyəti – islamdan başqa – bütün dini rituallara riayət edirlər. Yəhudilər ibadət zamanı öz fəslərini mütləq şəkildə başlarına qoyurlar. Bizdə belə məsələlərdə fərqli yanaşma var. Qurani Kərimin Əssab surəsinin 59-cu ayəsi, Nur surəsinin 31-ci ayəsində birmənalı şəkildə bu barədə Allah göstərişi var. Qanunlarımıza görə, din dövlətdən ayrıdır. Ona görə mən məxsusi vurğulayıram ki, bizdə dinsiz dövlətdir. Dövlət nümayəndələrindən, ictimai xadimlərdən və üzdə olan insanlarımızın hansı birindən soruşsanız ki, siz ailə-nigah məcəlləsinə görə və yaxud vicdan azadlığına görə Vətəndaş Vəziyyətini Aktla qeydiyyata alan idarədə qeydə alınmamışdan əvvəl kəbin kəsdirmisinizmi? Hamı deyəcək ki, bəli, bizim kəbinimizi filan molla, filan axund kəsib. Bunu Milli Məclisdə bu haqda qanun qəbul olunanda o vaxtkı spikerdən xüsusi soruşmuşam ki, niyə ailə-nigah məsələsində yazırsınız ki, «dini nigah hüquqi əsas daşımır.» Vacibdir ki, bunu yazasınız, yazmayın da… Onsuz da hamı ailə qurarkən, nigaha daxil olarkən dini kəbin də kəsdirir. Burada eşitdim ki, sən demə, əlahəzrət təhsil nazirimiz mediaya müraciət edib və yardım istəyib. Bu bir müddət əvvəldən hazırlanmış bir məsələ idi. Azərbaycanda İslamla və bu istiqamətdə iş görməklə bağlı məsələ idi. Onu da hazırlayıb ortaya qoydular, indi də qarşısında dura bilmirlər. Çıxış yolları axtarırlar, tapa bilmirlər. Bunu əvvəla, İran anti-islam cümhuriyyətinə bağlamağın özü doğru deyil. Nə üçün? Çünki oradakı insanlar kifayət qədər azaddırlar. Bu gün İran adlanan məmləkətin ayətullahları ancaq ibadət vaxtı qurtarandan sonra uniformalarını əyinlərindən çıxarırlar. Onlar bunu küçədə geyinə bilmirlər. Tehranda və Təbrizdə artıq heç bir ayətullah əba ilə gəzə bilmir. Onun əbasını əynindən çıxarır, əmmaməsini başından çıxarır, özünü də lağa qoymağa başlayırlar. Ona görə də onlar məcburdurlar ki, həmin uniformalardan istifadə etməsinlər. Amma burada bu məsələnin kökündə dayanan sadəcə qanunların işləməməsidir. Fikir verin, heç bir sərəncam yoxdur. Dini Komitənin ortada olan heç bir qərarı yoxdur. Təhsil Nazirliyinin şifahi göstərişlərindən başqa heç bir yazılı sərəncamı yoxdur. Məktəblərin hərəsində bir uniforma tətbiq etməyə başlayıblar. Hətta axırıncı dəfə müsabiqə keçirdilər və özləri bəyan etdilər ki, bir müəssisə, bir qurum bu məsələnin öhdəsindən gələ bilməz və onlar yalnız 9-11-ci sinif şagirdləri üçün forma seçə biliblər. Burada böyük bir başıpozuqluq var. Bu coğrafiyada, bizim yaşadığımız ölkədə nəinki islam dini, bütün digər dinlər o qədər azaddırlar ki, dünyada bunun anoloqu yoxdur. Bu sahədə din və təriqətlərə azadlıq vermişik, onlar sərbəst şəkildə fəaliyyət göstər bilir və bu, dövlət üçün heç bir təhlükə yaratmır. Bəzi şərhçilərimizin bu məsələ ilə bağlı şərhləri ilə tanışam. Onlar nədən ibarətdir? Onlarda çox bilgisizlik var. Tək ilahi kitabı, Allahın hökmlərini yox, hətta tarixi faktları bilməməzlik var. Qazan xanın əgər geyim islahatı olmasaydı, İmadəddin Nəsimini bizim məşhur rəssamlarımız belə geyindirə bilməyəcəkdi. Onun kişi geyimi, qadın geyimi necə olmalıdır kimi islahatları oldu. Ayaq geyimi, baş geyimi necə olmalıdır, bütün bunlar da həmin islahatlara daxildir. Bununla bağlı ən müasiri 1930-33-cü illərdə Türkiyə Cümhuriyyətinin apardığı geyim islahatı oldu. Əmmamələrin papaqla əvəz olunması ani olaraq həyata keçirildi. Bu günkü Türkiyədə cümhurbaşkanı və başbakanın bu məsələyə münasibəti də, mövqeyi də bəllidir. Görürsünüzmü, Atatürk Türkiyəsindən artıq sanki bəzi dəyərlərə görə əsər-əlamət yoxdur. Bütövlükdə tam əleyhinədir. Dünən əgər Türkiyənin Böyük Millət Məclisinə bir xanımın hicabla daxil olması böyük səs-küyə səbəb olurdusa, bu gün heç kəsin ruhu da incimir və hicablı xanımlar istədikləri kimi Məclisə daxil olurlar. Yəni böyük dəyişikliklər baş verir. İstər Türkiyəmizdə olsun, istərsə də Azərbaycanımızda. Bu dəyişikliklərin müsbət cəhətlərini nəzərə almaq lazımdır. Burada bir qəribəlik də var. Bütün bunların gündəmə gətirilməsində məqsəd həm təhsillə bağlı problemləri unutdurmaq üçün lazımdır, həm də sonrakı hadisələri məhz buna bağlamaqdan ötrü lazımdır. Guya bunların hamısı bir-biri ilə əlaqəlidir. Elə insanlar həbs olunurlar ki, onların ümumiyyətlə, Azərbaycanda heç kimlə əlaqəsi yoxdur. Və yaxud varsa belə, adamdan soruşarlar ki, «sən niyə gözləyirdin bu cinayət baş versin, sonra da bu tədbiri görəsən?» Əgər sıravi Azərbaycan vətəndaşı görürsə ki, ümumiyyətlə, bu və ya digər partiyaların başqa xarici ölkələrlə əlaqələri var, onda nə üçün bunları vaxtında həbs etdirib, qarşılarını almırlar? Gözləyirlər ki, onlar hansısa qanunsuz hərəkətə yol versinlər, sonra müəyyən tədbirlər görsünlər? Ona görə də mən burada baş örtüyü ilə bağlı məsələdə vicdan azadlığına önəm verilməsinin zəruriliyini qeyd etmək istəyirəm. Hesab edirəm ki, bu, hər kəsin şəxsi işidir. Baxmayaraq ki, bəzi insanlarımız bunu xüsusi vurğulayırlar ki, bu məsələyə indidən diqqət yetirmək lazımdır, çünki sabah böyük fəsadlar ola bilər. Hesab edirəm ki, heç bir fəsadı olmayacaq. Siz o insanlara, o dahilərə diqqət edin ki, onlar mili geyimlər geyinən valideynlərin övladları idi və onların Azərbaycanda, dünyada tanınmasına heç nə mane olmadı. Siz həm də indi müasir dəblə uzlaşan insanların övladlarına diqqət yetirin. Müasir dəb nə deməkdir? Bildiyimə görə dəb bəzi milyonçu insanların öz təfəkkürü ilə yaratdıqları geyimdir və hər il dəb adı altına dünyanın bu sahədə olan insanlarını özünə aludə etmək üçün lazımdır. Heç kim də bu insanlardan soruşmur ki, mən nə üçün məhz belə geyinməliyəm, özümə rahat və sərfəli olan geyimi geyinməməliyəm? Amma baxırsan ki, baş örtüyü ətrafında gedən müzakirələr bu müasir dəb aludəçisi olan insanların geyimlərindən daha çox aparılır.

Günah birbaşa Azərbaycan hakimiyyətinin üzərindədir…

Seymur Baycan
Müstəqil yazar, ekspert:
– Mənim üçün bu haqda danışmaq bir qədər çətindir. Ona görə ki, mübahisələrə girmək üçün o qədər də həvəsli deyiləm. Çıxışlarda o qədər boşluqlar var ki, onlara öz münasibətimi bildirsəm, gərək tədbirdən sonra tamam başqa yerlərə gedək. O baxımdan məsələyə ümumi fikir bildirmək istəyirəm. Zərurət olarsa əlavə edərəm. Əvvəla, vəziyyətin bu həddə gəlib çatması birbaşa Azərbaycan hakimiyyətinin apardığı siyasətin nəticəsidir. Kitab mağazalarını bağlayanda, milləti zombiləşdirmək üçün ancaq idman və şou-biznesə yol açanda, uğurun, karyeranın ancaq bu sahələrdə olduğunu iddia edəndə, təhsildə bu cür biabırçı vəziyyət yaradanda vəziyyət təbii olaraq bu həddə gəlib çatmalı idi. Bəziləri deyir ki, hakimiyyət dindarlardan istifadə edib, müəyyən mövzuları yaddan çıxarmaq, arxa plana çəkmək üçün bu üsula əl atıb. Bunun özü də çox qorxulu bir şeydir. Elə bir şeydir ki, bunun özündə də oyun qaydası belədir ki, oyunun sonunda onsuz da o tərəf udur, bu tərəf yox. Hətta bu oyun olsa belə. Yəni vəziyyətin bu həddə gəlib çatmasının bütün günahlarının birbaşa hakimiyyətdə olduğunu hesab edirəm. İkincisi, mən baş örtüsü, hicab sözlərinin işlədilməsinin əleyhinəyəm. Çünki dindar qisim bu sözləri işlətməklə bizi böyük bir mənbədən ayırmaq istəyir ki, Azərbaycan maarifpərvərləri buna qarşı mübarizə aparmasınlar. Mənim üçün bunun adı çadradır. Hicab sözünü ortaya atıblar və onu bir qədər müasirlşdirməyə çalışıblar, əslində bu bir çadradır. Mən istəmişəm ki, yazarlarımız da bunu çadra kimi işlətsinlər, hicab kimi yox. Bunu yaxşı şəkildə təqdim etmək olmaz. Dindarlarda belə bir xüsusiyyət var – bəşəriyyətin bütün nailiyyətlərini dinə şərik etmək. Mən bir şeyi anlaya bilmirəm, qızların məktəbə getməsi üçün din və din xadimləri hansı proseslərdən keçiblər ki, bu gün də deyirlər ki, qızlar çadrada məktəbə getməlidir. Axı bunun uğrunda əziyyət çəkən, həyatı bahasına mübarizələrə qatılan adamlar var. Qızların məktəbə getməsi bu qədər asan olmayıb axı… Bir əsr əvvəl həmin bu dindarlar o adamları «mütrüf» adlandırırdılar, onları cəmiyyətin gözündən salmaq üçün yüz işə əl atırdılar. Sizin əyninizə geyindiyiniz o kostyumu bir əsr əvvəl geyinmək çox çətin məsələ idi. Elşad bəy (Elşad Mirini nəzərdə tutur…) bu gün çox rahatlıqla əyninə geyinib. Halbuki yüz il əvvəl bunu geyinən ziyalıları daşa basırdılar. Çox çətin idi. O vaxt onlara «intellegent», «farmazon», «centlemen» deyirdilər, bu sözlərin arxasında böyük təhqirlər vardı. Təxminən bu gün işlədilən, üzr istəyirəm, «qoluboy» sözü kimi bir söz idi. Yəni bu adamlar özlərini təhlükə altına qoyublar, oxuyublar, maarifləniblər və Azərbaycana qayıdanda da deyiblər ki, qızlar da təhsil almalıdır.

Əslində, bu gün dindarların nəsə tələb etməyə haqları yoxdur.

Dindarlar deyirlər ki, təhsil naziri təhsildəki problemləri yatırmaq üçün bu məsələni prolblem halına salıb. Niyə onda sizin indi bu problemlər yadınıza düşüb? Bəyəm təhsildəki problemlər sizin problemləriniz deyildi? Təhsildəki rüşvətin və biabırçılığın sizə dəxli yox idi? Gərək çaldralı qızları məktəbə buraxmayaydılar ki, bu məsələni qaldıraydınız? O zaman Misir Mərdanova etirazınızı bildirməliydiniz? Niyə ondan əvvəl etiraz etmirdiniz? Növbə mütləq sizin özünüzə çatmalı idi ki, danışaydınız? Mütləq o zaman deməliydiniz ki, Azərbaycan təhsilində filan problemlər var, getsinlər əvvəlcə onları düzəltsinlər? Mütləq çadra problemi ortaya çıxmalı idi ki, siz bu haqda danışaydınız? Ondan əvvəl danışmaq olmazdı?

Mirmahmud Mirəlioğlu
– Sözləriniz burada danışanlara aiddir, yoxsa fikrinizi ümumilikdə bildirirsiniz?

Elşad Miri:
– Ortalığa atır da…

Seymur Baycan:
– Əsas istifadə olunan sözlərdən biri də «demokratiya»dır. Müxtəlif ölkələri nümunə gətirirlər. Mən də deyirəm ki, haqqınız olmayan şeylərdən danışmayın. Bəşəriyyətin elə uğurları var ki, onların əldə edilməsində sizin heç bir qurbanınız, heç bir haqqınız yoxdur. Onu xalqlar ediblər, onların işidir, özünüzə şərik qoşmayın. Yəni lazım olmayanda kənara qoyursunuz, lazım olanda da belə qəşəng, ovuc-ovuc istifadə edirsiniz. Yəni bu söhbətlər əsas 1789-cu ildən başlayıb. Mən müsəlmanlara bir onların təqviminə görə hörmətim var. Çünki müsəlman təqviminə görə, Fransa Burjua inqilabı hələ baş verməyib, mobil telefon hələ kəşf olunmayıb, televizor hələ yoxdur…

– 1432-ci ildir…

– Hə…. Hələ o ildədirlər.

Elşad Miri:
– Onda yəhudilərin təqvimi ilə 5 mininci ildir. Onda xristianlar da onlardan 3 min il geridə qalıb?

Seymur Baycan:
– 150 yəhudi Nobel mükafatçısıdır. (Sərt tonda…) Danışarsan sonra… Mənim sözümü kəsmə, mən sənin sözünü kəsmədim.

Pənah Hüseyn
Sabiq deputat:
– Burada dava salmaq niyyətiniz varsa, deyin. Bir-birinizə hörmətlə yanaşın. Belə yekə-yekə də danışmayın…

Əvəz Zeynallı:
– Burada davalıq bir şey yoxdur… Təmkininizi pozmayın…

Seymur Baycan:
– Mən başqalarına diqqətlə qulaq asmışam və xahiş edirəm ki, eyni qaydada məni dinləsinlər.

Pənah Hüseyn:
– Dinləyicilərə hörmətlə yanaşın ki, biz də hörmətlə qulaq asaq.

Seymur Baycan:
– İndi kim günahkardır, sözü kəsilən, yoxsa söz kəsən?

Elşad Miri:
– Mənəm günahkar. Xahiş edirəm, buyurun, davam eləyin.

Pənah Hüseyn:
– Şəxsən mən müsəlmanam. Sən nə haqla deyirsən ki, müsəlmanlar geridə qalıb, təqvimləri geriyə işləyir? Sən kimsən?

Əvəz Zeynallı:
– Pənah bəy, siz də öz fikirlərinizi bildirərsiniz…

Pənah Hüseyn:
– Fikir söyləmək məsələsi deyil. Bu adam kimdir ki, müsəlmanları təhqir edir?

Seymur Baycan:
– Kim təhqir etdi ki müsəlmanları? Mən sadəcə dedim ki, müsəlmanların təqvimində hələ Fransa burjua inqilabı baş verməyib.

Pənah Hüseyn:
– O cür istehzalı danışmağın özü hörmətsizlikdir…

Seymur Baycan:
– Sizdə elə bir aparat varmı ki, mənim istehza ilə danışıb-danışmadığımı qeydə alsın?

Əvəz Zeynallı:
– Mövzudan yayınmayaq, xahiş edirəm…

Seymur Baycan:
– Mən artıq öz sözümü dedim… Ehtiyac olsa, davam edərəm.

Əhməd Oruc
«Azadlıq» Partiyasının sədri:
– Həqiqətən də çox ağrılı, çətin məsələdir. Seymur bəyin dediklərində müəyyən həqiqətlər var, amma iki postulatını qəbul etmirəm. Birincisi, onun deməsi ki, qızların təhsil almasında dindarların nə xidməti olub ki, indi nə tələb etsinlər. Bizim elektrik enerjisinin alınması ixtirası ilə heç bir əlaqəmiz yoxdur, amma bu o demək deyil ki, biz işıqdan istifadə etməməliyik. «Nə xidmətin var ki, sən ondan istifadə edəsən» ifadəsinin özü doğru deyil. Bir də «bu məsələlərlə bağlı günah hakimiyyətdədir» postulatını da qəbul eləmirəm.

Pənah Hüseyn:
– Postular nədir? Bu adam danışdığı sözün mənasını bilmir…

Hakimiyyət ona görə müzakirələrin olmasını istəməyib ki, yararsız idarəetməsi üzə çıxacaq…

Əhməd Oruc:
– Bu məsələ cəmiyyət olaraq tərəfimizdən mütləq müzakirə edilməlidir. Yəni Prezident Aparatında razılaşdırılan hər hansı bir layihə cəmiyyətə təqdim olunsa da o layihə ilə cəmiyyət idarə oluna bilməz axı… Bütün insanlar – ziyalılar da, inanclı adamlar da, sivil institut, müxtəlif təşkilat və qurumlar da, fərdlər də bu məsələdə öz mövqelərini bildirməlidirlər və ortaq hansısa fikrə gəlinməlidir. Mənim fikrimcə, Azərbaycanda bu məsələ ilə bağlı o qədər də böyük problem yoxdur. Biz bu gün nə sırf Qurani Kərimlə, nə də sırf beynəlxalq konvensiyalara, hətta öz Konstitusiyamıza uyğun ildarə olunan cəmiyyət deyilik. Bu mütləq nəzərə alınmalıdır. Hər üç komponent cəmiyyətdə ehtiva tapmayana qədər təbii ki, Azərbaycanda çox ciddi fəsadlar ortaya çıxa bilər. Ona görə də elə bilirəm ki, bu məsələlərdən hansısa birinin ifratına varanda, digər təməl prinsipləri nəzərə alınmayanda mütləq bir problem ortaya çıxır. Azərbaycan cəmiyyətinin nə cür idarə olunması, hansı ideyalar, hansı fikir, hansı prinsiplər əsasında idarə olunmasını bizdən əvvəl də – Seymur bəyin də qeyd etdiyi kimi, keçən əsrdə olan mütəfəkkirlərimiz, həyatlarını bu yolda fəda edən insanlar müzakirə ediblər. Bu prinsiplər bizim bayrağımızın rəngində də özünü tam ehtifa eləyib. Biz bir mədəniyyətin, bir millətin nümayəndəsiyik. Əksəriyyətimiz türkdür. Bizim cəmiyyətimiz 1400 ildən artıqdır ki, müsəlman dininin təsiri altında formalaşıb. Biz bizdən əvvəl gələnləri əxz edə-edə gəlmişik və bayrağımız bütün bunları özündə əks etdirir: Qırmızı rəng – müasirlik – dünya ilə ayaqlaşmaq, demokratik prinsipləri, insan haqlarını, beynəlxalq konvensiyaları qəbul etmək, BMT-nin prinsipləri ilə razılaşmaq zorunda olan bir cəmiyyət deməkdir. Yəni bu məsələlər bizim bildiyimiz bu üç xətti paralel inkişaf etdirdiyimiz təqdirdə həll olunacaq məsələlərdir. Azərbaycanda bu cür normal bir model üzərində cəmiyyət qurulmalıdır. Konkret olaraq bu məsələyə gəlincə, bayaq qeyd olundu ki, Misir Mərdanov bu məsələ ilə bağlı mətbuat nümayəndələrinə müraciət edərək onların da fikir bildirməsini istəyib. Bu yanaşma indiki hakimiyyətin prinsiplərinə tamamilə zidd məsələdir. Bunlar hər zaman hesab ediblər ki, onlar hamıdan ağıllıdırlar və heç bir zaman da heç bir məsələni cəmiyyətin müzakirəsinə çıxarmırdılar. Çünki indiki hakimiyyət ona görə müzakirələrin olmasını istəməyib ki, müzakirələr hakimiyyətin yararsız idarəetməsini gec-tez üzə çıxaran bir vasitədir. Ondan sonra da çox aydın şəkildə görünəcək ki, hakimiyyətdə əyləşənlər həm intellektual, həm əxlaqi-mənəvi dəyərlər, həm dünya ilə ayaqlaşmaq baxımından çox geridə qalmış adamlardır. Görünür, hakimiyyətdəkilər artıq bu problemin ağırlıq yükünü dərk ediblər və özləri həll edə bilmədikləri üçün cəmiyyətin müzakirəsinə çıxarıblar. Mən bir əks sual da vermək istəyirəm ki, məsələ tam aydınlaşsın. Tutaq ki, Misir Mərdanovun çıxışına qədərki dövrdə hicabla bağlı Azərbaycanda elə bir ciddi problem var idi ki?

Yuxarı siniflərdə niyə dərs keçirilmir?!

Davamı gələn saylarımızda

Hazırladı:
XuralTAC

“Xural” qəzeti
il: 9, sayı: 006(414), 13-19 fevral 2011-ci il