“Qaynar Qazan”da Bəxtiyar Hacıyev (III sonuncu hissə):”Amerikanı supergüc edən beyinlərə yatırdığı sərmayədir”

Bəxtiyar Hacıyev: “Hafiz Hacıyev atamın əmisi nəvəsinin bilmirəm nəyidir”

Mənim yerim saat 4-ə kimi yatıb, vaxtının böyük bir hissəsini avaralanaraq pivə içməyə sərf edən və sonra axşamlar sosial şəbəkələrdə insanları müzakirəyə çıxaranların yanında deyil

Bəxtiyar Hacıyev Harvardda oxuyub. “Qaynar Qazan”a dəvət olunmasının səbəblərindən biri sırf budur. Təbii ki, “Qaynar Qazan”a dəvət olunacaqların arasında bir neçə dəfə onun da adını səsləndirmişdilər – ki, onun da səbəbi Harvarddır. Əslində, Bəxtiyar Hacıyevi diqqətə çıxaran, onu məşhurlaşdıran, həbsinə səbəb olan, bütün dünyada məşhur edən də Harvarddır.

Dünyada elə mərkəzlər var ki, təkcə orada oxumaq yox, az qala bir ziyarət də adamı digərlərindən fərqləndirə bilir. Harvard o məkanlardandır. Dünyanın super dövlətini idarə edənlərin əksəriyyəti Harvardın məzunlarıdır. Amerikan idealizminin bəşəriyyətə yayılmasının təməl mərkəzlərindən biri Harvarddır və bu elm mərkəzi elə bir qüdrətli şəbəkəyə malıkdir ki, bəzən bəzi dövlətlərdən də güclü ola bilir. Qısa və konkret bir rəqəm: Harvardın büdcəsi 36 milyadr dollardır! Bilmirəm, bu rəqəm nəyisə ifadə etdimi?

O mənada bəzən özünübilməz adamların, bəzi odioz məmur balalarının, ya da oliqarxiyanın iri fiqurlarının Amerika ilə döyüşə qalxmasını anlamaqda çətinlik çəkirəm. Bir universitetinin büdcəsi bizim dövlətimizin büdcəsindən təzminən 3 dəfə çoxdur və Amerikada bu cür bilinən və bilinməyən minlərlə qurum var – minlərlə ha…

Bu mənada Bəxtiyar Hacıyevi danışdırmaq istədik. Hələ bundan əvvəl – “Qaynar Qazan”ın ötən 14-cü buraxılışında Qubad İbadoğluna yazılan giriş yazısındakı “Klintonun dostu” anlamına gələn ifadədən çəkindiyini oxuyanda xəyal qırıqlığına uğrayan kimi oldum. Söhbətimiz əsnasında bu ehtiyatlılığını bir miqdar anlasam da, Bəxtiyarı həddindən artıq ehtiyatlı gördüm. Stalin Lenini görəndə necə hisslər keçirmişdisə – məsələsi ondan iraq – təxminən ona oxşar bir hiss də demək olar.

Bu, Bəxtiyar Hacıyevlə ilk müsahibəm idi. Onu həbsdə olanda tanımışam. Hər zaman dəstək vermişik, ağzından və qələmindən çıxan hər sözü “Xural” manşetdən yayınlayıb, amma bizim həbs dönəmimizdə heç müdafiəmizdə görmədik, eşitmədik. Təbii ki, ümumi qənaət yaratmaqda və ilkin təəssüratda bu məqamların da verdiyi olumsuz təsirlər olsa da, müsahibə boyu Bəxtiyarın bir çox məsələlərdə hazırlıqlı olduğunu müşahidə etdim.

Azərbaycandakı situasiyanı miqyaslı formada analiz edə və doğru nəticələrə gələ bilir. Geniş Harvard şəbəkəsinin də verdiyi imkanlarla çox məlumatlıdır. Siyasi və ictimai elitanın yaxınlarına gəlməkdənsə, özünə başqa qruplar və dost çevrələri axtarır. Bu, həm yaxşıdır, həm də pis. Yaxşıdır ona görə ki, əlaqələrin genişlənməsinin nəyi pisdir ki. Pis odur ki, sayı az olsa da, ictimai fikrə təsir göstərən qrup Bəxtiyarın qaçıb uzaqlaşmaq istədiyi qrupdur həm də. Rəssamlar, elm adamları, fərqli gənclər qruplarının qaynar ictimai-siyasi mühitlə nə əlaqəsi ola bilər ki?

Tənqiddən çox ehtiyatlanır. Gənclərlə – adını çəkdiyi və çəkmədiyi ictimai fəallardan bir çoxu ilə kəskin münasibətləri var və mənə elə gəldi ki, bir az uzaqlaşmasının səbəblərindən biri də budur. Özü də təsdiqlədi ki, tonu bir az kəskin olanları dostluğundan çıxarır və məlum oldu ki, bəzilərini dostluqdan çıxarmasaymış, daha fərqli suallar gələ bilərmiş.

Siyasi ehtiyatlılığı yüksək səviyyədədir. “Qırmızı xətt” məsələsində o qədər həssasdır ki, hətta gizlətməyə belə ehtuyac duymur. Açıqca Azərbaycanı idarı edənlər haqqında danışmamağı tərcih edir və bunu etiraf edir. Hətta “qırmızı xəttə” yaxınlaşdığını hiss edən kimi, fəaliyyətlərini dayandıracaqlarını bəyan edir və bu, büsbütün mübarizədə olmamaq mənasına gəlir.

Savadlı, hazırlıqlı, ABŞ-da yüksək əlaqələri olan, Harvardda oxuyan, eyni zamanda çəkingən, ehtiyatlı, içində bir “qırmızı xətt” həyəcanı daşıyan, vəziyyət gərginləşən kimi fəaliyyətini dayandırmağa hazır olan bir gənc var qarşınızda – bu, Bəxtiyar Hacıyevdir.

Onunla strateq.az saytının redaksiyasında, “Qaynar Qazan”ın 15-ci qonağı olaraq söhbətləşdik. Azərbaycanın gələcəyinə nə kimi töhfəsi olacaq, ya da ola bilər suallarına isə Siz qərar verəcəksiniz, Əziz Oxucu və Tamaşaçılar…

Əvəz Zeynallı

I hissəni buradan oxuya bilərsiniz:

https://www.xural.com/?p=37681: (“Qaynar Qazan”da Bəxtiyar Hacıyev (I hissə): “Ölkə rəhbəri ilə araq içənlər bir anda qəhrəman olur”)

II hissəni buradan oxuya bilərsiniz:

https://www.xural.com/?p=37706: (“Qaynar Qazan”da Bəxtiyar Hacıyev (II hissə): “Azərbaycan demokratiya baxımından Türkiyədən bir xeyli öndədir”)

III-sonuncu hissə

Hərbi xidmət insanların təhsillərinə mane olmamalıdır

– Bununla bağlı bir neçə sual daha var: “Bəxtiyar bəy hərbi xidmətdə olmadığına görə, təəssüflənmirmi? Müharibə başlayarsa, Bəxtiyar bəy hərbi xidmətdə olmadığına görə müharibəyə getmək ona problem yaratmayacaq ki? ” Rüfət Əliyev yazır: “Təkrarən həbs və hərbi xidmətlə bağlı seçim etmək məcburiyyətində qalsaydı, hansını seçərdi?”

– Hərbi xidmətlə bağlı öz mövqeyimi bir dəfə bildirdim ki, daha az sayda, daha kompakt və daha peşəkar ordunun olmasının tərəfdarıyam. Digər insanlar – hansılar ki, həqiqi hərbi xidmət keçməlidirlər, onlar üçün alternativ, qısa müddətli, intensiv hərbi xidmət olmalıdır. Bu, ödənişli və yaxud da başqa əsaslarda ola bilər. Çünki biz başqa resurslardan olduğu kimi insan resurslarından da optimal istifadə etməyi bacarmalıyıq. Bir şəxs əgər gedib dünyanın ən tanınmış universitetində texnologiya, astrofizika, molekulyar biologiya sahəsində çox böyük tədqiqatlar eləyə bilərsə, həmin şəxsi zorən bir il, il yarım hərbi xidmətdə saxlamağın heç bir mənası yoxdur. Əgər həmin insan ölkə üçün daha faydalı ola bilərsə, onu 3 və ya 6 aylıq – iki mərhələdə – yay və qış tətillərində hərbi xidmət keçməsi daha məsləhətdir. Əsas odur ki, hərbi xidmət insanların təhsillərinə mane olmasın. Bu gün bakalavr təhsilindən sonra bir çox insanları hərbi xidmətə aparırlar. Onlar növbəti mərhələdə öz ixtisas sahələri üzrə təhsil ala bilərlər. Amma hərbi xidmətə gedəndən sonra ümumiyyətlə, təhsildən də uzaq düşürlər, ruhdan da… Orada incidilən uşaqlar da olur. Hərbi xidmətdən qayıdandan sonra baxırsan ki, onların bir qismi universitetlərdə artıq magistr təhsillərini davam etdirmirlər.

6-cı sinifdən soyuq və pis şəraitdə yaşamışam

– Yəni deyirsiniz ki, mən, Bəxtiyar Hacıyev olaraq hərbi xidmətə getməkdən çəkinməmişəm?

– Təbii ki… Çünki mən lisey dönəmindən – 6-cı sinifdən öz ailəmdən uzaqda yaşamışam və kifayət qədər soyuq və pis şəraitdə yaşamışam. Həmin illərdə liseyin bütün pəncərələri sınıq idi və soyuq otaqlarda dərs keçməli, qalmalı olurduq. Axşam saat 12-də yatıb, səhər 6-da məcburən yuxudan oyandırılırdıq. Başqa uşaqlar bayramlarda öz ailələrinin yanında olanda, istirahət edəndə, yaxşı yatıb duranda, yaxşı qidalananda, biz çox keyfiyyətsiz yeməklərlə, çox pis şəraitdə 11-ci sinfə qədər yaşamışıq.

– Təxminən əsgərlik eləmişəm, deyirsiniz…

– 6-cı sinifdən əsgərlik eləmişəm. Amerikada təhsil alanda da o çətinlikləri görmüşəm. Yəni o çətinlikləri 6-cı sinifdən görə-görə gəlmişəm. Hərbi xidmətə etirazımın kökündə isə, bayaq dediyim kimi ordudan siyasi təzyiq vasitəsi kimi istifadə olunmasıdır. Əgər bu gün qarşımda seçim olsa və təzyiq olmasa, mən böyük məmnuniyyətlə, hərbi xidməti seçərdim. Çünki Azər bəy kimi insanların sualları ilə qarşılaşmamaq, hərbi əməliyyatlar başlayanda da başqa cür töhvə vermək üçün mən hərbi xidmətdə olmaq istəyərdim. Amma siyasi proseslər elə gətirdi ki, məni 2007-2010-cu illər arasında küncə sıxdılar. Elə hakimiyyət daxili qruplar vardı ki, onlar elə düşünürdülər ki, mən ABŞ-da təhsil alıb, gələndən sonra onların vəzifəsində oturacam, onları işlərindən kənarlaşdıram. Ona görə də məxsusi canfəşanlıqla ölkə rəhbərliyini əmin eləməyə çalışırdılar ki, bu şəxs mütləq həbs olunmalıdır və yaxud da harasa göndərilib cəzalandırılmalıdır.

Məni 14-cü kalondan tez-tez çıxarırdılar

– Sərdar Əlibəyli çox maraqlı bir sual soruşur. Özünüz də ona cavab vermisiniz ki, “axır, bir dənə maraqlı sual çıxdı”:  “”Avroviziya” yarışmalarına hər gün məxsusi və məxfi qaydada 14-cü kalondan gətirilməsi doğrudurmu? Bu haqda mənə həmin kalonun rəsmiləri də, bəzi məlumatlı dustaqlar da danışıblar. Əgər bu informasiya doğrudursa, onun pərdəarxasında nə var idi və ədliyyə sistemini buna kimlər və nə ilə məcbur etmişdilər? Söhbət o ədliyyə sistemindən gedir ki, bəzi tanınmış “vicdan məhbusları”nı valideynlərinin belə yasına buraxmadı və indi də buraxmırlar”. Rəsul Mürsəlov da keçmiş vicdan məhbusudur.  O da bu fikrə qatılır: “Sərdar bəy, bu haqda mən də 14-cü kalonda çox eşitmişəm. Cavab mənim üçün də maraqlıdır. Təbii, buna inanmıram və bunun başqa bir səbəbi olduğunu güman edirəm. Səbəbi öz beynimdə tapmışam. Burada deməyi uyğun hesab etmirəm”. Bu məlumatlar nə dərəcədə həqiqətəuyğundur?

– Məni 14-cü kalondan çıxarırdılar.

– Çıxarırdılar?

– Çıxarırdılar. Bir neçə dəfə də çıxarıblar. Bu da o ərəfədə olub ki, orada sağlamlığıma xüsusi diqqət olub.  Müəssisə rəhbərliyi tərəfindən. Sağlamlığımla bağı ən xırda şikayətim olanda belə, məni dərhal həkimə aparırdılar, xüsusi konvoyla. Mənə dəfələrlə təklif olunmuşdu ki, “istəsən tibb müəssisəsində qala bilərsən”. Cəzaçəkmə müəssisələrində insanlar tibb müəssisəsinə getmək üçün can atırdılar, amma mən fikirləşirdim ki, həbsxananın müddədi qısa və ya uzun olmasından asılı olmayaraq, onu rahatlıqla keçirmək lazımdır. Ümumiyyətlə, harada qalmalısansa, hansı cəzaçəkmə müəssisəsinə göndərilmisənsə, orada da qalmalısan. Həmin günün sönunda, müayinə bitəndən dərhal sonra cəzaçəkmə müəssisəsinə geri qayıdırdım. Bizdə bir dustaq var idi. Özünün keçmiş “KQB” agenti olduğunu və mənə nəzarətin ona həvalə olunduğunu, mənim ona təhkim olunduğumu deyirdi. Məndən əvvəl də Adnan Hacızadə həbsxanada olanda ona nəzarət etdiyini söyləyirdi. O deyirdi ki, “sən növbəti parlament seçkilərində mənim xidmətlərimdən istifadə edə bilərsən. Mən istədiyim vaxt üsyan qaldıra bilirəm, rahatlıqla şayiə yayıram. Şayiənin yayılma sürətini göstərə bilərəm və s.” Bir dəfə üsyan qaldırmağını nümayiş etdirdi. 2 dəqiqəlik bir provokasiya ilə 800-900 dustaq ayağa qalxıb etirazlarını bildirməyə başladılar. Sonunda işə əlavə nəzarətçilər cəlb olundu. Bir dəfə də şayiənin yayılma sürətini mənə göstərdi. Mənə göz vuraraq dedi ki, “mən ANS-in xəbərlərində gördüm ki, Elmira Sülemanova deyir ki, dustaqlara “qızıl amnistiya” verilsin və hamı azadlığa buraxılsın. Deputatlar da onu döydülər… ” Bir neçə dəqiqə sonra mən həbsxananın başqa istiqamətində yerləşən kitabxanaya gedəndə dustaqlar gəldilər ki, “gördün, mən öz gözümlə gördüm ki, Elmira Sülemanovanı deputatlar döydülər”. Onun üçüncü göstərmək məharətlərindən biri də bu hadisə oldu. Mən müalicə müəssisəsindən bir dəfə gecə yarısında gəlmişdim və həmin vaxtda “Avroviziya” yarışmasının yarım finalı idi. Həmin adam yenə mənə göz vurub, dedi ki, “mən bilirəm axşam harada idin, “Avroviziya”ya baxırdın, gedib, kef eləyirdin” və s. Bu söhbət də o zamandan qalmış bir söhbətdir. Yəni mən müalicə müəssisəsinə aparılırdım və qaytarılırdım və bir gün gec qayıtdığıma görə, belə bir şayiə yarandı.

– Müalicə müəssisəsinə te-tez gedib-gəlirdiniz?

– Yox, sadəcə “Avroviziya” ərəfəsində 3-4 dəfə gedib-gəldiyim üçün dustaqlar arasında elə bir rəy formalaşmışdı ki, mən “Avroviziya” müsabiqəsinə baxmağa getmişəm.

– Amma yenə də hər halda bu deyilənlər mümkünsüz bir şeydir. Çünki sistemi biz də bilirik.

– Elə bir şey olsaydı, o boyda kütlənin arasında kimsə görüb, tanıyıb, çəkərdi.

– Amma sizə deyəsən, internet imkanları yaradılmışdı?

– Yox, mənim vaxtımda nə internet, nə televizor, nə də ki, radio olmayıb. Mən həbsdə olduğum zaman Kürdəxanı təcridxanasında heç radioya da qulaq asmağa bəzən imkan olmayıb. Gəncə təcridxanasında da olmuşam, orada da çox məhdudiyyətlər vardı – qəzetlərə də məhdudiyyətlər var idi. İndi bildiyimə görə televiziyalar qoyulub, radio var.

– Bəli, indi onların hamısı quraşdırılıb.

– Amma internet olmayıb. İnterneti necə izləyirdim? Bizim Müsbət Dəyişiklik Gənclər Hərəkatının üzvləri həftəlik olaraq, sosial şəbəkələrdə gedən müzakirələri, mövzuları, internet səhifələrində çıxan xəbərləri böyük bir qovluq şəklində hazırlayırdılar və həftə ərzində nə baş verirdisə, hesabat şəklində mənə verirdilər. Mən də orada onların hamısını oxuyurdum, müəyyən şeylərə cavab yazırdım və geri göndərirdim. Bu yolla internetlə əlaqəm olurdu, amma birbaşa internet bağlantısı olmayıb.

Amerikanın səhvləri var və onlar davam edir

– Sərxan Abbasovun xeyli sualı var: “ABŞ-ın əsasən Vyetnamda, Əfqanıstanda, İraqda etdiyi müharibələr nəticəsində milyonlarla  sivil insanların öldürülməsinə münasibəti necədir? ABŞ-ın İsrailin terror əməllərinə, Fələstində işğalçılıq etməsinə və sionist ideologiyasını dəstəkləməsinə münasibəti necədir? Azərbaycan hakimiyyəti, Əliyevlər ailəsilə bağlı “Vikiliks” bəlgələrində açıqlanan faktlara və Xədicə İsmayılın başladığı araşdırmalara münasibəti. Suriyada gedən müharibəyə münasibəti…”

– Hər şeyə münasibət… (Gülür)

– Davam edir: “Qərbdə və Azərbaycanda  masonların və digər gizli cəmiyyətlərin diktator quruluşlarının fəaliyyəti haqqında nə bilir?” Bu suallara qısa cavab verə bilərsinizmi? Mən belə başa düşdüm ki, ABŞ-ın beynəlxalq siyasətilə bağlı bütün atdığı addımlara sizin münasibətinizi bilmək istəyir.

– Çoxları elə düşünür ki, ABŞ-da təhsil almaq, Amerikada yaşamaq o deməkdir ki, Amerikanın bütün addımlarına haqq qazandırmaq lazımdır. Mən bununla razı deyiləm və ümumiyyətlə, belə bir yanaşma doğru deyil. Amerikanın özündə yaşayan insanların böyük əksəriyyəti ölkənin rəhbərliyinin atdığı addımları pisləyir və Harvardın özündə Buşun hakimiyyəti dövründə onun fəaliyyətini pisləyən panellər təşkil olunurdu. Obamanın özü ilə bağlı da müxtəlif tədbirlər keçirilirdi. Azərbaycan gəncləri o qədər təsəvvür edə bilmirlər ki, necə ola bilər, bir ölkədə yaşayasan, təhsil alasan və o ölkənin prezidentinin yürütdüyü siyasəti pisləyəsən. Mənim şəxsən suallarda qeyd olunan məsələlərə münasibətim pisdir. Amerikanın səhvləri var və onlar davam edir. Amma Amerikanı mənim üçün maraqlı edən, oradakı azadlıq, oradakı müstəqil fikirli adamlar, demokratiya, xüsusilə də – bunu ictimai sektorlar dilə almırlar – texnologiya sahəsində elmə olan münasibətdir. Məsələn, bir qazax tələbə var idi. Rusiyada Moskva Dövlət Universitetinin kimya fakultəsini bitirərək, Bostona gəlmişdi. O, Moskvada 50 dollar təqaüd alırmış. Deyir, “mən gecə saat 11-ə qədər işləməyə məcbur olurdum ki, tələbə kimi dolana bilim”. Amma Amerikada onun xərçəng xəstəliyi ilə bağlı təklif elədiyi dərman preparatının yoxlanılması təklifinə – hələ bilinmirdi ki, onun təcrübələri bu sahədə nə qədər nailiyyət əldə olunmasına gətirib çıxara bilər – ona o qədər geniş imkanlar yaratdılar və o qədər səxavətli təqaüd verdilər ki, o, sadəcə şokda idi. Amerikanı güclü və nüfuzlu, dünyada supergüc edən bəlkə də beyinlərə yatırdığı sərmayədir. Dediyim kimi, Rusiyada 50 dollar təqaüd alan insan cəmi bir il sonra yüz minlərlə dollar təqaüd almağa başladı. “Vikiliks”, Panama sənədləri, Xədicə İsmayılın araşdırmaları və s. ilə bağlı suallara da cavab verim. Başqa ölkələrdə biz gördük ki, xüsusilə də Panama araşdırmaları böyük bir skandala səbəb oldu, bir çox vəzifəli insanlar istefa verməyə məcbur oldular, amma Azərbaycanda belə olmadı. Azərbaycan cəmiyyəti o qədər belə xəbərlərə öyrənib ki, reaksiyası 0 oldu. Məndən də bəzən soruşurlar ki, “bəs sən niyə bu barədə yazmırsan?” Bu, ümumiyyətlə, “qırmızı xətt”lə bağlı bir şey deyil. Qorxudan gələn bir şey də deyil. Sadəcə olaraq, o qədər insanlarda bu tip xəbərləri eşitmək alışqanlıq yaradıb ki, insanları heç nə təəccübləndirmir. Yəni insanlar baxıb fikirləşirlər ki, “bilirdik də bunu…” Ola bilsin, bu cür hadisələr İslandiyada və yaxud da başqa ölkələrdə cəmiyyət tərəfindən böyük təəccüblə qarşılansın…

– Amma deyirsiniz ki, bizdə heç kimi heç nə ilə təəccübləndirmək olmaz?..

– Bəli… Bizdə bu cür məsələlər insanları təəccübləndirmir.

– Ağdaşda təhsil almısınız…

– Bəli…

– Deyilənə görə bu dəfə Ağdaşdan Fövqəladə Hallar naziri Kəmaləddin Heydərovun oğlunun parlamentə namizədliyi irəli sürülüb.

– Mən bu haqda sizin saytda oxumuşam, amma ətraflı bilmirəm…

Ağdaşdan namizədliyimi irəli sürə bilərəm

– Ağdaşdan parlamentə namizədliyinizi irəli sürmək niyyətiniz varmı?

– Mən inanmıram ki, o, parlamentə namizədliyini verər. Çünki hər seçkilər ərəfəsində müxtəlif adamların adları hallanır ki, onlar namizədliklərini irəli sürüblər. Nəticədə məlum olur ki, seçkiyə getmirlər, amma Ağdaşda çox yaxşı namizəd olmasa, namizədliyimi yenidən irəli sürmək haqqında fikirləşə bilərəm.

– Yəni verə bilərsiniz?

– Ola bilər. Yəni hələ ki, bu məsələni də dostlarımızla müzakirə edirik.

– Sizə tənqidi, dediyiniz kimi maraqlı suallar da gəlib. Rəşad Qədirli yazır: “Səhv etmirəmsə, bu adı sonuncu dəfə prezident seçkisində İqbal Ağazadənin təbliğat-təşviqat işlərinin başında dayanması haqqında məlumatdan öyrənmişəm. Əcəb iddialı gənc modelidir.” Siz də demisiniz ki, maraqlıdır, sual versəniz, məmnuniyyətlə, cavablandıraram.

– Yaxşı ki, bu sual verildi. 2013-cü il prezident seçkiləri ərəfəsində mən artıq əmin olanda ki, özümü Milli Şurada görmürəm, – bayaq sadaladığım səbəblərə görə -, bir elan vermişdim ki, mənim təsis etdiyim şirkət namizədlər üçün ödənişli reklam xidmətləri göstərə bilər. Bura seçki saytının hazırlanması, təbliğat-təşviqat materiallarının hazırlanması və s. daxil idi. Bundan sonra İqbal Ağazadə müraciət elədi ki, biz istərdik sizin xidmətlərdən istifadə edək. Xüsusilə də onların sosial şəbəkələrdəki səhifələrinin populyarlığı aşağı səviyyədə idi. Seçki saytı yox idi və s. Amma seçki bitəndən bu günə qədər İqbal Ağazadə ilə hansısa tədbirdə qarşılaşsaq salamlaşıb, sağollaşırıq. Bundan kənarda heç bir münasibətimiz yoxdur. Yəni bu, siyasi dəstək deyildi.

– Pul qarşılığı təbliğat işlərini aparmısınız?

– Müxtəlif xidmətlər göstərdik, saytlarını açdıq, özlərinə təhvil verdik.

İqbal Ağazadə pulumuzun bir hissəsini ödəmədi

– Bu qədər xidmətə görə, nə qədər vəsait ödədi?

– Onu açıqlaya bilmərəm. Sadəcə, onu deyə bilərəm ki, razılaşdığımız məbləğin bir hissəsini mən çap materiallarının nəşr edilməsi üçün əvvəlcədən ödədim. Nəşriyyat dedi ki, “pulu əvvəlcədən ödəyin, çünki namizədlər seçki bitəndən sonra pulu ödəmədən itib gedirlər…” Mən də işin ləngiməməsi üçün həmin pulun bir hissəsini nəşriyyata ödədim ki, onlar materialları hazırlayıb, təhvil versinlər…

– Qalan hissəsini də İqbal bəy sizə ödəmədi?

– Hə, hansı ki, mənə ödənməli olan hissə qalmışdı, artıq onun – belə deyək – üzərində razılaşa bilmədik.

– O hissəni ala bilmədiniz?

– Ala bilmədik deyəndə ki…

– Eşq olsun İqbal Ağazadəyə!

– (Gülür) Amma mənim İqbal Ağazadə ilə münasibətlərim normaldır. Belə deyək, bu cür xidmətlər göstərməyimiz üçün bizə Zahid Oruc və yaxud başqası da müraciət etsəydi, razılaşacaqdıq.

– Siz müəyyən iş müqabilində müəyyən hissəni almısınız…

– Bəli…

– Onu mətbəəyə ödəmisiniz…

– Bəli…

– Amma qalan hissəni almamısınız…

– Belə deyək, mən bir ayda bir tələbəni göndərsəm, ondan çox mənfəət əldə edirəm, nəinki o qədər görülən işlərin müqabilində əldə olunan gəliri… Həmin seçkilərdə 2 ay vaxt sərf eləmişdim.

İqbal Ağazadəyə rəqib olaram və udaram…

– İqbal Ağazadə Ağdaşdan namizdəliyini irəli sürəcək, o zaman da dəstəkləyəcəksinizmi?

– Məmnuniyyətlə, ona rəqib olaram.

 – Rəqib olarsınız?

– Hətta udaram da seçkiləri…

– Çox maraqlıdır…

– Bəzən insanlar deyirlər ki, seçki kampaniyasında iştirak etməyim ona siyasi dəstək olub. Halbuki bu heç bir vaxt olmayıb. Mən kimisə siyasi olaraq dəstəkləsəm, bunu açıq şəkildə deyəcəyəm. Gedib, kənardan hansısa formada dəstək verməyəcəyəm. Amma münasibətlərimizdə 2013-cü illə indiki arasında böyük bir fərq var. Mən tərəfdən çox böyük bir soyuqluq var aramızda. Onun da bir neçə səbəbi var. O partiyada olan bir neçə nəfər normal insanlar var idi ki, onları partiyadan uzaqlaşdırdı. Yerlərinə də mənim üçün cəmiyyətin ən aşağı səviyyəsində olan insanları gətirib qoydu yanına.

– Maraqlı fikirdir…

– O da sualların arasında var. Hətta danışmaq istəmədiyim adamlar…

– Ad çəkə bilərsinizmi?

– Yox, sadəcə, demək istəyirəm ki, haqqında belə danışmaq istəmədiyim adamları öz yanına gətirib, komandasına daxil edəndən sonra “salam-sağ ol”dan başqa heç bir münasibəti saxlamamağa qərar verdim.

– Eltac Əlisoy deyir ki, “Birlik üçün OXU!” layihəsi həqiqətən də birlik üçün yaradılmışdı, yoxsa yaxşı pul qazanmaqdan ötrü?”

– “Birlik üçün OXU!” layihəsi birinci Böyük Britaniyanın maliyyə dəstəyi ilə reallaşıb. 2-ci və 3-cü ilini öz maliyyə hesabına reallaşdırmışıq. Yəni bu layihədən pul qazanmaq əvəzinə, əksinə, biz ora pul xərcləmişik və layihənin böyük bir hissəsi könüllülərin dəstəyi hesabına formalaşıb. O videoçəkiliş də könüllülərin hesabına aparılıb. Amma adına gəldikdə, – biz də o formatda layihə etmək istəyirdik, lakin adını qoya bilmirdik. Sonda iştirakçıların özlərinin qərarı bu oldu ki, necə ki, fərqli notlar bir yerdə olanda bir ayin yarada bilir, biz də fərqli inanclı, fərqli siyasi baxışlı, fərqli sosial keçmişi olan insanlar birlikdə birləşib bir mahnı oxuya bilərik, bununla da cəmiyyətə birlik mesajı verə bilərik.

Foto çəkmək hobbim var

– Nicat Əmiraslanov soruşur: “Londona ucuz qiymətə necə getmək olar?”  Siz soruşursunuz ki, hansı tarixlərdə? O da yazır ki, “yayda, qanın oynayan vaxtlarında …” Mən bunu başa düşmədim. Yəni altında bir mesajmı var?

– Sırf sual olsun deyə sual verib. Yəqin mənim səfərlərimlə bağlı məqama diqqət çəkmək istəyirlər. Çünki son zamanlar ictimai sektorun adamları mənim xaricə səfərlərimlə bağlı hadisələri izləyirlər. Gah deyirlər ki, çox gəzirsən… Gah da yazırlar ki, fotoqraf olmusan.

– Yaqub Muradov yazır ki, bir onu bilirəm ki, yaxşı şəkillər çəkir.

– Bəzi insanlar bilərəkdən və yaxud biməyərəkdən hobbi ilə fəaliyyəti fərqləndirə bilmirlər. Yəni bir insanın hobbisinin olması o demək deyil ki, bu, həmin adamın peşəsidir. Məsələn, Rusiyanın Baş naziri bu yaxınlarda Bakıdan və İrəvandan şəkillər çəkib, özünün instaqram səhifəsinə yükləmişdi və ümumiyyətlə, o da görünürdü ki, nazir çox şəkillər çəkdirir və onu da sosial şəbəkələrdə paylaşır. O zaman necə demək olar ki, o, Rusiyanın Baş naziri deyil, fotoqrafdır? Ona bunu heç kim irad tuta bilməz. Məsələn, Obamanın basketbol oynamaq hobbisi var. Bu, o demək deyil ki, Obama idmançıdır, prezident deyil. Mənim də foto çəkmək hobbim var. Xaricdə getdiyim yerləri, gördüyüm mənzərələri, gördüklərimi çəkib, paylaşmaq istəyirəm. Bunun özü mənim sosial şəbəkələrdəki auditoriyamı bir xeyli genişləndirib. Kifayət qədər insan sırf o fotoları görüb, mənim səhifəmi izləməyə başlayıb.

– Mən də baxmışam və çox maraqlı şəkillərdir. Səhv etmirəmsə, İtaliyada süd gölü idi…

– İtaliyada bir mağara var və həmin göl də mağaranın içərisindədir.

– Həzi Şəmistan soruşur ki, Bəxtiyar bəyə dəyib-dolaşan yoxdur ki?

– Hələ ki, yoxdur.

– Andre Ləman yazır: “Bəxtiyarı Bakı Dövlət Universitetindən tanıyıram, yaxşı yumurta-pomidor bişirir. Qazanı çox qaynatmayın.”

– (Gülür) Mən xatırlamadım kimdir, amma tək pomidor-yumurta yox, başqa şeylər də bişiriə bilirəm.

– Nurlan Mirəli: “Camaat arasında söz gəzir ki, Bəxtiyar Hacıyev aylıq qrantlarını alır, özü üçün ağ həyat yaşayır. Dünyanın hər yerini gəzir. Amma mən inanmıram. Çünki hər bir Azərbaycan gənci bu həyatı yaşaya bilər. Bunun üçün Harvard məzunu olmaq lazımdırmı?” Bayaq qeyd etdiyiniz suallardandır.

– Yox, bunun üçün Harvard məzunu olmaq vacib deyil. Bizim qrantlarımız da olub və bir çox layihələrimiz də var ki, biz ianələr hesabına, korporotiv sponsorluqlar hesabına onları reallaşdırırıq. O layihələrin heç birindən biz qazanc güdmürük. Yəni bəzən insanlar elə düşünürlər ki, əgər Bəxtiyar Hacıyev hansısa ölkəyə səfər etdisə, mütləq orada bütün xərclərini özü ödəyir. Amma keçən il Əl Salvadora dəvət olunmuşdum.  Buradan ora getmək üçün reysin özü kifayət qədər bahalıdır. Ordan sonra mən avtobusla başqa bir qonşu ölkəyə – Qvatemalaya getdim.

– Deyəsən, həm də təhlükəli yerdir oralar…

– Təhlükəli yerdir.

– Bəziləri də yazırdılar ki. oralara getməyin…

– Bəli, elədir. Təhlükəlidir və oaradan Azərbaycana qayıdanda bura xeyli inkişaf etmiş yer kimi görünür. Çünki saat 6-dan sonra bütün şəhər bağlanır. Demək olar ki, heç bir açıq yer tapmaq olmur.

Bir gündə 10 avtobus sürücüsünün başını kəsmişdilər, paytaxta qayıtmaq olmurdu

– Salvador mafiozların qərarlaşdığı ölkə deyilmi?

– Bəli. Keçənlər də iki mafioz qrup bir-biri ilə müharibə aparır. Sonra polis də onlarla bacarmır. Yəni mənim getdiyim şəhərdə bir gündə 10 avtobus sürücüsünün başını kəsmişdilər, paytaxta geri qayıtmaq olmurdu. Polis deyir ki, mən sənin təhlükəsizliyinə bu küçədə təminat verirəm, əgər növbəti küçəyə getsən mən buna cavabdeh deyiləm. Oteldən çıxıb gecə başqa bir yerə gedirsən, otel öz taksilərini verir və həmin taksi də səni apardığı yerdə gözləyir ki, sən işini bitirəsən, sonra da həmin taksi gətirib səni otelə təhvil verir. Yəni orada kriminal vəziyyət bu qədər gərgindir.

– Siz niyə o qədər təhlükəli olan yerlərə səyahət edirsiniz?

– Elə mən də onu demək istəyirəm. Çox adam elə bilir ki, mən ora istirahətə və yaxud da gəzməyə getmişəm. Amma “Demokratiyaların İcması” adlı bir beynəlxalq təşkilat var, onun rəhbərliyi Əl Salvadordan Amerikaya keçirdi və məni də o tədbirdə iştirak etmək üçün dəvət etmişdilər. Bütün xərclərimi də ödəmişdilər. Eləcə də başqa, bir çox tədbirlər olur. Məsələn, Avropa Parlamentində tədbirlər olur ki, parlament özü dəvət edir və bütün xərcləri də özü ödəyir. Əl Salvadora qədər getmək, gəlmək və orada qalmaq xərclərini dəvət edən tərəf ödəmişdi. Amma mənim oradan 20 dollar verib başqa bir ölkəyə keçməyim və yaxud da ki, 50 dollar ödəyib, başqa bir ölkəyə səfər etməyim özümə aiddir.

– Mehman Əfəndi məndən şikayətlənib ki, onsuz da onun suallarını vermirəm: “Siz bununla öz auditoriyanızı azaltmış olursunuz. Əgər bu sualımı Bəxtiyara versəniz, məmnun olaram. Hörmətli, Bəxtiyar bəy, təbii ki, subyekt olaraq, deyə bilərsinizmi ki, Azərbaycanda nə üçün regionçuluq problemi var və çox qabarıq şəkildə özünü göstərir. Nəyə görə bu torpağın əsl sahibləri olan türk milləti bu torpaqda digər etnoslardan aşağı səviyyədə, sosial vəziyyətləri də pis, ağır şəraitdə yaşayırlar”.

– Bu suala ümumi olaraq cavab vermək istəyərdim ki, mən Azərbaycanın nə regionlara, nə nəsillərə, nə də ki, etnoslara bölünməsinin tərəfdarı deyiləm. Yəni Azərbaycan dövlət olaraq, ərazi olaraq bir və xalq olaraq da bir olmalıdır. Yəni onun tərəfdarı deyiləm ki, əsl sahibləri kimlərdir və ya kimlər olmalıdır. Çünki bunun özü məsələlərə çox təhlükəli yanaşmadır. Bu, digər milli azlıqları qıcıqlandıra bilər.

– Zamin Hacı idimi, yazmışdı ki, “Bəxtiyar Hacıyev gənc fəal kimi həbsxanaya getdi, göyçəli kimi çıxdı”?

– Elə yazmamışdı. O yazmışdı ki, “Harvard məzunu kimi getdi və göyçəli kimi çıxdı…”

– Bu, nə deməkdir? Nə demək istəyirdi?

– Bu günə qədər mənim üçün də aydın deyil ki, o, nə demək istəyirdi, amma mənim üçün aydın olan bir şey var ki, kim haqqımda bir tənqid yazmaq istəyirsə, mütləq orada “Harvard” anlayışı olmalıdır. Yəni insanlar elə bilir ki, Harvard məzunu foto çəkə bilməz. Məsələn, Günel Mövlud yazmışdı ki, “fotoqraf olmaq üçün Harvard məzunu olmağa ehtiyac yoxdu”. Onu başa düşə bilmirəm ki, niyə insanlar bu qədər Harvardı vurğulayırlar.  Amma bu sualı Zamin Hacıya versəniz, mənim üçün də maraqlı olar cavabı.

– Elə bu da Azər Həsrət kimi alınmalı olan cavablara daxil edilsin.

– Bəli.

– Vüqar Aslan yazır ki, “hər ikisi eyni cəbhədə ola-ola Ramin Hacılı ilə nəyi bölüşə bilmədilər?” Tural İsmayılov sual verir ki, ““Dalğa” niyə yoxa çıxdı?” Ramin Hacılı ilə nə olmuşdu ki?

– Bayaq qeyd etdiyim və haqqında danışmaq istəmədiyim adamlardan biri də Ramin Hacılıdır…

Onu bataqlıqdan xilas eləmişdim

– İqbal Ağazadənin yanında olan?

– Sual verirlər ki, eyni cəbhədə olmuşuq, amma mən bu məsələyə də şübhə ilə yanaşıram. Bilmək olmaz biz eyni tərəfdə olmuşuq. Mən öz olduğum tərəfi bilirəm, olduğum dəyərləri bilirəm. Onun mənim tərəfimdə olub-olmadığını bilmirəm. İndiyə qədər çox nadir hallarda olub ki, mən hansısa insanın mənə qarşı etdiyi pisliyi uzun müddət xatırlayım. Xaraktercə insanların səhvlərini çox tez bağışlayıram və onların davranışlarından asılı olmayaraq, çalışıram ki, münasibətləri qoruyam. Amma elə davranışlar var ki, müəyyən şeylər böhtan və kampaniya mərhələsinə keçəndə onları bağışlaya bilmirəm. Mən Amerikada səfərdə olanda – bizneslə bağlı çox uğurlu görüşlər keçirilmişdi – Nyu-Yorkda bir böyük şirkətin Azərbaycana məhsul göndərməsi üçün razılaşmalar vardı. O zaman Vaşinqtonda mən bir neçə senatorla görüşmüşdüm, Harvarddakı professorlarla görüşlərimiz olmuşdu. O zaman mənim reytinqim kifayət qədər yuxarı idi. O zaman o, mənim bir xanımla yazışmamı götürüb paylaşmışdı. O xanımı da azyaşlı kimi təqdim etmişdi və yazmışdı ki, “Bəxtiyar Hacıyev azyaşlılara əxlaqsız təkliflər edir” və s. Mən o hadisədən bir ay əvvəl həmin şəxsin bir böyük probleminə görə, heç kəs sahib çıxmayanda, mən sahib çıxmışdım. Onu bataqlıqdan xilas eləmişdim. Bu, gəlib bizim ofisimizin qarşısında mənə gözləri nəmlənmiş halda dedi ki, “hamının məni atdığı bir dövrdə sən mənə sahib çıxdın, bundan sonra ömrümün sonuna kimi sənə borcluyam və s…” Mən də dedim ki, “bu bir insanlıq borcudur, başqası batırsa, onu xilas etmək bizim borcumuzdur”. Bu hadisənin üstündən 1 ay keçməmiş səhər məni Nyu-Yorkda telefon zəngləri yuxudan oyadır. Jurnalistlər sual verməyə başladılar ki, “sizi azyaşlılarla münasibətdə ittiham edirlər” və s. Mən bu münasibəti görəndən sonra o tip insanları ən əxlaqsız insanlar hesab edirəm. Siz də, İqbal bəy də həbsdə olubsunuz və bilirsiniz ki, həbsxanada ən təhlükəli insan böhtan, şər atanlardır. Oğrulara cəmiyyətdə pis baxsalar da, həbsxanada hörmətlə yanaşırlar, insan qətl etməyə hamı pis baxır, amma həbsxanada bu, normaldır. Amma həbsxana insanlarının da pis baxdıqları şey bir kişinin digərinə şər atmasıdır. Hətta kriminal aləmdə onlara müxtəlif adlar da qoyurlar. Həmin insanlara əl verib görüşməyi ayıb sayırlar. Hələ bir insan irəli sürdüyü iddianı əsaslandıra, sübut edə bilmirsə, ən murdar və aşağı insan sayırlar. Tutaq ki, bu addımı atan adam həbsdə olmayıb və bunları bilmir, ancaq bunu bilən varsa və bilə-bilə bunu edirsə, buna nə ad vermək olar? Mən bu böhtanın xəsarətini bir müddət çəkdim. Çoxlarını inandırmağa çalışdım ki, belə bir şey olmayıb. İddianı ortaya atmaq asandır, amma ondan müdafiə olunmaq kifayət qədər çətindir. Amma İqbal bəy bunu bilə-bilə özünə o tip insanı yaraşdırdı. Ruslan İzzətli əvvəl Ümid Partiyasının Gənclər Təşkilatının rəhbəri idi. Onun kimi dəyərli bir insanı uzaqlaşdırıb, o cür insanı yanına gətirirsə, deməli, onu daha çox özünə layiq bildi. Bu məsələdə isə mənim üçün müsbət bir şey var. O tip insanların məndən, gözümün qarşısından uzaqlaşmasını istəyirəm. Çox adam deyə bilər ki, bu, demokratik hərəkət deyil. Sonradan mən daha fəal, xaricdə təhsil alan gənclərlə görüşdüm və hesab elədim ki, mənim yerim onların yanındadır. Mənim yerim saat 4-ə kimi yatıb, vaxtının böyük bir hissəsini avaralanaraq, pivə içməyə sərf edən və sonra axşamlar sosial şəbəkələrdə insanları müzakirəyə çıxaran insanların yanında deyil. Özü də bu adamlar elə hesab edirlər ki, bu cür fəaliyyətlə Azərbaycanın gələcəyini bunlar müəyyənləşdirəcəklər.

– 14-cü cəzaçəkmə müəssisəsində Vidadi İsgəndərli ilə bir yerdə qalmısınız, “xlebnik” olmusunuz.

– Bir yerdə olmuşuq, amma “xlebnik” olmamışıq.

– Bir probleminiz, aranızda söz-söhbət olmayıb? Adının çəkilməsini istəməyən bir nəfər bununla bağlı sual verib. 

– Mən həbsxanada olan məsələlərin ictimailəşdirilməsinin tərəfdarı deyiləm. Amma istəyirsə o zaman soruşsun ki, Vidadi İsgəndərlinin kiminlə problemi olmayıb?

– Çox adamla problemi olub?

– Yəni mən bu haqda özüm danışmaq istəməzdim, amma orada həbsdə olan siyasi məhbuslardan da bu haqda soruşsunlar.

– Tural Bəxtiyarzadə yazır: “Əvəz bəy, çəkilişə qədər Bəxtiyar bəyi bloka salın, verilən suallara əvvəlcədən hazırlaşa bilməsin, yoxsa verilişiniz sıxıcı atmosferdə sual-cavab oyununa dönüşəcək”.

– Sualları görmüşdüm, amma xüsusi hazırlaşmağa da ehtiyac yoxdur, çünki hər zaman eşitdiyim suallardır.

– Zakir Hüseynov da Tural Bəxtiyarzadəyə qoşulur. Tale Məmmədov da irad bildirir ki, bütün suallara facebook-da cavab vermisiniz. “Qazanın altını söndürün!” deyir. Çox maraqlıdır ki, verilən suallarla əvvəlcədən tanış olmağınızı da istəmirlər.

– Amma çox sual var ki, heç görməmişdim. Vidadi İsgəndərli ilə bağlı məsələn, mən görməmişdim.

Hafiz Hacıyev atamın əmisi nəvəsinin bilmirəm nəyidir

– Mehman Əlibəyli yazır: “Adını eşitsəm də, özü haqda məliumatım yoxdur, amma uşaqlar maraqlı suallar ünvanladıqları üçün mən də verilişə baxacam. Uğurlar”. Hafiz Hacıyevlə əmioğlusunuz?

– Xeyr.

– Bəs nə kimi qohumluğunuz var?

– O, özünü mənim əmim kimi təqdim edir. Amma əslində elə deyil.

– O zaman Hafiz Hacıyevə münasibətiniz necədir?

– Çox adam özünü istədiyi kimi təqdim edə bilər, ancaq elə deyil. Hafiz Hacıyev əmisi nəvəsinin nəyidirsə, uzaq bir qohumdur. Mən də nəinki uzaq qohumun atdığı addımlar üçün məsuliyyət daşımağın tərəfdarı deyiləm, nə də qardaş oğlunun hərəkətləri üçün də məsuliyyət daşımalı deyiləm. O ki qaldı Hafiz Hacıyevə, 2013-cü il seçkiləri də göstərdi ki, namizədlər arasında kimlər var. Əli Kərimlinin evinin qarşısına etiraz aksiyasına qoşulmaq istəyən qohumları görəndə, əmin olursan ki, əslində, hər nəsildən belə adamlar çıxır. 2013-cü il prezident seçkilərində televiziya vasitəsilə debatlara baxanda görmək olardı ki, Hafiz Hacıyev tək deyil. Əli Kərimlinin evinin qarşısında aksiya keçirən insanlara baxanda və yaxud da başqa aksiyalar keçirən insanlara baxanda görürük ki, belə tip insanlar kifayət qədər çoxdur. Bu gün ondan bir obraz yaradılıb – Jirinovski obrazı və yaxud da ki, başqa bir obraz, sabah başqa bir adamın qohumuna belə bir rol verilsə, – tutaq ki, sual verənin uzaq bir qohumuna və o da desə ki, bu, sual verənin əmisidir – o zaman o da mənim indi düşdüyüm vəziyyətə düşər. İnsanlar dərhal deyəcəklər ki, bu filankəsin qohumudur. Araz Əlizadənin, Zahid Orucun qohumudur, deməli, bu da onun kimi adamdır. Mən bu cür yanaşmanın tamamilə əleyhinəyəm.

– Bu, siyasətdə bir diskomfort yaratmır ki?

– Bir müddət yaratmışdı, mən həbs olunana qədər…

– Deyəsən, Hafiz Hacıyev də iddia etmişdi ki, sizi Harvarda oxumağa o göndərib, qayıdandan sonra da Müasir Müsavat Partiyasında fəaliyyət göstərəcəksiniz. Belə bir şey olubmu?

– Hafiz Hacıyev çox şey deyə bilər, amma ona inanmaq istəyən getsin ona inansın. Hafiz Hacıyevdən olsa, hər dəfə deyir ki, hakimiyyətə gələcək, Qarabağı 1 həftəyə qaytaracaq… Onun bütün bu dediklərinə inananlar varsa, inana bilərlər.

İsa Qəmbərə, yoxsa Hafiz Hacıyevə səs verər?

– Münasibətləriniz varmı?

– Ümumiyyətlə, yoxdur. Yəni başqaları ilə heç olmasa tədbirlərdə qarşılaşırıq, amma onunla heç tədbirlərdə də qarşılaşmırıq.

– Zakir Hüseynov soruşur ki, “sizin qeydiyyatda olduğunuz seçki dairəsindən parlamentə Hafiz Hacıyev və İsa Qəmbər namizədliyini versəydi, hansına səs verərdiniz?”

– Yəqin namizəd olub, özümə səs verərdim.

– Amma İsa Qəmbərlə Hafiz Hacıyev olsalar, onda necə?

– Belə deyək, İsa Qəmbərin siyasi mövqeyi, onun məsələlərə yanaşması daha yaxşıdır, nəinki Hafiz Hacıyevin… Bu da aydın məsələdir. Amma İsa bəy də son aylardır, siyasətdən demək olar ki, uzaqlaşıb.  Xüsusilə də də Müsavatdakı son seçkilərlə bağlı – mənim müşahidələrim ondan ibarətdir ki, ona olan münasibət birmənalı deyil. Bir vətəndaş kimi həmin seçkilərdən çox məyus oldum. Həm Müsavat, həm də Xalq Cəbhəsi Partiyasında keçirilən seçkiləri nəzərdə tuturam. Əgər bir qurum hakimiyyətdən nələrisə tələb edirsə, ilk növbədə bunu öz qurumunda, öz fərdində göstərməlidir. Əgər kimsə hakimiyyətdən şəffaf olmağı tələb edirsə, o zaman onun özü də ilk növbədə şəffaf olmalıdır. Əgər kimsə hakimiyyətdən azad və ədalətli seçki keçirilməsini tələb edirsə, kiçik miqyasda da olsa, bunun nümunəsini cəmiyyətə göstərməlidir ki, baxın, bizdə rəqabətli seçki oldu, heç bir qanun pozuntusu olmadı. Tam şəffaf, azad seçkilər keçirildi, bütün rəqiblər də bir-birilərinin əllərini sıxdı. Hamı razılaşaraq, gələcəyə yol aldı. Yəni mənim Amerikada gördüyüm seçkilər belədir. İki rəqib bir-birini seçkilər müddətində tənqid edirlər və bir-birilərinə müxtəlif yollarla hücum edirlər. Amma sonda ya birlikdə, ya da ayrı-ayrı yollarına davam edirlər.

Ən təcrübəli namizəd Hillari Klintondur

– Mahir Rəşidov soruşur ki, Hillari Klinton ABŞ prezidenti seçilərsə, o zaman onun Əliyev rejiminə qarşı münasibəti necə olacaq? Məni bu məsələ çox maraqlandırır. Xəzər Baycan da təxminən eyni sualı verir və soruşur: “Bəxtiyar bəy, Salam Qədirzadənin “Xalam mənim dayımdır” hekayəsini oxumusunuzmu və əgər ABŞ-da prezident seçkilərində xanım Klinton qalib gələcəyi təqdirdə, Azərbaycana və regiona nə qədər təsiri olacaq?”

– Hazırda 5 namizəddən yerdə qalan xarici siyasət baxımından ən təcrübəli namizəd elə Hillari Klintondur.  Təkcə xarici siyasət deyil, həm də təcrübə baxımından… Çünki uzun müddət həm qubernator xanımı kimi, sonra birinci xanım kimi, daha sonra dövlət katibi kimi Hillari Klinton çox təcrübə toplamış namizəddir. Və xarici siyasətdə kifayət qədər praqmatik bir siyasət yürüdəcəyinə inanıram. Eyni zamanda bizim Bakı görüşümüzdə qısa da olsa, müəyyən məsələlər üzərində fikir mübadiləmiz oldu və mən onun yanaşmasını gördüm ki, o, nə qədər müdrik, nə qədər əsaslı, ağır yanaşmadır. Məsələlərə çox sərt yanaşmır, uzun müddətli və dərindən yanaşır. Ümumiyyətlə, kimin prezident seçilməsindən asılı olmayaraq, Amerikanın xarici siyasətinin kökündən dəyişəcəyinə inanmıram. Çünki Amerikada prezident hər şeyi dəyişdirəcək şəxs deyil.

– “Xalam mənim dayımdır” hekayəsini oxumusunuzmu?

– Oxumamışam.

– Çox təşəkkür edirəm, əziyyət çəkib gəldiniz…

– Siz sağ olun!

 

SON