“Qaynar Qazan”da Erkin Qədirli (I hissə): “Vitse-prezidentlik respublikaya yaraşan bir şey deyil”

Erkin Qədirli: “Krallıq qurmaq, cümhuriyyət qurmaqdan daha çətindir”

REAL ölkə siyasətinin gündəmindədir. Bu, hərəkatın sədri İlqar Məmmədovun həbsindən bəridir ki, belədir, amma son günlər bir az daha gündəmin zirvəsində qalmaqda davam edirlər. 26 sentyabr referendumuna iddialı müqavimət təşəbbüsü hərəkatın daha bir önəmli adamını – Natiq Cəfərlini içəriyə apardı. Ardınca da bir neçə REAL-çını. Bu, kifayət etdi ki, REAL referendumdan çəkilsin və bunun da ardınca qınaqlar, tənələr, sataşmalar başladı. REAL gündəm idi, daha çox gündəm oldu.

Uzun zamandır REAL-dan qonaq etmək istəyirdik. Bu iddialı, ənənəvi müxalifətdən özünü hər mənada ayıran, amma əsas müxalifət olduqları iddiası daşıyan bu hərəkatın rəhbərlərindən kimisə danışdırmaq, REAL dəftərini tamaşaçılarımız üçün açmaq arzumuz sonda iki adın üzərində dayandı – Natiq Cəfərli və Erkin Qədirli. Xeyli bu adamların hansının daha maraqlı və əhatəli müsahib olacaqlarını araşdırdıq. Axı, cəmiyyətin bir çox təbəqələri kimi, biz də onları elə də tanımırdıq. Elə araşdırmalarımızın yekununa doğru gəlirdik ki, Natiq Cəfərlini həbs etdilər. Seçimimiz bir az da asanlaşdı. Erkin Qədirli belə demək mümkündürsə, “alternativsiz” qaldı və onunla “Qaynar Qazan”da söhbətləşməyə qərar verdik.

Erkinlə REAL-ı xeyli müzakirə etdik. Açığı, təəccübləndiyim məqamlar da çox oldu. Bəzən o hissə qapıldım ki, REAL-ın ümumiyyətlə, planlaşdırılmış heç bir addımı yoxdur, olmayıb. Elədirsə, bu boyda dövlət aparatının, hələ-hələ bunun önəmli bir hissəsi də zora dayanırsa, qarşısında dayanmaq necə mümkün ola bilər? Olmur da. Elədirsə, o zaman bu hərəkatın yaradılma məqsədi nədir?

Erkin Qədirlinin müsahibəsi beyinlərdəki REAL mifinin çözülməsinə səbəb olmalıdır. Burada nə qəhrəman, nə də qurban olmaq istəyən insanlar toplaşıb. Onlar intellegentdirlər, çoxu xarici dillər bilən mədəni adamlardır. Onlar bir araya gələndə pəmbə xəyallı bir dünya qurmaq həvəsində olublar, ancaq bizim tanrıtanımaz hakimiyyət bütün bu məziyyətlərə baxmadan onları amansızlıqla əzməyə başlayıb. Bu, REAL-ı çox təntidib. Mənim müsahibədən çıxardığım nəticə budur. İqtidar ənənəvi müxalifətlə REAL arasında elə də fərq qoymayıb. Amma REAL-çılar bunu düşünürlərmiş. Bu isə ciddi xəyal qırıqlığına səbəb olub. Erkin bəyin müsahibəsi boyu bu ovqatı hiss etdim və REAL-ın bütün hallarda bu fəlsəfə ilə və bu hakimiyyətlə heç bir irəliləyişə nail ola bilməyəcəyini qət etdim. Bu, mənim özəl düşüncələrimdir. REAL, sanki güclü və amansız orduya qarşı əllərində gül dəstələri ilə yollara çıxan nəcib insanlar topluluğudur. Qarşılarındakı həmin gücü devirmək, onların yerinə gəlmək istəyirlər. Bu gül dəstələri ilə təpədən-dırnağa silahlı və hər baxımdan təchizatlı olan bu amansız orduya nə etmək olar? Xətirlərinə dəyməz ki, görəsən, “heç nə” desəm…

Erkin Qədirli Azərbaycan cəmiyyətinin ən öndə gedən ziyalılarından biridir. Amma bu sərt siyasi düzənin təlatümləri onu da heyrətə gətirib. Heç cür qəbul edə bilmir mövcud sistemin sərtliyinin nəticələrini. Məhz buna görə də çox şeyə, az qala, hər şeyə “bilmirik”, “bilə bilmərik” cavabını verir. Belədə isə Azərbaycanda nəyəsə nail olmaq çətindir. Həm də çox çətin. Nə qədər novator olsan da, nə qədər atılqan hərəkət etsən də, sonunda ən azı ənənəvi ola bilərsən bu qayda ilə.

Çox səmimidir Erkin bəy. Bu məqamda tayı-bərabəri yoxdur. Hətta öz əleyhinə olsa belə, o qədər səmimi cavablar verir ki, əminəm, burada dediklərinin bir çoxu onun öz əleyhinə çevrilə bilər. Bu səmimiyyət deyəsən, REAL-çıların əksəriyyətinə hakimdir. Onlar səmimi çalışdıqları və ölkəyə içtən xidmət etdikləri, ya da elə düşündükləri yerdə elə bir borana və burulğana düşüblər ki, necə deyərlər, fələklərini şaşırıblar. Bir qrup intellegent adamlar qalıblar türmələrin qarşısında. İndi də heyrətdən donurlar bəzən – bu nəydi belə?! Lap filmlərdəki kimi. Bir qrup gənc əyləncəyə gedirlər və getdikləri istirahət məkanında dəhşətli hadisələrlə üz-üzə qalırlar. Nə bilim, bir tərəfdən vampirlər çıxır, bir tərəfdən silahlı quldurlar, bir tərəfdə başkəsənlər. REAL-ın hekayəsi budur əslində… Bunu anladım Erkin bəylə söhbətdən…

Bütün hallarda “Qaynar Qazan” tamaşaçıları üçün çox maraqlı müsahibədir. Hətta hadisə müsahibələrdən biri. Erkin bəyin dediyi çox şeylər var ki, gündəmə damğasını vuracaq mahiyyətdədir. Özü də maraqlı insandır. Düzdür, dostlar məni “söz verib sonunda gəlmir” deyə qorxutdular, ancaq Erkin bəy 25 dəqiqə gecikmə ilə olsa da gəldi. İlk qonaq idi ki, gecikməsi üçün Allaha dua edirdim, çünki “Azərbaycan” nəşriyyatının işıqları kəsilmişdi. Vaxtında gəlsəydi, müsahibənin baş tutmama ehtimalı vardı. Ancaq gecikmə ilə gəlsə də, artıq çatanda işıqlar yandı. Bunu isə mən özüm və REAL üçün yaxşı əlamət kimi qiymətləndirdim. Erkin bəy müsahibəyə gələndə işıqların yanması bəlkə də REAL-ın həbsdə olanlarının da qapısının tezliklə açılacağı mənasına gəlir? İstərəm ki, elə olsun. Olsun və hər zaman bu intellegent oğlanlar beləcə cəsurca sıravi üzvlərini qoruyub məsuliyyəti öz boyunlarına götürsünlər. Qoy REAL-ın işıqları heç bir zaman sönməsin və elə bir ehtimal olanda da Erkin bəyin gəlişi ilə işıqları parlasın…

Strateq.az-ın redaksiyasında görüşümüz saat yarımdan çox, iki saata qədər davam etdi. Vaxt necə gəldi, necə getdi bilmədik. Görək Oxucu-tamaşaçılarımız da elə biləcəkmi?

Beləliklə, “Qaynar Qazan”da 24-cü qonağımız Erkin Qədirlidir. REAL Hərəkatının İdarə Heyətinin üzvü… Onu dinləyirik…

Əvəz Zeynallı

I hissə

Bu, repressiyanın yeni dalğasıdır

DSC01189

– Erkin bəy, xoş gəlmisiniz.

– Xoş gördük.

– Sizi “Qaynar Qazan”a uzun müddətdir dəvət etmək istəyirdim. Amma zaman elə gətirdi ki, indi həm də REAL tam olaraq ölkə siyasətinin gündəmindədir. Qısa bir dəyərləndirmə alım – nə baş verir?

– Ölkədə, yoxsa REAL-la bağlı?

– Ümumiyyətlə,  ölkədə nə baş  verir?

– Bildiyiniz kimi, ölkədə ilin ortasında gözlənilmədən, heç kəsin xəbəri olmadan referendum təyin olundu. Bu haqda heç “ipucu” da olmadı. Normalda Ana Yasanın dəyişdirilməsi kimi böyük bir işin altına girən hökumət öncədən cəmiyyəti məlumatlandırır. Demokratik ölkələrdə belə olur. Ən azından, bundan parlamentin xəbəri olur, komissiyaların xəbəri olur, öncədən müzakirələr keçirilir – həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi. Bu dəfə bu prosesin heç biri getmədi. İlin ortasında elan olundu ki, referendum keçirilcək. Özü də referenduma çıxarılan təkliflərin bir xeylisi ölkənin siyasi sisteminin dəyişdirilməsinə səbəb olacaq dəyişikliklər idi. Ona görə də heç gözlənilməyən bir canlanma baş verməli idi ki, həbslər başladı. Referenduma hazırlıqla bağlı ən azından referendumun kontekstində REAL-a qarşı, AXCP-yə qarşı, digər təşkilatlara qarşı yönəlmiş hadisələr baş verdi. Müsavat Partiyasının imzatoplama kampaniyasına qarşı əngəl törədildi, NİDA-çılardan həbs olunanlar oldu. Ona görə bunu həm də repressiyanın yeni dalğası kimi dəyərləndirmək olar. Özəlliklə, yazda siyasi məhbusların xeyli hissəsi həbsdən buraxılandan sonra belə bir gözlənti var idi ki, ola bilsin, hakim dairələrdə yumşalma gedir. Halbuki siyasi məhbusların hələ də bir qismi həbsdədir. Lakin o dönəmdə elə bir gözlənti yaranmışdı ki, bütün siyasi məhbuslar həbsdən azad olunacaq. Bu proses nəinki davam etdirilmədi, əksinə, yeni siyasi həbslər başladı. Mən bunu elə dəyərləndirirəm ki, siyasi elita çox çətin durumdadır. Ölkədə siyasi elitanın pulla görə biləcəyi işlərin sayı və həcmi sürətlə azalır. Neft qiymətlərinin düşməsi nəticəsində görürsünüz ki, manat da hər gün ucuzlaşır. Bu iqtisadi problemlər heç şübhəsiz ki, arxasınca siyasi problemləri də gətirir. Hələ ki, ola bilsin, bütün cəmiyyətdə bu, hiss olunmamış kimi görünsün, amma hakimiyyətin özü, hökumət bunu çox yaxşı hiss edir, ona görə də tələsir. Konstitusiyaya məlum dəyişiklikləri də onunla əlaqələndirirəm, bu həbsləri də onunla əlaqələndirirəm. Mən hətta gözləyirəm ki, referendumdan sonra 2018-ci ilin prezident seçkilərini gözləməyəcəklər, növbədənkənar prezident seçkiləri keçirəcəklər.

Referendumdan dərhal sonra prezident seçkiləri keçiriləcək

SAM_2421

– Parlament seçkiləri də ola bilərmi?

– Parlament seçkiləri də ola bilər. Amma əsas prezident seçkiləridir. Çünki bu referendumdan sonra prezidentə növbədənkənar prezident seçkiləri keçirmək səlahiyyəti verilir. 2018-ci ildə sosial-iqtisadi durum daha çətin olacaq, seçkilər üçün rahat il olmayacaq. Bu baxımdan, mənim təxminimə görə bu tələskənlik həm də ondan xəbər verir ki, referendumdan dərhal sonra prezident seçkiləri keçiriləcək.

– Gündəm müzakirə olunarkən, sizə çoxlu suallar gəlib. Bu sualların içərisində gündəmlə bağlı bir sual da var, onu vermək istəyirəm. Sizcə AXCP sədri Əli Kərimlini həbs edə bilərlərmi?

– (Fikirləşir…) Vallah… Hər şey ola bilər… Heç kəs bundan sığortalı deyil. Məsələn, REAL-ın icra katibi Natiq Cəfərli, ondan bir müddət əvvəl təşkilatın sədri İlqar Məmmədov həbs olunandan sonra bizim özümüzə də dostlar, tanışlar, təəssübkeşlər deyirdilər ki, ehtiyatlı olun, çalışın, onu-bunu eləməyin! O zaman bu fikirləri çox da ciddi qəbul eləmirdik, amma indi ümumiyyətlə, əhəmiyyət vermirik. Çünki “ehtiyatlı olma” artıq mənasını itirib. Çünki zatən gördüyümüz işlər arasında qanunsuz bir iş yoxdur. Bizi nə ilə gəldi əlaqələndirirlər – Amerikanın adamları olaraq təqdim olunuruq. Guya biz Azərbaycanda Suriya variantı yaratmaq niyyətindəyik. Guya biz başqa hansısa işlərlə də məşğuluq. Yəni inanılmaz şeylərdə bizə damğa vururlar. Necə ki, cəbhəçilərə indi “FETÖ”-çu damğası vurulur. Görünən odur ki, səni durduğun yerdə, beləcə gəlirlər və aparırlar.

– Yəni deyirsiniz ki, ehtiyatlı olmaqdan keçib.

– Yəni hər halda dostların dedikləri o məsləhətlər anlamında ehtiyatlı olmağa ehtiyac yoxdur. Çünki biz zatən qanuna tabe adamlarıq. Ölkənin dinc inkişafını istəyənlərik. Hakimiyyətin də dinc dəyişməsini istəyənlərdənik. Ona görə də bizim nədənsə çəkinəcəklərimiz, qorxacaqlarımız yoxdur. Amma konkret kimisə həbs edə bilərlərmi? Əlbəttə, edə bilərlər.

Krallıq qurmaq, cümhuriyyət qurmaqdan daha çətindir

SAM_2423

– Verilən suallarda da bu məsələ müzakirə olunur. Sizcə nə baş verir, həqiqətənmi ölkədə krallıq qurulur?

– Yox. Mən belə düşünmürəm.

– Bu, prezident, vitse-prezident məsələləri, Məclisdən kənar təyin olunmalar…

– Hə… Bunlar əsaslı şübhə doğuran dəyişikliklərdir, legitim deyil. Amma krallıq bir az daha böyük bir mövzudur. Krallığı qurmaq, cümhuriyyəti qurmaqdan daha çətindir. Çünki dərin tarixi ənənə tələb edir. Şəcərə, sülalə, bir çox komponentlər var ki, onların heç biri Azərbaycanın bu coğrafiyasında – Quzey Azərbaycanda heç bir zaman olmayıb. Biz çeçidli monarxiyaların tərkibində olmuşuq – Osmanlı, Rusiya, İran… – amma bizim özümüzün Bakıda kralımız olmayıb. Yəni bunu qurmaq çox çətindir.

Vitse-prezidentlik respublikaya yaraşan bir şey deyil

SAM_2420

– Amma xanlarımız olub…

– Xanlarımız olub, amma mərkəzi kraliyyət olan dövlətimiz olmayıb. O xanların da hamısının kökünü Sovet imperiyası kəsdi. İndi bir az da adama gülməli gəlir ki, Heydər Əliyevin Şah İsmayıl nəslindən olduğunu iddia edənlər var. Ən azı, bunu bir qədər tarixi kontekstdə oturtmaq üçün çox yararsız bir yanaşma seçilib. Çünki zadəgan kökləri olanların hamısının nəslini qıran Sovet hökuməti Şah İsmayılın nəslindən olan bir adamı NKVD-yə işə götürə bilməzdi. Yəni Stalin rejimini də bu qədər ələ salmaq olmaz. Odur ki, bu yoxdursa, yoxdur və bunu qurmaq da çox çətindir. Tarixin özündə belə, başqa ölkələrdə krallığın qurulmasını bilən adamlar bilir – vətəndaş müharibələrindən tutmuş, qan davası, sülalə içində davalar, saray çevrilişləri – bunun içində də o qədər xoşagəlməz proseslər olur ki, üstəlik xarici dəstək və s. Yəni krallıq deyil, təbii ki… Ölkədə krallıq qurmaq mümkün olmayacaq. Çünki toplumun özü də krallığı qəbul edə bilmir. Amma nə qurulur? Bu, maraqlı sualdır. Vitse-prezidentlik bu şəkildə respublikaya yaraşan bir şey deyil. Bu fəaliyyət legitim olmayacaq. Vitse-prezidenti olan ölkə var təbii ki… İlk ağıla gələn də Amerikadır. Amma orada vitse-prezident prezidentlə birlikdə xalq tərəfindən səsvermə yolu ilə seçilir. Vitse-prezidentin daimi işi olur, o, senatın başqanıdır. Yalnız prezident bir şey olarsa, hansısa səbəblərdən səlahiyyətlərini icra edə bilməzsə, o zaman vitse-prezident prezidentin səlahiyyətinin icrasına başlayır. Burada vitse-prezidenti necə bilirik? Onun daimi işi yoxdur. Onun vitse-prezidentlikdən başqa bir görəvi də olmayacaq. Üstəlik, onun səlahiyyətləri də prezidentin öz səlahiyyətlərindən verilən bir pay kimi olacaq. Burada başqa bir legitimsizlik də var, çünki prezident öz səlahiyyətlərini xalqdan alır. Azərbaycanda seçkilərin necə keçirildiyini bilirik. Amma ideya olaraq prezidentin səlahiyyətləri xalqdan gəlir. Xalqın qəbul etdiyi Konstitusiyada konkret olaraq xalqın seçdiyi bir adam bunu icra edir. Vitse-prezidentin heç biri xalq tərəfindən seçilməyəcək . O zaman maraqlı sual ortaya çıxır ki, xalq tərəfindən verilən səlahiyyəti həmin adam, yəni prezident xalq tərəfindən seçilməyən adamlara həvalə edəcək ki, bu da yolverilməzdir. Xalqın verdiyi səlahiyyəti ancaq xalqa qaytarmaq olar. Məsələn, istefa verə bilər və yaxud növbədənkənar seçkilər keçirilə bilər. Yəni hər hansı başqa bir formada xalqdan alınan hakimiyyət yalnız xalqa verilə bilər. Xalq səni seçibsə, xalqın sənə verdiyi səlahiyyətləri kimlərəsə, başqasına verə bilməzsən. Hakimiyyətin bölgüsü baxımından da bu doğru deyil. Ona görə də vitse-prezidentlik heç şübhəsiz ki, bu şəkildə sırf hüquqi baxımdan doğru deyil. Amma bunun siyasi səbəbləri nədir, mən misal olaraq deyə bilərəm. Yəqin ki, bununla bağlı suallar da olacaq. Konkret olaraq mən bu prosesi ölkənin girdiyi sosial-iqtisadi böhranla əlaqələndirirəm. Böhranın, özü də konkret olaraq neftin qiymətləri ilə bağlıdır. Çünki ölkə başqa ciddi heç nə istehsal etmir. Neftdən gələn pul da heç şübhəsiz ki, hökumət üçün əlavə bir resurs gətirirdi, o resurs da tükənir. Ona görə də ilk növbədə siyasi elitanın içində balansı qorumaq üçün o dəyişikliklərə gedirlər.

Vəzifəmiz budur ki, üzvlərimizi təhlükəyə atmayaq

DSC02429

– Referendumla bağlı sizə çox suallar ünvanlanıb. Həm də bu məsələ ilə bağlı verdiyiniz qərar da sizi ölkə gündəminə oturdub. Ülviyyə Əli soruşur: “REAL referendumda “iştirak”dan imtina etdi. Bəs referendumla bağlı hansı addımları atmağı düşünürlər? Hamımıza məlumdur ki, bu dəyişikliklər keçəcək və hakimiyyət daha də sərtləşəcək. Bu halda yenə də geriyə addım atacaqlar?”

– Bu söhbət çox uzandı. Nəyə görə mən bunu deyirəm? Bizim REAL-a qarşı edilən basqılar nəticəsində icra katibi Natiq Cəfərli həbs olundu və onun haqqında cinayət işi açıldı…

– Bəli…

– Təşəbbüs Qrupunun daha iki üzvü də inzibati həbs aldılar.

– Onunla bağlı da çoxlu suallar var.

– Hə… O kontekstdə biz elan elədik ki, referendumun rəsmi prosesindən çıxırıq. Rəsmi proses də, o bildiyiniz – hüquqi sürəc var, təşəbbüs qrupu yaradılır, qeydiyyatdan keçir, sonra imzalar toplanır, sonra yekun qeydiyyatdan keçir, təşviqat zamanı başlayır. Televiziyalara buraxılırsa buraxılır, buraxılmırsa da buraxılmır. Bu, rəsmi prosesdir. Biz öncədən bu rəsmi prosesə girdik, təşəbbüs qrupunu yaratdıq, onu qeydiyyatdan keçirdik, 2 min nəfərlik protokolları verdik, bizə MSK icra vərəqələri verdi. Biz hazırlaşırdıq və eyni zamanda təşviqat üçün də hazırlıqlar görürdük. Sonra heç gözləmədiyimiz bir halda REAL-a qarşı belə basqılar oldu. Biz də düşündük ki, bu kontekstdə bizim rəsmi prosesdə iştirak etməyimiz artıq mənasızdır və bu, əksinə, bizim üçün hətta mənəvi borc yaradır, mənəvi öhdəlik yaradır ki, biz bu prosesdən çıxaq. Çünki bizim icra katibimiz referenduma görə həbs olunub, referenduma görə bizim daha iki üzvümüz həbs olunmuşdu. Bizim də vəzifəmiz budur ki, üzvlərimizi təhlükəyə atmayaq. Ona görə də düşündük ki, bu, tamamilə mənasız bir prosesdir. Çünki biz bu prosesə xoş niyyətlə gedirdik, hələ biz bu prosesin özünün içində legitim olmayan gedişatları etdik. Əgər dövlət özü bu referendumu təyin edibsə və biz də bunda iştirak etmək istəyiriksə və bizə deyirlərsə ki, gedin imza toplayın – bir var ki, vətəndaşlar da referendumu tələb edir və imza toplayırlar, bu anlaşılandır – ona görə biz də rəsmi prosesə xoş niyyətlə girmişdik, amma hökumət xoş niyyət göstərmədi. Çox aqressiv, qeyri-adekvat…

– Yəni siz hökumətdən xoş niyyətmi gözləyirdiniz?

– Biz hökumətdən xoş niyyət gözləmirdik. Deyirik ki, biz xoş niyyətlə bu prosesə qoşulmuşduq. Tamammı? Biz hər halda, dediyimiz kimi hər bir işdə qanuni tələbləri – hərçənd ki, onların bir çoxunu doğru saymırıq, onları yerinə yetirməyə çalışırıq. Bu kontekstdə REAL-a qarşı basqıları görəndə biz dedik ki, artıq bunun heç bir mənası yoxdur. Amma bu da referendumdan çəkilmək demək deyil, referendumda iştirakın qeyri-rəsmi yolları çoxdur.

REAL bu işlərdən çəkilmir

DSC01188

– Məsələn?

– REAL-ın çap etdiyi 100 min flayeri qanunsuz olaraq əlimizdən aldılar. Biz o işi məhkəməyə verdik. Birinci instansiya iddiamızı təmin etmədi, apellyasiya şikayəti verdik. Ardınca daha 100 min flayer çap elədik, onu da qanunsuz olaraq əlimizdən aldılar, hətta üzvlərimizi də həbs elədilər. Yəni qanuni iş görürük, bizə qarşı qanunsuz iş görürlər. REAL-ın referenduma hazırlıqları çox ciddi idi və indi biz sadəcə rəsmi prosesdən çıxdıq, amm qeyri-rəsmi biz o işləri davam edəcəyik – vətəndaşların məlumatlandırılması, təşviqatın aparılması və s. Tək televiziyaya çıxa bilməyəcəyik, bunun da alternativ yolları var – youtube kanalı var, sosial şəbəkələr var, insanlarla görüşlər var. Yəni REAL bu işlərdən çəkilmir və referenduma, qanunlara edilən dəyişikliklərə qarşı çıxmaqda davam edəcəyik.

– Erkin bəy, bir neçə oxşar suallar var. İstəyirsiniz, mən onların hamısını oxuyum və siz də ümumi olaraq onlara cavab verin. Təxminən bəzilərinə də verdiniz. Abdulla Mahmudov yazır: “Azər Qasımlı bildirib ki, REAL geri çəkilməyib, çünki geri çəkilməyə yerimiz yoxdur. REAL boş, mənasız, anlamsız imza kampaniyasına boş verib, özü də daha əvvəldən, bu gün yox. Onsuz da bu imzaları qəbul etməyəcəkdilər, çünki hakimiyyət REAL-ı efirə buraxmaq istəmir”. Maraqlıdır, əvvəldən mənasız və boş bildikləri bir işə niyə ciddi-cəhdlə hazırlaşırdılar. Yəni bu qədər müddətdə boş və mənasız işlərlə məşğul olublar? Həm də bilə-bilə… ” Orxan Səlimzadə deyir: “Erkin Qədirli deyəcək ki, bu, Azər Qasımlının fikridir və biz də bir-birimizin dediklərinə “otveçat” deyilik”.

– “Otveçat”?

– Yəni cavabdeh deyilik.

– Nə isə… Bu suallara cavab verim… Əvvəldən boş bildiyimiz işlərə niyə girirdik? Əvvəla, biz əvvəldən bu işləri boş bilməmişik. Ona görə deyirəm ki, biz əvvəldən bu işə çox ciddi və xoş niyyətlə girişmişdik. Bilirsinizmi, cəmiyyətdə bir tək siyasi səhnədə deyil, başqa çevrələrdə də belə bir “çoxbilmişlik” var. Xeyli adam var ki, sənə əvvəlcədən deyir ki, “ə, onsuz da bu alınmayacaq… Eləməyin…”

– Boş şeydir…

– Alınmayanda da deyirlər ki, “bax, demişdik axı biz sənə ki, alınmayacaq…” Əzizlərim, görəv deyilən bir şey var. Ad səni bir şeylərə məcbur edir. Əgər sən özünü siyasətçi adlandırırsansa, o söz səni çox şeyə məcbur edir. Yəni sən iştirak etməlisən. Adını “siyasətçi” qoyub, iştirakdan, “boykot” və s. bu kimi şeylərdən istifadə edərək geriyə çəkilirsənsə, bu, artıq siyasət deyil. Bunu vətəndaş cəmiyyətləri, jurnalistlər, tələbələr edə bilər. Yəni əgər adını “siaysətçi” qoymusansa, bu işi davam etdirməlisən. Necə ki, vəkillər. Vəkil necə deyə bilər ki, “məhkəmələr boş və mənasız bir işdir…” Belə bir vəkil olduğunu düşünə bilirsinizmi? “Əşşi aydındır. Bizim məhkəmələr havayıdır”. Müştəri müraciət edəndə həmin vəkil deyir ki, “Bilirsənmi, bizim məhkəmələr boş şeydir. Sənin havayıdan pulun, mənim də vaxtım gedəcək. Ondansa, get hakimlə danış…” Var elə dəllal vəkillər, amma özünə hörmət edən vəkil heç vaxt belə deməz. Çünki etika var. Təbii ki, bizim siyasi səhnənin insanları vərdiş eləməyib. Bizim siyasi səhnədə qeyri-etik şeylər çoxdur. Biz REAL olaraq, etik davranışa uyğun hərəkət etməyə çalışırıq, ən azından. Ona görə biz bu işləri boş saymırıq. Həvəslə girişirik, işimizi də ciddi sayırıq və xoş niyyətlə bu işləri görürük. Alınmamağın səbəbləri çeşidli ola bilər. O cümlədən də bizim öz yanlışlarımız da mümkündür. Mən bunu heç bir zaman inkar eləmirəm.

Nə var geri çəkilmədə?

DSC02431

– Varmı öz yanlışlarınız?

– Olmamış deyil, hər halda… Bu işdə yox. Amma ümumiyyətlə deyirəm… Təbii ki, insanın səhvsiz işimi olar? Amma ümumilikdə deyəndə bu iradı mən qəbul eləmirəm: “Siz bilirdiniz ki, bu boş işdir…” Mən bu işi boş saymıram.

– Siz özünüz də bunu deyirdiniz…

– Yox. Geri çəkilmənin söz olaraq, üstünə çox getdilər. Onu da bir başqa repressiyanın nəticəsi sayıram. Bizdə sözlərə çox ilişirlər. Nə var geri çəkilmədə? Ordular geri çəkilir, oyunçular geri çəkilir …

– Onunla bağlı Teymur Həsənov soruşur: “3 nəfərin həbsinə görə referendumdan geri çəkilməklə nə qazandınız? Neçə nəfəri həbsdən xilas etdiniz? Əminsiniz ki, sabah elə sizin özünüzü həbs etməyəcəklər?”

– Axı, bunun riyazi əmsalı yoxdur ki, üç nəfərin həbsindən sonra biz geri çəkilməklə neçə nəfəri həbsdən xilas edə bildik. Belə işlərdə riyazi yanaşmaq doğru deyil. Heç birimiz sığortalı deyilik. Təbii ki, mən özüm də əmin deyiləm ki, mənim özümü həbs etməyəcəklər. Həbs edə bilərlər. İdarə Heyətinin üzvlərini prokurorluğa çağırıb, bir-bir dindirirlər. Biz heç bütün bunları elan da eləmirik. Yəni bunun özü də boş işdir, “rutina”dır, bataqlıqdır, amma çağırırlar, gedirsən suallara cavab verirsən. Hər an şahiddən səni təqsirləndirilən şəxsə çevirə bilərlər.

– Sizin özünüzü çağırıblarmı?

– Bəli, çağırıblar. Bir-bir hamımızı çağırırlar. Demək istədiyim odur ki, bu məsələni hörmətlə də demirəm, bir az anlayışla qarşılamaq lazımdır. Biz bu işə keçdik və belə bir sərt reaksiya ilə qarşılaşdıq. Tamam, biz gördük ki, bu alınmadı. Geri çəkildik və ətrafımıza baxıb, dəyərləndirdik ki, görək bizdəmi səhv oldu, hökumətmi ağlını itirib. Daha nələrsə baş verib, biz onu bilmirik. Xarici təzyiqlərmi var və s. və i. Dəyərləndirmədən sonra toparlanıb, başqa bir işə hərəkətə keçəcəyik. Yəni geri çəkilməni təslim kimi yozanlar ən yaxşı halda yanılırlar. Daha başqa variantları demirəm.

– Rüfət Əliyev soruşur: “Erkin Qədirlinin “Qaynar Qazan”a dəvət olunması mənim təklifim idi. Qəbul etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Hər ikinizə təşəkkürümü bildirirəm. REAL imzatoplama kampaniyasını təşəbbüs qrupunun üzvlərinin həbsindən sonra dayandırdı. Həbslərin olacağını öncədən hesablamaq olmazdımı? Əgər hesablamışdılarsa, o zaman niyə həbslər onları geri addım atmağa vadar etdi? Yoxsa, Respublikaçı Alternativ hələ antirespublikaçıları yaxşı tanımır?”

Biz özümüzdən qəhrəman düzəltmirik, biz özümüzü qurbana da çevirmirik

DSC01209

– Yenə “çoxbilmişlik” edirlər…

– Bəlkə həm də sizdən çox böyük gözlənti var?

– Ola bilər, amma o gözləntinin ifadə forması da var. Bilirsinizmi, ətrafınıza baxın. Hər yerdə bu cür adamlar var – hazırcavab və çoxbilmiş. Məhz sonrakı ağılla davrananlar. Zamanında gəlib sənə məsləhət verməyən, yanında durmayan, imza verməyən, amma sonra da deyən ki, “onsuz da bilirdiniz ki, bu boş işdir”. Bir daha təkrar edirəm – biz əvvəldən bunu boş iş bilmirdik. İkincisi, biz həbs olunacağımızı da düşünmürdük. Çünki təkrar edirəm, biz xoş niyyətlə hərəkət edənlərik. Biz bədbin adam deyilik. Biz özümüzdən qəhrəman düzəltmirik, biz özümüzü qurbana da çevirmirik. Biz siyasətdə bu iki davranış modelini kökündən yanlış hesab edirik. Siyasətdə gərək özünü nə qəhrəmana çevirəsən, nə də qurbana. Qarşılaşdığın çətinlikləri də ləyaqətlə qarşılayasan. Açıq deyirəm ki, biz bu həbsləri gözləmirdik. Biz girişdik və fikirləşdik ki, tam qanuni bir işdir, biz də qanuni hərəkətlər edirik, fürsətdir, istifadə eləyək. Biz gördük ki, hökumət bunu belə qəbul edə bilmir və bizə qarşı olan reaksiyanı gördük. İndi ondan nəticələr çıxarırıq. Əlbəttə, bunu kimsə deyə bilər ki, bütün bunları öncədən təxmin etmək olardı. Öncədən təxmin edəndə həvəs ölür. Deyə bilərsən ki, mən indi küçədən keçəcəm, orada da tikinti gedir, başıma daş düşəcək, öləcəm. Düşə bilərmi? Düşə bilər. Yolda məni maşın vura bilər. Bu gün siz məni verilişə dəvət etdiniz. Görün neçə ehtimal ola bilərdi ki, sizin verilişə gəlməmək üçün imtina edim – bilirsinizmi, hava istidir və ya evimizin yanında tikinti gedir, oradan təhlükə ola bilər, maşın sürürəm, çoxdandır yoxlatdırmamışam, bilmirəm nasazdır, yoxsa yox… Yaxınlıqda piyada keçidi yoxdur, maşın da vura bilər. Hamısı da ağlabatan ehtimallardır. Ola bilərmi? Ola bilər… Kimsə falçı deyil, kimsə peyğəmbər deyil, kimsə gələcəyi görə bilmir. Heç kəsin də əlində heç bir zəmanət yoxdur. Bəlkə mənim sağlamlığımda elə bir ciddi problem var ki, ondan xəbərim yoxdur. Ağrımıram, yoxlatmıram. Birdən anidən getdin. O qədər elə ölüm olub ki… Bütün bunları hesablamaq üçün gərək manyak olasan. Siyasət də elədir. Tamam.

– Amma REAL ciddi adamların yığışdığı, respublikada insanlara ümid verən bir qurum olduğu üçün bəlkə insanlar ona görə həddindən artıq hərəkətlər gözləyirlər sizdən…

– Onu mən də qəbul edirəm… Bunu mən anlayışla qarşılayıram, bilirəm ki, elə gözlənti var…  O gözlənti də bizdən asılı olmayaraq artır. Əslində, bizim əsas problemimiz də odur. Bizdən asılı olmayan səbəblərdən REAL-a olan ümidlər və gözləntilər artır. Biz onları idarə etməyə çalışırıq. Və gözləntiləri də endirməyə çalışırıq. Ən azı, davranışımızla və sözlərimizlə.

– Yəni deyirsiniz ki, “bizdən qəhrəmanlıq gözləməyin.”

– Yox… Nəinki bizdən, ümumiyyətlə, seçici vətəndaş siyasətçiyə qəhrəman kimi baxmamalıdır. Siyasət xidmətdir. Siyasətçi də özünü qəhrəmana çevirməməlidir. Və qurbana da çevirməməlidir. Həbs etdilər. Tamam. Bunu ləyaqətlə qarşılamaq lazımdır. Bizə bildirilən iradlardan biri də odur ki, “lideriniz həbsdədir, sıravi üzvlərinizi qorumaqla məşğulsunuz…”  Bəli. Məsələ də budur. REAL son illər ərzində – 2013-2015-ci illərdə vətəndaş cəmiyyətinə olunan basqılardan, onlarla önəmli adamlar həbs olunan prosesdən böyüyərək çıxdı. Həm say etibarilə, həm ölkədə yayılma etibarilə, həm hekayəsi böyüdü, həm özü böyüdü. Yəni REAL liderimizin həbsindən sonra basqılar altında daha da böyüdü, daha da gücləndi. Bəlkə hakimiyyətin də hesablaması bu idi ki, liderlərini həbs edək, bunlar da intellegent adamlardır, dağılışarlar… Biz nəinki dağılışmadıq, əksinə, İlqar Məmmədov həbsdən çıxsa heç REAL-ı tanımayacaq. Biz say etibarilə də böyümüşük. Natiq Cəfərlinin həbsi də o qəbildəndir. Daha çox REAL-a diqqət cəlb edildi, daha çox adam REAL-a üzv olmaq istəyir. Bizim də fəlsəfəmiz odur ki, bizə gələn üzvlərimizi qoruyaq. Bu, çox önəmlidir. Partiya, siyasi təşkilat üzvlərini qorumağı bacarmalıdır.

– Yəni bu olmasa, daha çox adam tuta bilərdilər?

– Sual belə idi…

– Mən bu sualdan başqa bir sual verirəm ki, yəni dayanmasaydınız, geri çəkilməsəydiniz, daha çox adam həbs oluna bilərdi?

– Ola da bilərdi, olmaya da bilərdi. Məsələ də odur ki, biz bunu bilmirdik. Heç kəs də bilmir. Mən sizi inandırım ki, bizi dindirən müstəntiq də heç bunu bilmir. Dindirənlərin özləri də bilmirlər ki, nə üçün dindirirlər. Çünki açıq-aşkar saxta işdir. Oratada sübut-filan da yox. Söhbətdir, eləyirlər. Bu da çoxdandır davam edir. Hər halda REAL-ın başına gətirilən oyunlar 2013-cü ildən – İlqar Məmmədov həbs olunandan sonra gəldi. Natiq Cəfərlini də bir neçə dəfə prokurorluğa çağırmışdılar…

– Lakin siz ictimailəşdirməmişdiniz…

– Natiq Cəfərlini indi tutulduğu maddələr ki, var, onlarla ümumi “tuthatut”da – 2013-cü ildə çağırılırdı və dindirilirdi. Biz sadəcə bunu ictimailəşdirmirdik. Sonda Natiq Cəfərliyə prokurorluq özü dedi ki, “haqqında qaldırılan bu maddələrlə cinayət işini bağlayırıq, irəli sürülən ittihamları geri götürürük…” Vergilər Nazirliyindən də müraciət olundu ki, sənin filan qədər vergi borcun var, onun da üstünə filan qədər cərimə gəlib. Onu ödə, bu iş də bitsin… Natiq Cəfərli bununla da razılaşmadı, işi məhkəməyə verdi və bildirdi ki, üzərinə düşən qanuni vergini ödəyib. Məhkəmə də Vergilər Nazirliyinin xeyrinə qərar verdi. Nəticəsi də o oldu ki, Natiq Cəfərli Vergilər Nazirliyinin ondan tələb etdiyi vergini ödədi.

İrad tuturlar ki, bəs, “ağıllı adamlarsınız, bilmirdiniz ki?..” – bilmirdik!

DSC02428

– Ödədi və məsələ bitdi?

– Ondan sonra Natiq Cəfərlinin üzəridən xaricə getmək qadağası götürüldü və onu xaricə də buraxdılar. Və birdən-birə bağladıqları işlə, bağladıqları maddələrlə Natiq Cəfərlini həbs elədilər. Ona görə deyirəm ki, bu, çox saxta bir işdir. Amma bir daha təkrar edirəm ki, biz “çoxbilmişlik” eləmirik. Çox adamlar irad tuturlar ki, bəs, “ağıllı adamlarsınız, bilmirdiniz ki?..” Bilmirdik. Güman da yox idi. Baxın, mən bilmirəm ki, buradan çıxanda nə olacaq. Özü də bu gün beşinci – cümə günüdür. Bütün həbslər də bu gün baş verir.

– Hə… həbslər bu gün olur…

– Həyatın gözəlliyi də budur. Əgər mən bilsəm ki, mənim gördüyüm işin nəticəsi nə olacaq, çox güman ki, mən o işi görmərəm.

– Təbii ki…

– İstər yaxşı nəticəsi olsun, istərsə də pis nəticəsi olsun. Həvəs ölür. İnsanda həvəsi yaşadan məlumatsızlıqdır, biliksizlikdir – sözün yaxşı mənasında. Siyasəti də hərəkətə gətirən odur ki, sən bilmirsən. Hökumət seçicilərə deyə bilər ki, biz seçilsək, vergiləri endirəcəyik – demokratik cəmiyyətlərdə belə olur. Hakimiyyətə gəlir, vergiləri endirir, tam əks – yan təsirlərlə üzləşir.

– Suallar çoxdur, təkrarlar da çoxdur, amma mən fərqli məqamları çatdırmaq istəyirəm. Türkel Azərtürk deyir ki, “sədrləri dəyərli İlqar bəy həbsdədir. Niyə vaxtaşırı etiraz aksiyalarının anonsunu versələr də sonda heç bir səs çıxmır? Referendum məsələsində də sonunda hər şeydən biabırçı şəkildə vaz keçdilər. Belə çıxmırmı ki, hökumət ən həlledici anda bir-iki nəfəri həbs edəcək, REAL da geri çəkiləcək”.

– O sual vermir, fikir bildirir. Gördüyümüz işi “biabırçı” adlandırdı, bu da onun haqqıdır. Tamam. Bu cür düşünür, heç nə deyə bimərəm.

Biz heç nə bilmirdik – “çoxbilmişlik” ziyankarlıqdır

SAM_2419

– Xəyyam Rəvan da soruşur: “Referendumdan niyə imtina etdilər? Əgər həbslərlə bağlı idisə, bunu əvvəlcədən düşünmüşdülərmi? Yoxsa, anlaşma var ki, siz geri çəkilin, biz də həbsdə olanları buraxaq?” Yəni bu suallarda fərqli məqamlar var.

– Bilirəm. Yox, biz bilmirdik. Bizim həyata baxışımız da budur – biz heç nə bilmirdik. “Çoxbilmişlik” ziyankarlıqdır. İlk növbədə özünə ziyan dəyir. Sən özünü “çoxbilmişlik”lə

bir çox fürsətlərdən məhrum edirsən. Həyatın gözəlliyi də budur – biz çox şeyi bilmirik. Ona görə də prosesə bu cür yanaşırdıq.

– Anlaşma varmı?

– Anlaşma yoxdur. Ola da bilməz. Çünki təkrar edirəm, o anlaşma prinsip etibarilə mümkün olsaydı, o zaman İlqar Məmmədov həbs olunanda baş verərdi.

– Elə İlqar Məmmədovu azadlığa buraxardılar da, deyirsiniz?

– İlqar Məmmədov da bu günə kimi nə əfv ərizəsi imzalayıb, nə başqa bir şərt qəbul edib. Oturub orada, həbsini ləyaqətlə keçirir. İndi də Natiq Cəfərli başqa bir statusla həbsdədir.

– Bayaq belə bir sual da var idi ki, İlqar Məmmədovun həbsindən sonra zaman-zaman etiraz aksiyalarının keçiriləcəyi ilə bağlı anonslar verilib, lakin bu aksiyalar keçirilməyib. Bununla əlaqədar nə deyə bilərsiniz?

– İlqar Məmməovla bağlı gərəkən işlərin hamısı görülüb. Əgər İlqar Məmmədovla bağlı heç bir işin görülmədiyini düşünürlərsə, bu, ən azı məlumatsızlıqdır. Baxın, İlqar Məmmədov yeganə adamdır ki, toplam olaraq onunla bağlı görün neçə qərar verilib. Avropa qətnaməsi, Avropa Məhkəməsinin qərarı. Avropa Məhkəməsinin qərarının icrasına nəzarət edən Nazirlər Komitəsinin 5 qətnaməsi və s.

– Təbii ki, Avropa Məhkəməsi İlqar Məmmədovla bağlı çox qərar verib…

– Aksiyalara gəlincə, baxın indi öz sözlərini özlərinə qaytarıram – o aksiyalarla indiyə qədər nəyə nail olublar? Bu aksiyaların keçirilməsində ən təcrübəli siyasi təşkilat AXCP-dir. Nəyə nail olublar? Nəticəsi o olub ki, aksiyada iştirak edən gənclər həbs olunublar – aparılıblar, tutulub-döyülüblər. Qanunsuzdur, təbii ki… Amma bizdə əksinədir. Baxın, ola bilsin ki, bunu görməzlikdən də gəlirlər – bizdə liderlər həbs olunur. Bizim vəzifəmiz, tələbimiz də budur – bizdə “sıravi üzvlər” ifadəsi bir az xoş deyil, İdarə Heyətində olmayan üzvlər həbs olunarsa, qanunsuz basqılarla üzləşərsə, onlardan tələb olunan hər cür ifadəni verib, çıxsınlar və bütün məsuliyyəti də REAL İdarə Heyətinin üzərinə atsınlar. Zatən yarandığımız gündən bu günə qədər demişik ki, bütün məsuliyyəti ancaq REAL İdarə Heyəti daşıyır. Ona görə də biz özmüzü deyil, üzvlərimizi qorumuşuq. Tamam. Liderimiz həbsdədir, icra katibimiz həbsdədir. Biz artıq neçənci dəfədir ki, dindirilirik, ola bilsin, bizdən kimlərsə yenə həbs olunacaq. O, bizim məsuliyyətimizdir, bizim riskimizdir. Amma biz özümüzə görə bizə inananları təhlükəyə atmırıq.

– Bir neçə dəfə vurğulaya-vurğulaya dediniz və mənim diqqətimi çəkdi. Burada da onunla bağlı sual var, verəcəkdim.  “Bizdə liderlər həbs olunur” deyirsiniz. Burada Vüqar Aslanın maraqlı bir sualı var: “Müxalifətdən mitinqlərə AXCP və Müsavat azı 3-4 min adam çıxara bilir. Hər iki partiyanın sədrləri azadlıqdadır. Amma kütləvilik baxımından onlardan dəfələrlə az olan REAL-ın sədrini həbs edirlər. Sizcə İlqar Məmmədov hakimiyyətin gözündə başqa siyasi təşkilat sədrlərindən daha təhlükəlidir? ”

– O suala icazənizlə mən cavab verməyim. Yəni cavabım var…

– Cavabınız varsa, verin.

– Cavabım REAL-ın başqa siyasi təşkilatlarla fərqi üzərində qurulacaq…

AXCP və Müsavatın son 20 il ərzində göstərdiyi dayanışma olmasaydı, bu gün REAL da olmazdı

DSC02426

– Siz zatən o məqama toxundunuz… Dediniz ki, “bizdə liderlər həbs olunur…”

– Bəli, dedim. İndi dediklərimdən siz nə nəticə çıxardınız, o sizin azadlığınızdır. Amma mən öz sözlərimə məsuliyyət daşıyıram və mənim də, REAL-ın da həyata baxışı, apardığı siyasət budur ki, REAL özü ilə bağlı olan fikirləri, rəyləri başqa təşkilatların üzərinə yükləmir. Sual verən də artıq sualında bir məcra təyin edir, sanki cavab verən də o məcrada getməlidir. Mən ona görə düşündüm ki, bu, bir az etik olmaz. Çünki başqa təşkilatların bizdən daha çox təcrübəsi var və bizdən daha çox basqılarla üzləşib, zaman etibarilə. Bütün bu basqılara baxmayaraq, hələ də ayaqdadırlar. AXCP və Müsavatın son 20 il ərzində göstərdiyi dayanışma olmasaydı, bu gün REAL da olmazdı. REAL sadəcə yeni bir nəsildir və yeni bir gözləntilər dalğasıdır. Amma bunun yaranmasının birbaşa səbəbkarı  kimi – cəmiyyətdə müxalifliyin ölməməsində AXCP-nin və Müsavatın tarixi rolu danılmazdır. Ona görə REAL-ın gələcəkdə nəyə nail olacağını bilmirəm, iddiamız hökumət qurmaqdır. Amma bundan daha böyük iddiamız var – tarixdə layiqli iz buraxmaq. Ola bilsin, REAL-ın tarixi missiyası hökumətə gəlmək yox, özündən sonra daha uğurlu müxalifətə yol açmaqdır. Çünki biz özümüzü hamıdan ağıllı və yaxud da hamıdan yaxşı hesab eləmirik. Bu, sadəcə güman deyil, bu, həm də faktdır. Bu cəmiyyətdə bizdən də ağıllı adamlar var, sadəcə onlar ictimai adam deyillər deyə onların adlarının çəkilməsini doğru saymıram. Bizdən bir çox göstəricilərə görə, daha uğurlu və daha yaxşı adamlar var. Onlar öz hesablamalarına görə hələ ki, açıq siyasətə girmirlər. Bu, onların işidir. Amma bizim nəsil borcu olaraq, düşündük ki, bu yaşa gəldik, oxuduq, öyrəndik, əlaqələrimiz var, təcrübəmiz, biliyimiz var, artıq öümüzə görə ad da qazanmışıq. Bir az da o adı xərcləyək. Görək toplum üçün, cəmiyyət üçün nə edə bilirik. Bir daha təkrar edirəm, ola bilsin REAL-ın tarixi missiyası o olacaq ki, özündən sonra gələn yeni və daha uğurlu müxalifətə yol açacaq. Eynilə AXCP və Müsavatın tarixi missiyalarına da o gözlə baxıram. Çünki onlar hər nə elədilərsə, – özünüz də bilirsiniz ki, o tarix birmənalı qarşılanmır, amma nə elədilərsə, biz REAL olaraq öz mövcudluğumuzu onların gördükləri işlərlə əlaqələndiririk. Onlar ötən 20 il ərzində bu mübarizəni aparmasaydılar, REAL bu gün siyasi səhnədə olmayacaqdı.

– Varis kimi…

– Varis deməzdim, sadəcə onlar imkan vermədilər ki, cəmiyyət tam ölsün. Onlar imkan vermədilər ki, bu hakimiyyət cəmiyyəti tam susdursun.

– Maraqlı suallar var. Siz təxminən onların bir qismini cavablandırdınız. Mən  referendumla bağlı verilən sualları qurtarmaq istəyirəm. Vəkil Fariz Namazlı deyir: “Blok listində neçə nəfərin adı var?”

– Facebook listində..

– Hə…

– Referendum dediniz, elə bildim blok məsələsi də ona aiddir… Saymamışam, yüzlərlədir…

Biz bir gediş elədik, alınmadı, geri çəkildik

DSC01178

Əhməd Cəlaloğlu soruşur: “REAL-a və Erkin Qədirliyə görə referendumdan geri çəkilmək hakimiyyətin haqsızlığı önündən geri çəkilmək deməkdirmi və ya acız qalmaq kimi qiymətləndirilməlidirmi? ”

– Sual verənin dəyərləndirməsi var və onu şərh eləməyi özümə doğru saymıram. Əgər o elə düşünürsə, təbii ki, onun elə düşünməyə haqqı var. Amma mən sualın qoyuluşu ilə razı deyiləm. Özümü və məsləkdaşlarımı tanıdığım üçün bilirəm ki, burada heç bir təslimçilikdən və yaxud da mövcud vəziyyətlə barışmaqdan söhbət getmir. Söhbət yalnız gedişlərin çeşidliliyindən gedir. Biz bir gediş elədik, alınmadı, geri çəkildik. İndi başqa bir gediş edəcəyik. Bu, normaldır. Həyat belədir. İdman da belədir, müharibə də belədir…

– Manevrdir…

– Manevrdə deyə bilərsiniz. Sadəcə, mən bunu terminologiya üzərinə gətirmək istəmirəm. “Geri çəkilmək” sanki ayıb bir işdir. REAL-ı bir kənara qoyaq. Bilmirəm, o sualların içərisində xarici siyasətlə bağlı suallar varmı? Bilirsinizmi, son illər ərzində qlobal dəyişikliklərlə bağlı çox sağlam olmayan bir yanaşma var. ABŞ İranla barışdı, dedilər ki, “Amerika məcbur oldu, Amerika diz çökdü…”

– …Geri çəkildi…

– Türkiyə Rusiya ilə barışdı, dedilər R.T.Ərdoğan “tüpürdüyünü yaladı”… Siyasətə bu cür baxış olmaz. Nəinki siyasətə, həyata belə baxış olmaz. Ailə içində belə məcbur olursan, geri çəkilirsən – ailədəki mühiti qorumaq üçün… Hansı ailədə belə basqıcı mühiti uzun müddət sürmək olar?

Bu, əvvəlki REAL deyil, onu da biləsiniz

SAM_2418

– Heç birində…    

– Ailə gec-tez dağıla bilər… Burada da məcbursan ki, o kompromislərə gedəsən. Özü də olsun siyasi təşkilat… Bu, əvvəlki REAL deyil, onu da biləsiniz. Əvvəl deyirdilər ki, REAL klubdur və s. Tammilə bu fikri də anlayışla qarşılayıram.

– İndi də “siyasi klub” deyənlər var.

– Yox. İndi deyənlər, sadəcə bu proseslərdən xəbərsizdirlər.

– Niyə? Xədicə İsmayıl son müsahibəsində demişdi ki, REAL “siyasi klubdur…”

– Xədicə İsmayıl yaxşı dostumuzdur. Amma mən onun dediklərini şərh etmək istəmirəm. REAL-a klub kimi baxanlar çox olub. Elə indi də baxanlar var. Çünki bizdə siyasi davranış tamam başqa gözləntilər üzərində köklənmişdi – o mübarizlik, natiqlik, nə bilim, mitinqlərdə alovlu çıxışlar, sinəni polisin dəyənəyinə qarşı verib, həbs olunub, DPX maşınına qürurla atılmaq və s. Yəni REAL bu cür davranmadı. Ona görə bir az çaşqınlıq yarandı ki, bunlar doğrudanmı siyasətə iddia edirlər, yoxsa, bunlar da ekspertdirlər, klubdurlar, mədəni, ağıllı adamlardırlar, hörmətimiz var, amma bunlardan siyasətçi çıxmaz. Lakin nəticə başqa oldu. REAL böyüyə-böyüyə gedir. Sayı artır, nüfuzu artır, hekayəsi böyüyür. Ona görə REAL əvvəlki REAL deyil. Təbii ki, biz riskləri öz üzərimizə götürdüyümüz üçün, məsuliyyəti özümüz daşıdığımız üçün bütün basqılar baxmayaraq, REAL böyüyür, REAL-ın artıq alt yapısı var. REAL-ın məclisləri var, bölgə təşkilatları var. Onların işində müzakirələr gedir, qərarlar qəbul edilir. Aşağıdan İdarə Heyətinə basqılar var ki, niyə bu qərarı verdiniz, niyə filan qərarı vermədiniz? REAL-ın içində artıq İdarə Heyəti əvvəlki kimi müstəsna söz sahibi deyil. İdarə Heyəti artıq məclislərlə hesablaşmaq durumundadır. Bir daha təkrar edirəm – biz partiyaya çevrilirik. REAL-da partiya quruculuğu prosesi gedir. Əsas işimiz budur. Ona görə REAL-ın içində ciddi transformasiya gedir.

– Erkin bəy, onunla bağlı da suallar var. Mən onlara yenidən qayıdacam, amma yenə də burada ən son sualı verirəm. Həzi bəy sualları təkrarlayır. Amma burada maraqlı bir məqam var. Deyir ki, “artıq bununla ikinci dəfədir ki, hökumətin qurduğu saxta oyunlara getdiniz və hər ikisində də geri çəkildiniz…”

– İkinci dəfə?

– Hər halda sizin parlament seçkilərindən geri çəkilməyiniz nəzərdə tutulur.

– Şəxsən mən parlament seçkilərindən geri çəkilmişəm, o başqa bir məsələdir və bunun REAL-a aidiyyatı yoxdur.

– Amma bu qərarı da REAL-a bağlayanlar var…

– Təbii ki, bağlayanlar varsa…

– Soruşurlar ki, niyə o zaman da, indi də geri çəkildiniz?

I hissənin sonu

Əlaqəli məqalələr

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Back to top button