GÜNDƏM

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Mirmahmud Mirəlioğlu Qarabağ Komitəsinin dönəm sədri oldu

Xural Yazıldığı tarix 20 Fevral 2019

I hissə

II hissə

Bu gün Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyasının qərargahında Qarabağ Komitəsinin növbəti iclası keçirilib.  Saat 11.00-da İdarə Heyətinin, 12.00-da isə ümumi yığıncağın iclası baş tutub. Qərara gəlinib ki, gələn həftə istefalar nəticəsində boşalan yerlərə yeni üzvlərin seçilməsinə baxılsın və Komitə nəzdində yaranan Komissiyaların sədrləri İdarə Heyətinin iclaslarında iştirak etsin. Eyni zamanda qərara alınıb ki, Qarabağ Komitəsinin katibi bundan sonra həm də İdarə Heyətinin iclaslarının protokollarını tutsun və bu səbəblə İdarə Heyətinin iclaslarında iştirak etsin. Gündəmə təşkilati məsələlər, ötən həftədən istefa verən bəzi komitə üzvlərinin istefalarının qəbulu, 16 martda keçirilməsi planlaşdırılan mitinq haqqında müraciətin hazırlanması və cari məsələlər çıxarılıb. İlk öncə Qarabağ Komitəsinin dönəm sədri Taleh Əliyev özünün sədrlik dönəmini KXCP sədri Mirmahmud Mirəlioğluna təhvil verib. Sədrliyi təhvil alan Mirmahmud Mirəlioğlu (Fəttayev) Komitə üzvlərinin adından Taleh Əliyevə ötən bir ayda uğurlu sədrlik fəaliyyətinə görə təşəkkürünü bildirib. Yeni iclas Mirmahmud Mirəlioğlunun sədrliyində öz işinə başlayıb. Xatırladaq ki, Qarabağ Komitəsinə sədrlik soyadın əlifba sırası ilə ayda bir dəfə olmaqla dəyişir.

Məlum olub ki, iclasda kvorum var. Qarabağ Komitəsinin 47 üzvü iclasda iştirak edib və müzakirələr başlayıb. Təşkilati məsələlər müzakirə olunarkən jurnalist Peyman Sadıqlı və Ümid Partiyasının səlahiyyətlilərindən Səməd Hətəmov yekdilliklə Qarabağ Komitəsinin üzvü seçiliblər. Bununla da Qarabağ Komitəsinin iclasda iştirak edən üzvlərinin sayı 49 nəfərə çatıb. Qonaqlarla birlikdə iştirakçıların sayı 100 nəfəri keçib.

Müzakirələr nəticəsində istefa verib gedənlərin istefaları qəbul edilib. Qərara gəlinib ki, gələn islasda İdarə Heyərinin üzvlərinin sayında və tərkibində dəyişiklik olunsun. Eyni zamanda Komitənin İdarə Heyətinin üzvü İlham İsmayılın ötən həftə İdarə Heyətindən verdiyi istefa qəbul edilməyib və Qarabağ Komitəsi İlham İsmayılın İdarə Heyətində uğurlu fəaliyyətinə davam etməsinə yekdilliklə qərar verib. O da qərar alınıb ki, Qarabağ Komitəsinin ötən iclasında verdiyi 16 mart qərarı üçün bu həftə Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinə müraciət olunsun və bu haqda gələn iclasda məlumat verilsin.

Səviyyəli və uğurlu keçən toplantıda Qarabağ Komitəsi üzvlərindən və digər üzv olmayan insanlardan Taleh Əliyev, Mirmahmud Mirəlioğlu, Pənah Hüseyn, Əvəz Zeynallı, Sahib Kərimli, Tural Abbaslı, Cəfər Baxış, Sahib Musayev, Barat İmani, Əlövsət Sadıqlı, Novella Cəfəroğlu, Əhəd Məmmədli, Sərdar Cəlaloğlu, Nizami Əlibəyli, Nizami Allahverdiyev və digərləri çıxış edərək müxtəlif məsələlərə münasibətlərini bildiriblər. İclas qərara alıb ki, növbəti həftə Ermənistan prezidenti Nikola Paşinyanın və onun komandasının Azərbaycan əleyhinə səsləndirdikləri ittihamları müzakirə edən toplantı keçirilsin.

Növbəti iclasın KXCP qərargahında 27 fevral 2019-cu ildə, saat 12.00-da keçirilməsi qərarlaşdırılıb.

Xural.com

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

“Kimsə Kamal Abdullanın qohumu, dostunun qızı deyilsə, əzilməməlidir”-DEKANIN ÜSYANI

Xural Yazıldığı tarix 19 Fevral 2019

Azərbaycan Dillər Universitetindən çıxarılan Vüsalə Ağabəyli danışdı: “Özümü universitetdə Mikayıl Müşfiq kimi hiss edirəm”

Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Dillər Universitetinin (ADU) filologiya və jurnalistika fakültəsinin dekanı Vüsalə Ağabəyli vəzifəsindən çıxarılıb.

Bundan öncə rektor Kamal Abdulla filologiya və jurnalistika fakültəsinin dekanı V. Ağabəyliyə töhmət verildiyini açıqlamışdı. V. Ağabəyli isə rektoru universitetdə ayrı-seçkilik salmaqda, Elmi Şurada müəllimləri təhqir etməkdə, dostunun qızı olan və ingilis dilini bilməyən müəllimə dərs verməkdə, ona kafedra yaratmaqda, tələbələr arasında xəlifə və “qulamlar” olaraq təbəqələşmə formalaşdırmaqda günahlandırmışdı.

V.Ağabəyli “Yeni Müsavat”a müsahibəsində bu məsələnin detalları ilə bağlı danışıb. Müsahibimiz öncə problemin başlama səbəblərinə toxunub:

– Rektorla olan mübahisəmiz tamamilə onun başlatdığı bir məsələ idi. Mənim ona hansısa formada qarşı çıxmaq kimi bir niyyətim olmayıb. Həmişə hörmətlə yanaşmışam. O, öz komandasını yığmaq məqsədilə gəlmişdisə, məni də işdən çıxarmaq istəyirdisə, ilk başdan çıxarardı. Özü bilir ki, hansı səbəblər var və niyə bu oyunu qurub. Bunu hələlik deməyəcəm. Onun özünün əmri və göstərişinə əsasən komissiya olaraq dərslərdə iştirak etmişik. Məqsədin problemli müəllimlərlə tövsiyə xarakterli məsləhətlər aparılmalı olduğunu düşünürdüm. Demək, belə deyilmiş, ya da kimlərinsə toxunulmazlıq hüquqları var imiş. Dostunun qızının dərsində, özünün yaratdığı komissiya ilə bir yerdə iştirak etmişəm. Ondan öncə 20-yə yaxın dərsdə iştirak etmişəm. Heç bir dərsdə heç bir problemimiz olmayıb, xırda iradlarımız olubsa da müəllimlərə bildirmişik, təbii ki, inkişaf etməyək istəyən hər bir mütəxəssis müsbət qarşılayıb. Bu dərsdə problem o idi ki, müəllimə ingilis dilini bilmirdi və əlavə olaraq da, dərs praktik seçmə fənn olduğu halda nəzəriyyə keçirdilər. Həmin fənnin nəzəri bazasını özündə əks etdirən fənn isə daha əvvəlki semestrdə tədris planında yer almışdı və tədris olunmuşdu. Bunu bu boyda qlobal məsələyə çevirmənin yeri yox idi. Onu universitet daxilində həll etmək lazım idi. Nə o müəlliməni çıxdaş eləmək, nə həmin müəllimənin adını hallandırmaq söhbəti var idi. Sadəcə, mən o müəllimənin ingilis dili kursuna göndərilməsini təklif eləmişdim. Hətta Kamal müəllimin öz otağında 14 dekabrda, yəni rektoryanı şuradan daha əvvəl bu məsələni müzakirə edəndə bildirmişdim ki, “Kamal müəllim, universitetin rəhbəri sizsiz, böyüyümüzsüz, necə məsləhətdir elə edək. Ümumiyyətlə, istəyirsiz mən Nərgiz Qurbanlının dərsində heç iştirakımı da qeyd etməyim, amma yaxşı olar ki, həmin müəllim mütləq öz universitetimizdə fəaliyyət göstərən Dil xidmətləri mərkəzində intensiv ingilis dili öyrənsin”.

“Mənə məsləhət vermə” dedi, məsələni bu qədər böyüdəcəyini və rektoryanı şuraya çıxaracağını düşünmədim. Lakin rektoryanı şurada əvvəlcə məni qaldırıb kinayəli irad bildirməsinin, təhqiramiz ifadə işlətməsinin və qəbahətimin isə dərsi komissiya üzvləri ilə birgə tam sona qədər dinləməməyim hesab edilməsinin qarşılığı olaraq, çıxış etmək istədim. Etiraz edərək, “otur aşağı, lazım deyil sənin çıxışın, sən mənim dostumun qızına ilişmisən, barmağına dolamısan bizi” deməsi, düşünürəm özünə hörmət edən hər bir kəsə toxunar. “Səsləndirdiyiniz ifadəni qəbul etmirəm və dinlənilmək istəyirəm” deməklə etiraz çıxışı etmişəm. Çıxış etmək nə vaxtdan qəbahət hesab olunub? Mənim söz haqqım yoxdursa, onda niyə rektoryanı və Elmi Şuranın da üzvüyəm onu da anlamıram. Elə söz haqqıma görə vəzifədən uzaqlaşdırıldım. Onda bilmirdim ki, həmin müəllimə onun dostunun qızı imiş. Belə çıxır ki, mənim ixtiyarım yox imiş orada söz deyəm. Həmin məntiqlə mən o müəllimə, Nərgiz Qurbanlı haqda nəsə deməyə haqqım çatmırdısa, digər müəllimlər haqqında niyə deməliyəm ki? Başqaları kiminsə qızı olmasa da, bu millətin övladıdır. Mən də bu millətin övladıyam. Əgər doğrudan da bunu tədris, tələbələrə dəstək üçün ediriksə, o zaman hamıya tətbiq edək. Yox, ayrı-seçkilik ediriksə, onda həmin nöqtədə dayanmalıyıq. Üstəlik, ayrı-seçkilik etdikləri məqamda məni də günahkar elan edirlərsə, durub etiraz olaraq çıxış etməməliydim ki?

– Məsələ təkcə o müəllimənin onun dostunun qızı olmasında idi?

– Yəqin mənə “otur aşağı” deyəndə oturmalıydım, vəzifəmi itirməmək üçün qorxmalıydım. Demişəm ki, xeyr, Kamal müəllim, mən etiraz edirəm, o dərsdə iştirak etmişəm. O dərsdə müəllimə ingilis dilini bilmirdi və mənim də müəlliməyə təklifim o olub ki, ingilis dilini mütləq formada öyrənmək lazımdır. Çünki həmin ixtisas üzrə qəbul planını bizim universitetə Təhsil Nazirliyi və Dövlət İmtahan Mərkəzi sırf ingilis dilində tədris olunmaqla verir. Mən də o fakültənin dekanıyam və buna məsuliyyət daşıyıram. 20 dəqiqə dərsdə ingilis dilində heç danışa bilməyən və praktik dərsi nəzəriyyə keçən müəllim dərsin sonunda master-klass keçməyəcəkdi! Mən o fikri səsləndirməliydim. Düşünürdüm ki, həqiqətən də məqsəd tədrisin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına xidmət göstərmək idisə, rektor mənim bu fikrimi dəstəkləməli idi. Həm də güman edirdim ki, bəlkə kimsə rektora yanlış məlumat verib, məsələnin mahiyyətini öz dilimdən anlasın. Niyə dəstəkləmədi? Niyə sakit həll etmək əvəzinə bu boyda böyütdü, ölkə ictimaiyyətinə yaydı? Çünki dostunun qızı imiş. Mənim çıxışım ona xoş gəlmədi. Öncə çıxışımı qəbul etmədi, sonra heç bir əsası olmadan töhmət verdi. Mən bu töhmətlə bağlı onun özünə şikayət etdim. Bildirdim ki, mənim kollektiv və tələbələr arasındakı nüfuzum nəzərə alınmaqla, bu töhmətim ləğv olunmasını xahiş edirəm. Çünki töhmətdəki ittihamlar əsassızdır. Baxdım ki, reaksiya vermədi. Ona görə məcbur oldum ki, Təhsil Nazirliyinə, aidiyyəti qurumlara bir-bir müraciət edim. Mənim bu müraciətlərim ona xoş gəlmədi. Buna görə də universitet daxilində komissiya yaratmağa başladı. Bütün kollektivi məcbur elədi ki, əleyhimə imzalar toplasınlar. Başa düşə bilmirəm ki, bu nəyə lazım olan mərasimdir? Mən əgər doğrudan da onun qələmə verdiyi kimi, vəzifəmi itirməkdən qorxsaydım, kreslo eşqi ilə yanıb tutuşan olsaydım, susardım. Deyərdim ki, “əşşi, olsun da, göz yumum buna da”. Məni əgər həqiqətən də tələbələrin taleyi düşündürməsəydi, bu problemi öz problemim bilməsəydim, yola verərdim. Mənə də lazım deyildi bu konflikt. Nəyə görə ilin bu günündə mən gündəmdə olmalıyam?

– Bu proses neçə vaxtdır davam edir?

– Dekabrdan. Hər şey açıq dərslərlə başladı. Bəlkə də əvvəlcədən planı olub deyə bilmərəm.

– Sizin digər həmkarınız, işdən çıxarılan Pərvin Mürsəlovanın mətbuata yolladığı müraciətdə isə rektor Kamal Abdullanın işçilərə qarşı çox kobud, etika sərhədlərindən kənarda davranması öz əksini tapıb. Bu barədə nə deyəcəksiz?

– Pərvin Mürsəlova da mənə görə işdən çıxarıldı. Mənim üçün universitetə təcili yardım çağırılmışdı. Pərvin Mürsəlova və başqa bir müəllimə bu vaxt mənim yanımda idilər. Yanımda olduqlarına görə onlara da “sənəd oğrusu” adı, sonradan töhmət verildi. Sonradan məcbur qalıb Təhsil Nazirliyinə müraciət etdilər. Bu zaman Pərvin Mürsəlovanın əmək müqaviləsinə bənzər ittihamlarla xitam verildi.

O xanım müəllimənin yazdıqlarını isə siz rahatlıqla araşdıra bilərsiz. Rektorun səs yazıları da var. Nəyə görə olmadığı halda kimsə durub desin ki, siz belə söz deyirsiz? Özünə güvənmədən hər hansı müəllimə necə durub deyə bilər ki, rektor filan-filan ifadələri işlədir? Mən öz şəxsiyyətimə, nüfuzuma hörmət edirəm və o ifadələri də qəbul etmirəm. Buna görə də sözümü deməliydim. Həmin müəllimə də eləcə. Bir müəllimə tələbələrin içində necə deyə bilər ki, “sən qürursuzsan, şəxsiyyətsizsən, atbalaxanımsan”? Əlavə ifadələr var ki, onları səsləndirməyi özümə sığışdırmıram. Bunlar bir akademikə, bir rektora yaraşan sözlər deyil. O, bizim universitetə təyin olunanda düşünürdük ki, ağsaqqal adamdır, yəqin ki, vəziyyət başqa cür olacaq, universitetdə mühit başqa cür olacaq. Nə biləydik ki, bu hala gətirib çıxaracaq? Qışqır-bağır salmaqla deyil axı. Qışqırandan sonra çox adam geri çəkilir. Mənimlə bağlı bu hadisə oldu, nəticəsini gördülər. Biri ailə başçısıdır, birinin heç bir imkanı yoxdur, o biri deyir, “qışqırsa da, təhqir etsə də, dözəcəm”. Hərə bir formada qəbul edir. Sonra deyirlər, niyə kimsə elmi şurada qalxıb söz demir. Deyənin də aqibəti bu formada olur. Necə söz desin? Imkan vermir.

– Ədalətin bərqərar olacağına inanırsızmı?

– İnamım ölsəydi, sakit durardım, heç nə də yazmazdım. Amma inanıram və müraciətlərimin nəticəsini gözləyirəm. Bundan sonra yəqin ki, məhkəməyə müraciət edəcəyəm. Çünki hazırda kafedranın 0.5 ştat dosentiyəm, orada da mənə qarşı təzyiqlər yaradıb, elmlər doktorluğu üzrə təhsilimi davam etdirməyə, təhsilimə də mane olmağa, problem yaratmağa çalışır.

– İndiki mərhələdə rektorla hansısa formada uzlaşma variantı varmı? Qarşı tərəfdən problemin yoluna qoyulması üçün hər hansı addım atılırmı?

– Böyük olaraq o, məni dəvət edərdi. Bu məsələni böyütməməli idi. O özü bunu böyüdüb mediaya çıxardı. Geniş mətbuat konfransı etdi və sair. Həll olunmayacaq bir məsələ deyildi. O, böyük idi, rəhbər idi. Mənə nəsə deyəcəkdi, mən də deyəcəkdim, “baş üstə”. Məsələn, mənə deyəcəkdi ki, bu Nərgiz Qurbanlının nəticəsini qoyuruq bir kənara, olmamış kimi. Deyəcəkdim, “baş üstə”. Amma məni ləkələmək, qara yaxmaq, şər-böhtan atmaq… Mənim tədris yolunda göstərdiyim zəhmətin üstündən heç nəyə görə xətt çəkib qüsurlu kimi təqdim etmək insana toxunur. Mən buna görə rəsmi müraciətlər etməyə məcbur qaldım. Yox, ondan mənə qarşı bir addım atılmadı. Mən arzu ilə, böyük şövqlə mətbuata çıxmaq istəməmişəm. Mediayönümlü yazılara sərf edəcəyim vaxtı, enerjini dissertasiya işimə, elmi işlərimə sərf edərdim. Bunlara vaxt sərf etmək məni yorur. Amma onun əsassız ittihamlarına qarşı özümü müdafiə etmək üçün cavab verməliyəm. Buna məcburam və düşünürəm ki, məni bu baxımdan dövlət də qorumalıdır, mənə atılan şəri millət olaraq hamı öz üzərinə götürməlidir. Kimsə Kamal müəllimin qohumu, dostunun qızı deyilsə, əzilməməlidir. Mən də bu millətin övladıyam.

– Çox adam düşünə bilər ki, bu, təkcə bir müəllimənin dərsinə mənfi rəy verdiyiniz üçün yaranmış narazılığa bənzəmir. Bunun əvvəlində, keçmişində başqa hansısa qarşılıqlı anlaşılmazlıq, insident olubmu?

– Xeyr, hər şey bu rəy vermə ilə başladı. Mən onun içində kin olub-olmayıb, bilmirəm. Çox güman, olub ki, bir rəyə görə məsələyə belə yanaşdı. Öncədən rektorla toqquşmam olmayıb, sadəcə, müzakirələr olub. Əslində buna da toqquşma deməzdim. Mən, sadəcə, qalxıb çıxış etmişəm. Etiraz nitqi səsləndirmişəm. O, özünə qarşı qəbul etmədi ki, kimsə onun fikrinə etiraz edir. Düşünürdü ki, o, təhqir etməlidir və mən də “baş üstə, Kamal müəllim” deyib oturmalıyam.

– Pedaqoq karyeranız bundan sonra necə olacaq?

– Mənə xəbərlər göndərir ki, “onu qoymayacam heç bir fəaliyyət göstərsin. Başına oyun açacam”. Mən də soruşuram ki, hansı əsaslarla? Yenə şər-böhtanla? Nəyə güvənir ki? Bu ölkənin qayda-qanunları var.

– Bəs sizin ümidiniz varmı ki, müəllim fəaliyyətinizi davam etdirə biləcəksiz?

– Mənim hər şeyə ümidim var. İnanmıram ki, bir şəxsə görə bu boyda respublika, dövlət, qanunlar sussun. İnanmıram ki,  bir şəxs özünü istədiyi cilddə cəmiyyətə təqdim etsin və cəmiyyət də onu olmadığı kimi qəbul etsin. Amma inanıram ki, cəmiyyətdə gec-tez ədalət bərqərar olacaq, mənim haqlı olduğum üzə çıxacaq. Ədaləti bərqərar etmək üçünsə universitetə gələ, Nərgiz Qurbanlının dərsində iştirak edə bilərlər, kollektiv arasında sorğu apara bilərlər. Təbii ki, heç kimə təzyiq etmədən. Müəssisə rəhbəri odur və ona qarşı çıxa bilməzlər. Ona görə də bu məsələ təzyiqsiz olmalıdır.

– Kollektivdə sizə açıq dəstək verən varmı?

– Qorxurlar, imza atırlar, sonra da ağlaya-ağlaya mənə zəng edirlər ki, “qurban olum, bağışla məni”. Biri deyir, iki uşağım var, ailəmdə problem yaranacaq. O biri deyir, ailə başçısıyam, belə oldu. Bunu mənə ağlayaraq deyirlər. Mən onları qınaya da bilmirəm. Amma millət olaraq qınayıram ki, axı biz hansı yolun yolçusuyuq, özümüzü bu qədər əyib sındırmalıyıq? Universitetə getmişdim, bir professor mənə baxır, salamlaşmaq istəyir, amma qorxur. O tərəf-bu tərəfə baxır ki, görsün kim var ətrafda? Gördü heç kim yoxdur, gəlib görüşdü. Mən repressiya qurbanıyam? Neyləmişəm ki? Özümü universitetdə Mikayıl Müşfiq kimi hiss edirəm. Axı nə baş verib? Heç vaxt kollektivlə problemim olmayıb. Kollektivin içində mənə dəstək var. Amma neyləsinlər ki, ona tabedilər. O da orada öz muxtariyyətini qurub.

P.S. Müsahibədə yer alan ittihamlarla bağlı ADU rektoru Kamal Abdullanın da mövqeyini işıqlandırmağa hazırıq.

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

AMEA-nın xanım alimindən İlham Əliyevə ürəkparçalayan məktub-FOTO

Xural Yazıldığı tarix 19 Fevral 2019

Yasəmən Qaraqoyunlu

AMEA Fəlsəfə İnstitutunun elmi işçisi, “Qlobal İnteqrasiya və Dialoq Mərkəzi”nin rəhbəri

Cənab Prezident, bizi vətəndaşlıqdan azad edin!

Azərbaycanda hamı bilir ki, mən 2017-ci ildə Azərbaycan prezidentinə, Sizə məktub yazıb ölkədəki ictimai-siyasi durumun gərginliyini, social-iqtisadi vəziyyətin ağırlığını, alimlərin acınacaqlı həyat tərzinin mənzərəsini işıqlandırmağa çalışmışdım. Bu məktubda elm yolu seçmiş  ailəmizin  20 illik kirayə həyatını, macəralarını işıqlandırmağa çalışmışdım. Aldığım məlumatlara görə, məktubumdan dərhal sonra AMEA vitse-prezidenti İsa Həbibbəyli, çalışdığım Fəlsəfə İnstitutunun direktoru İlham Məmmədzadə, direktor müavini Eynulla Mədətli, şöbə müdirim Sakit Hüseynov dəfələrlə müxtəlif strukturlarda haqqımda izahat vermişlər və hər dəfə də daim məni qorumağa çalışmışlar. Onu da eşitmişəm ki, mənim vəziyyətim dəfələrlə AMEA Rəyasət Heyətinin əlaqədar iclaslarında müzakirə olunmuşdur. Dəqiq bilirəm, həm AMEA rəhbərliyi, həm öz İnstitutumun rəhbərliyi və kollektivi mənim haqlı olduğumu bildikləri üçün hər zaman  məni qorumağa çalışmışlar, hər zaman mənə dəstəklərini əsirgəməmişlər. Hər zaman demişəm ki, AMEA mənim məbədimdir və fəlsəfə institutunda çalışmaq, filosof kimi yetişməkdən böyük arzum, idealım yoxdur. Fəlsəfə tədqiqatçısı olmaq, ölkəmin gələcəyinə öz düşüncələrimlə bəhrə vermək arzularımla bərabər, içində çırpındığımız sosial problemlərin yaratdığı maneələr və bunu dəyişmək əzmi ilə apardığımız mübarizələr ölkədə hər şeyi tək əldə və tək iradədə birləşdirən Siz cənablarına gəlib çatdıqda şüşə kimi yerlərə çırpılır, bütün arzularımız çilik-çilik olur.  

Dəqiq bilirəm ki, bir düşüncə adamı, yazar və filosof üçün iki keyfiyyət önəmlidir. Dərin elmi bilik və azad düşüncə, azad şəxsiyyət.  Mənim subyektiv mülahizələrimə görə, fəlsəfə özü elə Azadlıq deməkdir. Həm də filosof o kəsdir ki, O, nəinki yerdəki bütləri, fironları, hətta göydəki Allahı belə sorğulaya bilir.

Dəqiq bilirəm ki, filosof heç vaxt diktatorlara tabe olmaz, boyun əyməz. Despotik rejimlərin əsdirdiyi qorxulara gülər, keçər…

Bəlkə mən araştırmalarımla, yazılarımla, filosof, yaxşı fəlsəfə tədqiqatçısı ola bilmədim, lakin mən duruşumla, mövqeyimlə, xarakterimlə, mübarizəmlə, ən əsası bu 25 ildə sizin yeritdiyiniz “analoqu olmayan” uğurlu siyasətinizə, siyasi kursunuza gülməyimlə və əsla sizin təmsil etdiyiniz dəyərlərinizə bulaşmamağımla, sizin siyasətinizlə barışmamağımla bir filosofam, bir vətəndaşam, Cənab Prezident. 

Bütün bunları əlbəttə ki, Fəlsəfə institutunda bütün iş yoldaşlarım bilir, direktorum İlham Məmmədzadə bilir… Həmişə İlham Məmmədzadə, Əli Abbasov, Əbülhəsən Abbasov, Zümrüd Quluzadə, Səlahəddin Xəillə qarşılaşarkən onların gözlərinin düz içinə baxmaq istəyirəm. İstəyirəm ki, despotik rejimin qorxusunun əksini onların gözünün içində görəm və soruşam ki, bu əzaba necə dözürsünüz, susmaq əzabını necə daşıyırsınız? Susmağı necə bacarırsınız? Susmağı mənə də öyrədin, ustadlarım…

Sizə məlum məktubumdan sonra İlham Məmmədzadə ilə görüşdük, danışdıq. Ayrılarkən dönüb onun gözünə baxdım. Gözündə yaş gilələnmişdi.

Axxx Fəlsəfə! Axxx Filosof! Axxx Yaşamaq Əzabı, Düşünmək əzabı, Susmaq Əzabı! Axxx Acizlik!..

Baxmayaraq ki, İlham Məmmədzadə ilə Azərbaycanın keçmişi, bu günü, gələcəyi ilə bağlı ciddi ideoloji-siyasi fikir ayrılıqlarım var, baxmayaraq ki, əksər hallarda mübahisə edirik, əksər hallarda onu tənqid edirəm, lakin həmişə onu bu ağır illərdə direktor kimi də, insan kimi də yanımda gördüm. Dəstəklərini daim hiss etdim.  Baxmayaraq ki, onu ən çox mən tənqid edirəm, amma O, fəlsəfə alimi, professoru kimi bilir ki, həqiqətlər çoxdur, hər fəlsəfə tədqiqatçısının öz həqiqəti var və fikir müxtəlifliyi zənginlikdir, azadlıqdır. Bilir ki, Fəlsəfi düşüncələr Azadlıqda cücərir. Fəlsəfi düşüncəni Azad insan, şəxsiyyət ürətir.

Kölə insanları, qulları yönətməyə nə var ki, Cənab Prezident!

Ən böyük iş, azad insanları idarə etməkdir. Siz bax bunu bacarmadınız. Siz köləlik gətirdiniz, qorxu gətirdiniz. Siz Qul yetişdirdiniz…

Yeri gəlmişkən, onu da deyim ki, Qullara başçılıq edən quldarlara həmişə acımışam. Bir personaj kimi Quldarların, Diktatorların mənəviyyatı, düşüncə səviyyəsi, psixologiyası müşahidə obyekti kimi mənim üçün həmişə çox maraqlı olub. İnsanın iç dünyasında Sadizmi doğuran sosial-psixoloji problemlər nələrdir bax bunlar çox maraqlı mövzulardır.

Diktatorların ölkəsində, despotik rejimlərdə ürətilən fəlsəfi düşüncələrdə bir Azadlıq yanğısı olur. Mənim içimdə gəzdirdiyim böyük bir yanğı… O Azadlıq yanğısını sizin despotik rejiminizin qarşısında həmişə içimdə gəzdirmişəm, sizin insan ləyaqətini alçaldan rejiminizin qarşısında həmişə səbrimlə, duruşumla onu sönməməyə, daim alovlandırmağa çalışmışam. Nə isə…

Qayıdaq Sizə ünvanladığım məktub olaylarına…

Məktubumdan sonra 3 ay bizim ailəmizə növbədənkənar ev verilməsi ilə bağlı AMEA-da rəhbərlik strukturlarına ərizə paylamaqla məşğul oldum. Daşdan səs çıxdı, AMEA rəhbərliyindən yox. Üstündən bir il keçdi və bu bir ildə dəfələrlə İlham Məmmədzadə mənim yanımda AMEA Rəyasət Heyətinə, Fətəli Abdullayevə zənğlər vurdu, xahişlər etdi ki, bu ailəyə ev verməsəniz də, heç olmasa yataqxana verin… Beləcə, uzun bir zaman keçdi. AMEA Qadın Komitəsinin rəhbəri e.d.Rəna Mirzəzadə, Fəlsəfə institutunun Qadın Komitəsi üzvləri, e.d.Lalə Mövsümova, prof.Rəfiqə Əzimova, e.d.Ziba Ağayeva,  dr.İradə Zərqanayeva və bir çox adını çəkmədiyim iş yoldaşlarım, əməkdaşlar da bu prosesə qoşuldular və İlham Məmmədzadə ilə birlikdə mübarizə aparmağa başladılar. Sonucda AMEA prezidenti Akif Əlizadənin əmri ilə mənə 20 ildən sonra AMEA aspirantlar yataqxanasında bir otaq verdilər. İnstitutumuzda dostlar bunu bayram kimi qeyd etdilər. Yadımdadır, təxminən 17 il əvvəl o zaman AMEA Fəlsəfə İnstitutunun aspirantı olmuş həyat yoldaşım bu otağı almaq üçün nə qədər mübarizə aparmışdı, AMEA-nın ozamankı prezidenti Mahmud Kərimovun qəbuluna düşmüşdü və o zaman vitse-prezident olan Toğrul Şahtaxtlı bu otağın müqabilində düz 2500 manat pul rüşvət istəmişdi. Elm haqqında Qanuna görə, o zamanlar aspirantın hər hansı bir yerdə işləməsi qəti qadağan idi və təbii ki, heç yerdə işləməyən aspirantda da 2500 manat pul yox idi. O aspirant ki, aspiranturanı bitirdikdən dərhal sonra elmi işi, dissertasiyası birinci müzakirədən keçdikdən sonra bizi, ailəsini iki körpə uşaqla kirayədə qoyub hərbi xidmətə getdi. O zamanlar sizin məmurlarınızın övladları hərbi xidmətə getməmək üçün AMEA-da doktorluq müdafiə edib saxta diplomlar alırdılar, o aspirant ki, hərbi xidməti uğurla başa vurub geri qayıdarkən işə bərpa olunmadı, uzun müddət işsiz qaldı, kirayə pulları üst-üstə yığıldıqca intihar etmək dərəcəsinə gəldi.

Bu, sizin Azərbaycanınızdır, bu, sizin ölkənizdir, bu mənzərəni siz çəkmisiniz, cənab Prezident!

Bu sosial “macəraları” sizin vətəndaşlarınız, alimləriniz  sizin “analoqu olmayan” siyasətiniz nəticəsində yaşayır…

Beləliklə biz, düz 17 il bax bu yataqxanada bu otağı almaq üçün gözlədik…

Yataqxanadakı otağın komendantı Azər müvəqqəti yaşayış üçün bizə verilmiş 84 nömrəli otağın qapısını açıb mənə göstərəndə dəhşətə gəldim. Sarsıldım. Yanımdakı dostum “Özünü ələ al, övladlarına yazığın gəlsin” pıçıldadı. Komendant üzümə baxıb dedi: “Heç olmasa kirayədən canın qurtardı”.

Qonşuluqda 85 nömrəli otağın sakini, qonşu qadınla tanış olduq. “Yoldaşım elmlər doktorudur, özüm kimya elmləri namizədi. Neçə illərdir burada yaşayırıq. Bizə ev vermədilər” dedi: “Bəs niyə dözürsünüz?” soruşdum. “Onsuz da mənası yoxdur, kimə şikayət edəsən?” dedi. Bax bu sözlər ümidsizliyin ifadəsi idi. Bütün vətəndaşlara bəxş etdiyiniz ümidsizliyin. Budur sizin “analoqu olmayan” uğurlu siyasətiniz?

Bu miskin yataqxanaya nifrət edirəm, bütün Azərbaycan yataqxanaya bənzəyir!

Mən heç vaxt bu yataqxanaya köçməyəcəm, bu rəzil həyatı qəbul etməyəcəm, min bir əziyyətlə böyütdüyüm övladlarımın bu yataqxananın bu rəzil otağında, belə təhqir olunmasına izin verməyəcəm. Mən heç vaxt övladlarımın belə rəzil şəraitlərdə, belə rəzil otaqlarda yaşamağına razı ola bilmərəm. Mən mübarizə aparacağam. Sonunadək…

Daha mən sizin rəhbərlik etdiyiniz ölkədə yazar, alim, vətəndaş olmaq istəmirəm. Siz bizim bütün ümidlərimizi öldürmüsünüz, haqqımızı tapdalamısınız. Daha sizi ölkəmin başında görmək istəmirəm.

Nə yazmaq istəmirəm, nə düşünmək… Bu ölkədən qaçmaq istəyirəm.

Bu dövlətin qurulması üçün mən bütün gəncliyimi fəda etmişəm. Meydanda Rus İmperiya ordularının qarşısına çıxanlardan biri də mən olmuşam. Güllələr hər zaman yanımdan uçub keçib. 20 yanvarda da təsadüfən sağ qalmışam… Hər zaman da millətim və dövlətim üçün çalışacam. Lakin sizin hakimiyyət bu dövlət, bu ölkə üçün çalışanlara yox, hər zaman alıb-satanlara, xəyanət edənlərə sahib çıxıb.

Mən sizin vətəndaşınız olmaq istəmirəm

Mən bu illərdə deyəsən  Fəlsəfənin nə olduğunu dərk etmişəm… Mənim Fəlsəfəm Azadlıqdır, Köləlikdən qaçışdır.

Mənə verdiyiniz bu yataqxananın misgin otağının durumunu, şəkillərini sizə təqdim edirəm.

Bu şəkillər, bu miskin durum sizin mənəviyyatınızı və Azərbaycan vətəndaşına olan münasibətinizi əks etdirir.

Xural.com

P.S. Xural.com bu dəhşətli çağırışdan sarsılaraq bütün ölkə ziyallarını Yasəmən Qaraqoyunlunun və onun timsalında yaşayış məskəni tapmaq üçün çırpınan alimlərimizin yardımına səsləyir!

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Pənah Hüseyn istefalardan danışdı: “Belə bir addım atmaları çox ayıb iş olar”

Xural Yazıldığı tarix 15 Fevral 2019

Bu həftənin diqqəti cəlb edən hadisələrindən biri də Qarabağ Komitəsinin daxilində yaşananlar oldu. Keçmiş daxili işlər naziri İsgəndər Həmidovun istefası ilə başlanan məsələlər qurumun içərisində hansısa çox ciddi proseslərin getdiyi mənzərəsini yaradıb. Hətta Komitənin parçalandığı, fəaliyyətinə son verilə biləcəyi kimi söz-söhbətlər də yayılıb.

Qarabağ Komitəsində yaşananlarla bağlı qurumun İdarə Heyətinin üzvü, Azərbaycan Xalq Partiyasının sədri Pənah Hüseyn musavat.com-a müsahibəsində aydınlıq gətirib.

– Pənah bəy, Qarabağ Komitəsinin daxilində nələr baş verir?

– Ümumiyyətlə, hər bir canlı, aktiv qurumun daxilində hərəkətliliyin, diskussiyaların, hətta fikir müxtəlifliyinin olması təbiidir. Yalnız ölü qurumların daxilində heç bir proses getmir. Qarabağ Komitəsində baş verənlər də bu qurumun canlı olmasının əlamətlərindən biridir.  Son günlər komitənin bir neçə üzvü müəyyən bəyanatlarla çıxış ediblər. Gələn həftənin üçüncü günü KXCP-nin qərargahında növbəti toplantımız olacaq. Məsələləri orada müzakirə edəcəyik. Məncə bütün bu hadisələrə Qarabağ ideyası ətrafında daha sıx birləşməklə cavab veriləcək. Gedənlərə uğurlar gələnlərin hamısına salam olsun.

 – QK-dan gedənlərin bəziləri bəyan etdilər ki, Qarabağ Komitəsi əslində onlardır. Hətta Qarabağ Komitəsi olaraq tədbirlərinin olacağını deyiblər…

– Mən bu cür bəyanatlar eşitməmişəm və düzü güman etmirəm ki, bu dərəcədə qeyri-ciddi bəyanatlar olsun. Belə bir addım atmaları çox ayıb iş olar. General İsgəndər Həmidov Qarabağ Komitəsindən istefa verib. İstefa onun hüququdur. Və məsələ bitib. Başqa kiminsə Komitədən getdiyini bəyan etməsi barədə məlumatım yoxdur…

– Polkovnik İlham İsmayılın istefa verməsindən məlumatsızsınız? Mediada xəbərlər yayılıb ki, 20-dən yuxarı şəxs Qarabağ Komitəsindən istefa verib.

– İlham İsmayıl Qarabağ Komitəsindən yox, Komitənin İdarə Heyətindən istefa verdiyini bəyan edib. O, Komitənin üzvü olaraq qalır. Dünən İlham İsmayılla görüşümüz olub. Düzdür, bu məsələ müzakirə mövzusu da olmayıb. Amma Qarabağ Komitəsinin gələcək planları barədə söhbət eləmişik. Ümumi razılıq olsa Qarabağ Komitəsinin İdarə Heyəti yenidən formalaşdırılacaq. Siz dediniz ki, 20-dən yuxarı adam istefa verib?

– Partiya sədrləri Ağasif Şakiroğlu, Valeh İbrahimov, Həsən Həsənovun da istefa verdiyi açıqlanıb…

– Bizim elə bir üzvlərimiz olmalıdır…. İstefa veriblərsə biz nə deyə bilərik? Əsas məsələ harada təmsil olunmaq deyil. Əsas məsələ Qarabağ uğrunda savaşmaq, çalışmaqdır. İstər Qarabağ Komitəsində, ya başqa bir qurumda. Harada olsalar bizə onlara uğur arzulamaq düşür.

 – Ümumiyyətlə, Qarabağ Komitəsinin üzvlərinin sayı bəllidirmi?

– Məndə olan məlumata görə, Qarabağ Komitəsinin 85 səsə qoyularaq qəbul olunmuş üzvləri var. Mütəmadi olaraq hər iclasımızdan sonra facebook səhifəsində, KİV-də bu barədə məlumatlar gedib. Rayonlardakı üzvlərə gəlincə, rayonların mərkəzlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Qəbul olunmuş  təlimata görə istənilən yerdə dayaq dəstələri, təşəbbüs qrupları yaradıla, elan oluna bilər. Bunların birbaşa mərkəzlə elə bir əlaqəsi olmur, müstəqil təşkilatlar kimi fəaliyyət göstərirlər. Mövcud əsasnaməyə əlavə olunan təlimatlara görə coğrafi, iyerarxix təşkilatlanma aparılmayıb. Səhv etmirəmsə, 20-yə yaxın rayonda Qarabağ Komitəsinin təşəbbüs qrupu, dayaq dəstəsi bu şəkildə yaradılıb. Nəzərə alsaq ki, burada bəzi partiyalar da təmsil olunur, onların da yerlərdə fəaliyyət göstərən üzvləri də Qarabağ Komitəsinin fəaliyyətində iştirak edilmiş sayılırlar, lakin Komitənin formal üzvü hesab olunmurlar.

– Qarabağ Komitəsinin daxilində baş verənlərdə kənar qüvvənin əli ola bilərmi?

– Qarabağ Komitəsi ətrafında son vaxtlarda müəyyən bir əməliyyatın aparılması barədə bizdə informasiyalar var. Söhbət indi bu konkret istefa verən, Komitədən getdiyini bəyan edən və ya sizin sözünüzlə desək, alternativ Qarabağ Komitəsi olacaqlarını deyən şəxslərdən getmir. Yəni əlimizdə bu əməliyyatın onlarla əlaqəli olduğunu söyləmək üçün bu gün fakt yoxdur. Ümumiyyətlə, Qarabağ adı ilə fəaliyyətin göstərilməsinə hakimiyyətdə müəyyən bir hansısa narahatlığın olması göz qabağında idi. Məlumatlar da gəlirdi ki, ümumiyyətlə, Qarabağ Komitəsinə hakimiyyətdə ikili münasibət var. Yəni müəyyən dairələr hesab edir ki, dövlətin deyə bilmədiyi, ifadə edə bilmədiyi mövqelərin ifadə olunması baxımından bəlkə də bu yararlı ola bilər. Digərləri isə Qarabağ adı ilə təşkilatlanmaların iqtidar üçün məqbul olmaması qənaətindədirlər. Bizdə olan məlumata görə, axırıncı mövqe son dövrlərdə daha çox üstünlük qazanıb. Dedim ki, indi bunun son proseslərlə hansısa əlaqəsinin olub-olmadığını söyləmək üçün əsas yoxdur. Amma hər halda müəyyən düşüncələrə vadar edir baş verən proseslər. Baxaq, görək nə olur. Fakt odur ki, Qarabağ Komitəsi təxminən keçən ilin payızından başlayaraq Azərbaycanda gedən ictimai-siyasi proseslərin ən ciddi subyektlərindən biri kimi  fəaliyyət göstərir.  Hazırda Azərbaycan cəmiyyətində müşahidə elədiyimiz bir sıra proseslər ki var, faktiki olaraq buna Qarabağ Komitəsinin yaranması və onun fəaliyyəti təkan verib.

Nəzərə alsaq ki, Qarabağ ətrafında çox məsuliyyətli bir hadisələr içərisindəyik, hal-hazırda cəmiyyətin səfərbər olunması çox məsul bir milli vəzifədir. İstər Azərbaycanı təslimçi sülhə vadar eləmək istəyənlərin, istər ermənilər və onların havadarlarının bütün cəbhə boyu bizim üzərimizə dünyada təşkil elədiyi hücumların qarşısında durmaq üçün Azərbaycan cəmiyyətinin Qarabağ ideyası ətrafında təşkilatlanması zəruridir. Ona görə də Qarabağ Komitəsi yaşayacaq. Burada iqtidara və ya müxalifətə münasibətindən asılı olmayaraq bütün cəmiyyətin bir ümummilli mövqenin formalaşmasını mümkün edən müstəvi mövcuddur. Qarabağ Komitəsi bir müxalifət təşkilatı və ya iqtidaryönlü təşkilat olmayaraq, bu baxımdan özünün həyati əhəmiyyətini məncə saxlamaqdadır.

Mən güman edirəm ki, baş verən proseslərdən Qarabağ Komitəsi daha da güclənmiş halda çıxacaq. Qarabağ ideyasını bütün siyasi çarpışmaların fövqündə apara bilmək mövqeyinin üstün olduğunu görürük və ona görə də bu qənaətdəyəm. Əlbəttə, biz Qarabağ adını inhisara almamışıq və almaq da doğru olmazdı. Bir sıra siyasi partiyalarda Qarabağ komissiyaları var. Qarabağla bağlı, Qarabağ adı olan qeyri-hökumət təşkilatları fəaliyyət göstərir. Yəni Qarabağ adı ilə başqa təşkilatların yaradılmasını da istisna eləmirəm. Əsas odur ki, bu, ümumi işə xidmət eləmiş olsun. Elin də gözü tərəzidir. İnsanların kollektiv şüuru, xalqın ümumi ağlı bu məsələlərdə nəyin nə olduğunu ayırd edir və edəcək. Ona görə də Qarabağ Komitəsindən ayrıldığını elan edən dostlarımıza bir daha  uğurlar arzulayıram. Əsas məsələ Qarabağı azad etməkdir, millətimizi ərazi bütövlüyümüz uğrunda vətən müharibəsinə hazırlamaqdır. Bizim məqsədimiz bundan ibarətdir.

– İstefasından əvvəl və sonra İsgəndər Həmidovla ikilikdə söhbətiniz olub?

– İsgəndər Həmidovun məlum bəyanatından sonra telefon danışıqlarım olub. Lakin bu  məsələyə toxunmamışıq. İnanıram ki, İsgəndər Həmidov atdığı addımın Qarabağ naminə, Qarabağ məsələsinə xidmət eləməsinə inanır. Əgər müəyyən məsələlər varsa aydınlaşdıracağıq.

– Belə fikirlər də yayılıb ki, Qarabağ Komitəsində yaşananlar əslində İsgəndər Həmidovla Pənah  Hüseyn arasında olan problemlərdən qaynaqlanıb…

– Şayiədir. Bu fikrilər tamamilə yanlışdır.

– İsgəndər Həmidovun gedişini Qarabağ Komitəsi üçün itki sayırsınızmı?

– Prinsip etibarilə əlbəttə, İsgəndər Həmidov sıradan bir nəfər deyil. İsgəndər Həmidov Qarabağ müharibəsində önəmli rol oynamış şəxslərdən biridir. Qarabağ Komitəsinin də təsisçilərindən, İH üzvlərindən idi. İctimai-siyasi həyatda mühüm rol oynayan şəxslərdəndir. Əlbəttə ki, onun gedişi təəssüf doğurdu. Açığı mən demərəm ki, onun bu addımı məndə narahatlıq doğurmadı. Amma nə etmək olar, hər kəs özü üçün müəyyən qərarlar qəbul edir. Nəticəsi də məlum olacaq.

– Qarabağ Komitəsinin üzvlərinin bir qismi İsgəndər Həmidovun təşəbbüsü ilə yaranan Azərbaycan Xalq Hərəkatındadır. İsgəndər Həmidovun gedişi həmin adamların da Qarabağ Komitəsindən gedişinə, yaxud da həmin adamların İsgəndər bəyin addımından narazı qalıb AXH-dən çıxmasına səbəb ola bilər?

– Kim gedəcəksə, bu, onun suveren haqqıdır. Kimlərsə gedə bilər, kimlərsə qala bilər. Mən öz adıma və Qarabağ Komitəsində fəaliyyət göstərmək fikrində olan insanların adına deyə bilərəm ki, biz Qarabağ Komitəsində fəaliyyətimizi davam etdirəcəyik. Xalq Hərəkatı haqqında Qarabağla bağlı təsisat barədə isə elə bir informasiyam yoxdur. O barədə orada iştirak eləyənlərə sual versəniz daha doğru olar.

 – Qarabağ Komitəsində baş verənlər, istefalar Qarabağ mitinqi mövzusunu gündəmdən çıxara bilər?

– Çıxarmır. Artıq Qarabağ Komitəsinin martın 16-na Qarabağ mitinqi qərarı verilib. Gələn həftə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə bununla bağlı rəsmi məktub da imzalanıb göndəriləcək. İstər mitinqlər, istər digər kütləvi aksiyaların keçirilməsi istiqamətində fəaliyyət planımız var.

– Qarabağ Komitəsinin fevralın 13-də keçirilən iclasında üzvlərdən birinin Əbülfəz Elçibəyin və İsa Qəmbərin ünvanına təhqiramiz ifadə işlətdiyi, buna görə də sizin onu şillə ilə vurduğunuz, sonra dava düşdüyü barədə də məlumatlar yayılıb. Hətta bayırda davanın davam etdiyini göstərən videogörüntülər də yayılmışdı. Doğrudanmı dava qeyd olunan söyüş məsələsinə görə baş verdi?

– Mən  bu məsələyə münasibət bildirməyə ehtiyac duymuram. Məsələni şişirtməyə də ehtiyac yoxdur.

 – Əbülfəz Elçibəyi və İsa Qəmbəri təhqir edən və sizdən sərt cavab alan adam kim idi?

– Mən artıq sizin bu barədə sualınıza cavab verdim.

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Zahid Oruc yeni qurumun hədəflərini açıqladı

Xural Yazıldığı tarix 15 Fevral 2019

“İlk növbədə, şəxsimə göstərdiyi etimada görə ölkə prezidenti cənab İlham Əliyevə səmimi təşəkkürlərimi bildirirəm. Dövlətin və hökumət orqanlarının çevrəsində onlarla institut, beyin mərkəzi və analitik qurum var. Eyni zamanda, ölkə rəhbəri gündəlik olaraq, Azərbaycanın daxili və xarici siyasətinə dair məlumatları müfəssəl qaydada müxtəlif mənbələrdən alır, hesabat və təhlillərlə tanış olur, qəbul etdiyi qərarlar zamanı onları nəzərə alır. Həmin informasların təminatı məxfi xidmət orqanları, həmçinin icra və siyasi strukturlar tərəfindən həyata keçirilir. Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin yaradılması dövlət və vətəndaş arasında sağlam, etibarlı və dürüst əlaqələrin formalaşması məramından irəli gəlib”.

Strateq.az  xəbər verir ki, bunu Milli Məclisin deputatı, Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri Zahid Oruc sosial şəbəkədəki səhifəsində yazıb.

O vurğulayıb ki, burada məqsəd hakimiyyət institutlarına ictimaiyyətin münasibətini həm də bu yolla öyrənməklə dövlət quruculuğu prosesinə aktiv yön vermək, xalq qarşısında hesabatlı, şəffaf və ədalətli idarəçilik sistemini bərqərar etməkdir: “İndi hər kəs qəbul edir ki, istənilən rəsmi qərar cəmiyyətin ona hazırlanmasını, millətin həmin siyasətdə aktiv iştirakını tələb edir. Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi öz imkanları və səlahiyyətləri daxilində əldə etdiyi təhlilləri, hesabatları və rəy sorğularını daimi əsasda ölkə rəhbərliyinə təqdim etməyə çalışacaq. O ki, qaldı əməkdaşlıq edəcəyimiz qurumlara, onlar bəllidir. İstər beynəlxalq təşkilatlar, istərsə də yerli institutlar, kütləvi informasiya vasitələri və qeyri-hökumət təşkilatları ilə çiyin-çiyinə çalışmaq bizim üçün bir nömrəli vəzifədir”.

O, əməkdaşlıq edəcəkləri iqtisadçıların bir qisminin adlarını da açıqlayıb: “Hər kəs əmin olsun ki, təkcə mövqeyi dövlətin iqtisadi-siyasi xətti yaxın olan iqtisadçılarımızla deyil, eləcə də fərqli dünyagörüşü daşıyan istənilən fikir adamı ilə ünsiyyətə, əməkdaşlığa və işgüzar münasibətlərə hazırıq. Hörmətli iqtisadçılar Vüsal Qasımlı, Rövşən Ağayev, Samir Əliyev və onlarla tanınan, yaxud tanınmayan insanlar bizə öz köməyini göstərəcəksə, onlardan qətiyyən imtina etmək fikrində deyilik”.

Z.Oruc bildirib ki, Mərkəzin yaradılmasının təşkilati bazası keçmişdə mövcud olan Strateji Araşdırmlar Mərkəzinin kadr və inzibati binası əsasında həyata keçiriləcək: “Ona görə də bir sıra hüquqi prosedurları sürətlə keçmək ərəfəsindəyik. Amma bu işlər bir qədər zaman alacaq.

Xüsusi vurğulamaq istəyirəm ki, Mərkəzin işçi heyətinin mühüm bir hissəsi əvvəlki illərdə SAM-da daxili siyasət üzrə çalışan insalardan ibarət olacaq.Yerdə qalan vakansiyalarda təmsil olunacaq şəxslərə dair müxtəlif tələblər mövcuddur və onu da ən qısa zamanda bildirəcəyik. Lakin bir prinsipə əmin ola bilərsiniz – ölkə rəhbərinin tapşırığı ilə savadlı, intellektual gəncləri sıralarımıza almağa heç kəsin şübhəsi olmasın!”

O, media nümayəndələrinə də müraciət edib: “Müsahibə və görüşlərlə bağlı bizə bir qədər zaman verməyinizi sizdən xahiş edirəm. Danışmaq üçün əvvəlcə gərək cəfakeşliklə və ürəklə işləyək!”

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Müəllimə rektora üsyan etdi: “Siz ADU-nun sultanısınız, yoxsa?..”

Xural Yazıldığı tarix 15 Fevral 2019

Pərvin Mürsəlova

ADU-nun işdən azad edilmiş müəlliməsi, dissertantı

Gənc müəllimə Pərvin Mürsəlova: “Prezident yeni dövlət-vətəndaş formatı hazırladığı halda Kamal Abdulla hələ də Sovet dövründə ilişib qalıb”

Kamal Abdulla yaradıcı, innovativ, qurucu mütəxəssisləri işdən kənarlaşdırır ki, savadsız heyət üzvlərinin ətaləti pozulmasın…

Cənab Prezident İlham Əliyev son dəfə media çıxışında islahatlar paketinin davamlı olacağını vurğuluyaraq yeni dövlət-vətəndaş formatından bəhs etdi, eyni zamanda bu islahatların mənəvi əhəmiyyətini bəyan etdi. Ölkə rəhbərliyi ictimai davranış sahəsində yeni inqilab ərsəyə gətirdiyi halda, Kamal Abdulla kimi məmurlar hələ də bu islahatların mahiyyətindən xəbərsiz kimi keçmiş Sovet dövrünün Stalin erasında – şəxsiyyətə pərəstiş prinsiplərindən çıxış edərək ölkənin  stratejik əhəmiyyətli universitetini yararsız təcrübə və vərdişlərə əsasən idarə etməkdə israrlıdır. Cənab prezident “Asan” xidmətin özəlliklərini nümunə kimi vətəndaşlara təqdim edərək ictimai xidmət mərkəzində rüşvətxorluğun, korrupsiya və kobudluğun sıfıra endirilməsinin vacibliyini vurğuladı.

Hörmətli Kamal Abdulla, sizə üz tuturam, sizcə hələ də nəticələr çıxarmaq vaxtı gəlib çatmayıb? Prezident kobudluğun sıfıra endirilməsi istiqamətində ciddi göstərişlər verdiyi halda, siz hələ də kobud ifadələrdən istifadə edərək akademik heyətə müraciət edirsiniz və ağsaqqal, qocaman professor-müəllim heyətimiz repressiya psixologiyası təsirindən qaynaqlanaraq sizin ərk etdiyinizi söyləyir, sizə acizanə şəkildə haqq qazandırırlar.

Ölkə prezidenti İlham Əliyev deyir: “Mən demişəm ki, hər bir dövlət məmuru vətəndaşların xidmətçisidir – Prezidentdən tutmuş aşağı səviyyəli məmura qədər.”

ADU-nun rektoru Kamal Abdulla

Hörmətli rektor! Prezidentimizin göstərişini rəhbər tutaraq sizə bir daha xatırlatmaq istərdim ki, siz ADU-nun sultanı yox, Azərbaycan vətəndaşının xidmətçisisiniz. Siz ali-savadlı, gənc kadrları universitetdən kənarlaşdırmaqla və rəhbər vəzifələri səlahiyyətsiz şəxslərə həvalə etməklə, eyni zamanda tələbələrin  təhsil səviyyəsini artırmaq məqsədindən uzaqlaşdırmaqla həm xalqa, həm dövlət və dövlətçiliyə ciddi şəkildə xəsarət yetirirsiniz və daha doğrusu, siz xalqa xəyanət edirsiniz.

“Eyni zamanda Azərbaycan vətəndaşı çox yaxşı bilir ki, biz hələ müstəqilliyimizin ilk illərindəyik. Bizim müstəqilliyimizin cəmi 27 yaşı var. Ona görə hər bir vətəndaş öz işi, əməyi, dövlətə olan sədaqəti ilə dövlət müstəqilliyini möhkəmləndirməlidir” – ölkə prezidenti əlavə etmişdir.

Bir vətəndaş kimi ölkə rəhbərliyinin göstərişini əsas götürərək özümə borc bildim ki, sədaqətlə xidmət etdiyim təhsil ocağında olan qüsurları müzakirə etmək üçün aidiyyatı qurumların diqqətinə çıxarım. Düşündüm ki, bununla müstəqilliyimizin möhkəmlənməsi uğrunda mənim də kiçik xidmətim olsun. Bu arada ölkə rəhbərliyi dövlətin inkişafında gənclərin əhəmiyyətli rolunu qeyd etdi və onların quruculuq və islahatlar fəaliyyətlərinə cəlb olunmasının mühümlüyünü vurğuladı. Lakin Kamal Abdulla yaradıcı, innovativ, qurucu, mütəxəssisləri işdən kənarlaşdırır ki, savadsız heyət üzvlərinin ətaləti pozulmasın.

“Dövlət də həmişə vətəndaşın yanında olmalıdır. Yəni bizim prinsiplərimiz bundan ibarətdir və dövlət ən ağır vəziyyətdə olan vətəndaşın yanında olmalıdır” – deyir ölkə prezidenti İlham Əliyev.

Siz kimin yanındasınız, hörmətli rektor? Məlum olduğu kimi fevral ayının 11-də sizin əmrinizlə mənim əmək müqaviləmə xitam verilmişdir və bir sözlə, universitetdən kənarlaşdırılmışam. Bu əmrdə fərqli müddəalar sadalanmışdır. Onlardan biri tədris işləri üzrə prorektor Əfqan Abdullayev tərəfindən verilən rəydir, hansı ki, Təhsil Nazirliyinə ünvanlanan məktubu kollektiv üçün qəbul edilməz və təhqiramiz sayıb.

Əfqan müəllim, sizin vəziyyətinizi çox yaxşı başa düşürəm. Aydındır ki, müəyyən təzyiqlər altında bu rəyi yazmalı olmusunuz. Əfqan müəllim, xatırlayıram, biz tələbə olarkən siz dekan olaraq, masanızın üzərində qonşu ölkələrdən birinin keçmiş prezidentinin şəkli yer almışdı. Bizə bir müəllim və dekan kimi nəsihət edərək həmin prezidentlə bir universitetdə təhsil aldığınız xatirələri söyləyərək kədərlənirdiniz. Necə oldu ki, o şəxs prezident olduğu halda siz ADU sərhədlərini aşa bilmədiniz? Əfqan müəllim, düşünürəm sizə də artıq bu gileyin səbəbi aydındır. Əfqan müəllim, niyə mənim bir rektor barəsində yazdığım şikayət məktubunu kollektiv üçün təhqiramiz sayırsınız, axı, mənim məlumatıma görə, siz sovet repressiya və şəxsiyyətə pərəstiş prinsiplərinə həmişə qarşı olmusunuz və biz tələbələrinizin gözündə modern fikirlərinizlə yadda qalmısınız. Niyə bir şəxsin davranışlarına qarşı olan tənqidi və müxalif fikirlər kollektivə zidd fikirlər kimi təqdim olunur?

Adıçəkilən əmrdə HİK-in sədri Misgər Məmmədov tərəfindən verilən qərarla Nazirliyə ünvanlanan başıbəlalı məktub böhtan xarakterli müraciət hesab olunub və kollektivdə şəxsiyyətlərarası münasibətləri pozduğuna, normal pedoqoji prosesin və sağlam iqlimin pozulmasına şərait yaratdığına görə mənim, yəni Pərvin Mürsəlovanın Universitetdə qalıb işləməsinə etiraz olunub.

Misgər müəllimə sadəcə bir sualla müraciət edirəm. Hörmətli HİK-in sədri! sizcə Kamal müəllimin “həyasız”, “atbalaxanım”, “keybalaxanım”, “qanmaz” “az” “ədə” və sair qeyri-etik ifadələrlə rəsmi iclaslarda akademik heyətə müraciəti  sağlam iqlimi pozmur, ancaq mənim cənab Nazirə şikayət məktubum kollektivdə şəxsiyyətlərarası münasibətləri pozur? Təəssüflər olsun  ki, Kamal Abdullanın məhz şikayət məktubumun araşdırılması üçün qondardığı “Etik davranış komissiyasının gücləndirilmiş iclasında” məni “şəxsiyyətsiz və qürursuz” adlandıraraq 50 nəfərlik komissiya iştirakçılarının gözü önündə bağıranda HİK-in sədri kimi siz də bu səhnənin tamaşaçısı idiniz. Misgər müəllim, siz yalnız rektorunmu müdafiəçisisiniz? Bəs həmkarlar necə olsun?

Həmin əmrdə qeyd olunur ki, “bundan əlavə Filologiya və jurnalistika fakultəsi nəzdində Xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının müəllimi Mürsəlova Pərvin Akif qızı tərəfindən İngilis ədəbiyyatı fənnindən birləşmələrdə 2018-ci il dekabr ayında müxtəlif qruplarda aparılan dərslər üzrə tələbələrin sərbəst işlərinə verilən balları və semestr boyu tələbələrin üçüncü qiymətinin qeydiyyatını dərs jurnalında aparmadığı aşkarlanmışdır”

Bu fakt təmamilə yalandır və yalan olmasını təstiqləyən jurnal ümid edirəm dekanlıqdadır. Eləcə də Nazirlikdən komissiyanın göndərilərək bu faktın yoxlanılması kifayət olacaqdır.

Əmrin digər bir müddəasına gəldikdə isə, adı əmrdə keçməyən, ancaq dəfələrlə tələbələrdən rüşvət almaqda adı hallandığına görə, Təhsil fakultəsində dekan müavini vəzifəsindən qovulan, lakin Kamal Abdullanın təyinatından sonra yenidən vəzifəsinə bərpa olunan Qorxmaz Mustafabəyli çox sıx qohumluq əlaqəsi olduğu Türkan Mustafabəyli, Aytac Mustafayeva və “415 a” qrup nümayəndəsi Nərgiz Qurbanova, eləcə də 31 tələbəni, ümumi “patok” üçün təyin edilmiş imtahan günündən fərqli bir gündə – 01.02.2019-cu il tarixində şişirtmə qiymətlərin vədində fəal iştirak etmiş və istəyinə nail olmuşdur. Yuxarıda adlarını qeyd etdiyim tələbələr isə bu “yaxşılığın” əvəzində məni “rəhbərliyə qarşı çıxmağa çağırış etməklə” təhdid olunduqlarını söyləmişdilər və mənim barəmdə ciddi tədbirlərin görülməsini xahiş etmişdilər.

Həmin əmrdə həmçinin Xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının müdiri fil.e.d.,prof Aynur Zakir qızı Sabitovanın təqdimatına əsasən heç bir üzürlü səbəb olmadan 29.01.2019-cu il tarixdən işə gəlməməyim qeyd edilmişdir. Bununla bağlı 32 müəllim imza çəkmişdir.

Rektorun və komandasının gücləndirilmiş iş rejiminə keçərək şər və böhtanlar limitsiz paketində sənəd oğurluğundan tutmuş siyasi iğtişaşa qədər ittihamlar yer aldığı üçün ruhi vəziyyətimi və sağlamlığımı qorumaq məqsədi ilə aidiyyatı qurumlar məsələyə münasibət bildirənəcən universitetə getməkdən imtina etdim.

Aynur Sabitovaya gəldikdə isə, “əvəzolunmaz” mütəxəsis kimi saylı idarəçilik vəzifələri Ədliyyə Nazirliyindən başlamış və ADU-nun Xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının müdiri vəzifəsində bitdiyi üçün Sabitovanı kafedramızda görmək şərəfinə nail olmağımız biz müəllimlər üçün həmişə “toy-bayrama” çevrilmişdir. Cənab prezident struktur islahatlarından danışanda yəqin ki, bu tip məsələləri də nəzərə alıbmış. Aidiyyatı orqanlardan, xüsusilə Ədliyyə Nazirliyindən xahis edirəm ki, bu məsələni araşdırsın. Bilirik ki, kafedra müdirliyi çox məsuliyyətli və ciddi şəkildə vaxt ayrılması tələb edən bir vəzifədir. Necə olur ki, bir şəxs həm kafedra müdiri vəzifəsini həyata keçirir, həm də Ədliyyədə çoxşaxəli fəaliyyətlərlə məşğuldur. Ona görə də Xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının işi həmişə qüsurlu olmuşdur.

Ümumi işlər üzrə prorektor Tural Cəlilov şikayət məktubumla əlaqəli müzakirələr zamanı seyfində xeyli qaranlıq məqamların aydınlaşdıra bilən sənədlərin mövcudluğunu bildirmişdir. Ümid edirəm ki, o “qara qutunun” qapısı nə zamansa açılacaq.

Son olaraq:

Özümlə şərəfli və ləyaqətli bir müəllim kimi qürur duyuram, çünki Kamal Abdullanın limitsiz şər-böhtan paketində şəxsim haqqında nə savadsız, nə müəllimliyi bacarmayan, elmi tədqiqatında plagiat olan və ya rüşvət ittihamları yer ala bilməmişdi. Bütün bunlara baxmayaraq, rektor yuxarıda adı çəkilən “gücləndirilmiş” komissiyada mənim bacarıqlı mütəxəsis olduğumu etiraf etmişdir.

Xural.com

P.S. Yazıda adı çəkilən hər kəsin mövqeyini dərc etməyə hazırıq

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Mehriban Əliyeva Gəncədə “İmamzadə” dini kompleksini ziyarət edib

Xural Yazıldığı tarix 14 Fevral 2019

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva və Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva fevralın 14-də Gəncədə “İmamzadə” dini kompleksini ziyarət ediblər.

Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin qərb bölgəsi üzrə səlahiyyətli nümayəndəsi Hacı Tahir Abbasov VIII əsrə aid tarixi memarlıq abidəsi olan və xalq arasında “Göy günbəz”, “Göy məscid”, yaxud “Göy İmam” kimi tanınan “İmamzadə” dini-mədəniyyət kompleksinin yenidənqurma işlərindən sonra bütün müsəlman dünyasından ziyarətçiləri qəbul etdiyini bildirib. Qeyd edilib ki, bu kompleksin ən qiymətli abidəsi türbədir. Burada beşinci imam Məhəmməd Baqirin oğlu İbrahim dəfn olunub. Azərbaycan memarlığının dəyərli nümunələrindən olan “İmamzadə” piri Şərqin qədim karvan-ticarət yolunun üzərində yerləşib.

Mehriban Əliyevaya və Leyla Əliyevaya “Qurani Kərim” hədiyyə edilib.

“İmamzadə” əsrlərdən bəri Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən, eləcə də başqa ölkələrdən gələn müsəlmanların ziyarətgahı olub. Bu dini abidə Gəncənin qədimliyini sübut etməklə yanaşı, şəhərin İslam aləmindəki yerini və nüfuzunu da göstərir. Kompleks Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu ərazisində yerləşir. Ölkənin dini-tarixi abidələrinin tamamilə yenidən qurulmasına və gələcək nəsillərə çatdırılmasına həssaslıqla yanaşan Prezident İlham Əliyev bu kompleksin də təmiri və bərpasına xüsusi diqqət göstərib. İnsanların inam və inanc yeri kimi üz tutduqları bu məbəd məhz dövlətimizin başçısının sərəncam və göstərişləri sayəsində belə gözəl görkəm alıb.

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva burada ziyarətə gələnlərlə görüşüb.

Qeyd edək ki, fevralın 14-də “İmamzadə” kompleksində Azərbaycanın Birinci vitse-prezidentinin adından ehsan süfrəsi verilib. (AzərTAc)

 

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

İlham Əliyevin Mirşahinə müsahibəsi: “İslahatların yeni mərhələsi başlayır”-TAM MƏTN&VİDEO

Xural Yazıldığı tarix 14 Fevral 2019

Prezident İlham Əliyev REAL televiziyasına geniş müsahibə verib.

Xural.com Azərtac-a istinadən həmin müsahibəni təqdim edir:

– Cənab Prezident, müsahibəyə vaxt ayırdığınız və bizi qəbul etdiyiniz üçün Sizə minnətdarlığımı bildirirəm və bunu biz Azərbaycan mətbuatına, mediasına Sizin diqqətiniz kimi qəbul edirik, təşəkkür edirəm.

– Sağ olun. Siz bilirsiniz ki, mən Azərbaycan mediasına həmişə böyük dəstək göstərmişəm. Mənim media nümayəndələri ilə çoxsaylı görüşlərim bunun əyani sübutudur və həmişə çalışmışam ki, öz işimlə medianın inkişafına dəstək verim. Şadam ki, Azərbaycan mediası bu gün ölkəmizin həyatında önəmli rol oynayır. Deyə bilərəm ki, mən də öz işimdə mediadan gələn xəbərlərə istinad edirəm, bəzi hallarda mediadan bir çox məsələləri öyrənirəm, dərhal reaksiya verirəm. Bu barədə mən bir neçə dəfə öz fikirlərimi bildirmişəm və hesab edirəm ki, gələcəkdə Azərbaycan mediası ölkəmizin həyatında bundan da böyük rol oynayacaqdır.

Onu da bildirməliyəm ki, bəzən belə bir sual verilir, nə üçün Prezident xarici mediaya daha çox müsahibə verir? Bunun iki səbəbi var. İstərdim ki, bu barədə də öz fikrimi bildirim, Azərbaycan mediası da bunu bilsin. Birincisi, bu gün Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya çatdırmaq xüsusi əhəmiyyət daşıyan bir məsələdir. Çünki bu gün dünyada informasiya mübarizəsi gedir. Azərbaycana qarşı bir sıra hallarda çox əsassız ittihamlar irəli sürülür, qərəzli, saxta məlumatlar dərc edilir. Bunun məqsədi ölkəmizin imicinə zərbə vurmaq, ölkəmizi inkişaf, müstəqillik yolundan döndərmək və Azərbaycanı geridə qalmış ölkə kimi təqdim etməkdir. Ona görə xarici mediada bizim mövcudluğumuz, sözlərimizin çatdırılması xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Yəni, bizə qarşı aparılan bütün bu təbliğatın qarşısında öz həqiqətlərimizi ortaya qoyuruq, Azərbaycanı müasir, güclü dövlət kimi tanıtdırırıq və ölkə haqqında həqiqətləri çatdırırıq. Bu, birinci səbəbdir. İkinci səbəb ondan ibarətdir ki, mən ölkə daxilində gedən işlərlə bağlı öz fikirlərimi müntəzəm olaraq müxtəlif formatda bildirirəm. Mənim çıxışlarımın bir çoxu hesabat xarakterlidir. Nazirlər Kabinetinin müntəzəm olaraq keçirilən toplantılarında həm görülmüş işlərə qiymət verilir və ən önəmlisi görüləcək işlər haqqında danışılır. Regional inkişaf proqramlarının icrası ilə bağlı tədbirdə il ərzində görüləcək işlər haqqında çox aydın ifadələr ortaya qoyulur. Beləliklə, Azərbaycan vətəndaşları həm məndən eşidirlər ki, hansı işlər görülüb, biz harada uğurlara nail olmuşuq, harada hələ ki, həll olunmamış problemlər, nöqsanlar var və həm də görüləcək işlərlə bağlı fikirlər ortaya qoyulur. Müxtəlif mövzularla bağlı müntəzəm olaraq öz fikirlərimi çatdırıram. Yenə də deyirəm ki, bu, həm hesabat xarakterli, həm də görüləcək işlər, istiqamətlərlə bağlı, istiqamətverici çıxışlardır. Ona görə bu məsələ ilə bağlı iki amil mövcuddur və istərdim ki, Azərbaycan mətbuatı bunu bilsin. Ancaq, eyni zamanda, bugünkü müsahibəmiz onu göstərir ki, mən həmişə Azərbaycan mətbuatına da açıq olmuşam, bundan sonra da belə olacaq.

– Təşəkkür edirəm, cənab Prezident, biz bunu hiss edirik, qiymətləndiririk. Ümidvaram ki, bu ənənə davamlı olacaq.

Azərbaycanda 2019-cu il islahatların yeni və daha genişmiqyaslı dalğası ilə başlandı. Biz islahatların əhatə dairəsini və əsas hədəflərini mahiyyət etibarilə inqilabi adlandırırıq. Sizcə yanılmırıq ki?

– Mən hesab edirəm ki, siz çox düzgün təhlil apararaq belə bir qənaətə gəlmisiniz. Doğrudan da 2019-cu ildən bizim islahatlarımızın yeni mərhələsi başlayır. Bu da təbiidir. Çünki ötən il keçirilmiş prezident seçkilərində Azərbaycan xalqı mənə bir daha böyük etimad göstərib və mən bu seçkilərə islahatlar gündəliyi ilə getmişəm. Təbii ki, keçən ilin ikinci yarısından başlayaraq islahatların dəqiqləşdirilməsi, müəyyən edilməsi və ardıcıllığı haqqında çox geniş işlər aparılırdı və bu ilin əvvəlindən yeni islahatlara start verildi.

Onu da deməliyəm ki, Azərbaycanda islahatlar müntəzəm olaraq keçirilir. İslahatların əsasını ulu öndər Heydər Əliyev 1993-cü ildə qoymuşdur. Məhz o ildən başlayaraq Azərbaycan sabitlik və inkişaf dövrünə qədəm qoymuşdur. Əgər biz o illəri xatırlasaq görərik ki, ən böyük siyasi islahatlar məhz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. O, hakimiyyətə gələnə qədər Azərbaycanda senzura mövcud idi. Siz də o vaxt gənc jurnalist kimi bu senzura şəraitində fəaliyyət göstərirdiniz. Senzuranın ləğv edilməsi Heydər Əliyev tərəfindən aparılan çox ciddi islahat idi. Azərbaycana sərmayə qoyuluşunun, xarici sərmayə qoyuluşunun cəlb edilməsi işində çox böyük islahatlar aparıldı. “Əsrin müqaviləsi”, – o vaxt postsovet məkanında bunun tayı-bərabəri yox idi. Məhz Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə bu islahatlar aparıldı. Torpaq islahatı, hansı ki, biz bu gün də onun qoyduğu yolla gedirik və Azərbaycanda fermerlər torpaq vergisi istisna olmaqla, heç bir başqa vergi vermirlər. Bilmirəm dünyanın hansı ölkəsində buna oxşar mənzərə var? İqtisadi islahatlar aparılmışdır.

2003-cü ildən islahatların yeni mərhələsi başlandı və hesab edirəm ki, o vaxt ən böyük islahat regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının qəbul edilməsi idi. Çünki bu proqram bizə imkan verdi ki, ölkəmizin müxtəlif istiqamətlər üzrə inkişaf strategiyasını müəyyənləşdirək və qısa müddət ərzində çox güclü infrastruktur bazasının yaradılması işində nəticələr əldə edək. Əgər həmin illəri xatırlayırsınızsa, o vaxt biz infrastruktur baxımından çox geridə idik. Elektrik enerjisi ilə bağlı böyük problemlər, fasilələr var idi, elektrik enerjisi saatlarla verilirdi. Bu gün Azərbaycan nəinki özünü təmin edir, eyni zamanda, böyük həcmdə elektrik enerjisini ixrac edir. Bölgələrdə qaz təchizatı yox idi. Bakı şəhərində qaz təchizatı təqribən, 50 faiz səviyyəsində idi. Bu gün ən ucqar rayonlara, hansılar ki, heç sovet vaxtında qazlaşdırılmamışdı, təbii qaz verilir və qazlaşdırmanın səviyyəsi 95 faizə çatıb. İçməli su layihələrinin icrası böyük əhəmiyyət daşıyır, böyük sosial məsələdir. 2003-cü ildə dayanıqlı və keyfiyyətli içməli su ilə təminat cəmi 20 faiz idi. Bu gün bu, 70 faizə çatıb. Düzdür, 70 faiz də bizi qane edə bilməz. Bakı şəhərində bu, 80 faizdən çoxdur. Ancaq bu, böyük bir islahat idi. Digər infrastruktur layihələrinə gəlincə, misal üçün, biz artıq bir neçə ildir ki, 5 milyon insana pulsuz tibbi müayinə xidməti göstəririk. Bu, nəyə görə mümkün olub? Ona görə ki, son illərdə ölkəmizin hər bir yerində müasir xəstəxanalar, diaqnostika mərkəzləri yaradılıb. Yəni, bu imkan yaradılıb ki, biz indi ondan istifadə edək. İqtisadi sahədə aparılmış islahatlar, ölkə iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi ilə bağlı islahatlar bu yeni reallıqları ortaya qoydu.

Biz birinci dəfə Dünya Bankının “Doing Business” hesabatına 2006-cı ildə düşmüşük. O vaxt biz təqribən, 90-cı, 95-ci və ya 96-cı yerdə idik. Bu gün biz 25-ci yerdəyik. Bu, ciddi islahatdır. Bu, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması, sərmayə qoyuluşu üçün yeni imkanların yaradılması istiqamətində inqilabi islahatdır. Baxın, biz bir çox inkişaf etmiş ölkələrdən öndəyik. Bu, çox ciddi məsələdir. Ona görə islahatların bugünkü mərhələsi əvvəlki dövrlərdə aparılmış islahatların məntiqi nəticəsidir. Bu gün isə qarşımızda yeni vəzifələr durur, yeni çağırışlar dayanır. Dünya dəyişir, dünyada gedən proseslər narahatlıq doğurur. Beynəlxalq hüquq prinsipləri artıq belə görünür ki, o qədər də böyük rol oynamır. Ona görə, hər bir ölkə çalışmalıdır ki, maksimum öz daxili resurslarına arxalansın. Əslində, biz bu siyasəti uzun illərdir ki, aparırdıq. Əsas hədəf ondan ibarət idi ki, biz iqtisadi cəhətdən heç kimdən asılı olmayaq. Biz iqtisadi müstəqilliyi əldə edəndən sonra əlbəttə ki, öz siyasi addımlarımızı daha inamla atırıq və ölkəmizin maraqlarını daha böyük dərəcədə qoruyuruq.

Ona görə 2019-cu ildən başlayan islahatların əsas hədəfi Azərbaycanı müasir, inkişaf edən və gələcəkdə inkişaf etmiş ölkəyə çevirməkdir, ölkədə mövcud olan nöqsanları aradan qaldırmaqdır, vətəndaşları narahat edən problemləri tamamilə gündəlikdən çıxarmaqdır, insanların rifah halını yaxşılaşdırmaqdır, daha güclü, qüdrətli dövlət qurmaqdır. Biz bu istiqamətdə məqsədyönlü, hərtərəfli siyasət aparırıq, həm beynəlxalq mövqelərimizi möhkəmləndiririk, həm də regional əməkdaşlıq təşəbbüsləri ilə çıxış edirik. Bu gün Azərbaycan Avrasiyanın nəqliyyat mərkəzinə çevrilib. Yəni, nəqliyyat mərkəzlərindən birinə yox, məhz nəqliyyat mərkəzinə çevrilib. Çünki Şimal-Cənub və Şərq-Qərb dəhlizləri ölkəmizin ərazisindən keçir. Biz bu coğrafi vəziyyətdən çox səmərəli istifadə etdik, güclü infrastruktur yaratdıq. Bu gün Şimal-Cənub və Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərində 10-dan çox ölkə əməkdaşlıq edir. Yalnız bir ölkə hər iki layihədə iştirak edir ki, o da Azərbaycandır.

Yəni, bugünkü reallıqlar, dünyada baş verən və bölgəmizdə yaşanan hadisələr diktə edir ki, biz daha səmərəli iş aparmalıyıq və şəffaflıq əsas prinsip olmalıdır. Deyə bilərəm ki, keçən il hazırlanan və bu il başlanan, xüsusilə iqtisadi, sosial və kənd təsərrüfatı sahələrində aparılan islahatlar imkan verir ki, biz əlavə maliyyə resursları əldə edək. Siz bilirsiniz ki, bu yaxınlarda minimum əməkhaqqının qaldırılması ilə bağlı çox ciddi addım atılmışdır, digər sosialyönümlü addımlar atılmışdır. Biz nəyin hesabına buna nail ola bilmişik? Ona görə ki, bu ilin birinci ayında biz əlavə gəlirlər əldə etdik. Gəlirlər məhz şəffaflıq, düzgün yanaşma hesabına əldə olundu. Bu gəlirlər bizə əlavə maliyyə resurslarının yaranmasına imkan verdi. Biz bu maliyyə resursunu müxtəlif istiqamətlərə – ehtiyatların artırılmasına, infrastruktur layihələrinin icrasına yönəldə bilərdik. Amma mən qərar verdim ki, əldə edilmiş bu əlavə maliyyə resursları, ilk növbədə, vətəndaşların rifah halının yaxşılaşmasına yönəlməlidir və biz bunu da etdik. Güclü sosial siyasət bizim gündəliyimizdə bundan sonra da ən vacib, ən ümdə məsələlərdən biri olaraq qalacaqdır.

– Şəhid ailələri, təqaüdçülər, aztəminatlı ailələr, yığcam şəkildə desək, islahatların mərkəzində sadə azərbaycanlılar dayanır. Özü də mən burada heç də yalnız şəhid vərəsələrinə verilən birdəfəlik müavinətləri, minimum əməkhaqqının, təqaüdlərin artırılmasını nəzərdə tutmuram. Mənə elə gəlir ki, söhbət daha dərin, daha böyük mətləbdən gedir. Söhbət vətəndaş-dövlət təmasının yeni formatına keçiddən gedir.

– Tamamilə haqlısınız. Əlbəttə ki, bizim siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşı dayanır. Mən dəfələrlə bu barədə öz fikirlərimi bildirmişəm və bizim atdığımız addımlar dediklərimi sübut edir. Bizim imkanlarımız artdıqca, ilk növbədə, bu gün hələ də ağır vəziyyətdə, çətin şəraitdə yaşayan insanların yaşayış səviyyəsini yaxşılaşdırmağa çalışırıq. Son illər bu istiqamətdə çox böyük işlər görülmüşdür. Baxın, köçkünlər üçün 100-dən çox şəhərcik tikilmişdir. Yəni, mən bilmirəm, hansı başqa ölkədə buna rast gəlinir. Mən bilirəm ki, bu məsələ ilə məşğul olan beynəlxalq təşkilatlar həmişə Azərbaycanı nümunə kimi göstərirlər. Şəhid ailələrinə, Qarabağ müharibəsi əlillərinə 6500-dən çox mənzil verilmişdir. Mən eşitməmişəm, hansı ölkədə bu kateqoriyadan olan insanlara bu qədər dəstək göstərilir. Şəhid vərəsələrinə 11 min manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım verilmişdir. Bu da dünya praktikasında analoqu olmayan bir yanaşmadır. Yəni, bütün bunlar bizim niyyətimizi, siyasətimizi göstərir. Onu göstərir ki, bizim siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşıdır, onun maraqlarıdır, onun rifahıdır. Eyni zamanda, dediyiniz kimi, bu yanaşma daha böyük yanaşmanın tərkib hissəsidir – dövlət-vətəndaş münasibətlərinin. Hesab edirəm ki, bu münasibətlər Azərbaycanda sağlam zəmində qurulub. Vətəndaş bu gün bilir ki, dövlət güclü olarsa, onun da həyatı təhlükəsiz olar, risksiz olar, rahat olar və ildən-ilə artan maddi rifah daha da çoxalar.

Eyni zamanda, Azərbaycan vətəndaşı çox yaxşı bilir ki, biz hələ müstəqilliyimizin ilk illərindəyik. Bizim müstəqilliyimizin cəmi 27 yaşı var. Ona görə hər bir vətəndaş öz işi, əməyi, dövlətə olan sədaqəti ilə dövlət müstəqilliyini möhkəmləndirməlidir. Hesab edirəm ki, Azərbaycan bu sahədə də nümunəvi ölkədir. Çünki Azərbaycanda vətənpərvərlik hissləri, dövlətçiliyə bağlılıq çox yüksək səviyyədədir. Ona görə vətəndaş dövlət qarşısında öz vəzifə borcunu yerinə yetirir və yetirməlidir. Eyni zamanda, dövlət də həmişə vətəndaşın yanında olmalıdır. Yəni, bizim prinsiplərimiz bundan ibarətdir və dövlət ən ağır vəziyyətdə olan vətəndaşın yanında olmalıdır. Gətirdiyim misallar buna əyani sübutdur.

Bütün çətin anlarda dövlət vətəndaşın yanındadır. Təbii fəlakət baş verdiyi zaman dövlət vətəndaşın yanındadır. Bu yaxınlarda Şamaxıda zəlzələ baş verdi. İlk növbədə, dövlət qurumları mənim tapşırığımla öz dəstəyini göstərirlər və göstərəcəklər. Bundan əvvəl şimal-qərb bölgəsində bundan daha böyük zəlzələ olmuşdur. Daşqın olmuşdur, minlərlə sakin evsiz-eşiksiz qalmışdır. İnkişaf etmiş ölkələrdə belə olan hallarda nə baş verir? Vətəndaş hansı ki, öz evini sığortalayıb, gedir sığorta şirkətindən uzun prosesdən sonra pulunu alır, – əgər ala bilsə, – və o pulla özü üçün yeni ev tikir. Yəni, aylarla, bəlkə də illərlə vətəndaş öz məişət problemini həll edə bilmir. Azərbaycanda nələr baş verir?! Dərhal bütün dövlət qurumları səfərbər olunur, dövlət maliyyə vəsaiti ayırır və evini itirmiş vətəndaşa dövlət xətti ilə ev tikilir. Hansı başqa ölkədə bunlar var?! Bunu deməklə mən öyünmək istəmirəm, sadəcə olaraq, həqiqətləri demək istəyirəm.

Dövlət-vətəndaş münasibətləri sağlam zəmində qurulub. Azərbaycan vətəndaşı bilir ki, ən ağır vəziyyətdə Azərbaycan dövləti onun yanında olacaq. Dövlət isə tam əmindir ki, vətəndaş hər zaman dövlətin arxasında olacaq.

– Şamaxıya gedəndə 92 yaşlı Saray nənə ilə görüşdük. Deyim, cənab Prezident, o, bu saat da Sizinlə görüşün təəssüratları altındadır.

– Saray nənəni xatırlatdınız. Hesab edirəm ki, Saray nənə Azərbaycan qadınının ən yüksək keyfiyyətlərini özündə təcəssüm etdirir. Saray nənə kimi nənələr, analar bizim milli-mənəvi dəyərlərimizi əsrlər boyu qoruyan insanlar olublar. Hər bir Azərbaycan qadını Saray nənəyə oxşamaq istəyir. Məncə, bu, belədir. Baxın, evi dağılmış 92 yaşında bir qadın, bu adamda nə qədər nikbinlik var. Çünki Saray nənədə inam var ki, dövlət onun yanında olacaq. Sözün düzü, mən Şamaxıya gedəndə bilmirdim ki, Saray nənə ilə rastlaşacağam. Mən gedib zəlzələdən ziyan çəkmiş evlərə baxırdım, oradakı vəziyyətlə tanış olurdum. Saray nənəni görəndə mən bir daha əmin oldum ki, Azərbaycan xalqı nə qədər böyük xalqdır. Biz xalqımızla fəxr edə bilərik. Ən ağır vəziyyətdə, evi uçub. Sözün düzü, yəqin heç bilmirdi ki, kimsə onun köməyinə gələcək, ya gəlməyəcək. Onun evi təmir olunacaq, ya olunmayacaq, yeni ev tikiləcək, yoxsa yox. Amma bu insanda nə qədər inam, nikbinlik, xeyirxahlıq var. Saray nənə kimi nənələr Azərbaycan xalqının əyilməz ruhunu təcəssüm etdirir. Biz əsrlər boyu yaşayan bir xalq, bir millət, inkişaf edən bir millət olaraq Saray nənə kimi nənələrə borcluyuq. Ona görə bu görüş məndə də çox böyük təəssürat yaratdı, böyük bir iz buraxdı. Ümid edirəm ki, tezliklə Saray nənə ilə bir daha görüşəcəyəm və onun yeni evinin açarını ona təqdim edəcəyəm.

– Biz artıq məzmunca yeni bir Azərbaycanda yaşadığımızın fərqindəyik. Xeyli köhnə vərdişlər var idi ki, onlardan qurtulmuşuq. “ASAN xidmət”in təsiri ilə başlanan yeni həyat tərzinə, müasir, halal, şəffaf dövlətdə yaşamağa artıq öyrəşmişik. İslahatların yeni qanadı da bizdən təfəkkür mödelimizi tamam dəyişməyi tələb edir. Yəni, köhnə təfəkkür artıq bugünkü Azərbaycana yaramır. Son nəticədə hədəfiniz nədir?

– Əlbəttə ki, bugünkü Azərbaycan əvvəlki Azərbaycandan çox fərqlənir. Bugünkü Azərbaycan müasir dövlət kimi özünü artıq təsdiqləyib. Ölkədə aparılan islahatlar bizim niyyətimizi, siyasətimizi əks etdirir. Siz “ASAN xidmət”i yada saldınız. “ASAN xidmət” əslində ictimai xidmətlər sahəsində böyük bir inqilabdır. “ASAN xidmət”in əhəmiyyətini bəlkə də bu gün biz tam dərk etmirik. Yəni, bu, sadəcə olaraq, vətəndaşlara gözəl, rahat xidmət mərkəzi deyil. Bu, insanlarda böyük dərəcədə dəyişikliklərə gətirib çıxardı.

“ASAN xidmət” mənim təşəbbüsümlə yaradıldı. Ancaq onu da bildirməliyəm ki, orada çalışan gənclər “ASAN xidmət”i çox böyük dərəcədə inkişaf etdirdilər, zənginləşdirdilər, yeni, kreativ ideyaları ilə “ASAN xidmət”i doğrudan da nadir bir ictimai xidmət mərkəzinə çevirdilər. Hər bir yeni mərkəzə gedəndə, – mən 15 mərkəzin açılışının hər birində olmuşam, – görmüşəm ki, edilən təqdimatlarda hansısa bir yenilik var. Yəni, bu, onu göstərir ki, orada çalışan insanlar, – onların mütləq əksəriyyəti gənclərdir, – çox böyük həvəslə, böyük sevgi ilə bunu edirlər. Onlarda böyük ruh yüksəkliyi var. Onlar istəyirlər ki, ölkəmizdə işlər daha yaxşı getsin, istəyirlər ki, bu işlərə öz töhfələrini versinlər. Yəni, “ASAN xidmət” çox geniş və müsbət bir təşəbbüsün təzahürüdür. Orada işləyən gənclər bizim gələcəyimizdir. “ASAN xidmət”də korrupsiya, rüşvətxorluq, kobudluq, bürokratiya sıfırdır. Yəni, mənfi halların qarşısını almaq mümkündür. Bunu biz özümüz etmişik. Hansısa heç bir xarici təşkilat bunu bizə tövsiyə etməmişdir. Qərar da bizimdir, icraçılar da Azərbaycan vətəndaşlarıdır, gənclərdir və nəticəni də Azərbaycan vətəndaşları görürlər. Ona görə bu, ictimai davranış sahəsində, ictimai xidmətlər sahəsində, məmur-vətəndaş münasibətlərində inqilabdır. Sirr deyildir ki, “ASAN xidmət”ə qədər bizim vətəndaşlar hər hansı bir arayışı almaq üçün nə qədər böyük əziyyət çəkirdilər. Günlərlə, bəlkə həftələrlə vaxt itirirdilər, digər xoşagəlməz hallarla üzləşirdilər. İndi biz bunu bacardıq, bu, artıq keçmişdə qaldı. “ASAN xidmət”də təlim keçmiş 17 min könüllü tam yeni təfəkkürlü insanlardır. Onların amalı vətəndaşlara xidmət etməkdir, özü də təmənnasız. Gələcəkdə bu könüllülər, – artıq onların bir çoxu indi müxtəlif təşkilatlarda işləyirlər, – vətəndaşlarla təmasda tam yeni bir mövqe, tam yeni bir yanaşma nümayiş etdirəcəklər.

Mən demişəm ki, hər bir dövlət məmuru vətəndaşların xidmətçisidir – Prezidentdən tutmuş aşağı səviyyəli məmura qədər. “ASAN Könüllüləri” bax, bu prinsiplərlə yaşayırlar. Ona görə bu, böyük bir hərəkatdır. Məhz buna görə bu il 5 yeni “ASAN xidmət” mərkəzi açılacaq. “ASAN xidmət” mərkəzlərində xidmətlərin sayı da gündən-günə artır, 200-dən çox xidmət göstərilir. Əlbəttə ki, bu, çox qürurverici bir məsələdir.

O ki qaldı, “hədəfimiz nədir” sualınıza, deməliyəm ki, hədəfimiz qüdrətli, müasir dövlət qurmaqdır. Hədəfimiz xoşagəlməz hallara qarşı siyasətimizi bundan sonra da aparmaqdır. Burada mübarizənin bir neçə istiqaməti var, həm inzibati yollar, həm də institusional. Yəni, sistem xarakterli islahatlar. İndi “ASAN xidmət” elə qurulub ki, artıq bu sistem müstəqil formada yaşayır. Gələcəkdə orada çalışacaq vətəndaşlar bu prinsiplərə əməl edəcəklər. Əsas məsələ, əsas hədəf güclü, müasir dövlət qurmaqdır ki, vətəndaşlar özlərini rahat hiss etsinlər, dövlət məmurları vətəndaşlara təmənnasız və sədaqətlə xidmət göstərsinlər.

– Cənab Prezident, 1992-ci ildə Əbülfəz Elçibəy haqqında belə bir söz demişdim: “Zəif Prezident, əliboş komandan”. Mənim qarşımda indi güclü Prezident və gerçək Ali Baş Komandan var. Elə bilirəm ki, buradan Dağlıq Qarabağ ətrafındakı vəziyyət mövzusuna keçək. Həm də ona görə ki, bizim ortada 2016-cı ilin Aprel rəşadəti, 2018-ci ilin Naxçıvan uğurları var və elə gizlətməyək, 2019-cu ildən də uğurlar gözləyənlərimiz var, mən daxil olmaqla. Nəyə əsaslanırıq?

– Bilirsiniz, mən Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı dəfələrlə öz fikirlərimi bildirmişəm. Bir daha demək istəyirəm ki, tam əminəm, əgər müstəqilliyimizin ilk illərində Heydər Əliyev Azərbaycan Prezidenti olsaydı, heç vaxt torpaqlarımız işğal altına düşməzdi. Tam əminliklə bunu deyirəm. Əfsuslar olsun ki, o vaxt Azərbaycana rəhbərlik etmiş şəxslər öz məsuliyyətini dərk edə, ölkəmizin maraqlarını qoruya bilməmişlər. Xüsusilə 1992-ci ildə baş vermiş çevriliş nəticəsində hakimiyyətə gəlmiş AXC-Müsavat cütlüyü və onun xəyanətkar siyasəti işğalı şərtləndirən əsas amil olmuşdur. O vaxt hakimiyyət uğrunda mübarizə gedirdi və çevriliş ərəfəsində Şuşa, Laçın işğal altına düşmüşdü. Çevrilişdən bir il keçmədən – 1993-cü ilin aprel ayında Kəlbəcər işğal altına düşmüşdü və beləliklə, Dağlıq Qarabağla Ermənistan arasında coğrafi əlaqə yarandı. Heydər Əliyev buna heç vaxt imkan verməzdi. Çünki onun siyasəti, onun qətiyyəti, xalqın ona olan inamı heç vaxt imkan verə bilməzdi ki, bizim torpaqlarımız işğal altına düşsün. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və torpaqlarımızın işğalı, bir milyondan artıq qaçqın, köçkünün ağır vəziyyəti AXC-Müsavat cütlüyünün ağır mirasıdır. Bu gün Azərbaycan həm danışıqlar masasında, həm də döyüş meydanında üstün mövqedədir. Biz son illər ərzində münaqişənin həlli üçün güclü hüquqi baza yaratdıq. Dünyanın bir çox mötəbər aparıcı beynəlxalq təşkilatları münaqişə ilə bağlı həqiqəti əks etdirən, bizim mövqeyimizi dəstəkləyən qətnamələr, qərarlar qəbul etmişlər – BMT-nin Baş Assambleyası, ondan əvvəl Təhlükəsizlik Şurası, ATƏT, Qoşulmama Hərəkatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, digər təşkilatlar. Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında imzalanmış Tərəfdaşlıq Prioritetləri sənədində ərazi bütövlüyümüz, suverenliyimiz, sərhədlərimizin toxunulmazlığı haqqında dəstək ifadə olunub. Yəni, bu, münaqişə üçün hüquqi baza yaradır. Hüquqi baza ondan ibarətdir ki, Dağlıq Qarabağ, – bunu biz hamımız yaxşı bilirik, – Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. Münaqişənin həlli yalnız və yalnız ölkəmizin ərazi bütövlüyü çərçivəsində mümkündür.

Eyni zamanda, biz güclü iqtisadi potensial yaradaraq güclü ordu da yaratmışıq. Bu gün Azərbaycan Ordusu dünyada güclü ordular sırasındadır. Bizim döyüş qabiliyyətimiz, imkanlarımız artır. Biz ordumuzu ən müasir texnika ilə təchiz edirik. Aprel döyüşləri bizim gücümüzü göstərdi. Ən əlverişsiz hərbi mövqelərdən əks-hücum əməliyyatı apararaq biz strateji yüksəklikləri əldə etdik. Torpaqlarımızı işğalçılardan azad etdik. Bu gün Ağdərə, Füzuli, Cəbrayıl rayonlarında Azərbaycan bayrağı dalğalanır. Aprel döyüşləri bizim şanlı tarixi qələbəmizdir. Mən Lələtəpədə olanda, orada Azərbaycan bayrağını görəndə qürur hissi keçirirəm. Hər biz Azərbaycan vətəndaşı qürur hissi keçirir. Bizim əsgər və zabitlərimiz əsl qəhrəmanlıq göstərmişlər. Aprel döyüşləri tarixi hadisədir. Bu döyüşlər Ermənistanın uzun illər ərzində yaratdığı mifi tamamilə darmadağın etdi. Yəni, ermənilər elə bir rəy formalaşdırmağa çalışırdılar ki, guya onların ordusu güclüdür və yenilməzdir. Azərbaycan əsgəri, zabiti göstərdi ki, kimin ordusu güclüdür, kimin ordusu yenilməzdir. O mif tamamilə dağıdıldı. Aprel döyüşləri milli ruhumuzu yüksəltdi, zirvələrə qaldırdı. Ona görə bu hadisə bir daha onu göstərir ki, Azərbaycan xalqı və dövləti heç vaxt işğalla barışmayacaq.

Aprel döyüşlərindən iki il sonra uğurlu Naxçıvan əməliyyatı keçirildi. O, taktiki baxımdan fərqli əməliyyat idi, ancaq nəticə etibarilə çox uğurlu idi və bizə imkan verdi ki, strateji yüksəklikləri, dağları tam nəzarətə götürək və bu dağlardan düşmənin strateji kommunikasiyalarına nəzarət edək. Yəni, bütün bunlar ordumuzun qüdrətini, peşəkarlığını əks etdirən önəmli hadisələrdir. Bütün bunlar onu göstərir ki, münaqişə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində öz həllini tapmalıdır.

Bildiyiniz kimi, Ermənistanın yeni hökuməti birinci mərhələdə çox ziddiyyətli bəyanatlar verirdi ki, Azərbaycan Ermənistanla yox, qondarma “Dağlıq Qarabağ respublikası” ilə danışıqlar aparmalıdır. Biz əlbəttə ki, bu ziddiyyətli və anlaşılmaz bəyanatları dərhal rədd etdik. O cümlədən vasitəçilər də əlbəttə ki, belə bir mövqe ilə razılaşa bilməzdilər. Öz prinsipial mövqeyimizdə qalaraq biz danışıqlar prosesinə sadiqik. Bu gün danışıqlar Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirləri arasında aparılır. Artıq bir neçə raund danışıqlar aparılıb. Biz ümid edirik ki, bu danışıqların nəticəsi olacaqdır. Ona görə danışıqların aparılması əlbəttə ki, müsbət hal kimi qiymətləndirilə bilər. Bu, bir daha onu göstərir ki, Ermənistanın yeni rəhbərliyinin ilk mərhələdə bəyan etdiyi prinsiplər tamamilə qəbuledilməzdir.

Digər tərəfdən, mən həmişə demişəm ki, bu gün dünyada güc amili ön plana çıxır. Baxın, dünyanın müxtəlif yerlərində beynəlxalq hüquq kobudcasına pozulur. Əgər əvvəlki dövrlərdə bunu müəyyən formada gizlətmək istəyirdilərsə, bu gün heç buna ehtiyac da görmürlər. Bu gün dünyada “kim güclüdür, o da haqlıdır” prinsipi hökm sürür. Bu, yeni reallıqdır. Biz bu reallığa hazır olmalıyıq. Dünya dəyişir və biz bu dəyişikliyə hazır olmalıyıq. Xoşbəxtlikdən biz öz iqtisadi və hərbi gücümüzü uzun illərdir ki, artırırıq. Sanki özümüzü bugünkü vəziyyətə hazırlayırdıq və bu gün biz hazırıq. Ona görə güc amili həmişə gündəlikdə olub və olacaq. Biz bunu nəinki bizim münaqişə, bir çox başqa münaqişələrlə bağlı da görürük. Ona görə biz müxtəlif imkanlardan istifadə edəcəyik və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası bizim əsas vəzifəmizdir. Azərbaycan vətəndaşları bunu bilməlidirlər ki, bu, hər bir vətəndaşın əsas vəzifəsidir, dövlətin əsas vəzifəsidir. Biz bu istiqamət üzrə öz siyasətimizi bundan sonra da aparacağıq.

– 1990-cı illərdə yəqin ki, Azərbaycanı hətta turistin gözündən gizlətmək lazım idi ki, gəlib görməsinlər. Amma indi vəziyyət o dərəcədə dəyişib ki, gəlsinlər də, görsünlər də. Belə olanda kosmik kluba üzvlüyümüzün də təbii ki, əsası məntiqli olur, təbii ki, Formula 1 yarışlarının Bakının küçələrində keçirilməsi də əsaslı olur. Bir zamanlar Siz deyəndə ki, Azərbaycanda beşulduzlu, yeddiulduzlu otellər tikilməlidir, bəlkə də bunlara bir az anlaşılmaz, hətta mümkün olmayan bir şey kimi baxırdılar. Amma bu gün görürük ki, belə otellərin sayı azlıq edir, artırmaq lazımdır. Belə deyək, qonaqlarımızın ölkəmizə xoş gəlib, səfa gətirmələrindən ötrü daha nələri etmək niyyətindəsiniz, cənab Prezident.

– Bilirsiniz, turizm hər bir ölkə üçün çox önəmli bir sahədir. Elə ölkələr var ki, onların ümumi daxili məhsulunda əsas hissə turizmlə bağlıdır. Biz də çalışırıq ki, Azərbaycanın turizm imkanlarını genişləndirək və bu istiqamətdə müxtəlif addımlar atırıq. İlk növbədə, əlbəttə ki, infrastruktur yaradılmalı idi. Əgər infrastruktur yoxdursa, heç bir turist buraya gəlməz. Azərbaycanda hazırda altı beynəlxalq hava limanı fəaliyyət göstərir. Gözəl yollar, dəmir yolları, xidmət infrastrukturu, otellər, ictimai yerlər yaradılmalı idi. Əlbəttə ki, hər bir turist üçün təhlükəsizlik məsələləri, xüsusilə indiki zəmanədə ön plandadır. Azərbaycan dünyanın bəlkə də ən təhlükəsiz ölkələrindən biridir. Xalqımızın qonaqpərvərliyi, gözəl iqlim, gözəl şərait. Bütün bunlar turizmin inkişafı üçün əsas şərtlər idi ki, biz bunları yaratdıq. İkinci məsələ ondan ibarət idi ki, biz turistləri necə cəlb edək, Azərbaycanı dünyaya necə təqdim edək. Burada xüsusi rol oynayan Azərbaycanda keçirilmiş beynəlxalq tədbirlər idi. Avropa Oyunları. 2015-ci ildə keçirilmiş Avropa Oyunlarından sonra və 2016-cı ildə keçirilmiş birinci Formula 1 yarışından sonra Azərbaycana gələn turistlərin sayı 22 faiz artdı. Yaxşı, nəyə görə bu vaxta qədər artmırdı. Bu vaxta qədər də biz turistləri cəlb etmək üçün səylər göstərirdik. Məhz Avropa Oyunları, Formula 1 yarışları turistlərin sayını 22 faiz qaldırdı. Ondan sonra – 2017-ci ildə İslam Həmrəyliyi Oyunları keçirilmişdir. Biz gördük ki, müsəlman ölkələrindən gələn turistlərin sayı kəskin artdı. Bəzi ölkələrdən 3-4 dəfə. Yəni, bu Oyunların da çox böyük təsiri oldu. 2017-ci ildə turistlərin sayı 20 faiz artdı. Amma o 22 faizin üstündə olan rəqəmdir. Təsəvvür edin nə qədər. Deməli, keçən il 6 faiz artdı. Artım böyük deyil, amma artıq baza yüksəkdir. Bu ilin yanvar ayında yenə də artır. Təkcə Formula 1 yarışı birbaşa ölkəmizə, ölkəmizin xidmət sektoruna təxminən 300 milyon dollara yaxın vəsaitin daxil olmasına şərait yaratdı. Yarım milyard auditoriyası olan bu yarış əlbəttə ki, Azərbaycan üçün çox böyük fayda gətirir. Bu yarışlar 21 şəhərdə keçirilir. Əgər bu yarışlar səmərəsizdirsə, əgər bu yarışlar iqtisadi itkilərə gətirirsə, inkişaf etmiş şəhərlərdə bu yarışlar keçirilərdimi? Əlbəttə ki, yox.

Biz xidmət sektorunda bundan çox böyük xeyir götürürük. Azərbaycanı dünyada tanıtmaq üçün bunun çox böyük əhəmiyyəti var. Turizm ixracın bir növüdür. Mən bir müqayisə gətirim sizin üçün. Keçən il kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracından Azərbaycan turizmdən gələn vəsaitdən daha az vəsait əldə etdi. Yəni, turizm ixrac növüdür. Keçən il Azərbaycana turizmdən iki milyard dollar vəsait daxil oldu. Bu vəsait vətəndaşlara, xidmət sektoruna, vergilərə və ümumi inkişafa xidmət göstərir. Ona görə biz qabaqcıl ölkələrin təcrübəsini öyrənirik və çalışırıq ki, Azərbaycanda turizm sənayesi daha da sürətlə inkişaf etsin. Keçən il ölkəmizə 2 milyon 800 min xarici qonaq gəlmişdi. Bu il daha çox gələcək. Bu, bizim iqtisadi inkişafımızın çox önəmli istiqamətidir.

– Mən istəyirəm Azərbaycan Gəncləri Gününə həsr olunmuş respublika toplantısındakı çıxışınıza toxunaq. Ona görə ki, bu, sadəcə, çıxış deyildi, bu, Azərbaycan gəncləri üçün dövlət başçısının elan etdiyi platforma idi. Ümumiyyətlə, kadr siyasətinizdə gənclərə verilən xüsusi önəm də diqqət mərkəzindədir. Bütün bunları nəzərə alaraq, Sizin gənclərlə bağlı xəttinizi təxminən belə elan etmək olarmı ki, müstəqil dövlət üçün sağlam, kreativ və güclü gənclik?

– Bəli, bu forum çox möhtəşəm bir tədbir idi. Orada toplaşmış 3500 gənc öz iradəsini, dövlətə olan sədaqətini göstərdi. Forum məndə çox böyük təəssürat yaratdı. Yəni, mənə çox böyük, gözəl təəssürat bağışladı. Bir daha gördüm ki, Azərbaycan gəncləri dövlətə, Vətənə nə qədər sədaqətlidir, nə qədər cəsarətlidir, nə qədər biliklidirlər. Gənclərin gələcəkdə həyatda layiqli yerini tutmaları üçün bu gün Azərbaycanda bütün şərait var. Gənclər üçün imkanlar açılır, gənclər dövlət işinə dəvət olunurlar. Mən göstəriş vermişəm ki, Azərbaycanın müxtəlif təşkilatları, dövlət qurumları könüllüləri işə cəlb etsinlər. Yəni, təkcə “ASAN”da yox, başqa qurumlarda, indi Aqrar Könüllülər Təşkilatı yaradıldı. Hesab edirəm ki, bizim bütün dövlət təşkilatlarında könüllülər fəaliyyət göstərməlidirlər, təcrübə qazanmalıdırlar və özlərini gələcəyə hazırlamalıdırlar.

Mən çıxışımda gənclərə öz sözümü dedim. Dedim ki, əlbəttə, bilikli, savadlı olmalıdırlar. Çünki hər bir ölkənin inkişafı vətəndaşların intellektual səviyyəsindən asılıdır, təbii sərvətlərdən yox, hansısa başqa qaynaqlardan yox, məhz intellektual səviyyədən. Baxın, inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinə. Onlar nəyin hesabına inkişaf ediblər? Texnologiyaların, innovasiyaların, biliyin, savadın. Ona görə Azərbaycan gəncləri də mütləq bilikli, savadlı olmalıdırlar. Eyni zamanda, mən forumda da bunu dedim, gənclərimiz milli ruhda tərbiyə almalıdırlar. Biz əsrlər boyu başqa ölkələrin, imperiyaların tərkibində yaşamışıq, ancaq öz milli mənliyimizi qorumuşuq. Halbuki bu, çətin idi. Nəyin hesabına? İlk növbədə, ona görə ki, biz həmişə milli-mənəvi dəyərlərə sadiq olmuşuq, həmişə Azərbaycan dəyərlərini qorumuşuq. Bunu əsrlər boyu ən əlverişsiz mühitdə qorumuşuq, bu gün də qorumalıyıq. Bunu qoruyan nəsillərdir – yaşlı nəsil, gənc nəsil. Bu gün biz bunu qoruyuruq və Azərbaycanın müstəqilliyinin, xalqımızın milli maraqlarının keşiyində durmuşuq. Bax, bu gün yetişən gənclər gələcəkdə eyni addımları atmalıdırlar. Bunu etmək üçün onlarda milli təfəkkür, milli düşüncə, milli ruh olmalıdır. Biz çalışırıq gəncləri bu istiqamətə yönləndirək ki, onlar böyüyəndə həmişə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin keşiyində dursunlar. Ona görə hesab edirəm ki, bilik, savad, müasirlik, vətənpərvərlik, milli ruh gənclərimizin əsas prinsipləri olmalıdır. Mən şadam ki, Azərbaycan gəncləri məhz bu meyarlara cavab verirlər.

– Forumda Sizin çıxışınızdan bir sitat gətirmək istəyirəm. Mənə elə gəlir ki, bu, yeni redaksiyada təqdimat idi: “Bəzən bizim xarici siyasətimizi tarazlaşdırılmış siyasət kimi qələmə verirlər. Ancaq mən hesab edirəm ki, bizim xarici siyasətimiz milli maraqlar üzərində qurulub”. Bu bəyanatınızı bir az açıqlamağınızı xahiş edirəm.

– Bəli, bu açıqlama təsadüfən verilmədi. Çünki yenə də deyirəm, bəzi xarici mətbu orqanlarda, ekspert cəmiyyətlərində belə bir fikir söylənilir ki, Azərbaycan balanslaşdırılmış, tarazlaşdırılmış siyasət aparır və elə bil ki, bu regionda balans axtarır. Bu, belə deyil. Biz balans axtarmırıq. Biz, sadəcə olaraq, xarici siyasətimizlə öz milli maraqlarımızı qoruyuruq və mümkün olan riskləri azaldırıq. Bizim xarici siyasətimiz məhz milli maraqlar üzərində qurulub. Milli maraqlar nəyi diktə edirsə, biz xarici siyasətdə onu da etməliyik və edirik. Deyə bilərəm ki, buna müvəffəq olmuşuq.

Biz bu coğrafiyada, bu regionda yaşayırıq. Əlbəttə ki, qonşularla əlaqələrimiz xüsusi əhəmiyyət daşıyır, hər bir ölkə üçün. Mən hesab edirəm ki, hər bir ölkə istəyər ki, onun qonşuluğunda dost bir ölkə olsun. Biz son illər ərzində bütün qonşularla, – təbii ki, Ermənistan istisna olmaqla, – dostluq münasibətlərimizi daha da gücləndirmişik, yeni səviyyəyə qaldırmışıq. Həm ikitərəfli formatda, həm də bizim təşəbbüsümüzlə qonşularla artıq üçtərəfli və hətta dördtərəfli əməkdaşlıq formatı mövcuddur. Onu da bildirməliyəm ki, bunun təşəbbüskarı da Azərbaycandır.

Qonşularla yaxşı münasibətlər olmadan biz enerji, nəqliyyat layihələrimizi icra edə bilərdikmi? Əlbəttə ki, yox. Mən qeyd etdim ki, bu gün Azərbaycan Avrasiyanın nəqliyyat mərkəzinə çevrilib. Biz qonşularsız buna nail ola bilərdikmi? Əlbəttə ki, yox. Nəinki yaxın qonşularımızla, biz daha böyük coğrafiyanı əhatə edən əməkdaşlıq formatı yaradırıq. Məhz bu əməkdaşlıq formatı imkan verir ki, biz öz nəhəng, transmilli layihələrimizi uğurla və vaxtında icra edək. Ona görə bu, bizim üçün strateji əhəmiyyət daşıyan bir yanaşmadır. Mən şadam ki, bu gün qonşularımızla bizim əlaqələrimiz dostluq, mehriban qonşuluq, əməkdaşlıq üzərində qurulub və bu əməkdaşlığın çox böyük gələcəyi var.

Eyni zamanda, Azərbaycan müsəlman aləminin bir parçasıdır. Müsəlman ölkələri ilə əlaqələr bizim üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Onu da bildirməliyəm ki, beynəlxalq təşkilatlarda bizi ən çox dəstəkləyən müsəlman ölkələridir. Azərbaycan İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində çox müsbət rol oynayır və bu rol yüksək qiymətləndirilir. Bilirsiniz, müsəlman aləmində bəzi ölkələr bir-biri ilə hələ ki, lazımi səviyyədə, yumşaq desək, əlaqələr qura bilməmişlər. Ancaq Azərbaycan bu ziddiyyətlərin azaldılmasında öz rolunu oynayır və bu rol yüksək qiymətləndirilir. Təsadüfi deyil ki, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının rəhbərləri Azərbaycanın rolunu çox yüksək qiymətləndirirlər. Biz İslam həmrəyliyinin güclənməsinə böyük töhfə veririk. Bakıda İslam Həmrəyliyi Oyunlarının keçirilməsi, sadəcə, bir idman yarışı deyildi. Bu, bütün müsəlman ölkələrinin gənclərini, idmançılarını bir araya gətirən dostluq, həmrəylik bayramı idi. Bu Oyunların yüksək səviyyədə keçirilməsi əlbəttə ki, müsəlman aləmində bizim rolumuzu daha da gücləndirdi. Ona görə xarici siyasətimizin önəmli istiqaməti müsəlman ölkələri ilə əməkdaşlıqla bağlıdır.

Eyni zamanda, Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə sıx əlaqələr qurub. Avropa İttifaqına üzv olan 9 ölkə ilə strateji tərəfdaşlıq haqqında sənədlər imzalanıb – Avropa İttifaqının üçdəbir hissəsi ilə. Keçən il Avropa Komissiyası ilə Azərbaycan arasında Tərəfdaşlıq Prioritetləri sənədi imzalanıb. Bu, çox ciddi sənəddir, bir çox məsələləri əhatə edir, o cümlədən münaqişə ilə bağlı, ölkəmizin ərazi bütövlüyü, suverenliyi, sərhədlərimizin toxunulmazlığı haqqında açıq-aydın dəstək göstərilir. Bu, böyük diplomatik uğurumuzdur. Bu, xarici siyasətimizin əsas istiqamətləridir.

Biz Qoşulmama Hərəkatının üzvüyük. Bir neçə il bundan əvvəl üzv olmuşuq. Amma dərhal Qoşulmama Hərəkatı, – BMT-dən sonra ikinci böyük təşkilatdır, – münaqişə ilə bağlı çox ədalətli qətnamə qəbul etmişdir. Biz Qoşulmama Hərəkatına sədrlik edəcəyik. Yəni, bizim beynəlxalq nüfuzumuz artır. Biz 155 ölkənin dəstəyi ilə BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv seçilmişik. Özü də çox çətin bir mübarizədə. On altı turdan sonra biz buna nail ola bilmişik. Yəni, bu, nəyi göstərir? Onu göstərir ki, bizə inam, rəğbət var, bizim müstəqil siyasətimizə dəstək var. Bu gün Azərbaycan dünyada çox etibarlı tərəfdaş kimi tanınır. Tərəfdaşlar bilirlər ki, bizim sözümüzün imzamız qədər qüvvəsi, dəyəri var. Ona görə hesab edirəm ki, xarici siyasətlə bağlı aparılan işlər təqdirəlayiqdir. Xarici siyasət daxili siyasətin məntiqi davamıdır. Ümid edirəm ki, bundan sonra da biz bu istiqamətdə uğurlar yolu ilə gedəcəyik.

– Elə məntiqi davam olaraq mən Azərbaycanın daxili siyasəti barədə də soruşmaq istəyirəm, cənab Prezident. Nəinki Qafqazda, MDB-də, Avropada, hətta mən dünyada Azərbaycan kimi ikinci sabit, əmin-aman bir ölkə tanımıram ki, orada dinlər və dillər, dünyanın bütün dinləri və dilləri normal ünsiyyətdə olsunlar. Buna necə nail olursunuz?

– Bilirsiniz, yəqin ki, bunun da bir çox səbəbləri var. Xüsusilə son illər ərzində dünyada, bizim regionumuzda, MDB məkanında, Yaxın Şərqdə, Avropada vəziyyət gərginləşir. Biz bunu gündəlik formatda televiziyadan başqa, kütləvi informasiya vasitələrindən görürük, izləyirik. Münaqişələr, qanlı toqquşmalar, müharibələr alovlanır, milyonlarla yeni köçkün dalğası yaranır. Ölkələr arasında ziddiyyətlər kəskinləşir, müttəfiqlər arasında münasibətlər pozulur. Yəni, biz dünyanın müxtəlif yerlərində bunu görürük. Təhdidlər, risklər artır. Bütün bu mənfi mənzərə fonunda, əlbəttə ki, Azərbaycanın tutduğu mövqe daha da böyük maraq doğurur, özünə daha da böyük rəğbət qazandırır. Çünki sabitlik dövründə deyə bilərlər ki, elə hər yerdə sabitlikdir. Amma bu gün, qeyd etdiyiniz kimi, Azərbaycan bu coğrafiyada sabitlik məkanıdır. Bunun bir çox səbəbləri var, ilk növbədə, hesab edirəm ki, bizim düzgün siyasətimiz, digər tərəfdən, Azərbaycanda bütün xalqların, bütün konfessiyaların bir ailə kimi yaşaması, dini-milli zəmində heç vaxt ayrı-seçkiliyin olmaması. Bu, həm bizim siyasətimizdir, həm də ki, xalqdan gələn bir niyyətdir, təşəbbüsdür, sifarişdir, eyni zamanda, aparılan işlərə xalq tərəfindən göstərilən dəstəkdir. Əsas səbəblər, məncə, bunlardan ibarətdir.

Xalq-iqtidar birliyi hər bir ölkənin inkişafı üçün əsas şərtdir. Sabitliyin qorunmasının təminatçısı Azərbaycan xalqıdır. Son prezident seçkilərində mənə göstərilən böyük etimad dediyim sözlərin məntiqi sübutudur. Sabitlik olmayan yerdə ölkələr dağılır, insanlar əziyyət çəkir, fəlakətlər baş verir. Biz bunu yaxın tarixdə görürük. Ona görə Azərbaycanda sabitliyin möhkəmləndirilməsi hər bir vətəndaşın işi olmalıdır, ilk növbədə, dövlətin və hər bir vətəndaşın. Mən çox şadam ki, bu gün Azərbaycan dünyada sabitlik adası kimi tanınır. Bu, bizim böyük üstünlüyümüzdür. Bu, bizə imkan verir ki, Azərbaycan islahatlar yolu ilə uğurla getsin. Bu, bizə imkan verir ki, öz iqtisadi imkanlarımızdan istifadə edib, xalqımızın rifah halının yaxşılaşmasına yönəlmiş növbəti addımlar atılsın. Bu, bizə imkan verir ki, Azərbaycan xalqı bundan sonra da sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşasın.

– Cənab Prezident, təşəkkür edirəm. Bizə səxavətlə vaxt ayırdınız, suallarımıza cavab verdiniz. Bütün Azərbaycan mətbuatı və mediası adından minnətdaram.

– Sağ olun.

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

“Belə xəbərlər davam edərsə…” – Azərbaycan Dillər Universiteti İTTİHAMLARA CAVAB VERDİ

Xural Yazıldığı tarix 14 Fevral 2019

“Bu gün bəzi saytlarda dərc olunmuş “Azərbaycan Dillər Universiteti necə süqut edir? – İTTİHAM” yazısı tamamilə yalan və böhtandan ibarətdir. Dəqiqləşdirilməmiş məlumatların dərc edilməsi, qarşı tərəfin mövqeyinin öyrənilməməsi jurnalistlərin peşə etikasının, peşə kodeksinin ciddi şəkildə pozulmasıdır və biz bunu qınayırıq”.

Bu sözləri huriyyet.org saytına açıqlamasında Azərbaycan Dillər Universitetinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Ağa Cəfərli bildirib.

Ağa Cəfərli jurnalistləri diqqətli olmağa çağırıb: “Jurnalistləri bu cür məsələlərə həssas yanaşmağa, peşə kodeksinə hörmətlə yanaşaraq qarşı tərəfin mövqeyini öyrənməyə çağırır, həqiqəti öyrənmək istəyində olan həmkarlarımızı universitetə dəvət edirik. Qeyd etmək istəyirik ki, ağ yalan yazan adamlarla bağlı məhkəməyə müraciət etmək hüququmuzu özümüzdə saxlayırıq. Belə xəbərlər davam edərsə, bu hüququmuzdan istifadə edəcəyik”.

Hurriyyet.org

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Kamal Abdulladan ağlasığmaz hədələr-MÜƏLLİMƏNİN HARAYI

Xural Yazıldığı tarix 11 Fevral 2019

Gənc Universitet müəlliməsi haray çəkdi: “İlahi bir komediya içərisindəyik!”

Azərbaycan Dillər Universitetinin Xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının müəlliməsi və dissertantı Pərvin Mürsəlova təhsil naziri Ceyhun Bayramova açıq məktubla müraciət edib. 

Xural.com demokrat.az-a istinadən xəbər verir ki, müraciətində Pərvin Mürsəlova Azərbaycan Dillər Universitetinin rektoru Kamal Abdulladan şikayətlənib.

Xural.com həmin müraciəti olduğu kimi təqdim edir:

Pərvin Mürsəlova

“Hörmətli cənab nazir!

Azərbaycan Dillər Universitetində Kamal Abdullanın təyinatından sonra baş verən hadisələr məni hədsiz dərəcədə narahat edir. Universitet Sovet dövrünün bürokratik vəziyyətini xatırladır. Universitetdə xüsusi təzyiq altında formalaşan cəhbələr, qütbləşmələr məni keçmiş tələbə, hal-hazırda müəllim və dissertant kimi mütəəssir edir və ümidsizləşdirir. Aərbaycan Dillər Universiteti beynəlxalq əhəmiyyətli strateji universitetdir. Belə bir universitetə etik dəyərlərdən uzaq olan, rus dilindən başqa heç bir dominant beynəlxalq dil bilməyən, kobud, operativ qərarlar qəbul edə bilməyən, innovasiyalardan uzaq olan, ən adi danışığı ilə belə insanlarda gərginlik, xof və əsəb yaradan bir insanın təyinatı nə qədər məqsədə uyğundur?
Universitetə gəldiyi müddətdən Kamal Abdullanın yanlış qərarları və bir müddət sonra qərarlarından bəzilərini heç nə olmamış kimi ləğvi, bəzilərinin isə daha biabırçı bir formada tətbiqi biz gənc kadrlarda yalnız və yalnız acı gülüş doğurur. İlahi bir komediya içərisindəyik. Fənn imtahanında yalnız həmin fənni bilən müəllimin nəzarətə salınması və bu nəzarətçidən tələbələrə kömək etməsinə xüsusi motivasiya edilməsi, fənn müəlliminin belə imtahan otağında otuzdurularaq tələbələrin suallarına cavab verilməsinə məcbur edilməsi müəllim şəxsiyyətinə təhqirdən başqa bir şey deyil. Hətta xarici dil imtahanında lüğətdən istifadəyə, proqramın baxılmasına icazə, proqramın 30 nəfərlik tələbələr arasında 2 saat ərzində növbəli şəkildə paylanılması, tələbələrin proqramlardan mətnləri köçürməsi Kamal Abdullanın təhsildən bixəbər olduğunu təsdiqləyən faktların olmasından başqa bir şey deyil. Şəxsən mənim imtahanda nəzarətə təyin olunanda baş verən rəzaləti görməyim müəllim qüruruma, şəxsiyyətimə çox toxunur. Müəllimlərin qorxaqcasına tələbələrin bitməyən suallarını 2 saat boyunca cavablandırması təhsil, tədris adına bir cinayətdir.

Kamal Abdulla

Dərslərin keyfiyyətinin artırılması məqsədi ilə təşkil edilmiş komissiyaya dərsləri nəzarət üçün təyin edilmiş üzdəniraq peşəkar məllimlər qrupu əslində tələbələr tərəfindən etiraz edilərək kənarlaşdırılmış, diplomunu pul ilə yazdırmış, dosent və doktor sinfidir. Özləri ingilis dili bilməyən müəllimlər, “doktorlar”, öz dərslərini ingilis dilində və ya digər xarici dillərdə apara bilməyən “peşəkarlar” digər gənc müəllimələrin və ya qocaman heyət üzvlərinin dərslərinə nəzarət edir, hətta onların dərslərini yazılı qiymətləndirirlər. Bu teatr kimə və niyə lazımdır? Azərbaycan dilini, ədəbiyyatını akademik səviyyədə bilməyən, xarici dili bilməyən, Azərbaycan bölmələrində olan uğursuzluğunu yalnız ana dilini pis bilməsi ilə şərh edən müəllimlər yalnız rektorun yaxınları və ya dostlarından birinin qızı olduğu üçün məhz Azərbaycan ədəbiyyatı fənninə metodik nəzarət üçün göndərilir. Ana dilini pis bilən müəlliməni Azərbaycan ədəbiyyatına nəzarət üçün göndərilən təhsil dekanı metodik nəzarətə “ana dilini pis bilən doktoru” təyin etməmişdən bir ay öncə iki “patok” tələbələrin fənni tədris edə bilməməsi şikayəti ilə fənnin tədrisindən uzaqlaşdırmışdı.

Əslində, hörmətli nazir, ciddi nöqsanlar, hətta deyərdim təhsil ocağında olunmaması gərəkən cinayətlər baş verir. Lakin sizdən xahiş edirəm, obyektiv araşdırılma aparılsın. Bu biabırçılıq sona yetsin. Heydər Əliyev Azərbaycan Dillər Universiteti haqqında söyləmişdir: “Azərbaycan Dillər Universiteti çox əhəmiyyətlidir, çünki Azərbaycanı beynəlxalq arenada təmsil edən mütəxəssislər yetişdirir.” Olduqca məsuliyyətli, obyektiv, uzaqgörən, müdrik deyilmiş tapşırığa əməl edək, Universitetimizi Kamal Abdulla işğalından təmizləyək. Axı ADU Slavyan Universitetinin ağ-qara nüsxəsi deyil, axı Universitetimiz Kamal Abdullann yaxınları, Slavyan Universitetindən uzaqlaşdırılmış heyət (uzaqlaşdırılma səbəbləri mənə məlum olmayan) və Kamal Abdulla dostları üçün nəzərdə tutulmayıb!  Özü heç bir dominant xarici dil bilməyən akademik, tədbirdə qonaqlara, iştirakçılara Afrika qəbiləsinin və ya hindu qəbilələrinin dillərini öyrənməyi təklif edir. Bəli, əslində Avropada son dövr stratejik siyasət kimi qiymətləndirilən nadir dillərin öyrənilməsi faktı təqdirə layiqdir. Lakin qonşuluqda olan, həyəcan təbili vəziyyətində olan, ən nəhayət, türk dili olan qırğız dili öyrənildimi? Dünyada beynəlxalq dil olan ingilis dilini tələbələrə öyrətmək missiyamızı yerinə yetirə bilirikmi? Yoxsa bu missiyanı biabırçı imtahanlar və dərsdə ingilis dilində danışa bilməyən müəllimlər vasitəsi ilə həyata keçirməyi planlaşdırırıq?

Sizdən çox xahiş edirəm, bu məsələnin həll edilməsinə kömək edəsiniz”.

Ceyhun Bayramov

Pərvin Mürsəlova iddia edir ki, Təhsil Nazirliyinə şikayətdən sonra Kamal Abdulla tərəfindən ona qarşı təzyiqlər başlayıb:

“20.12.2018-ci ildə Təhsil Nazirliyinə ünvanlanan şikayət məktubumdan sonra ADU-nun rektoru Kamal Abdulla tənqidi fikirləri dinləyib və onlara bir ziyalı və ağsaqqal müdrikliyi ilə yanaşmaq əvəzinə, bəlkə də Azərbaycan Təhsili tarixində görünməmiş qaralama kompaniyasına və repressiyaya start verib. İşçiləri və tələbələri hədələmədən, qorxutmadan  başlamış, media çıxışları zamanı yalan, böhtan və şərləmə xaratkterli ifadələrin yayılmasına qədər. Kamal Abdulla və komandasının yaratdığı psixi təzyiqlər, qərəzli münasibətlər, şər və böhtan cəhdlərini nəzərə alaraq, öz ruhi və fiziki sağlamlığımı qorumaq məqsədi ilə və eyni zamanda onların yeni, qorxunc, ağlasığmaz şər-böhtan və tələlərindən qorunmaq məqsədi ilə qərara aldım ki, aidiyyatı orqanların son qərarı elan olunana qədər könüllü şəkildə Universitetə getməkdən imtina edim”.

P.S. Xural.com qarşı tərəfin fikirlərini də dərc etməyə hazırdır

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Türk dünyası yasda – Abdurrəhim Heyitin zindanda ölməsi Çin rejiminin cinayətidir

Xural Yazıldığı tarix 11 Fevral 2019

Böyük ozan, uyğur türklərinin ünlü ismi Abdurrəhim Heyit həbsxanada vəfat edib. Çin hökuməti bir neçə gündür yayılan xəbəri fevralın 9-da təsdiqləyib.

Onu Çin kommunist rejiminin basqısı altında qalan uyğur türklərinin səsi adlandırırdılar. Ozan Abdurrəhim Heyit ifa etdiyi musiqilərlə Çinin bütünlüklə assimilyasiyaya məhkum etmək istədiyi 30 milyonluq uyğur türkünün qan yaddaşına xitab edir, onların milli ruhunu ölməyə qoymurdu.

Ozanın

Dedim adım – nədir dedi Heyitdir.
Dedim bəs məqamın – dedi şəhiddir
Dedim suçun nədir – dedi Türklükdür, 
Dedim peşmanmısan, o dedi yox, yox…

türküsü dillərə dastandır.

2017-ci ildə Abdurrəhim Heyit ifa etdiyi bir türküsünə görə 8 il azadlıqdan məhrum edilmişdi. Aydın idi ki, ozanın azadlığa çıxması dünyanın siyasət masasına gəlməyənə qədər mümkün olmayacaq. Məhbus kimi onun heç bir hüququ təmin edilməyib. Həbsxanada keçirdiyi 2 ildə ozana oğlu ilə cəmi 1 dəfə görüş izni verilib. Atası ilə görüşdən sonra oğlu bildirib ki, Heyit ağır işgəncələr gördüyündən səhhəti çox zəifləyib və ömrünə çox qalmayıb.

Ozanın vəfatı ilə bağlı xəbər bir neçə gün öncə yayılsa da, faktın dəqiqləşdirilməsi mümkün olmayıb. Ağır kommunist basqısı altında qalan Heyit ailəsinin bu haqda sorğularına cavab verilməyib. Fevralın 9-da isə hökumət faktı təsdiqləyib.

Abdurrəhim Heyitin cənazəsinin ailəsinə verilib-verilməyəcəyi də böyük sual altındadır. Faktiki hərbi rejim altında yaşamağa məhkum edilmiş uyğur türklərinin cənazə törəni keçirmələrinin yasaqlanarağı, nəşin ailəsinə xəbər verilmədən dəfn ediləcəyi ehtimalı böyükdür.

Böyük türk ozanının həbsxanada vəfat etməsini dünyanın dörd bir yanında yaşayan türk aydınları böyük kədərlə qarşılayıb. Sosial şəbəkə üzərindən Çin rejimini lənətləyən paylaşımlar edən aydınlar Türk dövlətlərini uyğur türklərinin harayına səs verməməkdə suçlayırlar.

Türkiyə Yazarlar Biliyinin üzvü Cemal Kurnaz başsağlığı açıqlamasında 1991-ci ildə Abdurrəhim Heyitin Türkiyəyə ilk gəlişlərindən yazıb: “1991-ci ildə ilk dəfə qarşılaşdıq. Konyanın köylərindən gələn qarayanız gənclərdən birinə bənzətdim. Eyni dil, eyni ləhcə… Demə, uyğur qardaşımızmış. Çin rejimindən qaçıb Türkiyəyə gəldiyini dedi. Yaşı gənc, yaşadığı ölkə türklük düşməni olsa da dərin zəkası, milli düşüncəsi böyük sayğıya layiqdi. 1 həftə qonağım oldu. 200-ə qədər bəstəsi olduğunu öyrəndim, səsini dinlədim. Qazi Universitetindəki dostlarımızla onun konsertini təşkil etdik. Səhnədə ilk sözü – siz Mahmud Kaşğarini tanıyırsınızmı? O mənim ulusumun atasıdır. Mən onun yurdundan gəldim – dedi. Salon onu böyük coşğu ilə qarşıladı. Söylədiyi türkülər türk damarımıza elə basmışdı ki, uzun zaman təsirindən çıxa bilmədik.

2015-ci ildə Türkiyəyə yenə gəlmişdi. Yenə konsert verdi. Millətinin hayqırtısını çatdırmaq üçün gəlmişdi… Yenə sarmaş-dolaş olduq. Ancaq qala bilmədi. Konsertdən dərhal sonra…hava limanına getməliydi… Onu ötürdüm. Orda qucaqlaşanda ikimiz də bilirdik ki, bu son görüşümüzdü.

Türkülər türklüyün qutsal mətnləri kimidir. Millətin bir çox tərifi var. Biri də belədir – bir-birindən xəbərsiz eyni türküləri söyləyən insan topluluğuna millət deyilir.

Abdurrəhim türkü bəsdələdiyi, türkü söylədiyi üçün şəhid edildi. Türkülərimiz, dilimiz kimi millətimizi bir-birinə bağlayan bir üst dildir. Dilimizi itirsək, özümüzü də itirərik. Abdurrəhim türkülər yox olmasın deyə özünü fəda etdi.

Yerin uçmaq olsun, böyük türk!”

Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi isə ozanın vəfatına səssiz qalmayıb. XİN sözçüsü Hami Aksoyun adından yayılan açıqlamada Çin rejimi suçlanıb: “Sincan Uyğur Muxtar Vilayətindəki uyğur türklərinin və digər müsəlman toplumlarının təməl insan haqlarını tapdalayan hərəkətləri xüsusən son 2 ildə daha da ağırlaşıb və bu məsələ beynəlxalq gündəmə daşınıb. 2017-ci ildə “Bütün dinlərin və inancların cinliləşdirilməsi” siyasətinin rəsmən elan edilməsi, uyğur türklərinin və digər müsəlman toplumların etnik, dini, mədəni kimliklərinin gözardı edilməsi üçün atılan yeni bir addımdır. Səbəbsiz həbs edilən uyğur türklərinin sayının 1 milyona çatması, onların cəza düşərgələrində, həbsxanalarda işgəncə altında saxlanması, beyinlərinin yuyulması artıq heç kimə sirr deyil. Düşərgələrdən kənarda qala bilən uyğurlar da ağır basqı altında yaşamaq məcburiyyətindədir.

Xaricdə yaşayan uyğur soydaşlarımız və vətəndaşlarımız öz doğmalarından xəbər ala bilmirlər. Minlərlə uşaq vallideynindən uzaqlaşdırılıb, yetim qalıb. 21-ci əsrdə yenidən cəza düşərgələrinin yaradılması, Çin hökumətinin uyğur türklərinə sistemli assimilyasiya siyasəti həyata keçirməsi insanlıq üçün böyük bir utancdır. Cincan bölgəsində yaşanan fəlakətlər haqqında fikirlərimizi Çin hakimiyyətinə dəfələrlə bildirmişik. Belə bir ortamda xalq ozanı Abdurrəhim Heyitin 8 il cəzaya məhkum edildiyi həbsxanada vəfat etdiyini dərin təəssüflə öyrəndik. Bu faciə türk ictimaiyyətinin diqqətini Sincanda baş verən fəlakətə bir daha yönəldib, insan haqlarının bu şəkildə ayaqlar altına atılmasına təpkiləri daha da qüvvətlənib. Çin hakimiyyətinin bu təpkiləri diqqətə almasını gözləməkdəyik.

Abdurrəhim Heyiti və türk, müsəlman kimliyinə sahib çıxamaq uğrunda həyatını itirən bütün soydaşlarımızı rəhmətlə anırıq. Çin iqtidarını uyğur türklərinin təməl haqlarına sayğı ilə yanaşmağa, cəza düşərgələrini ləğv etməyə dəvət edirik. Beynəlxalq ictimaiyyəti və BMT Təhlükəsizlik Şurasını Sincan bölgəsindəki insanlıq faciəsinə son qoyulması üçün effektiv addımlar atmağa çağırırıq“.

Bu youtube videosu ilə Abdurrəhim Heyiti həbsxanaya və ölümə götürən türküsünü təqdim edirik.

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

KİVDF-nin “Qəzetlər nə zaman öləcək” sualına cavabı

Xural Yazıldığı tarix 7 Fevral 2019

Seymur Kazımov

Yanvarın 31-də Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondu (KİVDF) media layihələrinin maliyyələşdirilməsi şərtlərini dəyişdirdiyini elan etdi. Elə həmin gün illərdir fonddan maliyyə alan qəzetlərdən biri çapını dayandırdı, daha bir neçə qəzetin də qapanacağı xəbəri yayıldı.

Fond yeni yaranarkən KİV layihələrinin maliyyələşdirilməsi üçün müəyyən edilmiş başlıca şərtlərdən biri qəzetlərin gündəlik tirajının minimum 1500 nüsxə, gündəlik satış və abunəsinin isə ümumilikdə ən azı 500 nüsxə olması idi. Sonrakı mərhələdə bu şərtlərə yenidən baxıldı. 2011-ci ildə gündəlik satış və tiraj üçün minimum hədd müvafiq olaraq 750 və 2000 nüsxə, 2014-cü ildə 1000 və 2500 nüsxə müəyyən edildi.

Fondun Müşahidə Şurasının son iclasında qəbul olunmuş qərara əsasən, 2019-cu ilin ikinci rübü üzrə maliyyə yardımı müsabiqəsində yalnız son 3 ildə müntəzəm gündəlik nəşr olunan, müsabiqə elan edilən gündən (fevralın 1-dən) səhifələrinin sayı 16-dan (A3 formatda), tirajı 5000 nüsxədən az olmayan, hər buraxılışından ən azı 2000 nüsxəsi satılan və ya abunə yolu ilə yayılan ictimai-siyasi qəzetlər iştirak edə bilər. Xarici dillərdə nəşr olunan gündəlik və həftəlik ictimai-siyasi qəzetlər üçün minimum tirajın 3000, minimum satış və abunənin 1500 nüsxə olması şərti qoyulur.

Bəzi redaktorlar bildiriblər ki, bu şərtlərlə fonddan maliyyə alıb qəzet çıxarmaq mümkün deyil. Bu səbəbdən də çap versiyasını dayandıraraq onlayn rejimdə fəaliyyətlərini davam etdirəcəklər.

Reallıq və ya gerçəklik

Problem qəzetlərin qapanmasında deyil, onların “nə üçün” qapanmasındadır. Missiyası, vizyonu, strategiyası, reklamı, abunəsi, satışı olmayan qəzetin bəlli bir yerdən maliyyə asılılığı varsa, onun qapanması da labüddür. Yaxşı olardı ki, qəzetlərimiz bir-biri ilə rəqabətə girsin, oxucu və reklam qazanmaq uğrunda mübarizə aparsın, sonda da məğlub olan öz xoşu ilə fəaliyyətini dayandırsın.

2008-ci ildə yaradılan KİVDF-nin əsas məqsədi söz və məlumat azadlığını inkişaf etdirmək, kütləvi informasiya vasitələrinin müstəqilliyini dəstəkləmək, jurnalistlərin sosial müdafiəsini gücləndirmək olsa da, reallıqda Azərbaycan mətbuatını zəif duruma düşürmək uğrunda yetərincə çalışdı.

Ötən 10 il ərzində KİVDF daha çox qəzetlərə maddi yardım etməsi, jurnalist müsabiqələri keçirməsi, araşdırma layihələrini dəstəkləməsi və media mənsublarına ev tikintisi ilə məşğul olması ilə yadda qalıb.

Fondun gördüyü işlərin bir çoxu media cameəsində narazılıqla qarşılanıb. Belə ki, KİVDF-nin qəzetlərə təyinatından asılı olmayaraq yüksək məbləğdə pul yardımı medianın inkişafından çox bəzi baş redaktorların həyat və şəraitinin yaxşılaşmasına xidmət edib. Keçirdiyi jurnalist müsabiqələri və ona təklif olunan mövzular daha çox inşa tipli olması ilə yadda qalıb. Təklif etdikləri araşdırmalar isə ictimai-siyasi, aktual məsələləri əhatə etməyib.

2010-2018-ci illərdə dövlət büdcəsindən KİVDF-yə 32,4 milyon manat vəsait ayrılıb. Prezident İlham Əliyevin imzaladığı sərəncamlarla Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Ehtiyat Fondundan jurnalistlər üçün mənzillərin tikintisinə ayrılmış vəsait isə bugünədək 67 milyon manata çatıb.

KİVDF-yə illər üzrə ayrılan vəsait

Fond son 9 ildə Azərbaycan mediasının inkişafı uğrunda hansı addımları atıb? Nizamnaməsində deyildiyi kimi, müstəqil mətbuat formalaşdıra bilibmi? KİVDF-nin saytında 2015-ci ili çıxmaq şərti ilə qalan illərin maliyyə hesabatları yerləşdirilib. Burada qəzetlərə yardımlar, jurnalist müsabiqələri, binaların tikintisi, media ilə bağlı tədbirlərin keçirilməsi barədə informasiyalar verilib.

2010-cu ildə ayrılmış vəsaitdən ümumilikdə 4,8 min manat xərclənməmiş qalıb, bu da dövlət büdcəsinə keçirilib.

Fond 2011-ci ilin birinci yarısında 23 qəzetə 596 min manat, ikinci yarısında 29 qəzetə 681 min manat vəsait ayırıb. “Azərbaycan teleməkanında ədəbi dilin qorunması” layihəsinə isə 30 min manat xərclənib.

2012-ci ildə fondun elan etdiyi maliyyə yardımı müsabiqələrinə KİV-lərdən 61 layihə təqdim edilib, onlardan 57-si müsabiqə tələblərinə uyğun olub. 2012-ci ilin birinci yarısında 28 qəzetə 858 min manat, ikinci yarısında 29 qəzetə 908 min manat vəsait ayrılıb. İnformasiya əldə etmək haqqında qanunvericiliyin izahı ilə bağlı layihələrə 21 min manat, “Azərbaycan teleməkanında ədəbi dilin qorunması” layihəsinə 59,7 min manat xərclənib.

Redaksiyaların maddi-texniki bazasını möhkəmləndirmək və onların internet saytlarının davamlı olaraq onlayn rejimdə işləməsini təmin etmək məqsədilə 31 mətbuat orqanına ümumilikdə 740 min manat birdəfəlik maliyyə yardımı ayrılıb. 108 min 500 manat isə jurnalist yazıları müsabiqəsi qaliblərinin mükafatlandırılmasına xərclənib.

2013-cü ildə fonda ayrılmış vəsaitin 2,4 milyon manatı KİV layihələrinin maliyyələşməsinə, 242 min manatı jurnalist yazıları müsabiqəsi qaliblərinin mükafatlandırılmasına, jurnalist müsabiqəsi tədbirlərinin təşkilinə və digər xərclərə sərf olunub.

Fonda ayrılmış 3,9 milyon manat vəsaitdən 3,89 milyon manatı istifadə olunub, bank xərcləri üçün ayrılmış vəsaitdən 10 min manatı xərclənməyib və həmin vəsait dövlət büdcəsinə məxaric edilib.

2014-cü ildə fonda ayrılmış vəsaitin 2,5 milyon manatı KİV layihələrinin maliyyələşməsinə, 132 min manatı işçilərə əməkhaqqı və mükafatların verilməsinə, 29 min manatı Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna ödənişlərə, 98 min manatı fərdi jurnalist yazıları müsabiqəsi qaliblərinin mükafatlandırılmasına xərclənib.

Digər layihələrin və tədbirlərin maliyyələşdirilməsinə 128 min manat vəsait sərf olunub. Fonda ayrılmış 3,9 milyon manat vəsaitdən 3,89 milyon manatı istifadə olunub, xərclənməmiş 10 min manat dövlət büdcəsinə məxaric edilib.

2015-ci ildə dövlət büdcəsindən KİVDF-yə 4 milyon manat ayrılıb. Lakin qeyd etdiyimiz kimi fondun saytında həmin illə bağlı maliyyə hesabatı yoxdur.

2016-cı ildə kütləvi informasiya vasitələrinə maliyyə dəstəyi çərçivəsində həmin vəsaitin 2,6 milyon manatı KİV layihələrinin maliyyələşməsinə, dövlət başçısının 21 iyul 2016-cı il sərəncamına əsasən prezidentin ehtiyat fondundan KİVDF-yə ayrılmış 3 milyon manat tikinti işlərinin həyata keçirilməsinə sərf olunub.

2017-ci ildə fondun büdcəsi 3,9 milyon manat olub.

Əvvəlki illərdən fərqli olaraq 2017-ci ildə fonda ayrılan məbləğ və xərclənmə istiqamətləri barədə hesabatda məlumatlar əks olunmayıb.

2017-ci illə müqayisədə 2018-ci ildə fonda 109 min manat artıq – 4 milyon manat vəsait ayrılıb.

Mənzillər kimə verilir?

Jurnalistlər üçün tikilən və pulsuz verilən mənzillərə münasibət də birmənalı olmayıb. 2013 və 2017-ci illərdə müvafiq olaraq 156 və 255 mənzil paylananda çoxsaylı narazılıq barədə mediada kifayət qədər məlumat var. Ümumi fikir ondan ibarətdir ki, bu mənzillərin böyük əksəriyyəti ehtiyacı olan jurnalistlərə deyil, daha çox bir neçə mənzili olanlara, o cümlədən baş redaktorlara verilib. Mübahisələr zamanı məlum olub ki, mənzilə ehtiyacı olan və müstəqil mövqeli jurnalistlərin əksəriyyəti müxtəlif bəhanələrlə mənzil siyahısından kənarda saxlanıb. Hazırda üçüncü binanın tikintisi davam edir.

Binaların tikintisi üçün ayrılan pulların düzgün sərf edilməməsi, smeta xərclərinin dövri bazar qiymətlərindən qat-qat artıq hesablandığı da müzakirə mövzusudur. Məsələn, KİVDF-nin 2013-cü ilə dair hesabatında qeyd olunur ki, təhvil verilən binanın inşasına 22 milyon manat xərclənib.

2013-cü ildə prezident jurnalistlər üçün ikinci binanın tikintisi ilə bağlı sərəncam imzaladı. 255 mənzillik binanın inşasına ayrı-ayrı vaxtlarda 40 milyon manat ayrılıb.

Üçüncü binanın tikintisi üçün isə 2017-ci ildə prezidentin ehtiyat fondundan KİVDF-yə ilkin olaraq 5 milyon manat ayrılıb.

Gəlir, hara gedir?

İndiyədək KİVDF-dən ümumilikdə 1 milyon manat alan media orqanlarından bəzilərinin saytı yoxdur, bəzilərinin saytı olsa da, əlaqə vasitəsi kimi elektron poçt ünvanı qeyd edilməyib. Bir neçə saytın internetdə yer alan elektron poçt ünvanı isə işlək vəziyyətdə deyil.

Məsələn, “Kaspi” qəzetinin kaspi@azdata.net, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin yeniazerbaycan@azdata.net, “Olaylar” qəzetinin olaylar@mail.ru, “Oxu məni” qəzetinin info@mediainfo.az ünvanları işlək deyil (məktub göndərildikdən sonra avtomatik sistem mesajında bu barədə qeyd edilir).

“Həftə içi” qəzetinin hafta.ichi@gmail.com ünvanının yaddaşı dolduğu üçün məktubu qəbul edə bilmir.

“Hərbi and” qəzeti, “Xalq Cəbhəsi”, “Futbol+qol” qəzetlərinin e-mailləri saytlarında yer almayıb.

“The Business Times”, “Təhsil problemləri”, “Azad Azərbaycan” qəzetlərinin isə saytı yoxdur.

KİVDF vəsaitlərinin gətirdiyi problemlər

KİVDF-nin 10 il ərzində mediaya ayırdığı vəsaitlər nəinki inkişafa, əksinə, geriləməyə səbəb olub. Xüsusilə tirajların 5-10 dəfə aşağı düşməsi, qəzet yayımı siyasətinin tam nəzarətə və inhisara götürülərək demək olar ki, sıradan çıxarılması vətəndaşların çap mediasına əlçatımlılığına mənfi mənada kəskin təsir edib. Həmçinin satışdan qazanc əldə edə bilməyən media KİVDF-dən daha asılı vəziyyətə düşür və həmin vəsait olmadan satışdan gələn gəlirlə fəaliyyətini davam etdirə bilməyəcəyi qorxusuyla “yaşayır”. Buna görə də qəzet rəhbərləri bütün fəaliyyətlərini KİVDF-nin şərtlərini yerinə yetirmək istiqamətində qururlar. 10-15 il əvvəl qəzetlər çap prosesini gecəyədək ləngidib, ən son xəbərlərin belə dərc edilməsində maraqlı idisə, hazırda daha çox gün ərzində internetdə yer alan yazıları hazır şəkildə səhifələrə yerləşdirməklə, sadəcə “qəzeti doldurmaq”la məşğuldurlar. Buna görə də bir çox qəzet axşam saat 6-8 arası çapa hazır vəziyyətdə mətbəəyə təqdim edilir. Bundan başqa ay ərzində KİVDF-nin şərt kimi qoyduğu 22 gün çap olunma tələbini yerinə yetirdikdən sonra ayın digər günləri çap olunmurlar. İnternet resurslarının materiallarından istifadə etməyə üstünlük vermənin nəticəsi kimi qəzetlərdə çalışan yaradıcı jurnalistlərin sayı tədricən azaldılır, “copy-paste yaradıcılığı” sürətlə inkişaf edir. Yazıya ehtiyac duymama səbəbi ilə işçiləri ixtisar etməklə yanaşı əməkdaşların maaşının tədricən azaldılması tendensiyası da müşahidə olunur.

Beləliklə, 10 il əvvəl yaradılan və 2010-cu ildən milyonlarla vəsait ayrılan Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun nizamnaməsində nəzərdə tutulan “söz və məlumat azadlığını inkişaf etdirmək, kütləvi informasiya vasitələrinin müstəqilliyini dəstəkləmək, jurnalistlərin sosial müdafiəsini gücləndirmək” istiqamətində məqsədlərə çatılmayıb, əksinə, Azərbaycan beynəlxalq təşkilatların söz və məlumat azadlığı indeksində geriləyib, müstəqillik öz yerini KİVDF-dən asılılığa verib.

P.S. “Qəzetlər nə zaman öləcək” kitabının müəllifi rusiyalı jurnalist və media nəzəriyyəçisi Andrey Miroşniçenko yəqin ki, kitabının ikinci hissəsini yazmaq barədə düşünsə, KİVDF-nin təcrübəsinə əsaslana bilər.

novator.az

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Qarabağ Komitəsi mitinq üçün BŞİH-ə müraciət göndərdi

Xural Yazıldığı tarix 3 Fevral 2019

Taleh Əliyev: “Mitinqə hazırlıq məsələsi…”;

Əvəz Zeynallı: “Mitinq yarışmasına çıxmaq doğru deyil”

Qarabağ Komitəsi 16 fevrala “Qarabağa azadlıq” şüarı ilə təyin etdiyi mitinqə icazə verilməsi üçün Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə müraciət ünvanlayıb. Komitənin həftənin üçüncü günü keçirilən iclasında bu barədə qərar qəbul edilib.

Hazırda mitinqlə bağlı ən çox sual doğuran məsələlərdən biri icazə verilib-verilməyəcəyi barədədir. Bu da səbəbsiz deyil. Belə ki, QK-nın indiyə qədər iki mitinq müraciətinə mənfi cavab verilib. Bundan əlavə, Müsavat Partiyasının 12, Milli Şuranın (MŞ) isə 26 yanvar mitinqinə icazə verilməyib. Amma MŞ-nın 19 yanvar mitinqinə icazə verilməsi azacıq da olsa ümidləri artırır.

Onu da qeyd edək ki, Milli Şuranın 16 fevraldan öncə mitinq keçirmək niyyətində olduğu barədə iddialar səslənir. MŞ-nın gələn həftə icazə üçün BŞİH-ə müraciət edəcəyi deyilir. Bunun birbaşa QK-nın fəaliyyətini və mitinq qərarını kölgədə qoymaq niyyəti daşıdığı ehtimal edilir.

QK-nın dönəm sədri, Ümid Partiyasının sədr müavini Taleh Əliyev “Yeni Müsavat”a bunları dedi: “Qarabağ Komitəsinin bu həftə keçirilən növbəti toplantısında təşkilati məsələlər, 16 fevral mitinqinin müzakirəsi, ictimai dinləmələrin keçirilməsi və cari məsələlər müzakirə edildi. Eyni zamanda, mitinqə hazırlıq məsələsi müzakirə olundu. Akif Nağının, Pənah Hüseynin, Sahib Kərimlinin, Tural Abbaslının, Əvəz Zeynallının və mənim imzalarımla Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə 16 fevral mitinqi ilə bağlı müraciət olundu. Qarabağ Komitəsi eyni zamanda Xocalı qatili olan erməni cəlladına Gürcüstanda qoyulan abidəyə etirazını bildirdi və belə bir fikir ifadə olundu ki, təkcə Gürcüstanda yox, bütün dünyada qatillərə və insanlıq düşmənlərinə abidə qoyulmamalıdır. Qərara gəlindi ki, məsələyə etiraz edib düşüncələrimizi çatdırmaq üçün Qarabağ Komitəsi Gürcüstan səfirliyinə müraciət edib görüş istəsin”.

QK-nın mətbuat xidmətinin rəhbəri Əvəz Zeynallı mitinqə icazə verilməyəcəyi təqdirdə hansı addımları atacaqlarını açıqladı: “Biz hələ ki mitinqə icazəni gözləyirik. Qərar olmadan nə edəcəyimizi açıqlamırıq. Əminəm ki, mitinqə icazə veriləcək. Biz ”Məhsul stadionu”na 30 mindən çox insanın gələcəyini düşünürük. Müraciətimizə mənfi cavab verilərsə, komitə toplaşıb qərarını verəcək. Milli Şuranın 19 yanvar mitinqinə icazə veriləndə demişdim ki, hakimiyyətin belə addımlarına ciddi fikir verməmək lazımdır, yəni bir quruma mitinq keçirmək üçün icazə verməsinə, digərinə isə yox deməsinə. Hakimiyyət iki dəfə Qarabağ Komitəsinə, bir dəfə Müsavat Partiyasına mənfi cavab verib. Düşünürəm ki, Milli Şuranın mitinqinə hakimiyyət icazə verməklə müxalifət daxilində qalmaqal yaratmaq istədi. İstənilən halda, düşünürəm ki, hakimiyyət 16 fevral mitinqinə icazə verə bilər. İqtidarın olduğu kimi, demokratik düşərgənin də planlaşdırması olmalıdır. Hökumət kimə icazə verirsə versin, əsası mitinqlər keçirilsin. Unutmaq olmaz ki, bizim mitinq Qarabağla bağlıdır, şüarlarımız da fərqlidir”.

Ə.Zeynallı MŞ-nın mitinq planının olması barədə gəzən söz-söhbətlərə də toxundu: “Milli Şura müraciət etsə belə, istənilən halda onlarla bizim aramızda tələblərdə fərqlər var. Bu baxımdan hesab edirəm ki, hakimiyyət Milli Şuraya icazə verməyib, Qarabağ Komitəsinə icazə verə bilər. Eləcə də, bunun əksi da ola bilər. Onu qeyd edim ki, mitinq qərarını bizim verdiyimiz vaxt 16 fevrala qədər heç bir aksiya yox idi. Əslində, biz 15-20 yanvar arası Qarabağ Komitəsinin mitinqlərini keçirməyi planlaşdırdıq. Sadəcə olaraq, Müsavat və Milli Şuranın ard-ardakı mitinq qərarları bizi fikrimizdən daşındırdı. Düşündük ki, mitinq yarışmasına çıxmaq doğru deyil. Biz Milli Şuranın mitinqlərinin davamlı olacağını düşünüb, 16 fevrala aksiya təyin etdik. Siyasi nəzakət gərəyi ilə Milli Şura bunları nəzərə almalıdır. Əgər nəzərə almırlarsa, 16 fevraldan öncəyə mitinq keçirməyi planlaşdırırlarsa, Qarabağ Komitəsini heçə sayırlarsa, o zaman Milli Şuraya ancaq uğur diləyə bilərik. Onların mitinqinə icazə verilsə, həm dəstəkləyəcəm, həm də iştirak edəcəm”.

GÜNDƏM  / MANŞET  / XuralTAC

Hüseyn Abdullayev ölüm aclığına başladı-Anası prezidentə müraciət etdi

Xural Yazıldığı tarix 3 Fevral 2019

Ötən ilin əvvəlində Türkiyədə saxlanılaraq Azərbaycana təhvil verilən sabiq deputat Hüseyn Abdullayev ölüm aclığına başlayıb. Bu haqda “Yeni Müsavat”a daxil olan xəbərdə deyilir ki, Hüseyn Abdullayev beynəlxalq təşkilatlardan Azərbaycan hökümətinə daxil olan sorğulara doğru cavabların verilmədiyini iddia edir və buna etiraz olaraq aclıq aksiyası keçirir.

“Yeni Müsavat” əməkdaşı məsələ ilə bağlı Penitensiar Xidmətin Mətbuat Xidmətinin rəhbəri Mehman Sadıqovla əlaqə saxlayıb. Xidmət rəhbəri təmsil etdiyi quruma belə bir məlumat daxil olmadığını bildirib.

Hüseyn Abdullayevin vəkili Ruhid Əkbərov müvəkkilinin aclıq elan etməsi ilə bağlı sualı “mən məlumat verə bilməyəcəyəm” deyə cavablandırıb.

Qeyd edək ki, Hüseyn Abdullayev aprelin 22-də Türkiyədə yaxalanaraq Azərbaycana gətirilib.

***

Ötən ilin əvvəlində Türkiyədə saxlanılaraq Azərbaycana təhvil verilən sabiq deputat Hüseyn Abdullayevin anası Zeynəb Abdullayeva Prezident İlham Əliyevə müraciət edib.

O, müraciətinin sürətini “Qafqazinfo”ya təqdim edib. Həmin müraciətdə Z. Abdullayeva ahıl yaşda olduğunu və oğlunun səhhətindəki problemləri nəzərə alaraq onun barəsində humanizm və mərhəmət nümayiş etdirməyi dövlət başçısından xahiş edib.

Onun müraciətini olduğu kimi təqdim edirik:

“Mən Sizə bir Azərbaycan qadını, ömrünün çox hissəsini yaşamış bir yaşlı və dərdli ana kimi müraciət edirəm. Mənim oğlum – Abdullayev Hüseyn Abbas oğlu 2018-ci ilin aprel ayında Türkiyədə olarkən saxlanıraq Azərbaycana gətirilib və ona qarşı Azərbaycan Cinayət Məcəlləsinin bir neçə maddəsi ilə ittiham irəli sürülərək barəsində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilib.

Sizə də yaxşı məlumdur ki, oğlum Hüseyn Abdullayev həmişə Ümumilli Liderimiz, bütün qəlblərdə həmişəyaşar olan mərhum Heydər Əliyevin yanında olmuş, həmişə onun göstərişlərini can-başla və vicdanla yerinə yetirmiş və daim bununla fəxr etmişdir. O insan həyatda xoşbəxtdir ki, o, Heydər Əliyev kimi dahi bir azərbaycanlının göstərişlərini icra etsin və onun müsəllah əsgəri olsun. Mənim oğlum Hüseyn həmişə həyatında Heydər Əliyevçi olmağı ilə qürur duyub.

Müəyyən mənfur və düşmənə xidmət edən qüvvələr həmişə Sizin həyata keçirdiyiniz uğurlu işlərinizə və qanuni hakimiyyətinizə kölgə salmaq istəyir. Lakin xalqın Sizə olan sevgisi həmin şəxslərin planlarını həmişə puç edib və onların çirkin niyyətləri ürəklərində qalıb.

Avropada olan bəzi şəxslərin Sizə, Azərbaycan hakimiyyətinə və bu xalqa qarşı apardığı kampaniyanın guya, Hüseyn Abdullayevin maliyyələşdirməsi ilə bağlı yayılmış informasiyalar yalan və cəfəngiyatdır. Mənim Sizə müraciətim oğlumu müdafiə etməkdən çox Sizə, Heydər Əliyev yoluna olan sevgimizi göstərmək və bu yoldan dönməyəcəyimizi bəyan etmək məqsədi daşıyır.

Möhtərəm cənab prezident, Sizin hər zaman yüksək humanizm prinsiplərinə sadiqliyiniz və bu istiqamətdə davamlı addımlar atmağınızın şahidi olmuşam. Bütün bunlar mənə ümid verir ki, oğlum Hüseyn Abdullayev barəsində də bu iradənizi nümayiş etdirəcəksiniz. Mənim ahıl yaşda olmağımı və oğlumun səhhətində yaranmış problemləri nəzərə alaraq onun barəsində humanizm və mərhəmət nümayiş etdirməyinizi Sizdən bir daha xahiş edirəm.

Cənab prezident, mən Sizin humanizminizə və ədalətinizə inanaraq əvvəlcədən minnətdarlıq bildirirəm”.