Dünyada artan qorxu: Rusiyanın Avropa İttifaqı şirkətlərinin müharibəni maliyyələşdirməyə məcbur edəcəyi təhlükəsi var!

Dünyada artan qorxu: Rusiyanın Avropa İttifaqı şirkətlərinin müharibəni maliyyələşdirməyə məcbur edəcəyi təhlükəsi var!

Avropa İttifaqı ölkələri, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin vergi yolu ilə müharibəni maliyyələşdirmək riskinin artması səbəbilə, şirkətlərinin Rusiyadan çıxmasına yardım etmək üçün hazırlıqlar aparırlar.

EUobserver tərəfindən nəzərdən keçirilən, Rusiyaya qarşı sanksiyaların 11-ci fazasında yer alan təkliflərə, Avropa şirkətlərinin çıxışını təmin etmək məqsədilə nəzərdə tutulan maliyyə əməliyyatları və hüquqi xidmətlər üçün yeni xüsusi icazələr də daxil edilib.

Ukrayna ilə müharibə başlanandan indiyədək Avropa İttifaqı 1600-dən çox ruslara məxsus fərdi və qurum aktivlərini dondurub. 11-ci faza təkliflər, bu siyahıya əlavə olaraq, təxmini 100 yeni ad əlavə edəcək. Lakin yeni təkliflərə əsasən, Aİ ölkələri, bəzi vacib “geri çəkilmə” əməliyyatlarında istifadə edilməsi şərtilə bəzi transaksiyaları həyata keçirməyə icazə verə biləcək.

Avropa hüquq firmalarının rusiyalı müştərilərə kommersiya xidmətləri verməsi də qadağan edilib. Lakin müştərək maraqlara uyğun olaraq, bu qadağanın təsir sahəsi də azaldılmağa çalışılır.

“Tərəfdaş dövlətlərin məsuliyyətli orqanları, 31 dekabr 2023-cü il tarixinədək notarius xidmətləri kimi, bu geri çəkilmə işlərinin başa çatdırılması üçün vacib olan hüquqi xidmətlərin təmin edilməsinə icazə verə bilər,”- deyə təklifdə bildirilir.

Mayın 16-da yenilənən ABŞ-dakı Yel Universiteti tərəfindən aparılan hesablamalara əsasən, keçən il 1000-dən çox xarici şirkət Rusiyadan çıxıb. Lakin bir çox böyük Avropa şirkəti hələ də Rusiya bazarında mövcudluğunu qoruyur.

Bunlar arasında Avropa’nın ən böyük bankları (Deutsche Bank, ING Bank, Raiffeisen Bank
International, UniCredit) və enerji şirkətləri (Engie, OMV və Total) var. Armani, Benetton, Diesel və Lacoste kimi tanınmış moda markaları da bu siyahıya daxildir.

Bunlardan əlavə, Avstriya enerji içkisi istehsalçısı Red Bull, Danimarkanın tibbi avadanlıqlar
istehsalçısı Coloplast, Hollanda istehlak malları şirkəti Philips və alkoqollu içki istehsalçısı
Heineken, Fransız otel şəbəkəsi Accor və kosmetik istehsalçısı Clarins, həmçinin Alman
mühəndislik şirkəti Bosch da hələ də Rusiyada bazarında fəaliyyət göstərir.
Son 12 aydır Rusiya bazarında qalmaq maddi qazanc ilə reputasiya itirmə riski arasında qumara dönüb. Məsələn, Austrian Röyfayzen Bank Interneyşnl-ın Rus bazarında qalmağı, səhmlərinin dəyərini 40% azaldıb.

Ancaq eyni zamanda, müstəqil Rus qəzeti “Novaya Gazeta”nın məlumatına əsasən, 2022-ci ildə bankın Rusiyadakı əməliyyatlarının həcmi 2.2 milyard avroya qədər artaraq, ümumi mənfəətin 60%-ni təşkil edib. Bu arada, Rusiya “köhnə dostların” bazardan çıxmağını heç də yüngülləşdirmir.

Banklar və enerji şirkəti kimi strateji şirkətlər artıq Rusiya maliyyə nazirliyinin xarici investisiya komissiyasından Rusiyadakı aktivlərini satmaq üçün icazə almalıdırlar. Ancaq, ayda 10-dan çox icazə verilmir və artıq növbədə 700 müraciətçi var. Mart  ayında Rusiya, xarici şirkətlər bazardan çıxdıqları təqfirdə satdıqları aktivlərin həcminə 10 faiz vergi tətbiq ediləcəyini elan edərək, onların işlərini daha da ağırlaşdırdı.

“Biz elə mühit yaradırıq ki, … xarici şirkətlər üçün bazardan çıxmaq sərfəli olmasın”,- deyə Rusiya maliyyə naziri Anton Siluanov “Russia 24″ TV kanalına müsahibəsində bildirib. Lakin, buna baxmayaraq, gələcəkdə qüvvəyə minəcək qanunlar bazarda qalmağı maddi və mənəvi baxımdan daha da təhlükəli edə bilər. Bu zamana qədər Avropa şirkətləri, ikiqat vergitutma müqavilələri sayəsində, Rusiyadakı qazanclarından demək olar ki, vergi ödəməyiblər. Lakin Mart ayında maliyyə nazirliyi ABŞ və ya Aİ ölkələri kimi Rusiyaya qarşı sanksiya tətbiq edən 40-a yaxın “dost olmayan” ölkələr ilə bu razılaşmaların dondurulmasını təklif edib.

Putin hələ təklifi tətbiq etməyib, amma bu hər an imzalana bilən fərmandır. Və simvolizmə olan həvəsini nəzərə alsaq, Putinin, Avropa İttifaqının bir neçə həftə ərzində qüvvəyə minməsi gözlənilən 11-ci sanksiyalar paketini tətbiq etdikdən sonra bu tələni “qurması’ yüksək ehtimal kimi görünür. Putin həmçinin mayın 2-də, hökumətin müvafiq qurumlarına, “dost olmayan” ölkələrin hissədarlarına dividend ödənişlərinin necə tənzimlənəcəyi ilə bağlı mayın 20-dək “yenidən baxışdan keçirmə” təlimatını verib.

Vəziyyətin həssaslığından dolayı adının açıqlanmağını istəməyən bir rus mənbəsinə görə, yeni qaydaların tətbiqi Armani, Klarins, Röyfayzen və digər Rusiyada qalan şirkətlər üçün, Rusiyada əldə etdikləri qazanca 25%-ə qədər vergi tətbiq edilməsi ilə nəticələnə bilər.

Rus tələsi Siluanovun nəzərdə tutduğu 10 faizlik ölkədən çıxış haqqı “gələcək dividend vergisindən xəbərsiz Qərb şirkətlərini Rusiya bazarında müəyyən bir müddət də qalmaq üçün şirnikləndirilə bilər”. “Ancaq ikiqat vergitutma razılaşmalarına xitam verildikdən sonra Moskva Rusiyada hələ də fəaliyyət göstərən Qərb şirkətlərinə yeni vergi tətbiq edəcək – onlar hətta 25 faizə qədər dividend vergisi ödəməli olacaqlar”, – deyə mənbə qeyd edib.

Onlar EUob.server-ə bildiriblər ki, “bu, əslində həmin şirkətləri Rusiyanın apardığı müharibənin sponsorlarına çevirəcək”. Aİ-nin xarici xidməti hələ ki, qarşıdan gələn sanksiyalar kontekstində, 11-ci faza tədbirlərində birdən-birə ortaya qoyulan Avropa şirkətlərinin Rusiyadan çıxmasını asanlaşdırma motivləri kimi təfərrüatları açıqlamır.

Mənbə, həmçinin EUob.server-ə verdiyi məlumatda, qeyd edir: “Ukraynaya qarşı müharibə və yerli iqtisadi, investisiya və qanunun aliliyi mühitinin təxminolunmazlığı səbəbindən Rusiyada və ya Rusiya ilə iş görmək vaxtı deyil”.

Və bu, Putinin maddi yöndən zərbə vurmağa hazırlaşdığı Avropa İttifaqı investorları üçün çalan həyəcan təbillərindən yalnız biridir.

Təxminən 15 il əvvəl Yukos neft şirkəti Kreml tərəfindən ələ keçirilən, mühacirətdə olan rusiyalı maqnat Mixail Xodorkovski mayın 2-də Putinin, “göstərişli şəkildə legitim olmayan qanunsuz dövlət qurduğu” xəbərdarlığını etmişdi. “Aktivlərin çıxarılması çox uzun müddət əvvəl, hətta müharibədən əvvəl başlamalı idi. Və 2022-ci il fevralın 24-də Ukraynanın işğalı tarixi günü qərar mütləq verilməli idi”, – deyə Xodorkovski bildirib.