Gürcüstanda yerli müşahidəçilər kütləvi seçki saxtakarlığının sxemini açıqlayıb
Yayımlandı: 29 Oktyabr 2024 13:33
Qrup 300 mindən çox səsi təmsil edən 189 seçki məntəqəsinin nəticələrinin ləğvini istəyir
Gürcüstanın “Mənim səsim” seçki müşahidəçiləri koalisiyası oktyabrın 26-da keçirilən parlament seçkilərində Gürcüstan hakimiyyəti tərəfindən “kütləvi seçici saxtakarlığı” nümunəsi müəyyən etdiyini bildirib.
“OC Media” yazır ki, bazar ertəsi Tbilisidə keçirilən mətbuat konfransı zamanı qrup 300 mindən çox səsi təmsil edən 189 seçki məntəqəsinin nəticələrinə etiraz edəcəklərini və görünür, onların ləğvini tələb edəcəklərini bildiriblər. Deyiblər ki, bu rəqəm daha da arta bilər.
Onların sözlərinə görə, hakimiyyətin səsvermədən əvvəl hazırladığı və seçkiləri saxtalaşdırmaq üçün istifadə etdiyi “mütəşəkkil saxtakarlıq sxemi” var.
Qrupun rəhbəri Londa Toloraya bildirib ki, onlar səsvermədən əvvəl qeyri-qanuni şəkildə toplanmış şəxsiyyəti təsdiq edən sənədlərin surətlərindən istifadə etməklə çoxsaylı səsvermənin geniş tətbiqinə dair 370-dən çox foto və video sübut, eləcə də şahid ifadələri toplayıblar.
“Mənim səsim” qeyd edib ki, bu hadisələrlə bağlı tədbirlər görmək üçün istintaq orqanlarına çoxsaylı çağırışlar ediblər, lakin onlar tamamilə fəaliyyətsiz qalıblar.
“Seçki məntəqələrinə gələn bəzi seçicilərin pasportuna və ya şəxsiyyət vəsiqəsinə səsvermədə iştirak edən digərlərinin şəxsiyyət nömrələrini əks etdirən kağız yapışdırılıb. Bundan əlavə, bəzi hallarda seçicilər telefonlarında saxlanan şəxsiyyət vəsiqəsinin fotoşəkilindən istifadə edərək səs verə biliblər”, – Toloraya bildirib.
Qrup pozulmuş etiketləmə prosedurlarını müəyyən edib və qəsdən müşahidəçilərin onları fırıldağın mərkəzi komponentləri kimi müşahidə etmələrinin qarşısını alıb.
İddialara görə, qeydiyyatçılara bu kağızlarda yazılmış şəxsi identifikasiya nömrələrini tez bir zamanda yoxlama maşınına daxil etmək tapşırılıb. Daha sonra onlara, insanların bir neçə dəfə səs verməsinin qarşısını almamaq və bu saxtakar seçicilərin başqa seçki məntəqələrində yenidən səs vermələrinə imkan verən barmaq işarələnməsini atlamaq və ya zəif yerinə yetirmək tapşırılıb.
Toloraya deyib ki, seçicilər müvafiq mürəkkəb yoxlamaları aparılmadan və ya kifayət qədər mürəkkəb tətbiq olunmadan seçki məntəqələrinə buraxılıblar. Bildirilir ki, markalanma mayesinin keyfiyyəti zəif olub, çox vaxt görünən iz qoymur və ya asanlıqla yuyulur. Bəzi hallarda, barmağı salfet və ya digər maneə ilə örtərkən maye püskürtmək kimi manipulyasiya üsullarından istifadə edilib.
Toloraya əlavə edib: “Elektron yoxlama ekranlarında nasazlıqlar, o cümlədən batareya problemləri və digər texniki problemlər barədə məlumat verilib”.
Onun sözlərinə görə, bu taktika qeydiyyat orqanının masalarının seçki müşahidəçilərinin seçicilərin yoxlanılması prosedurlarına nəzarət etmək imkanlarına mane olacaq şəkildə yerləşdirilməsi ilə asanlaşdırılıb. Onun sözlərinə görə, qərara etiraz edən müşahidəçilərdən bəziləri seçki rəsmiləri ilə toqquşub və bəzi hallarda seçki məntəqələrindən qovulub.
Toloraya həmçinin hökumətyönlü müşahidəçi qruplarını ittiham edib. Deyib ki, onlar müşahidəçilərin diqqətini seçicilərin yoxlanılmasına nəzarət etməkdən yayındırmaq üçün “xaos yaratmaqla”, müşahidəçiləri “zərərsizləşdirməyə” cəhd etməklə məşğul olublar.
“Həddindən artıq məhdud nəzarətə, pis mühitə, fiziki, şifahi və psixoloji zorakılıq, hədə-qorxu cəhdlərinə baxmayaraq, müşahidəçilər sxemdə əsas tendensiyaları müəyyən edə bildilər və sübutları sənədləşdirdilər”, – Toloraya deyib.
“Mənim səsim” koalisiyası monitorinq apardıqları 1131 seçki məntəqəsindən pozuntular barədə “900-dən çox” məlumat aldıqlarını, o cümlədən 189 məntəqədə təkrar pozuntuların seçkinin nəticələrinə “maddi təsir göstərə biləcəyini” və buna görə də ləğv edilməli olduğunu hesab etdiklərini bildirib.
Seçkidən sonra “Mənim səsim” seçiciləri və ya könüllü müşahidəçilərin hesabat verməsini təşviq etmək üçün “Mən saxtakarlıq gördüm” mənasını verən #მევნახეგაახეგაააალბება həştəqindən istifadə edərək, seçici saxtakarlığını təsdiqləmək üçün əlavə sübutlar toplamağa başlayıb.
Şənbə günü keçirilən seçkilərin rəsmi nəticələri “Gürcü Arzusu”na 54% səslə parlamentdə ardıcıl dördüncü qələbəsini qazandıracaq ki, bu da 2012-ci ildə hakimiyyətə gəldikdən bəri ən böyük səs payı olub.
“OC Media” jurnalistləri ölkə üzrə seçki məntəqələrində səsvermənin məxfiliyinin pozulması, “Gürcü Arzusu” fəalları tərəfindən seçicilərə hədə-qorxu, rüşvət verilməsi, müşahidəçilərə və jurnalistlərə təzyiqlər və çoxsaylı bülletenlərin paylanması da daxil olmaqla geniş pozuntuların şahidi olublar.
Nəticələr kreslolarından imtina etməyə və beynəlxalq səviyyədə idarə olunan yeni seçkilərin keçirilməsini tələb etməyə söz verən müxalifət tərəfindən rədd edilib.
Əsas vətəndaş cəmiyyəti qrupları və “Gürcü Arzusu”nun keçmiş müttəfiqi, Prezident Salome Zurabişvili də nəticələri saxtakarlıq kimi qiymətləndirib.
Daxili tənqidlər Aİ, ABŞ və ayrı-ayrı Qərb ölkələrindən Gürcüstan hökumətini bütün seçki pozuntularını araşdırmağa çağıran çağırışlarla müşayiət olunub.
Bu yazı ingilis dilindən tərcümə edilmişdir. Yazının əslini “OC Media”dan oxuya bilərsiniz.