“Qaynar Qazan”da Yadigar Sadıqlı (II hissə): “Rauf Arifoğlu ilə artıq başqa-başqa yolun yolçularıyıq”-VİDEO

Sevindim ki, həbsdəyəm, o səhnələri izləmək çox ağır idi

 

Yadigar Sadıqlı ilə heç bir zaman heç bir tanışlığımız olmayıb. Onu ara-sıra “Yeni Müsavat” qəzetinin baş redaktoru Rauf Arifoğlu ilə mətbu-siyasi deyişmədə və qovğada görmüşəm və yaddaşımda da elə qazınıb. Başqa bir halda və başqa bir yerdə qarşıma çıxmayıb – təbiri caizsə. Sonra məhbusluq həyatım başlayanda onun adı hər zaman gündəmimdə olub. Hələ bir müddət əvvəl Aydın Canıyev “Xural”ın Lənkəran bölgəsi üzrə xüsusi müxbiri kimi yazdığı yazılar ölkəni bir-birinə vuranda və bunun da nəticəsində Aydın Canıyev həbs ediləndə, nədənsə hər zaman Yadigar Sadıqlının reaksiyasını gözləmişəm. O da hadisələrə heç bir reaksiya verməyib. Nədənsə mənə uzun müddət elə gəlib ki, Lənkərandan yazılan yazılara Yadigar bəy mütləq cavab və reaksiya verməlidir. Hətta yazılan yazıların səbəblərindən biri onu bilmişəm. Çox sonra – yalnız Bakı İstintaq Təcridxanasında Aydın Canıyevlə görüşüb söhbətləşəndən sonra bilmişəm ki, yox, Lənkəran məsələsinə onun heç bir dəxli yoxmuş.

Mənim həbsxana gündəliklərimdə digər bütün siyasi və vicdan məhbusları kimi, Yadigar Sadıqlının da siyasi həyatının bəzi detalları öz əksini tapıb. Onun tutulmasını, prosesi, məhkəməsini yaxından izləmişəm. İçi mən qarışıq bütün siyasi məhbuslara informasiya dəstəyi verən “Yeni Müsavat” qəzeti bu məsələdə diqqətçəkən şəkildə ona dəstək verib. Rauf Arifoğlunun belə həssaslıqları olur. Elə o da Yadigar Sadıqlının qiymətləndirməsinə səbəb olub və müsahibədən də hiss etdim ki, Raufla məsələ artıq qapanıb. Partiyası və başqanı ilə münasibətlər nə qədər gərgin olsa da…

Cəmiyyətin çox ləyaqətli və şərəfli adamlarındandır Yadıgar Sadıqlı. Çətin günlər insanın bütün xarakterik cizgilərini ortaya çıxarır. Həbsxana da elə oldu Yadigar bəy üçün. Tanımayanlar da tanıdı. Bilməyənlər də bildi. Əslində, zəmanənin bir qəribə məqamı da budur. İndi yaxşı oğullar və qızlar Vətənin həbsxanalarından xalqa daha çox sevimli çıxırlar. Yaxşı çıxanlar təbii ki. Yadigar Sadıqlı da Vətənin həbsxanalarından elə çıxanlardandır.

Ona daha çox Müsavatdaxili çəkişmələrdən suallar verilmişdi. Müsavatın qalmaqallı və nəticələri haqqında bitmək-tükənmək bilməyən qurultayı baş tutanda Yadigar Sadıqlı həbsxanada olub. Ona görə də onun suallara bu qədər aydın və sərrast cavab verəcəyini düşünmürdüm. Başqan müavini təyin olunanda da içəridə olub Yadigar bəy. Amma Arif Hacılının namizədliyini dəstəkləyib və bu gün də o qərarının üstündədir.

Ağır, sakit, çox danışmayan, nə danışdığını əməlli-başlı ölçüb-biçən bir xarakteri var. İddialı olduğu hiss olunmur, amma yox da deyil. Xarakterli bir müsavatçı kimi onun “Qaynar Qazan”da dedikləri önəmlidir.

“Qaynar Qazan”ın 34-cü qonağı Müsavat partiyasının başqan müavini Yadigar Sadıqlıdır…

Əvəz Zeynallı

 

 

II hissə

 

I hissəni buradan oxuya bilərsiniz: https://www.xural.com/qaynar-qazanda-yadigar-sadiqlidir-i-hiss%C9%99-musavat-basqani-ola-bil%C9%99r%C9%99m-video/ (“Qaynar Qazan”da Yadigar Sadıqlıdır (I hissə): “Müsavat başqanı ola bilərəm”-VİDEO)

 

Mənim qeyri-səmimiliyimi harada görüblər?

– Maraqlıdır, sonra Müsavat partiyasının mövqeyi necə oldu? Sonradan cəmiyyətə bir açıqlama vermədiniz, deyəsən…

– Səxavət bəy facebook statusunda bu haqda yazmışdı. Biz də məqalələrdə, müsahibələrdə o məsələni aydınlaşdırdıq. Basta.info saytında da bir məqalə yazdım.

– Yəni partiyada bu məsələni müzakirə eləmədiniz ki?

– Yəni müavinlik səviyyəsində müzakirə olundu. Bayaq dediyimiz partiyadaxili demokratiya məsələsinə gəlib çıxırıq. Kimsə belə bir mövqe sərgiləyibsə, tutub onu cəzalandırmaq da… Amma Səxavət bəy özü də razılaşdı ki, fikirlərini tam ifadə eləyə bilməyib və bununla bağlı olaraq, Müsavat partiyasına həmlələr üçün də təəssüf ki, şərait yaradıb.

– Çox maraqlıdır. Mənim üçün də bu bir yenilikdir. Çünki o mövqelərə rast gəlməmişdim. Rəşid Hüseynov yazır: “Hörmətli Yadigar bəyə iki sualım var. Ümid edirəm ki, suallarıma səmimi cavab verəcək”. Hamı sizdən “səmimi cavab” istəyir. Bilmirəm, bunun üçün əsas varmı?

– Mən də bilmirəm ki, mənim qeyri-səmimiliyimi harada görüblər?

– Çox xüsusi vurğulayırlar… “…Yadigar bəy, rəhbərliyində təmsil olunduğunuz partiyada müsavatçılıq ideologiyasının yoxluğunu hiss edirsinizmi? Həmkarınız Tofiq Yaqublu Milli Şurada qaldığını bəyan etdi və Milli Şuranın iclasında Müsavat partiyasının Milli Şuradan çıxmasını səhv addım kimi qiymətləndirdi. Siz Tofiq bəyin fikirləri ilə razılaşırsınızmı?”

– Müsavat partiyasında müsavatçılıq ideologiyasının yoxluğunu iddia etmək tamamilə absurd bir şeydir. Elə partiyanın strateji, taktiki addımlarını tənqid eləmək olar, biz tənqidlərə açığıq və tam səmimi deyirəm ki, Azərbaycanda tənqidə normal, nisbətən normal, başqalarından daha normal münasibət bildirən partiya elə Müsavat partiyasıdır. Kifayət qədər də dözümlü yanaşırıq. Hər şey ideal deyil, amma hər halda… Müsavat partiyasında müsavatçılıq ideologiyasının olmadığını iddia etmək isə tamamilə absurd bir şeydir. Milli Şura məsələsinə gəlincə… O vaxt da Tofiq bəyin mövqeyi məlum idi. Həbs olunanda da mövqeyi məlum idi. Mən Tofiq bəydən tamamilə əks mövqe tutmuşam. Təsadüfən bir dəfə mənim adım hallandı. Düzü, mən əvvəlcə buna münasibət bildirmək istəmirdim. 2013-cü ilin dekabrında bu proses gedirdi. O vaxt bizim partiya üzvlərimizdən biri – indi partiyada deyil – bir məqalə yazmışdı və həmin məqalədə iddia edirdi ki, Tofiq Yaqublu, Yadigar Sadıqov həbsdə olanda Müsavat partiyasının Milli Şuradan çıxmasının əleyhinə idilər. Halbuki mən o vaxta qədər bu məsələ ilə bağlı heç bir münasibət bildirməmişdim. Buna görə də mən münasibət bildirməli oldum. Məqalə yazdım və orada münasibətimi yazıb göndərdim.

 

Müsavat partiyasının Milli Şuradan çıxmasını dəstəklədim

Bununla da Müsavat partiyasının Milli Şuradan çıxmasını dəstəklədim. Əgər lazımdırsa, niyə dəstəklədiyimi də izah edə bilərəm. 2010-cu ildə parlament seçkilərindən sonra İctimai Palata yarandı. Çox sevindirici bir hal idi. O vaxt mən haradasa, dəqiq yadımda deyil, müsahibə vermişəm, məqalə yazmışam və yaxud da facebook-da status paylaşmışam, göstərmişdim ki, ilk dəfə olaraq seçkilərdən sonra müxalifət parçalanmır, birləşir. 2010-cu il seçkilərinin əsas cəhdi bundan ibarətdir. O zaman çox optimist əhvali-ruhiyyədə idim. Lakin İctimai Palatanın mövcud olduğu iki il yarım müddətində onun şahidi oldum ki, – təəssüf ki, reallıq bundan ibarət idi – AXCP və Müsavat partiyası qeyri-seçki dövründə bir yerdə olanda partiyaların enerjisinin, vaxtının, mübarizəsinin çox hissəsi hakimiyyətə qarşı deyil, o təşkilat daxilində nüfuz çəkişməsinə yönəlir. Hər hansı az-çox aktual bir mövzu müzakirə olunanda cəbhəçilər başqa mövqedə olurdu, müsavatçılar da bir başqa mövqedə olurdu. Günlərlə, həftələrlə, bəzən aylarla onun müzakirəsi gedirdi, hakimiyyət də tamamilə yaddan çıxırdı. Xırda bir vəzifəyə kimisə seçməkdən ötrü, təsəvvür edin Qadınlar və Gənclər təşkilatları yaranırdı, onun sədrinin hansı təşkilat tərəfindən irəli sürüləcəyi müzakirə olunurdu. Normal münasibət ondan ibarət idi ki, iki böyük partiya var və bu təşkilatlarda da – birində Cəbhənin nümayəndəsi olsun, digərində Müsavat partiyasının nümayəndəsi. Bu qədər sadə olan bir məsələnin üstündə həftələrlə mübahisə getdi. Mən şəxsən hesab elədim ki, bu münasibət heç də müxalifətin güclənməsinə səbəb olmur və 5-6 ay bundan əvvəl, referendum öncəsi bir məqalə yazmışdım “Siyasi riyaziyyat” adlı… O məsələni adi riyaziyyat qaydasında 1+1=2 eləmir. Əksinə, hətta bəzən “0” edir, çünki enerjimizi bir-birimizə qarşı tükətdik. Ona görə mən hüsab elədim ki, əgər Milli Şurada qalacağıqsa, yenə də bir-birimizlə çəkişəcəyik, yenə də bir-birimizlə mübarizə aparacağıq, yenə də Koordinasiya Şurasına kimin seçilməsi bizim həftələrlə mübahisəmizə  səbəb olacaq. Referendum öncəsi bunu aydın gördüm. Müsavat partiyası qərar verdi ki, təbliğat-təşviqat qrupu yaratmaq fikrindədir. Dərhal bu iki-üç gün ərzində texniki məsələləri həll elədi, sənədləri verdi və bir neçə gündən sonra imza vərəqələrini aldı. Milli Şura da dedi ki, mən iştirak eləmirəm. Bir-birimizlə dava eləmədən, bir-birimizə qarşı enerji sərf eləmədən hər birimiz doğru bildiyimiz yolu getdik və öz işimizlə məşğul olduq. Bir-birimizə qarşı enerji sərf eləmədik.

– Yadigar bəy, İctimai Palata ilə bağlı sual var: “O vaxt Rauf Arifoğlunu hakimiyyətə işləyir bəhanəsi ilə İctimai Palatadan çıxmısınız. Bəs niyə Rauf Arifoğlu Müsavat partiyasından özü çıxmayanacan, bu partiyadan çıxmasını tələb eləmədiniz?” – Namiq Salam soruşur.

– Əvvəla, onu deyim ki, mən heç bir vaxt bəhanə ilə hərəkət eləmirəm. Göstərəndə səbəb göstərirəm. Bəhanə başqa cür olur. Belə deyək, 2013-cü il seçki öncəsi AXCP tərəfindən mitinq komitəsinin həmsədri təyin olunmuş Asəf Quliyev, səhv eləmirəmsə, bəhanə ilə Cəbhədən çıxdı, Milli Şuradan çıxdı, Cəmil Həsənlini dəstəkləməkdən imtina elədi. Səhv eləmirəmsə, bütün bunları seçkilərə 3 gün qalmış elədi. Bəhanə belə olur. Mən bəhanə göstərməmişəm, səbəb göstərmişəm. Səhv eləmirəmsə, 2012-ci ilin oktyabr ayında İctimai Palatadan getməyimdə dediyim səbəblər və keçirdiyim pərişanlıq da ciddi rol oynadı. Hesab edirdim ki, artıq İctimai Palata Azərbaycan demokratik hərəkatına ciddi töhvə verə bilmir. Bir-birimizlə didişməklə məşğuluq. Və demarş olaraq, “Yeni Müsavat” qəzetində bir məqalə getmişdi. Ona etiraz olaraq, çıxdım. Sualın ikinci hissəsinə – Rauf Arifoğlunun Müsavat partiyasından çıxması ilə bağlı hissəsinə toxunmaq istəyirəm. Əgər həmin məqalədə o qədər ciddi səbəblər olsaydı, İctimai Palatadan tələb edərdim ki, Rauf Arifoğlunu İctimai Palatadan çıxarın. Bir məqalə yazılmışdı və mən o məqaləni ziyanlı hesab edirdim. Lakin hüquqi cəhətdən, Müsavat partiyasının Nizamnaməsi cəhətdən, tutub ortaya qoyasan ki, bax, bu səbəbdən o, partiyadan xaric olunmalıdır, bunun üçün elə bir əsas da yox idi. Ona  görə də mən o müraciəti eləmədim. Partiyanın strukturlarına da müraciət eləmədim.

– Ümumiyyətlə, sizin Rauf Arifoğlu ilə münasibətləriniz normallaşıb? Çünki o vaxtlar qarşılıqlı ittihamlar var idi…

– Bu, bir-iki ay davam elədi. Sonra mən həbs olunanda Rauf Arifoğlu, “Yeni Müsavat” qəzeti…

 

Rauf Arifoğlu ilə nə dostuq, nə də düşmənik…

– Hə, sizə çox ciddi dəstək verdilər…

– …Dəstək verdilər. Sonra Rauf Arifoğlu insafən, Cəmil Həsənlinin namizədliyinə çox ciddi dəstək verdi. Məqalələrimi göndərirdim, çap olunurdu. Mənim üçün tribuna yaratmışdı, sağ olsun, lakin aydın məsələdir ki, sonradan, 2015-ci ildə Rauf Arifoğlu Müsavat partiyasından çıxdı. “Əməkdar jurnalist” adını qəbul elədi. İlham Əliyevlə barışdığını qeyd elədi. Artıq başqa-başqa yolun yolçularıyıq. Belədir də… Yəni nə dostuq, nə də düşmənik… O başqa yoldadır, mən başqa…

– Bayaq Rauf Arifoğlunun İlham Əliyevlə barışaraq, “Əməkdar jurnalist” adını alması məsələsinə toxundunuz. İsa bəy dedi ki, barışdı, Arif Hacılı dedi ki, “Rauf Arifoğlu İham Əliyevə təslim oldu”… Bu da Arif Hacılı ilə Rauf Arifoğlu arasında mətbu savaşa səbəb oldu. O zaman mən sizin mövqeyinizə rast gəlmədim. Qarışmadınız, yoxsa necə?

– O, “Əməkdar jurnalist” adını alanda mən həbsdə idim. Hesab etdim ki, mən artıq Rauf Arifoğlu ilə bağlı fikir ayrılığımızı mətbuat vasitəsilə kifayət qədər ictimaiyyətin diqqətinə çatdırmışam. Artıq partiya rəhbərliyi də münasibət bildirib. “Şəxsən mən də bildirməliyəm”, fikri yox idi. Bir başqası olsaydı, bəlkə də “mən vaxtilə deyirdim”, deyə özünü gözə soxmağa çalışardı… Deyərdi ki, “mən bəyə dedim ki, a bəy…” Hesab elədim ki, artıq münasibət var ortada… Ümumiyyətlə, mən istər jurnalistika ilə bağlı, istər artist və müğənnilərlə bağlı fəxri titulların verilməsinin əleyhinəyəm. Qeyri-siyasi mövqeyi olan adamlarla bağlı… Hələ Rauf Arifoğlunu qoyaq bir yana… Çox adamın əl-qolunu bağladılar. Lakin indiyə qədər də qalıb…

– Yəni Sovet qalığı kimi baxırsınız?

– Bəli, sovet totalitarizmin bir qalığı kimi qalır, hökumət də bundan istifadə etməyə çalışır. Çox qəribə bir vəziyyət yaranır. Neçə minə toya gedən bir müğənni “əməkdar” adını almaqdan ötrü bir əldən gedir. Ona da bu adı verəndə bir sevinir, filan-beşmekan… Bir qədər haşiyəyə çıxdım… Bu da belə deyək, ən azı Rauf Arifoğlunun müxalif mövqedən çəkilməsi idi. Ən yaxşı halda, artıq bitərəf mövqeyə keçməsidir. İndi məqalələrinə baxanda hakimiyyətin təbliğatına da rast gəlmək olar, çox optimist proqnozlarına da rast gəlmək olar. Hər halda bu məsələ Rauf Arifoğlunun Müsavat partiyası ilə yollarının ayrılmasının rəsmiləşdirilməsi idi.

 

İndi heç bir normal ölkədə ultra sağçı və ya ultra solçu yoxdur…

– Ceyhun Mirzəli soruşur: “Müsavat partiyası nə üçün liberalizmi əsas götürür? Bu sualı ona görə verirəm ki, M.Ə.Rəsulzadə milli təsanüd nəzəriyyəsində kommunizmlə yanaşı, liberalizmi də tənqid edir. Milli təsanüdə sahib çıxmaq yaxşı olmazmı?” Bu, ideoloji bir sualdır.

– Rəsulzadə dövründə ideologiyalar arasında, siyasi cinahlar arasında ciddi fərqlər var idi. Milli təsanüd ilk dəfə 1936-cı ildə Varşavada keçirilən konfransda Müsavat partiyasının nizamnaməsinə salınıb. Düzdür, sonralar 1950-ci illərdə də Rəsulzadənin bu barədə məqalələri var. Amma dünyaya gəldiyi, Müsavat partiyasının proqramına salındığı dövr o dövr idi. O dövrdə dediyim kimi, kəskin fərqlər var idi. Sağ cinah əməlli-başlı soldur, sağ cinah da əməlli-başlı sağdır. Xüsusilə də, o dövrdə ultra sağçı, ultra solçular var. Onlar 30-cu illərdə daha çox populyardırlar. Digər tərəfdən, dünya 1929-33-cü illərdə “böyük depressiya” adlanan kəskin iqtisadi böhran yaşamışdı. O baxımdan, həmin illərdə Rəsulzadənin xüsusilə də iqtisadi cəhətdən liberalizmə qarşı çıxmasını mən şəxsən onunla izah edirəm. Rəsulzadə məqalələrində də göstərir ki, liberal iqtisadiyyat insanları, işçiləri sabahdan ümidsiz eləyir. Sabah necə olacaq, hansı proseslər yaşanacaq, işsiz qalacaq və s. və i. bunlar məlum olur. Amma Rəsulzadənin bunları yazdığı dövrdən xeyli vaxt keçib. İstənilən ideologiyalarla bağlı bir məqaləni, informasiyanı açıb oxuyanda görürsən ki, əvvəla yaxınlaşırlar… İndi heç bir normal ölkədə ultra sağçı və ya ultra solçu yoxdur…

– Yoxdur…

– …Hətta onların hakimiyyətə gəlmə şansı da yoxdur. Hətta parlamentə də düşə bilmirlər. Sağ mərkəz və sol mərkəz adətən bir-birilərini seçkilərlə əvəz edirlər. Sağ bir çox hallarda solun bir sıra cəhətlərini özününküləşdirir. Sol sağçıların bir çox cəhətlərini özününküləşdirir. İdeologiyalar arasında bir çuğlaşma baş verir. O cümlədən sosial dövlətlər Avropada daha çox populyardır. İnsanların gələcəyinin qarantiya altına alınması üçün – iş yerləri ilə bağlı, sığorta ilə bağlı, pensiya ilə bağlı, minimum əmək haqqı, antiinhisar qanunları və s. və i. Bunlarla kifayət qədər böyük məsələləri tənzimləyirlər. Buna görə də hesab edirəm ki, Rəsulzadənin tənqid etdiyi liberalizm indiki liberalizm deyil… Və yaxud da başqa cür desək, indiki liberalizm, Rəsulzadənin bir vaxtlar tənqid etdiyi liberalizm deyil.

– Əfqan Muxtarlı soruşur ki, “Yenidən dünyaya gəlsəydiniz, müsavatçı olardınızmı?”

– (Gülür…) Çox poetik sualdır. Olardım, amma yəqin ki, daha tez olardım. Mən 2000-ci ildə Müsavat partiyasının üzvü olmaqla, hələ bir neçə ilimi də itirmişəm. Yəqin ki, daha tez olardım.

 

Günahımız o olub ki, biz daha çox öndə olmuşuq

 

– Nazilə Əliyeva soruşur: “Yadigar bəy, bu qədər təzyiqlər nədən və haradan qaynaqlanır? Nədən Müsavatın hakimiyyət başda olmaqla bu qədər düşməni var?”

– Çox sosioloji sualdır. Bilirsiniz, Müsavat Azərbaycanda uzun müddət demokratiya uğrunda mübarizənin vahid lideri olub. Mənə elə gəlir ki, bunu heç kəs inkar edə bilməz. Birmənalı olaraq, üzdə olan əsas ana müxalifət partiyası, hakimiyyətlə əsas alternativ Müsavat partiyasıdır. Buna görə də təəssüf ki, uğur qazanmamağımız, cəmiyyətin uğur qazanmaması, bu hakimiyyətin devrilə bilməməsinin hamısı Müsavat partiyasının ayağına yazılıb. Günahı bizdə görürlər. Yəni günahımız o olub ki, biz daha çox öndə olmuşuq, daha çox mübarizə aparmışıq, lakin qalib gələ bilməmişik. Gəlib ona çıxmışıq ki, qalibiyyətin minlərlə şəriki var, məğlubiyyət isə yetimdir. Təbii ki, başqa partiyalar da, başqa siyasi qüvvələr də özlərini irəli çəkmək üçün bundan istifadə eləməyə çalışırlar ki, Müsavat partiyası bacarmadı, filan səhvləri elədi. O vaxt belə olsaydı, elə olacaqdı. Nə bilim, elə olsaydı, belə olacaqdı… Adi, xırda şeylər sən demə, Azərbaycanın taleyini müəyyən eləyib.

– Bu da təxminən bayaqkı sualların davamıdır. Tərlan Əzizov soruşur: “Yadigar bəy, siz həbsxanada idiniz, hadisələrdən bəlkə də çox məlumatlı deyildiniz. Başqa namizədə dəstk ola bilərdiniz. Niyə məhz Arif Hacılı?”

– Arif Hacılıya dəstək verməyimin səbəbi ondan ibarət oldu ki, o, uzun müddət Müsavat partiyasının icra strukturlarında ikinci şəxs olub, icra aparatının rəhbəri olub. Müsavat partiyasının bütün ağır işləri Arif Hacılının çiyinlərində olub. Belə deyək, bütün proseslərin iştirakçısı olub. Qubad İbadoğlunu dəstəkləyənlər isə, bir çox hallarda illərlə Müsavat partiyasının işində işləməyən, fəaliyyət göstərməyən insanlar idi. Qeyri-müəyyən vəziyyət yaranır ki, bu insanlar Müsavat partiyasının strukturunun tamamilə yenilənməsi üçün nə qədər uğurlu işləyə biləcəklər və s. Digər tərəfdən, mən hesab elədim ki, Arif Hacılı siyasi cəhətdən daha hazırlıqlıdır. Qubad bəyin bütün savad və intellekti ilə bağlı, iqtisadiyyatla əlaqəsilə bağlı daha çox iqtisadçıdır. Mən Qubad İbadoğlunu siyasi lider kimi tam olaraq görə bilmədim. Digər tərəfdən, bayaq bir məsələyə toxunduq. AXCP ilə bağlı suala cavab verərkən mən bildirdim ki, müsavatçıların mənafeyini müdafiə eləmək mənim borcumdur…

– Bəli…

– O dövrdə də Müsavat partiyasına qarşı hər dövrdə olduğu kimi hücumlar olub. Nə bilim, cümlə xəyanətlərə bais olaraq Müsavat partiyasını təqdim etməyə çalışıblar. O zaman mən nə Divan üzvü, nə də başqan müavini idim. Mən də orta funksioner idim. Görürdüm ki, Müsavat partiyasına belə hücumlar olanda, mənə bir müsavatçı kimi böhtan atılanda mənim hüquqlarımı, mənim mənafeyimi Arif Hacılı müdafiə edib. Amma çox təəssüf ki, Qubad İbadoğlu bütün bunlardan qaçmağa çalışırdı. Düzü, mən görmədim, Müsavat partiyasına atılan bir çirkabla bağlı, Müsavat partiyasına olunan bir həmləylə bağlı Qubad İbadoğlunun özünü qabağa verib cavab versin. Mənim mənafeyimi lazımınca müdafiə etmədi, qənaətinə gəldim.

– Ona görə Arif Hacılı seçildi?

– Bəli.

 

Niyə Arif Hacılının tərəfdarlarını ATV yığmırdı, o zaman?

– Vüqar İsmayılov soruşur: “Yadigar bəy, Müsavat partiyasının VII qurultayında seçki saxtakarlığının olduğunu iddia edən silahdaşlarınız məhkəməyə müraciət etdi. Lakin məhkəmələr İsa Qəmbər-Arif Hacılı birliyinin xeyrinə qərar qəbul etdi. Necə düşünürsünüz, məhkəmələrin qərarı ədalətli idimi? Yadigar bəy, Azərbaycanda məhkəmə sisteminin müstəqil olduğuna inanırsınızmı?”

– Birinci növbədə məhkəməyə müraciət edənlərə bu sualı vermək lazımdır ki, əgər Azərbaycanda məhkəmələrin müstəqilliyinə inanmırsınızsa, məhkəmələrin müstəqil olmadığı qənaətindəsinizsə, onda niyə müraciət edirsiniz. Digər tərəfdən, Müsavat partiyasında o qədər şəffaf seçki keçirilib ki… Video çəkiliş ortada… Protokollar ortada…  Say komissiyasında çoxluq təşkil edən alternativ namizədlərin nümayəndələrinin imzaladığı sənədlər ortada… Say Komissiyasının 15 üzvündən 9-y başqa namizədlərin nümayəndəsidir. Yalnız 3-ü Arif Hacılı tərəfindən təmsil olunub, 3 nəfər də ümumi razılaşma yolu ilə… Açıq-aşkar bütün sənədlər ortadadır. Onda məhkəmə nəyə bəhanə tapıb, kobud desək, nəyə “ilişib” nəticələri tanımayacaqdı, çox müəmmalıdır. Qəbul elədilər. Amma başqa sual ortaya çıxa bilər ki, mən həbsdə idim və həbsxanadakı klubda hər gün Arif Hacılının başqanlığını qəbul eləməyən insanların ATV-də, ANS-də, Lider TV-də, nə bilim başqa-başqa kanallarda çıxıb, Müsavat partiyasını tənqid etmələrinin yumşaq desək, şahidi olurduq. ATV-yə çıxmaq olar, amma məhkəmənin qərarı isə ədalətsizdir. Niyə Arif Hacılının tərəfdarlarını ATV yığmırdı, o zaman? Bu, tamamilə absurd bir şeydir. Məhkəmələrin ədalətsiz olduğunu isə siz də, mən də öz taleyimizdə yaşamışıq.

– Çox yaxşı bilirik, hə… Həmin məsələ ilə bağlı daha bir sual var. Əlövsət Əhədoğlu soruşur. Təxminən bir səhifə prosesi yazıb. Amma məğzi budur: “Hörmətli Yadigar bəy, istərdim ki, Müsavat funksioneri kimi yox, dəyərlərə bağlı adam kimi bu situasiyaya münasibət bildirəsiniz: Faktların bir qismini sizə göndərirəm və Müsavat partiyasının VIII qurultayının videoyazısını diqqətlə izləsəniz və protokolun ilkin və dəyişdirilmiş ikinci versiyasını tutuşdurmaq imkanınlız olsa, şahidi olarsınız ki, başqan seçkilərində Arif Hacılının xeyrinə qurultay nümayəndəsi seçilməmiş 9 nəfərə Arif Hacılının rəhbərlik etdiyi icra aparatının təşəbbüsü sayəsində qurultay nümayəndəsi mandatı və seçki bülleteni verilib. Bu 9 nəfərə mandat verilməsi məsələsi qurultayın videoyazısında və protokolun ilkin variantında əksini tapmasa da, protokolun saxtalaşdırılaraq, əsası olmayan məlumatlar daxil edilmiş ikinci variantında əksini tapıb. Qeyd edim ki, Say Komissiyasının rəsmi məlumatında Arif Hacılının 228 səslə, yəni seçilmək üçün tələb olunan və səs sayından cəmi 2 səs artıq səslə seçilməsi göstərilib. Lakin nəzərə alsaq ki, bu 228 səsin 9-u qeyri-qanuni verilib, onda aydın olur ki, Arif Hacılı 228 yox, 219 səs alıb. Bu da başqan seçkisi üçün tələb olunan səsdən 7 səs azdır. Yəni Arif Hacılının başqanlığı legitim deyil. Maraqlıdır, dəyərlərə bağlı adam kimi hörmətli Yadigar bəy, yuxarıda qeyd etdiyim saxtakarlıqların müəllifinin rəhbərliyi altında özünü necə hiss edir?” Bura protokolun hər ikisinin surətini əlavə edib göndərib. Siz yəqin ki, bununla tanış olmusunuz.

– Bəli, görmüşəm.

– Maraqlıdır, bu sualı necə cavablandıracaqsınız?

– Birinci protokolla bağlı fikrimi bildirim. Birinci protokolda göstərilir ki, 420 nəfər qeydiyyatdan keçib. Qeydiyyat da hələ davam edib. Mən o vaxt həbsdə idim və orada ANS-dən eşitdim qurultayın nəticələrini… Səhv eləmirəmsə 447, ya da 449 nəfər adamın səsvermədə işçtirak elədiyi və Arif Hacılının qalib gəldiyini öyrəndim. İkinci protokolda isə 450 nəfər göstərilir və qeydiyyat hələ davam edir. Aydın məsələdir ki, 450 nəfərlə qeydiyyat hələ davam edə bilməz. Çünki 449 nəfər səsvermədə iştirak eləyib. Çox güman ki, orada 2 və 5 rəqəmlərinin altında olması səbəbindən nəsə orada səhv gedib. Birinci nümunəyə, birinci nüsxəyə baxanda 420 nəfər artıq qeydiyyatdan keçib və qeydiyyat davam edib. Bu, artıq həmin nəticənin 447-449 nəfərin iştirak etməsi üçün bir əsasdır.

9 nəfərlə bağlı məsələ ilə də maraqlandım. Deməli, Müsavat partiyasında kvotalar təyin olunub. Rayon təşkilatlarının ümumi yığıncağında neçə nəfər iştirak eləyəcəksə, 5 nümayəndə seçə bilərlər, 7 nümayəndə seçə bilərlər.

 

Müsavat partiyasında açıq səsvermə yoxdur

– Saya görə?

– Bəli. Məndə var idi, amma indi unutmuşam. Çünki o vaxt Lənkəran təşkilatında biz onu keçirmişik. Ən böyük, ən çox insanların iştirak elədiyi təşkilat 22 nəfər olmaqla nümayəndə göndərə bilərdilər qurultaya… Bundan əlavə, hər hansı səbəbdən Məclisin razılığı ilə Qurultaya hazırlıq üzrə təşkilat komitəsində konsensusla gəlinmiş razılığa əsasən, hər hansı bir səbəbdəın konfrans və yaxud da ümumi yığıncaq keçirə bilməyən təşkilat sədrlə qurultayda təmsil olunmaq səlahiyyəti qazandı. Yəni buna həm Qubad bəyin tərəfdarları, həm Arif bəyin tərəfdarları, həm Tural Abbaslının tərəfdarları razılıq veriblər. Məclisdə təsdiq olunub. Məsələn, bir nümunə gətirim sizə… Səhv eləmirəmsə, Qazax təşkilatında ümumi yığıncağın protokolları təşkilat komitəsinə daxil olanda məlum olub ki, – orada yazılıb – açıq səsvermə ilə filan qədər adam qurultay nümayəndəsi seçildi. Bu, açıq-aşkar Nizamnamə pozuntusudur. Müsavat partiyasında açıq səsvermə yoxdur. Əgər söhbət seçkili məsələdən gedirsə… O cümlədən qurultay nümayəndələri də açıq səsvermə yolu ilə seçilə bilməzlər. Buna görə də həmin təşkilatın nəticələri ləğv olundu. Qurultayda yalnız sədr iştirak edə bildi. Bayaq dediyim, ona verilən səlahiyyətlərlə bağlı olub həmin məsələlər… Aydın məsələdir ki,  9 təşkilat əgər konfrans keçirə bilmirsə, ümumi yığıncaq keçirə bilməyibsə, bu təşkilat heç də güclü təşkilat sayıla bilməz. Müsavat partiyasının güclü rayon təşkilatları sayıla bilməz. Belə olan halda hələ o 9 nəfəri araşdırmaq lazımdır ki, onların neçəsi gəlib qurultayda iştirak eləyib, neçəsi iştirak eləməyib. Bundan əlavə, 9 nəfərin iştirak eləməsi hələ o demək deyil ki, avtomatik olaraq onların hamısı səsini Arif Hacılıya veriblər. Hörmətli bəy avtomatik olaraq həmin 9 nəfəri Arif Hacılının elektoratı hesab eləyib, halbuki belə deyil. Digər tərəfdən, Müsavat partiyasında ciddi rol oynayan və istənilən bir qanunsuzluğa, saxtakarlığa veto qoymaq hüququ olan MNTK – Mərkəzi Nəzarət Təftiş Komissiyası – demək olar ki, birmənalı şəkildə Qubad İbadoğlunu dəstəkləyib. O zaman əgər bunlar Nizamnaməyə ziddirsə, niyə qarşısı alınmayıb? Mandat Komitəsinin sədri Nizaməddin bəy – Protokolun göndərilən şəklində də adı keçib – Qubad İbadoğlunu dəstəkləyib. Amma mandatda heç bir problem görməyib. O cümlədən də həmin 9 nəfərin neçəsi iştirak eləyibsə, mandatda heç bir problem görməyib. MNTK-nın nümayəndəsi kimi Əlövsət Talışanlı hesabat verib. Qurultayla bağlı hazırlıq işlərini ideal adlandırıb. Heç bir narazılıq olmadığını deyib. Əlövsət Talışanlı da Qubad bəyin tərəfdarı olub. Hal-hazırda da Müsavat partiyasından istefa verib. Və ən əsası, mənim həddindən artıq böyük inamım olan, böyük etimadım olan Mirbaba bəy Say Komissiyasının sədri olub. Say Komissiyasına onun sədr seçilməsi üçün namizədliyi Qubad İbadoğlu tərəfindən verilib. Mirbaba bəyin dəyərlərini bilən digər üzvlər də, digər namizədlər də onu dəstəkləyiblər. Mirbaba bəyi azdan-çoxdan tanıyan insanlar deyə bilərlər ki, onun hər hansı bir saxtakarlığı nəinki etməsi, hətta o saxtakarlığa göz yumması belə mümkün olan şey deyil. Say Komissiyasının da 15 üzvü başqan seçkilərinin nəticələrini imzalayıb. O cümlədən də Qubad İbadoğlu, Səxavət Əlisoy, Tural Abbaslı tərəfindən göndərilmiş nümayəndələr. Daha nə deyim? (Gülür…) Əgər qanunsuz idisə, MNTK-nın hesabatında bu niyə işıqlandırılmayıb?

– Amma söhbət Ədliyyə Nazirliyinə verilən protokolların saxtalaşdırılmasından gedir.

– Onların heç biri gerçək rəqəmi istisna eləmir. Mandat Komissiyasının sədri Nizaməddin bəy deyir ki, 420 nəfər qeydiyyatdan keçib, hələ qeydiyyat davam edir. Və başqan seçkilərində də 449 nəfər iştirak eləyib.

 

Sevindim ki, yaxşı ki, həbsdəyəm

– Ümumiyyətlə, Yadigar bəy, bu məsələyə necə baxırsınız? Namizədlərin hamısı Müsavat partiyasından getdi. Orada diskomfort deyil ki? Yəni onların yenidən partiyaya qaytarılması haqqında partiya fikirləşirmi? Yoxsa, elə getdisə, getdi?

– Bu real görünmür. Təəssüf ki… Bilirsinizmi, mən bir yandan sevindim ki, yaxşı ki, həbsdəyəm. O səhnələri azdan-çoxdan izləmək çox ağır idi. Və yaxud da telefonla, görüşə gələn müsavatçılarla o məsələlər müzakirə olunduqda müəyyən informasiyanı əldə eləmək… Bir yandan sevindim ki, həbsdəyəm və o proseslərin iştirakçısı deyiləm, həm də əsəblərimə, sağlamlığıma xeyli müsbət təsir etdi. Çox ağrılı proses getdi. Çox təəssüf ki…

– Görünür ki, hələ də gedir… Hələ də söz-söhbətlər davam eləyir.

– Amma artıq ən azından təşkilat halında getmir də… Müsavat partiyasından ayrılıblar və bu söz-söhbətlər Müsavat partiyasının fəaliyyətinə zərbə vuracaq həddə deyil. Əgər bütün bunlar partiyanın daxilində olardısa, partiyanın fəaliyyətini iflic vəziyyətə gətirib çıxarardı. İndi isə ayrılıblar, öz təşkilatlarını yaradıblar. İndi hərdən sosial şəbəkələrdə tənqid edirlər, fikirlərini bildirirlər, razılaşmırlar. Amma bu, Müsavat partiyasının fəaliyyətinə təsir eləmir, təbii ki… Həddindən artıq kəskin bir ayrılma oldu. İnanmıram düzü, yenidən qayıtmaq və yenidən partiyada fəaliyyət göstərmək mümkün olsun.

– Amin Cahangirli soruşur: “Bəy, Əliyev hakimiyyəti dövründə həbs olunan yüzlərlə müsavatçıların heç biri əfv ərizəsi yazmayıb. Siz də yazmadınız. Müsavat partiyasını digər siyasi təşkilatlardan fərqləndirən bu önəmli cəhətin səbəbi sizcə nədir?”

 

II hissənin sonu

 

xural.com