GÜNDƏM  / XuralTAC

Əbülfəs Qarayevin cəzalandırılma səbəbi bilindi-Tarixi xalçanı oğurlayıb özünə villa alan xanım səfirimiz kimdir?

Xural Yazıldığı tarix 4 İyun 2020

Keçmiş Mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayevin cəzalandırılmasının bir səbəbi də aydın olub. Sən demə, naziri yanmasında İsveçrədəki səfirimiz Xanım İbrahimovanın da çox önəmli rolu varmış.

Ovqat.com-un Mədəniyyət Nazirliyindəki mənbələrdən aldığı məlumata görə, 3 il bundan əvvəl İsveçrəyə səfir təyin olunan Xanım İbrahimova həmin ölkənin rəhbərliyinə hədiyyə kimi göndərilən çox bahalı bir xalçanı satıb. Onun yerinə isə saxta xalça alıb hədiyyə edib.

Maraqlıdır ki, Xanım xanım orjinal xalçanı heç Bakıdan çıxarmaq zəhmətinə də qatlanmaq istəməyib. Elə Bakıdaca xırd etdiyi xalçanın qiymətinə çox bahalı bir villa alıb. Törətdiyi həngaməni gizlətmək üçün villanı belə, özünün yox, yaxın qohumunun adına keçirib.

Bəli səhv oxumadınız; bir xalçanın puluna çox bahalı bir villa. Məsələ burasındadır ki, həmin xalçanın qiyməti 500 min avrodan yuxarı imiş. Sırf əl işi olan ipək xalçanın elə Bakıdaca başına gətirilən oyun Azərbaycan rəhbərliyinin İsveçrədən gözlədiyi təşəkkürün gəlməməsi səbəbindən aşkarlanıb. İsveçrənin diqqətsizliyindən duyuq düşən rəhbərlik həmkarlarıyla söhbətində xalçanı bəyənib-bəyənmədiyini xəbər alıb. Alınan cavabdan isə şoka düşüblər: “Adi bir xalça idi”.

Araşdırmalar zamanı məlum olub ki, İsveçrə rəhbərliyinə ipək yox, sintetik xalça hədiyyə edilib. İpək xalçanının Bakıdan Bernə uçarkən birdən-birə necə “sintetikləşdiyini” araşdıran müvafiq qurumlar əsl həqiqəti öyrənə biliblər. Məlum olub ki, xalça Mədəniyyət nazirinin antikvar satışıyla məşğul olan dostları vasitəsilə “sintetikləşdirilib”.

Daha aydın ifadə ilə desək, orijinal xalçanı satıb əvəzinə sintetik bənzərini tapıblar. Səfir Xanım İbrahimova da əsl xalçanın puluna villa alıb, saxta xalçanı isə qoltuğuna vurub Bernə aparıb.

Araşdırma zamanı o da aydınlaşdırılıb ki, Xanım İbrahimova Əbülfəs Qarayevin həyat yoldaşının rəfiqəsidir. Əbülfəs Qarayevin bu işə bulaşmasında xanım həmrəyliyi öz sözünü deyib.

Qeyd edək ki, cəmi 41 yaşı olan Xanım İbrahimovanın diplomatik korpusda yüksəlişi xeyli sürətli olub. O, 19 yaşından diplomat kimi fəaliyyət göstərir. İsveçrəyə səfir təyin olunmamışdan əvvəl Azərbaycan Respublikasının BMT yanında Daimi Nümayəndəliyində müşavir vəzifəsində işləyib. Uğurlu diplomatik fəaliyyəti sayəsində Azərbaycan Prezidenti tərəfindən “Dövlət qulluğunda fərqlənməyə görə” medalı ilə təltif edilib.

2006-cı ildə xarici işlər nazirinin dəstəyi ilə Azərbaycanın Beynəlxalq İnkişafa Yardım Agentliyinin (AİDA) konsepsiyasını hazırlayıb və həyata keçirib. Həmin agentlik hazırda Azərbaycanın beynəlxalq yardım sahəsində fəaliyyət göstərən əsas qurumudur. Qurumun həm strategiya, həm də hüquqi bazasının müəllifi kimi Xanım İbrahimova BMT-nin İnkişaf proqramı çərçivəsində topladığı vəsait hesabına Azərbaycan Diplomatik Akademiyası ilə birgə ilk texniki yardım layihələrini hazırlayıb və həyata keçirib. Peşəkar fəaliyyəti dövründə o, eyni zamanda Azərbaycan Diplomatik Akademiyasında beynəlxalq tələbələrlə bağlı müxtəlif layihələrin müəllifi və icraçısı olub.

Bundan əlavə, Fövqəladə Hallar Nazirliyi də Xanım İbrahimovanın beyninin məhsuludur. Məlumata görə, X.İbrahimova BMTİP-nin Azərbaycan Nümayəndəliyində Azərbaycan Hökuməti ilə birgə Fövqəladə halların idarə edilməsi layihəsi üzərində çalışıb. Həmin layihə sonralar təsis edilmiş Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin əsasını təşkil edib.

Bir sözlə, yaşının az olmasına baxmayaraq, həmişə Xarici İşlər Nazirliyinin ən pullu missiyasında yer alıb. Odur ki, onun İsveçrə rəhbərliyinə göndərilən xalçaya tamah salması xeyli təəccüblü görünür və keçmiş fəaliyyəti barədə də əsaslı şühbələr yaradır. Bildirilir ki, hazırda müvafiq qurumlar da səfirin keçmiş fəaliyyətini və onun ölkə rəhbərliyindəki bəzi şəxslərlə əlaqələrini araşdırırlar.

“Şərikli çörək” filmindən fraqment: “Hamını aldadıb, ha. Uşaqda fərasətə bax. Molodes sənə!”

GÜNDƏM  / XuralTAC

Dövlət Səfərbərlik Xidməti “Siyasət meydanı”nda səslənən fikirlərə görə “Xural”a cavab göndərdi-QARŞI TƏRƏF

Xural Yazıldığı tarix 3 İyun 2020

Müharibə və Sillahli Qüvvələr veteranı, ehtiyatda olan polkovnik Rasim Şirinov “Siyasət meydanı”nda səslənən bəzi fikirlərə cavab verib. Xural.com qarşı tərəfin mövqeyinə hörmət edərək göndərilən mövqeni dərc edir:

“Mən Səfərbərbərlik və Hərbi Xidmətə Cağrış üzrə Dövlət Xidmətində uzun müddət müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmişəm. Müharibə və Sillahli Qüvvələr veteranı, ehtiyatda olan polkovnik Rasim Şirinovam. Hörmətli Əvəz Zeynallı, sizin Xural TV-dəki cıxışınıza Səfərbərlik Xidmətinin veteranları adından münasibətimi bildirmək istəyirəm. Səfərbəlik Xidməti ilə bağlı sizə verilən məlumatlar realığı əks etdirmir. Biz xidmət edəndə də, hal-hazırda da hərbi qulluqçular geyim forması ilə Səfərbərlik Xidməti tərəfindən tam təmin olunurlar. Hec bir hərbi qulluqçu deyə bilməz ki, nə hərbi geyimi, nə də dəftərxana ləvazimatını özü alıbdır. Bunlar hamısı dövlətimiz tərəfindən ödənilir, təmin olunur. Xidmətin baş idarəsi bütün lazımı vastələrlə hər bir hərbi qulluqçunu təmin edir. Üzərimizə tam otursun deyə hər bir hərbi qulluçuya Xidmətin müəyyənləşdiydiyi dərzi tərəfindən fərdi qaydada hərbi forma tikilir. Hərbi formanın pulunu da Səfərbərlik Xidməti ödəyir. Səfərbərlik Xidmətinin əsgərlərinin bölgü məsələsi müasir texloloğiyanın vastəsi ilə tam şəffaf şəkildə həyata keçirilir. Hər bir cağırışçının valideyninin telefonuna xidmət edəcəkləri hərbi hissə barədə öncədən mesaj göndərilir. Bundan əlavə, Xidmətin saytından da hər bir cağırışcı özü haqqında məlumatları yazaraq hansı hərbi hissəsdə xidmət edəcəyini öyrənə bilər. Səfərbərlik Xidmətində hec bir vəzifəyə təyinat və növbəti hərbi rütbənin verilməsi nəyinsə qarşılığında olmayıb. Biz özümüz bunun şahidiyik. Müxtəlif vəzifələrə təyinat almışıq. Hec kim bu məsələdə hansısa bir neqativ halın olmasını deyə bilməz. Xidmətin rəhbərliyi korrupsiyaya qarşı mübarizəni davamlı olaraq aparıb. Biz hər birimiz buna şahidik. 2012-ci ilin 13 fevralında yaradılan Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Cağrış üzrə Dövlət Xidmətinin bütün şəxsi heyəti Azərbaycan Respublikasına şərəflə xidmət edir. Biz Səfərbərlik Xidmətinin Veteranları da Cənab Prezdentin döyüş əmirinə hər zaman hazırıq.”

Xural.com

GÜNDƏM  / XuralTAC

Mahmudovun ailəsinə miras qoyan Aslan Aşurov kimdir?

Xural Yazıldığı tarix 2 İyun 2020

Azərbaycanın keçmiş Milli Təhlükəsizlik naziri Eldar Mahmudovun övladları Anar və Nərgizin adına Böyük Britaniyada 100 milyon avroluq biznes və 19 milyon avroluq malikanə olması araşdırılmağa başlanılıb. Bu zaman ailənin vəkili bildirib ki, bu varidat 19-cu əsrdə milyonçu olmuş Aslan Aşurovdan ailəyə miras qalıb. Bu məlumat açıqlandıqdan sonra Azərbaycan ictimaiyyətində Aslan Aşurovun şəxsiyyəti maraq doğurub.

BAKU.WS “Qafqazinfo”ya istinadən xəbər verir ki, Aslan Aşurov haqda elektron mənbələrdə çox az məlumat tapılıb.

Onun Eldar Mahmudovla hansı formada qohum olmasına aid informasiya da mövcud deyil. Aşurovların əslən bakılı, Mahmudovların isə şərurlu olması bu qohumluğa şübhəni artırır. Lakin müzakirələr zamanı bəzi şəxslər Aşurovların E.Mahmudovun həyat yoldaşı Tahirə Mahmudova ilə qohum ola biləcəyini bildiriblər.

Eldar Mahmudovun övladları Nərgiz və Anar

Aslan Aşurov özü biznesmen olsa da, oğlu Ağa Aşurov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində mühüm vəzifələr tutub və buna görə də Ağa Aşurov haqda daha dolğun məlumatlar var.

Hacı Aslan Aşurov 1905-ci ildə yaradılan “Bakı müsəlman xeyriyyə cəmiyyəti”nin təsisçilərindən biri olub. O, bu təşkilatda “Bakının nəsillikcə fəxri vətəndaşı” statusu ilə təqdim olunub. Həmin təşkilatın digər təsisçiləri Hacı Zeynalabdin Tağıyev, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağayev olub.

İqtisadçı Toğrul Vəliyev bildirib ki, Aslan Aşurov 1876-cı ildə 1-ci qildiya tacir statusunu almış şəxslərdən olub. Bu status o zaman tacirə xarici ticarət ilə məşğul olmaq və gəmilərə sahib olmaq imkanı verirdi (yəni 2 və 3-cü qildiya bu imkanlara malik deyildi). Müqayisə üçün, Tağıyev bu statusu 1882-ci ildə alıb. Aslan Aşurov eyni zamanda Stavropolda torpağa, Şimali Qafqazda dəyirmanlara sahib idi. 1880-ci illərdə həmçinin neft biznesi ilə də məşğul olmağa başladı. Bakı dumasının deputatı idi və hətta “Rus xalq İttifaqı” adlı təşkilatın üzvü idi.

Elektron mənbələrdən əldə etdiyimiz məlumata görə, Aslan Aşurovun oğlu Ağa Aşurov 1880-ci ildə Bakıda anadan olub. Bakı gimnaziyasını bitirib, daha sonra Almaniyada mühəndis-texnoloq ixtisası üzrə ali təhsil alaraq Bakıya qayıdıb. O, öncə şəhər bələdiyyə idarəsində işləyib.

1908-ci ildə Aşurovun rəhbərliyi ilə Bakıda yeni elektrik stansiyasının tikilməsi barədə müqavilə bağlanıb. Bakıya Şollar su kəmərinin çəkilməsində böyük rolu olub. Aşurov “Nəşri-maarif” cəmiyyətinin rəhbərlərindən biri olub, şəhər dumasının üzvü seçilib.

Ağa Aşurov

Ağa Aşurov 1906-cı ildə Əlimərdan bəy Topçubaşovun sədrliyi ilə Ümumrusiya müsəlmanlarının Nijni-Novqorodda keçirilən 3-cü qurultayında iştirak edib və qurultayın Rəyasət Heyətinin üzvü seçilib.

Milli hərəkatın fəal üzvlərindən olan A.Aşurov Fevral inqilabından (1917) sonra Müsəlman Milli Şurasının Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin üzvü seçilib, Qafqaz müsəlmanlarının Bakı qurultayında iştirak edib. 1918-ci ilin mart qırğınları zamanı hərbi əməliyyatları dayandırmaq üçün müsəlman nümayəndə heyətinin tərkibində İnqilabi Müdafiə Komitəsinin, Erməni Milli Şurasının üzvləri və İranın Bakıdakı konsulu Həbibulla xanla danışıqlar aparıb.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ikinci Hökumətində bitərəf olan Ağa Aşurov ticarət və sənaye naziri işləyib, eyni zamanda, 1918-ci il oktyabrın 6-dək Ərzaq Nazirliyinə rəhbərlik edib. 1918-ci il oktyabrın 6-da poçt və teleqraf naziri təyin olunub. Aşurov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü seçilib, “Müsavat” və bitərəflər fraksiyasında təmsil olunub. 1918-ci il dekabrın ortalarında bütün hökumət kabinəsi ilə birlikdə istefaya çıxıb. Ağa Aşurov 1920-ci il aprelin 27-də bolşeviklərin hakimiyyəti təslim etmək tələbinin əleyhinə səs verən azsaylı parlament üzvü olub.

Buna görə də ertəsi gün hakimiyyətə gələn bolşeviklər onun həbs edilməsi barədə göstəriş versələr də, ələ keçirə bilməyiblər. Aşurov Türkiyəyə mühacirət etməyə cəhd göstərib, bu baş tutmadıqda, Rostov şəhərinə köçüb, orada ixtisası üzrə mühəndis-texnoloq işləyib. 1936-cı ildə vəfat edib, Rostovun tatar qəbiristanlığında dəfn olunub.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Milli Məclisdə Şuşa müzakirəsi – deputatlar üz-üzə gəldi

Xural Yazıldığı tarix 1 İyun 2020

Milli Məclisin plenar iclasında çıxış edən deputat Vahid Əhmədov ordu rəhbərliyini tənqid etdi. O orduya rəhbərlik edənləri Azərbaycan dilini təmiz bilməməkdə günahlandırdı: “Bilirsiniz ki, yüksək dövlət məmurlarının Azərbaycan dilini bilməməsi bizim üçün böyük bəladır. Dünən Zakir Həsənovun brifinqinə qulaq asdım. Ona Şuşadakı inaqurasiya ilə bağlı sual verdilər. Zakir Həsənov da, Qərargah rəisi Nəcməddin Sadıqov da azərbaycanca danışa bilmir. İzah edə bilmədilər. Bilirsən, sən Müdafiə nazirisən. Belə bir mərasim olan zaman sən dövlət rəhbərliyi qarşısında məsələ qaldırmalıydın. Amma biz susduq. Sarkisyan Xocalı aeroportunda açılışda iştirak etmək istəyirdi. O zaman müdafiə nazirinə müraciət etdilər ki, görüşə problem yaranmasın. Ancaq açılış baş tutmadı. İndi də Şuşayla bağlı müəyyən addımlar atmağa ehtiyac var idi. Biz elə bil kimdənsə qorxmalıyıq. Mən demirəm ki, silah atəşi açaq, amma heç olmasa müəyyən addımlar atmalıydıq”.

V.Əhmədov Qarabağdan olan deputatların ermənilərin Şuşada keçirdiyi tədbirlə bağlı münasibət bildirməməsinə də etirazını bildirdi.

Komitə sədri Siyavuş Novruzov isə bildirdi ki, ehtiyac yaransa, müdafiə nazirini bura dəvət edərik, o da təkliflərini verər: “Biz hardan bilirik ki, müdafiə naziri Ali Baş Komandana öz təkliflərini verməyib? Mən də bu məsələni çox ciddi şəkildə izlədim. Xaricdə oturan bəzi qüvvələr “Azərbaycan raket atmalıdır”, “Şuşa bombalanmalıdır” dedilər. Bu artıq müharibənin başlanması deməkdir. Milli Məclis qərar qəbul etməlidir ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün sülh danışıqlarını ikinci plana atmalıdır. Milli Məclisdə qərar qəbul edilmədən provakasiyaya getmək olmaz. Bu uşaq oyuncağı deyil. Ermənistan şou düzəldir. Beynəlxalq aləm bilir ki, Paşinyanın ora gəlməsi də şoudur. Biz bu məsələdə çox soyuqqanlılıqla düzgün qərar qəbul etməliyik. Müharibə istəyiriksə, bununla bağlı qərar verməliyik. 90-cı illərin yanaşması ilə bu məsələyə yanaşmaq doğru deyil. İndi “dayandoldurum” dövrü deyil. İndi raketlər dövrüdür. Bu məsələlərə yanaşanda həssas yanaşmalıyıq”.

Deputat Bəxtiyar Əliyev isə “o adamlar ki, vaxtilə Şuşanın işğal olunması zamanı hökumətdə təmsil olunublar, Qarabağda olan deputatların ünvanına belə populist fikir səsləndirməyə haqqı yoxdur”-deyə, kəskin reaksiya verdi.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Müdafiə Nazirliyi: Silah gücü düşmənlə danışılacaq yeganə dildir

Xural Yazıldığı tarix 1 İyun 2020

Azərbaycan Ordusu işğal olunmuş əraziləri azad etmək üçün güc tətbiq etmək hüququndan mütləq istifadə edəcək.

Bu barədə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin Mətbuat Xidmətindən virtualaz.org-un sorğusuna cavab olaraq bildirilib.

Qeyd edilib ki, Azərbaycan Ordusu işğal olunmuş əraziləri azad etmək üçün güc tətbiq etmək hüququndan mütləq istifadə edəcək. Görüləcək tədbirlər 2015, 2016 və 2018-ci illərdəki ilə müqayisədə daha sarsıdıcı və dağıdıcı olacaq. Düşmən böyük itkilər verəcək və bu da öz növbəsində onun tamamilə məğlubiyyətinə gətirib çıxaracaq.

Düşmənlə danışmağın yeganə dili silah gücüdür və biz bundan istifadə edərək Ermənistanın işğalçı qüvvələrini ərazilərimizin hüdudlarını tərk etməyə məcbur edəcəyik. Azərbaycan əsgəri silahının gücü ilə buna mütləq nail olacaqdır!

GÜNDƏM  / XuralTAC

“The Guardian”: Eldar Mahmudovun uşaqları Londonda çoxmilyonluq əmlaka sahibdirlər

Xural Yazıldığı tarix 1 İyun 2020

Azərbaycanın keçmiş Milli Təhlükəsizlik naziri Eldar Mahmudovun övladları tərəfindən Londonda bir sıra dəbdəbəli mülklərin alındığı ortaya çıxıb.

Virtualaz.org “The Guardian” qəzetinin apardığı araşdırmaya istinadən bildirir ki, “Cayman National Bank (Isle of Man) Ltd (CNBIOM)” şirkətindən 2019-cu ilin noyabr ayında ələ keçirilən və sonradan onlayn olaraq yayımlanan müştəri sənədlərinin keş fayllarına əsasən, Mahmudovlar ailəsinin təxminən 100 milyon avroya yaxın bir biznes və əmlak imperatorluğu qurduğu məlum olub. Onun aktivlərinin demək olar ki, hamısı 36 yaşlı oğlu Anar və 31 yaşlı qızı Nərgiz Mahmudova ilə əlaqəli şirkətlər hesabına əldə edilib.

Bildirilib ki, 2014-cü ilin oktyabrından 2015-ci ilin iyulunadək Anar Mahmudov Britannia Group Ltd-nin hesablarına ümumilikdə 14 milyon funt sterlinq depozit qoyub.

Bir neçə təşkilatın jurnalistləri tərəfindən aparılan araşdırma göstərir ki, Eldar Mahmudovun övladlarının “əlaqəli şirkətlər” sayəsində əldə etdikləri obyektlər arasında Böyük Britaniyanın sahil kurort şəhərlərində – Poole və Bornmutda ümumi dəyəri 13,5 milyon funt sterlinq olan iki ofis binası var.

“The Guardian”ın yazdığına görə, istintaq, həmçinin Anar Mahmudovun Londonun Knightbridge ərazisindəki Pont küçəsində 17,35 milyon funt sterlinq dəyərində dördmərtəbəli bir binaya sahib olduğunu ortaya qoyub.

Məlumdur ki, Anar Mahmudovun qayınanası Zamirə Hacıyeva “Harrods” mağazasında 16 milyon funt sterlinqdən çox pul xərcləyib və onun həyat yoldaşı, Azərbaycan Beynəlxalq Bankının keçmiş sədri Cahangir Hacıyev 2015-ci ildə dövlət əmlakını mənimsəmə ittihamı ilə həbs olunub və hazırda həbs cəzası çəkir.

Cahangir Hacıyev həbs edildikdən və Eldar Mahmudov vəzifəsindən uzaqlaşdırıldıqdan sonra CNBIOM Bank sonuncu ilə bağlı bütün hesabları bağlayıb.

Anar və Nərgiz Mahmudovların vəkilləri ailənin sərvətinin 19-cu əsrdə milyonçu olmuş Aslan Aşurovdan miras qaldığını bildiriblər.

Həmçinin övladların əmlaklarının hamısının lazımi qaydada qeydiyyata alınaraq hesablandığını və Anar Mahmudovun öz işində uğurlu bir biznesmen olduğunu bildiriblər.

Qeyd olunub ki, sızdırılmış sənədlərdə Anarın sərvətinin xalası, Bakıda neft və tikinti şirkəti qurmuş Elmira Mahmudovadan əldə olunduğunu izah edən bir məktub da aşkarlanıb.

Eyni zamanda, araşdırma ilə müəyyən edilib ki, Mahmudovlar Malyorka, Lüksemburq və Litvada da mülk və şirkətlərə sahibdirlər.

Eldar Mahmudovun özünün vəkilləri isə jurnalistlərlə əlaqə qurmaq istəməyiblər.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Zakir Həsənovdan düşmənə xəbərdarlıq: “Bu dəfəki tədbirlər …tam fərqli olacaq!”

Xural Yazıldığı tarix 30 May 2020

Mayın 30-da Mərkəzi Komanda Məntəqəsində Müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənov Azərbaycan Ordusunun rəhbər heyəti ilə xidməti müşavirə keçirib.

Müdafiə Nazirliyindən virtualaz.org-a  verilən məlumata görə, nazir qeyd edib ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin öz çıxışında ordu quruculuğu məsələsinə xüsusi önəm verməsi, ordumuzun istənilən vəzifəni icra edə biləcəyini vurğulaması Azərbaycan Ordusunun döyüş qabiliyyətinə verilən ən yüksək qiymətdir və bu, şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji vəziyyətini, eləcə də döyüş əzmini daha da artırıb.

Nazir bildirib ki, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanının bu fikirləri ordunun komandir-rəis heyəti üçün əmrdir və şəxsi heyət torpaqlarımızın azad olunması məqsədilə düşmənə bütün istiqamətlərdə sarsıdıcı zərbələr endirməyə hazır olmalıdır. Düşmən tərəfi anlamalıdır ki, bu dəfə görüləcək tədbirlər 2016-cı ilin aprelindən tam fərqli olacaq, vurulacaq zərər isə ümumilikdə onun siyasi, iqtisadi və hərbi tənəzzülünə gətirib çıxaracaq.

Bir neçə gün əvvəl sona çatmış genişmiqyaslı əməliyyat-taktiki təlimlərinin nəticələrini yüksək qiymətləndirən Müdafiə naziri əsas diqqətin şəxsi heyətin və hərbi idarəetmə orqanlarının peşəkarlıq səviyyəsinin artırılmasına, döyüş texnikasının və digər hərbi vasitələrin praktiki tətbiqinə yönəldiyini qeyd edib. O, bildirib ki, təlimlərdə qoşunlar məqsədlərə tam nail olub, şəxsi heyət döyüş əməliyyatlarının aparılması üzrə praktiki təcrübə və vərdişlər əldə edib, eləcə də səhra şəraitində yüksək bacarıq nümayiş etdirib.

General-polkovnik Z.Həsənov təlim mərkəzlərində və poliqonlarda səhra şəraitində şəxsi heyətlə keçirilən döyüş hazırlığı, praktiki atış və müxtəlif döyüş texnikalarının idarəolunması üzrə intensiv məşğələlərin keyfiyyətinin daha da artırılmasını tələb edib.

Azərbaycan Ordusunun uğurlarının təməlində duran amillərdən birinin də şəxsi heyətin ideoloji hazırlığının yüksək və mənəvi-psixoloji cəhətdən güclü olduğunu qeyd edən Müdafiə naziri Ali Baş Komandanın tövsiyələrinə müvafiq olaraq bu istiqamətdə fəaliyyətlərin daha da genişləndirilməsi və təsirliyinin artırılmasının vacibliyini xüsusi vurğulayıb.

Müdafiə naziri bildirib: “Şəxsi heyətlə aparılan ideoloji işin müsbət nəticəsidir ki, düşmən və ona dəstək verən bəzi qüvvələr tərəfindən Ordumuza qarşı aparılan kompaniyalar heç bir nəticə vermir və verməyəcək. Əminik ki, cənab Prezidentin və dövlətin dəstəyi, eyni zamanda vətənpərvər qüvvələrin səyi nəticəsində Azərbaycan əsgərinə qarşı yönələn düşmən niyyətlər ifşa olunacaq, bu aksiyalarda iştirak edənlər qanun çərçivəsində məsuliyyətə cəlb olunacaqlar”.

Müdafiə naziri diqqətə çatdırıb ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin yürütdüyü uğurlu xarici siyasət nəticəsində bu gün Azərbaycan Ordusunun hərbi-texniki potensialı xeyli yüksəlib. Bölmələrimizin Türkiyə, Fransa, İspaniya, İtaliya, İsrail, Rusiya, Belarus və hərbi sənayesi inkişaf etmiş digər ölkələrdən müasir silah və hərbi texnikalar ilə mütəmadi olaraq təchiz edilməsi ordumuzun maddi-texniki təminat baxımından düşməndən xeyli üstün olduğunu nümayiş etdirir.

Nazir müasir texniki vasitələrin tətbiqi ilə düşmən müdafiəsinin dərinliyində aktiv kəşfiyyat fəaliyyətinin davam etdirilməsi, döyüş növbətçiliyinin aparılması şəraitinin təkmilləşdirilməsi, şəxsi heyətin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, döyüş və səfərbərlik hazırlığının yüksəldilməsi, hərbi qulluqçuların tibbi təminatı və bir sıra digər məsələlərlə bağlı vəzifəli şəxslərə konkret göstərişlər verib.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Əli Həsənovsuz media-nələr dəyişməlidir?

Xural Yazıldığı tarix 30 May 2020

Prezident Administrasiyasının (PA) İctimai-siyasi məsələlər üzrə şöbə müdiri, Prezidentin köməkçisi Əli Həsənovun vəzifəsindən uzaqlaşdırılmasından 6 aya vaxt ötür. PA-da aparılan kadr və struktur dəyişikləri, bütövlükdə dövlətin media siyasətini kurasiya edən məmurların işinə son verilməsi ciddi problemlər içində olan media cameəsində də müəyyən ümidlər yaratdı. Dövlət dəstəyinin kifayət qədər böyük olmasına rəğmən ona əlçatanlığın zəif olması, tətbiq olunan meyarlar həm çap, həm də elektron medianın inkişafını əngəlləyən başlıca amil idi.

Sözügedən dəyişikliklərdən kifayət qədər vaxt keçib, amma hələlik alternativ siyasətin konturları müəyyənləşdirilməyib. Maraqlıdır, media nümayəndələri yeni dövrdən nələr gözləyirlər? Media siyasətində hansı prinsiplər prioritet olmalıdır? Xüsusən, bu yaxınlarda rəhbəri dəyişdirilən Prezident Yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondu (KİVDF) necə dəyişməlidir?

Strateq.az” saytının baş redaktoru Elxan Şükürlü “AzPolitika.info”-nun bu barədə sorğusunu cavablandırarkən bildirib ki, onun media siyasətinə baxışı tamam fərqlidir: “Azərbaycan mətbuatının bərbad durumu və onda hansı islahatların aparılmasının gərəkli olduğu haqda fikirlərimi mən hələ hakimiyyətin “islahat” anlayışını yaxın buraxmadığı vaxtlarda – 2016-cı ildə yazdığım “Azərbaycan mətbuatı: islahatlara daha çox ehtiyacı olan dördüncü hakimiyyət” adlı məqaləmdə göstərmişəm. Arzu edən, təfsilatıyla oradan oxuya bilər. Qısaca, deyim ki, mənim ölkənin mətbuat siyasətinə baxışım digərlərinin baxışından köklü fərqlənir. Məsələn, əksəriyyət medianın tam sərbəst buraxılmasına, dövlətin mediaya təsirinin minimuma endirilməsinə və hər şeyin də bazarın tələbləri əsasında qurulmasına tərəfdar olsa da, mən tamamilə əksini düşünürəm. Hesab edirəm ki, biz ciddi dövlət quruculuğu prosesi və Qarabağ müharibəsi başa çatanadək, mediaya bazar və biznes predmetindən daha çox, informasiya savaşını üzərinə götürəcək ən fəal hərbi-siyasi mexanizm, institut kimi yanaşmalıyıq. Bu yanaşma isə bizdən müəyyən aralıq dövr üçün mediaya daha ciddi dövlət nəzarətinin olmasını tələb edir. Ancaq bu, o demək deyil ki, hakimiyyət “dövlət nəzarəti” adı altında medianı özünün siyasi maraqlarına tabe etdirməli, onu “dişsiz köpək” halına gətirməlidir. Yox, əksinə, ona nail olmaq lazımdır ki, media güc və təhlükəsizlik strukturlarıtək, dövlət maraqlarının, dövlətin təhlükəsizlik siyasətinin ən fəal qoruyucusu və həyata keçiricisi olsun. Hakimiyyətin və ya müxalifətin, ayrı-ayrı məmurların və ya biznesmenlərin maraqlarına deyil, sırf dövlətin mənafeyinə söykənən sağlam media institutunun mövcudluğundan hamımız udarıq”.

E.Şükürlü hesab edir ki, mövcud şəraitdə mediaya tam azadlıq verilməsi və ona biznes resursu kimi yanaşılması bu sektoru daha bərbad vəziyyətə sala bilər: “Mətbuat onsuz da bərbad duruma salınıb. Belə vəziyyətdə medianın sərbəst buraxılması və reklam bazarına dayanaraq fəaliyyət göstərməsinə çağrış edilməsi təhlükəlidir. Çünki önə çıxmaq və daha çox gəlir götürmək marağı medianı məcbur edəcək ki, onlar oliqarxiyanın, nəhəng biznes strukturunun və yaxud hansısa xarici bağlantısı olan çevrələrin mənafeyinə uyğun davransınlar. Bu halda isə dövlət və təhlükəsizlik marağı arxa plana keçəcək. Sən mediaya deyə bilməyəcəksən ki, filan materialı vermə; deyəcək ki, əcəb edirəm, pulunu verib, mən də reklamıyla məşğul oluram… İnanın, mediaya bir balaca sərbəstlik verilsə, ölkədə nə qədər çirkli yollarla pul qazananlar var, hamısı tökülüşəcək bura, özlərini qəhrəman edəcəklər, rəqiblərini vurmaq üçün hər şeyə əl atacaqlar və s. Nəticədə, indiki mediamızın daha idbar forması ortaya çıxacaq”.

E.Şükürlü deyir ki, o, mediaya nəzarət edən vahid dövlət qurumunun yaradılmasının və ona da sağlam adamların rəhbərlik etməsinin tərəfdarıdır: “Məsələn, mən təklif etmişdim ki, KİVDF və Mətbuat Şurası bir dövlət qurumunda birləşdirilsin, onun da rəhbərliyinə informasiya işini bilən, dövlət maraqlarını şəxsi maraqlarından üstün tutan peşəkar və ədalətli adamlar gətirilsin, daha talançılar və diletantlar yox. Ökədə bu qədər sayt və qəzetə heç bir ehtiyac yoxdur, əksəriyyəti cinayətkar fəaliyyətlə məşğul olur və informasiya mühitini çirkləndirir. Qanunu dəyişmək gərəkdir, hər kəsin istədiyi vaxt sayt, qəzet, televiziya açmaq, hər kəsin mediaya sahib olmaq, baş redaktor olmaq imkanları məhdudlaşdırılmalı, ciddi tələblər qoyulmalı, mərkəzləşdirilməyə gedilməli, yüzlərlə deyil, 10-15 böyük media qurumunun yaradılmasına nail olunmalı və onlara da ciddi dövlət dəstəyi təmin edilməldir. Onsuz da sosial şəbəkələr var, sərbəstdir – kim istəyir, getsin, orada nə istəyir, danışsın, yazsın, daha jurnalist adına iddia etməsin, jurnalistlik imtiyazlarından sui-istifadə etməsin!”.

“APA Holdinq”-in rəhbəri Vüsalə Mahirqızı isə hesab edir ki, KİVDF-nin hazırkı mahiyyətdən çıxması, yenidən medianın infrastrukturunun formalaşmasına dəstək verməsi arzuolunan olardı: “Mən illərdir ki, medianın inkişafı üçün iki əsas məqamın olduğunu vurğulayıram, doğru media menecment və azad bazar qaydalarının formalaşması. Əgər mediada oyunçuların azad rəqabətinə imkan yaradılsa, doğru menecmentlə uğurlu nəticə əldə etmək olar. Yeni media siyasətinin əsasında bu formula dayansa, biz uğur qazanacağıq. KİVDF-nin dəstəyi yalnız simvolik olaraq nəşr olunan qəzetlərə yardımla yekunlaşmamalıdır, eyni zamanda keçirilən jurnalist müsabiqələrinin nə qədər saxta olduğunu, bütün müsabiqə tarixi boyu eyni adamların hər dəfə qalib olduğunu, onlarla plagiat yazının müsabiqələrdə “birinci yer” tutduğunu mediada hamı bilir. Bu məsələdə “o qəzetlərdəki əməkdaşlar işsiz qalacaq” arqumentini qəbul eləmirəm, yaxşı jurnalistə hər yerdə yer var. Hazırda maliyyələşdirilən qəzetlərdən 10-nu seçmək olar ki, onların yaxşı tarixi və arxivi, həm də kollektivi var. Digərlərinin 5-6-da heç bizim bir saytımız qədər kollektiv yoxdur. Ona görə də bu arqumentlə maliyyələşdirmə effektli olmayacaq”.

V.Mahirqızı xatırladır ki, KİVDF yaranarkən konsepsiya gündəlik xərclərin ödənilməsi üçün fond yaratmaq deyildi: “Bu fondun məqsədi medianın keçid dövrü üçün inkişafına dəstək olmaq, platforma hazırlamaq, infrastruktur qurmaq, media qurumları arasında inteqrasiyanı təşkil etmək idi. İndiyə qədər milyonlarla pul xərclənib, amma Azərbaycan print mediası nə rəngli mətbəə qura bildi, nə də vahid qəzet yayım şəbəkəsi. Ümid edirəm ki, KİVDF-nin yeni rəhbərliyi mediaya milli və strateji sahə olmaqla yanaşı, həm də bazar predmeti kimi baxacaq, menecer yanaşması sərgiləyəcək, effektli müzakirələr keçirəcək və doğru qərarlar qəbul edəcək”. 

“APA Holdinq”rəhbəri vurğulayıb ki, rəhbərlik etdiyi şirkət KİVDF ilə indiyə qədər əməkdaşlıq etməyib, amma müsbət dəyişikliklər olsa, hazırda konsepsiyaya uyğun əməkdaşlıq edən həmkarları adına sevinər.

“Bakupost.az” portalının baş redaktoru Elçin Zahiroğlu deyir ki, məsələyə mətbuatın mahiyyəti, fəlsəfəsi kontekstindən yanaşsaq, hökumətin Kütləvi İnformasiya Vasitələrinə yardım məqsədilə yaratdığı bir fondun fəaliyyəti, özü də əhəmiyyətli və şəffaf fəaliyyəti mürəkkəb, həm də mübahisəli məsələdir. Baş redaktor bununla bərabər hesab edir ki, mövcud reallıqları nəzərə alıb, dövlətin yaratdığı fürsətdən maksimum yararlanmaq, mətbuatın problemlərinin bir hissəsini həll etmək mümkündür: “Bundan ötrü ilk növbədə KİVDF-nin təkcə rəhbərliyi, kollektivi yox, həm də idarəçilik sistemi, məsələyə yanaşması kökündən dəyişməlidir. Yazı müsabiqələri, yardımlar, dövlət qurumlarıyla görüşlər kimi mənasız, ayrılan pulları birtəhər silməyə hesablanan görüntü, hesabat xarakterli şablon, kiflənmiş tədbirlərdən imtina olunmalıdır. KİV-ə kimə bağlı olmasına, rəhbərin qohumluq, dostluq əlaqələrinə görə deyil, real işinə və ən əsası perspektivinə görə diqqət edilməlidir. Bu çoxluqda seçim etmək, əlbəttə, çətindir. Buna görə də yaxşı olar ki, yardımlar hansısa siyahı üzrə deyil, media orqanının, eləcə də jurnalistlərin fərdi təqdim etdiyi layihələr əsasında edilsin. Beləcə, maddi problemlər üzündən media qurumlarının və fərdi jurnalistlərin həyata keçirə bilmədiyi, xüsusi önəm kəsb edən layihələr gerçəkləşmiş olar”.

E.Zahiroğlu ikinci istiqamət kimi yardımların maddi-texniki bazanın yaxşılaşdırılması ilə yanaşı, kadr potensialının gücləndirilməsinə yönəlməsini təklif edir: “Bu, yardımlara həm nəzarət baxımından, həm də təkcə baş redaktor deyil, ümumi redaksiyanın durumunun yaxşılaşdırılmasına xidmət baxımından daha effektiv olar. Jurnalistlərin ixtisasının artırılması, onların kurslara, seminarlara göndərilməsi, xarici təcrübənin mənimsənilməsi, dünya mətbuatına inteqrasiya edilməsi bu gün daha əhəmiyyətli və gələcəyə hesablanmış addım ola bilər. Hazırda bəzi sahələr üzrə Azərbaycan mediasında ciddi kadr çatışmazlığı var. Məsələn, iqtisadiyyatdan, kənd təsərrüfatından, tibdən, texnologiyadan yazan jurnalistlər azdır, gələcəyə hesablanmış, inkişaf etməkdə olan sahələr üzrə kadrlar isə ümumiyyətlə, yoxdur. Eləcə də İT sahəsində ciddi problemlər var”.

Baş redaktor vurğulayır ki, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən saytların hamısı təhlükəsizlik baxımından tükdən asılı vəziyyətdədir: “Ən ciddi problemlərdən biri də illərdi fəaliyyət göstərən, öz oxucu kütləsi olan media qurumlarının birdən-birə maddi çatışmazlıq üzündən bağlanması, yaxud da işini minimum səviyyəyə endirməsi ilə bağlıdır. Nəticədə jurnalistlər uzun müddət işsiz qalır, illərdi yığılan yazı bazası itir, jurnalistikada qısaömürlülük tendensiyası güclənir. Real vəziyyət budur ki, bu hal istənilən an hər bir media qurumunun başına gələ bilər. Hər dəfə ixtisaslaşmış, peşəkar media qurumu bağlananda yerində 10-15 xırda qeyri-peşəkar media qurumu yaranır. Bu cür hallar isə oxucu-media münasibətlərinə ciddi zərbə vurur. Peşəkar KİV-lərin üzləşdiyi qəfil maddi böhrandan çıxmaları üçün onlara müəyyən müddətlik maddi yardım ayrıla bilər. Bu bağlanmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qalan media orqanı üçün nəfəslik olar, durumu yenidən normal vəziyyətə qaytarmaq üçün şans qazanar”.

Elçin Zahiroğlunun sözlərinə görə, KİVDF-nin yardımları bu sahələrə istiqamətlənsə, həm qurumun fəaliyyətinə şübhələr azalar, həm müxtəlif üsullarla ayrılan vəsaitin kimlərinsə cibinə axmasının qarşısı alınar, həm də ən əsası, ümumilikdə Azərbaycan jurnalistikası qazanar.

“AzPolitika.info” saytının baş redaktoru Elnur Məhərrəmli isə belə hesab edir ki, media siyasətində və sektorunda dəyişikliklərə bir neçə məsələdən başlamaq lazımdır: “Fikrimcə, ilk növbədə media qanunvericiliyi təkmilləşdirilməli, hazırda cəmiyyətin informasiya təminatında əsas rol oynayan onlayn medianın – saytların və internet televiziyalarının statusu müəyyənləşdirilməli, onların məhz KİV kimi dövlət qeydiyyatı məsələsi öz həllini tapmalıdır. Biz bilməliyik ki, vəzifəmiz, hüquqlarımız, məsuliyyətimiz qanunla necə tənzimlənir.

İkincisi, əgər informasiya işi, media sektoru strateji sahədirsə, sayt açmaq, baş redaktor olmaq bu qədər asan olmamalıdır. Hesab edirəm ki, beynəlxalq təcrübə də öyrənilməklə, saytların, internet televiziyalarının dövlət qeydiyyatı mexanizmi yaradılmalı, bu zaman sayt təsisi üçün bir sıra kriteriyalar müəyyənləşdirilməlidir. Ali savadı və müəyyən jurnalistika təcrübəsi olmayan təsadüfi, hətta cinayətkar xislətli adamların özünü baş redaktor, redaktor elan etməsinin qarşısı alınmalıdır. Əgər dövlət qeydiyyatından keçmədən qəzet açmaq mümkün deyilsə, sayt, internet televiziyası açmaq da mümkün olmamalıdır. Hazırkı xaos mühiti tezliklə aradan qaldırılmalı, onlayn media sahəsində nizam yaradılmalıdır. Özünü sayt, internet televiziyası kimi təqdim edən quruluşun təsisçisi, baş redaktoru, ünvanı kimi informasiyalar cəmiyyət üçün əlçatan olmalıdır. Bundan sonra saytların, internet televiziyalarının KİV DF xəttilə dövlət maliyyələşməsi məsələsinə baxmaq olar”.

Rəhbərliyi yenilənmiş KİVDF-dən gözləntilər məsələsinə toxunan E.Məhərrəmli deyir ki, on milyonlarla dövlət vəsaitinin sərf olunmasına baxmayaraq, bu Fond cəmiyyətin informasiya təminatında keyfiyyətin artırılmasına heç bir töhfə verə bilməyib. “KİVDF uzun illərdir sadəcə süni tənəffüs aparatı rolunu oynayaraq, faktiki olaraq yaşamaq qabiliyyətini itirmiş print medianı həyatda saxlamaqla məşğuldur. KİVDF vasitəsilə “mediaya dəstək” bir qrup adamın dövlət büdcəsi hesabına varlanmasına xidmət edən korrupsiya mexanizmindən başqa bir şey olmayıb. Mən tam əminliklə deyirəm, bu illər ərzində qəzetlərə layihənin maliyyələşdirilməsi, birdəfəlik yardım adı altında ayrılmış vəsaitlərin, kiçik istisnalarla, ən azı 50-60 faizi həmin qəzetlərin rəhbərləri və pulu ayıranlar tərəfindən mənimsənilib. Fondda rəsmiləşdirilən tirajlar, satış faizləri dəfələrlə şişirdilib. Heç bir nəzarət, hesabatlılıq mexanizmi olmayıb. Məsələn, əvvəllər Fonddan hər ay 10, daha sonra 20 min manat vəsait alan qəzet maliyyələşmə iki dəfə artırıldığı halda, nəinki onsuz da cüzi olan, 1000 nüsxəni keçməyən tirajını az da olsa artırmayıb, heç olmasa görüntü üçün bircə yeni işçini belə redaksiyaya cəlb etməyib. Yəni faktiki olaraq vəsaitin 60-70 faizi mənimsənilib. Eyni mexanizm ev bölgüsündə də işləyib: Jurnalist binasından jurnalist adı altında 3-4, hətta daha çox ev alan ailələr, tayfalar var.

Hesab edirəm ki, dövlətə, cəmiyyətə zərrə qədər faydası olmayan bu mexanizm tamamilə dağıdılmalıdır. KİVDF-nin və Mətbuat Şurasının işi sil başdan yenidən qurulmalıdır. Bu sistemi “əl gəzdirməklə” və sükanı arxasına yeni bir şəxsi keçirməklə yaşatmaq cəhdləri heç bir nəticə verməyəcək. İşlər təməldə düzgün qurulandan sonra əldə çomaq medianın başı üzərində durmağa ehtiyac qalmayacaq.

Eyni zamanda şəffaflıq və hesabatlılıq hər şeydən öndə durmalıdır. Maliyyələşdirilən qəzetlərin sayı maksimum 8-10-a endirilməli, onlayn mediada isə baş redaktorunun təşkilatçılıq qabiliyyətinə, təcrübəsinə və peşəkarlığına görə artıq müəyyən qədər uğur qazanmış, heç olmasa 10 min oxucusu olan, informasiya siyasətinin əsasını ciddi ictimai-siyasi mövzular təşkil edən, bəlli kollektivi, ünvanı, sosial ödəmələri olan saytlara üstünlük verilməlidir. Yəni azad rəqabət şəraitində təbii yolla önə çıxanlar dəstəklənməlidir.

Həmçinin KİVDF yanında hamının etibar etdiyi ekspert şurası yaradılmalı, bütün maliyyələşmə, bölgü məsələləri bu şurada şəffaf şəkildə həll olunmalıdır. Bu yolla səviyyəli və məsuliyyətli medianın inkişafı təmin oluna bilər”.

E.Məhərrəmli hesab edir ki, Mətbuat Şurasının növbədənkənar qurultayının keçirilməsinə də ehtiyac var: “Medianın özünütənzimləmə orqanı olan Mətbuat Şurası da dövrün tələbinə uyğun şəkildə yenilənməlidir. Mənim fikrimcə, Mətbuat Şurasının İdarə Heyəti legitim deyil. Şəxsi müşahidəmə əsasən deyirəm: bu heyət qurultay tərəfindən seçilməyib, o vaxtkı şöbə müdiri tərəfindən təyin olunub. Orda elə adamlar var ki, qurultaydan heç 10 səs də ala bilməzdilər. Hamının gözləri qarşısında seçki oyunu oynanıldı və əvvəlcədən hazırlanmış siyahı elan olundu. Heç bülletenləri saymağa belə ehtiyac görmədilər. Baxmayaraq ki, iclas salonunda hakimiyyət üçün arzuolunmaz hesab oluna biləcək bircə nəfər belə yox idi…

Əgər media islahatından danışırıqsa, tezliklə Mətbuat Şurasının qurultayı çağırılmalı, azad seçki yolu ilə onun seçkili orqanları formalaşdırılmalı, mətbuatda və cəmiyyət arasında nüfuzu olan hörmətli adamlar onun rəhbər orqanlarına gətirilməlidir. Bundan sonra Mətbuat Şurası ilk vaxtlardakı nüfuzunu bərpa edə və medianın bir çox problemlərinin həllində aktiv rol ala bilər”.

Azpolitika.info

GÜNDƏM  / XuralTAC

Qüdrət Həsənquliyevdən sensasion açıqlamalar

Xural Yazıldığı tarix 30 May 2020

Strateq.az Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyevin partiyasının mətbuat xidmətinə müsahibəsini oxucularına təqdim edir: 

– Qüdrət bəy, internet üzərindən bir qrup şəxs Prezidenti və Ordumuzun generallarını tənqid və bəzən isə təhqir edirlər ki, niyə Paşinyanın Şuşaya səfərinin qarşısı alınmadı? Paşinyanın səfərinin qarşısını almaq olardımı?

– Əlbəttə, olardı. Amma bu, yeni müharibənin başlanması olacaqdı. Mən əvvəllər də söyləmişdim ki, yeni müharibəyə başlayana qədər diplomatik, iqtisadi və ordu quruculuğu sahəsində ciddi işlər görməliyik.

– Müharibə istəyənlər siz dediklərinizi görmürlərmi?

– Sözsüz ki, görürlər. Vəziyyətin mürəkkəbliyini başa düşməyən müəyyən qism vətənpərvər insanlar, azsaylı gənclər istisna olmaqla, digərləri müharibə çağırışları ilə iqtidarı, nəticəsi ölkəmiz üçün çox acınacaqlı ola biləcək müharibəyə sürükləmək istəyirlər. Erməninin qabağından qaçıb, Qarabağı müdafiəsiz qoyan “Surətin uşaqları”ndan qorxub, hakimiyəti təhvil verənlər, indi Ermənistana savaş açmağımızı istəyirlər. Həm də çox gözəl başa düşürlər ki, Qarabağ savaşındakı ağır məğlubiyyətdən və alçaldıcı atəşkəs sazişindən sonra regionda çox şey dəyişməyib. O zaman necə tək idiksə, indi də təkik. Vəziyyətimiz torpaqları bizim kimi işğal olunmuş keçmiş sovet respublikaları olan Ukraynadan, Moldovadan və qonşu Gürcüstandan daha ağırdır. Çünki Qərb həmin dövlətlərin üzləşdiyi ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllini dəstəkləsə də, Azərbaycana münasibətdə bu mövqedən çıxış etmir.

Bu gün ölkəmizdə hakimiyyət ehtirası ilə alışıb yanan, iqtidardakılardan qisas almaq üçün hər cür xəyanətə hazır olan, xaricdən idarə olunan çoxlu insanlar var. Onların çoxu fikirləşir ki, müharibə başlasa, Ermənistan müttəfiqlərinin köməyi ilə Kür çayına qədər torpaqlarımızı işğal edər və onlar da bundan istifadə edib, hakimiyyəti dəyişərlər. Çünku birinci savaşdan xalqımızın gücünə, müsəlman dövlətlərin qeyrətinə bələddirlər, onu da bilirlər ki, başlayan kimi müsəlman dövlətlərdən fərqli olaraq, inkişaf etmiş xristian Qərb ölkələri Azərbaycana sanksiyalar tətbiq edib, Ermənistana kömək edəcəklər. Həm də təkcə onlar yox, bəzi riyakar müsəlman dövlətləri də. Bunu bildiklərindən, ictimai təzyiqlərə baxmayaraq, özləri Azərbaycan Avropa Şurasına üzv olarkən, müxalifət partiyaları kimi münaqişənin sülh yolu ilə həllinə dair üzərlərinə götürdükləri öhdəlikdən, hakimiyyət iddialarına Qərbin gələcəkdə ola biləcək dəstəyi naminə imtina etmirlər.

İndi belələrinin iqtidarı müharibənin yenidən başlanmasına yol açacaq addımlar atmağa çağırması sadəcə ikrah doğurur. Bu gün biz müharibə barədə yox, sadəcə “birinci savaşdan sonra niyə vəziyyəti dəyişə bilməmişik və bundan sonra nə etməliyik ki, torpaqlarımız daha 30 il işğal altında qalmasın” mövzusunda siyasi müzakirələr açmalıyıq. İqtidarın siyasi partiyalarla başlatdığı dialoq çərçivəsində ilk müzakirəyə çıxaracağımız mövzu bu olmalıdır.

– Qüdrət bəy, Qarabağda savaş başlayarsa, doğrudanmı, ermənilər Kürə qədər torpaqlarımızı işğal edə bilər?

– Bir vaxtlar kimsə inanmazdı ki, İrəvan xanlığının paytaxtı İrəvan şəhəri nə vaxtsa Ermənistanın paytaxtına, yaxud Zəngəzur, Göyçə mahalı Ermənistanın ərazisinə çevrilə bilər. Elə 90-cı illərin əvvəllərində də kimsə inanmırdı ki, Qarabağla yanaşı ətrafındakı 7 rayonumuz da işğal oluna bilər. Ona görə də regionun böyük dövlətləri ilə razılaşmadan, ciddi müttəfiqlər tapmadan, güclü peşəkar ordu və rəqabətə davamlı bazar iqtisadiyyatı qurmadan müharibəyə başlamaq olmaz. Bu dəfə də döyüşü uduzsaq, bizi kapitulyasiyaya məcbur edəcəklər. O zaman, yəqin ki, Ermənistanın paytaxtı Şuşa olacaq.

– Bəzi radikallar qeyd etdiyiniz islahatların heç birini indiki iqtidarın həyata keçirməyəcəyini söyləyir, ona görə də Qarabağı azad etmək üçün ilk növbədə Bakıda hakimiyyətin dəyişdirilməsini zəruri sayırlar. Onlar deyirlər ki, torpaqlarımızın 20%-ni ermənilər, 80%-ni isə Əliyevlər işğal edib. Əgər radikalların dediyi kimi, iqtidar güclü iqtisadiyyat və peşəkar ordu qurmasa, biz də məğlubiyyətdən qorxub müharibə etməsək, Qarabağ işğal altındamı qalmalıdır? Yoxsa biz radikalların dediyi kimi hakimiyyətimi dəyişməliyik?

– İlk öncə onu söyləyim ki, Əliyevlər Azərbaycanın 80%-ni işğal etməyiblər, Azərbaycan dövlətçiliyini qoruyub saxlayıblar. 20% torpaqlarımızı da işğaldan azad etmək imkanları var. Əgər biz region dövlətlərinin razılığını ala bilsək, indiki iqtisadi və hərbi gücümüzlə də torpaqlarımızı azad edə bilərik. Yox, diplomatik sahədə buna nail ola bilməsək, güclü iqtisadiyyat və güclü peşəkar ordu qurmadan müharibəyə başlamaq olmaz. İqtidar bu istiqamətdə dərin islahatlara getməyəcəksə, həm xalqımızla, həm iqtidarla işləməklə, bunu qaçılmaz etməliyik.

Hazırda hakimiyyət dəyişikliyi həm real deyil, həm də ölkəmizi fəlakətə uğradar. Ona görə də nə qədər vaxt alsa və çətin olsa da, Qarabağdakı rejimi heç bir dövlətin tanımaması ilə özümüzə təskinlik verib, gəncliklə yorulmadan işləməli və səbrlə gözləməliyik ki, məğlubiyyətin sındırmadığı, vəzifə və var-dövlət naminə “lal, kar, kor” olmayan, işğalla barışmayan gənc nəsil cəmiyyətimizin aparıcı qüvvəsinə çevrilsin. Buna isə çox az qalıb. 90-cı illərdə doğulanların indi 30 yaşı var. İlham Əliyev artıq yüksək dövlət vəzifələrinə gəncləri təyin edir. Çünki tarix sübut edir ki, uzun illər əsarət altında yaşamış insanlar müharibələrdə yenidən başqa xalqlara, xüsusilə də özündən çox kiçiklərə məğlub olduqları halda qisas və milli qürurları barədə az düşünür, yeni şəraitə uyğunlaşıb, ən ağır mənəvi yük altında altında yaşamağı üstün tuturlar. Məğlubiyyətdən yaranmış daxili aqressiyanı digər soydaşlarına münasibətdə sərgiləyir, özlərinə və bir-birinə güvənmədiklərindən, düşünürlər ki, onları bu mənəvi əzabdan kimsə başqa birisi xilas etməlidir. Topxanada bir neçə ağacın kəsilməsinə görə yüz minlərlə soydaşımız küçələrə axışıb hayqırdığı halda, savaşda məğlub olandan sonra 50 milyonluq xalqımız şərəf məsələsi olan Qarabağımızın 30 ildən artıq işğal altında qalmasına başını aşağı salıb susur. Qarabağla bağlı razılaşdırılmış mitinqə iki min adam gəlir. Artıq Qarabağla maraqlanan, ümidlərini itirmiş soydaşlarımız hansısa məsələdə Putinin Paşinyandan fərqli fikir söyləməsini, hansısa erməni politoloqun Paşinyanı tənqid etməsini bir birinə və xalqımıza sevinclə, az qala qələbə kimi çatdırırlar. Artıq hansısa ölkənin Qarabağı müstəqil dövlət kimi tanımamasını mətbuatda bayram etmək səviyyəsinə qədər kiçilmişik. Amma bir daha deyirəm, bu üzücü vəziyyət bizi ruhdan salmamalı, əksinə bizi daha çox işləməyə sövq etməlidir. Xalqların, xüsusilə müsəlman xalqların xarakterində və mentalitetində dəyişikliklərin baş verməsi həmişə zaman alır. Rəhmətlik Elçibəy şərqşünas alim kimi bunu görürdü və deyirdi ki, bəzi problemlərin həlli üçün zamana ehtiyac var. O, Şuşaya gedən yolun Təbrizdən keçdiyini deyirdi, yəni, 50 milyonluq xalqımızın mənəvi birliyindən.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Vahid Qazi yazır: Vəzirovun tamamlanmış yarımçıq portreti”

Xural Yazıldığı tarix 27 May 2020

“Parterin ilk sıralarında” memuarı əsasında

Bir dəfə Azərbaycan Cümhuriyyəti haqda bir essedə yazmışdım ki, 23 cümhuriyyət ayı tariximizin “qara dəliyi”di. Bu yurdun az qala Paleolit dövrünü öyrədiblər bizə, amma burdan bura babalarımızın yaratdığı tarixi gizlədiblər.

Əslindəsə tək o deyil, başqa “qara dəlik”lərimiz də var. Məsələn, tariximizə “milli ruhun dirçəlişi illəri” kimi yazılası ötən əsrin 50-60-cı illəri kimi, yaxud milli-azadlıq hərəkatının yaranması və süqutu illəri (1988-1993) təki.

Son illər tarixi araşdırmaçılar yazdıqları kitablarla istər cümhuriyyət, istərsə də sovet illərindəki qaranlıqlara işıq tuturlar. Elə birini, bu günlərdə əldə etdiyim Cəmil Həsənlinin “Azərbaycanda  Sovet liberalizmi: Hakimiyyət. Ziyalılar. Xalq. (1959-1969)” monoqrafiyasını deyim. Elə bil müəllif işıqkeçirməz qalın teatr pərdəsinə bənzər bir örtüyü götürüb “ottopel” deyilən tarixi dönəmin üstündən.

Belə baxanda zənn edirsən ki, milli-azadlıq hərəkatı dövrünə də aid qaranlıq heç nə qalmayıb. Amma əminəm ki, şahidi olduğumuz o illərdə baş vermiş olaylar haqda həqiqətləri sonacan bilmirik. Bildiyimiz yalnız eşitdiklərimizdi. Eşitmədiklərimiz də var və elə obyektivlik naminə onları da dinləməliyik.

Neçə il əvvəl Azərbaycan DTK-nın sədri olmuş Vaqif Hüseynovun ictimaiyyətdə maraq doğuran “Bir ömürdən də artıq” (“Больше, чем одна жизнь”) ikicildlik memuarını haqqında ən ağır ittihamlar söylənilən bir adamın özünümüdafiə haqqı, opponent rəyi kimi oxumuşdum.

Əbdürrəhman Vəzirovun təzə çıxan “Parterin ilk sıralarında” (“В первых рядах партера”) kitabını da eynən o memuar kimi, divarın o üzündən xəbər verən hekayət toplusuna bənzətdim. Ağır dövrdə ölkəyə rəhbərlik edən, 20 yanvar qırğınından sonra ölkədən gedən, uzun illər susaraq, olmuş-keçmişlərə aydınlıq gətirməyən siyasi xadimin nəhayət dilə gəlib söylədikləri kimə maraqlı gəlməz ki!

Düşündüm, 30 ildə eşitdiklərimizin əksinə baxış sərgiləyən bu kitab ən azından əks tərəfin fikrini öyrənmək baxımdan əhəmiyyətlidi. Odur ki, belə bir memuarın nəşrindən xəbər tutan kimi Moskvada yaşayan bir dostumdan alıb göndərməsini xahiş etdim.

Hənirtisi duman arxasından duyulan həqiqət

Onun haqqında ilk dəfə “Azneft” çayxanasındakı söhbətlərin birində eşitmişəm. 1986-cı ilin yazağzıydı. O vaxtlar həmin çayxanaya ölkənin ziyalıları yığışırdı, biz tələbələr də masanın bir güncündə oturub böyüklərin danışdıqlarını dənliyimizə yığırdıq. Qəzet-televiziyada olmayanları adam orada eşidirdi, dünyanın altından-üstündən orada xəbər tuturdu.

Belə söhbətlərin birində eşitdim ki, Əbdürrəhman Vəzirov adında bir azərbaycanlı SSRİ-nin Pakistanda səfiridi. Özü də Qorbaçovun dostudu, bu gün-sabah onu bura rəhbər göndərəcək.

O söhbətdən bir-iki ay keçmiş əsgər getdim, iki il sonra qayıdanda gördüm ki, çayxanada verilən proqnoz düz çıxıb, Vəzirovu Azərbaycana rəhbər təyin ediblər.

1988-ci ilin mayında o vaxtkı Lenin meydanında izdihamlı mitinqdə çıxışında “daha heç kim orda-burda “day-day” axtarmasın, hamınızın “day-dayı” özüm olacam” deyəndə hamı yeni rəhbərin uğur qazanacağına, erməniləri yerlərində oturdacağına, cəmiyyətdə ədaləti bərqərar edəcəyinə inanmışdı. İnanmışdıq ki, ölkə daha “day-day” prinsipiylə idarə olunmayacaq. Düzdü, “day-day”lığa bir xeyli dərəcədə son qoydu, amma o biri işləri başa çatdıra bilmədi.

Niyə? Kitabda həm də bu suala cavab axtardım.

O hadisələrdən keçən 30 ilədək dövrdə çox hadisələr oldu və bu hadisələr fonunda həqiqət bildiklərimiz öz gerçək sifətini almaq üçün dəfələrlə cildini dəyişdi. Bəs bu gün necə, özünün əsl simasını alıbmı?

Hər yeni gələn hakimiyyət o dövrə, hadisələrə, onun iştirakçılarına öz siyasi maraqlarından qiymət verdi. Bəs, ittiham olunanların söz haqqı necə, tanındımı?

2018-ci ildən baxanda bir çox həqiqətin hələ də duman arxasında qaldığını hənirtisindən duyursan.

“Heç nə keçmiş qədər tez-tez dəyişmir”

Yarımbaşlığa çıxardığım bu sitatı Vəzirov kitabında Jan-Pol Sartrdan gətirir. Uzaq keçmişlə işim yoxdu, yaxın zamanlarda olanların neçə dəfə silinib yazıldığına, yaxud heç yazılmadığına şahidik.

Məsələn, yeni ensiklopediyada Vəzirov haqda beş-on cümləlik məlumata görə ölkə prezidenti Milli Ensiklopediyanın rəhbərini iclasdan qovmuşdu. Yəqin xatırlayırsınız, televiziyada göstərmişdilər.

Cəmil Həsənlinin yuxarıda adını çəkdiyim kitabından gətirdiyim bu sitat da demək istədiyimə bir başqa nümunədi: “2003-cü ildə nəşr edilmiş çoxcildlik “Azərbaycan tarixi”nin yeddinci cildində 10 il Azərbaycana rəhbərlik etmiş Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Vəli Axundovun adı bircə dəfə çəkilir, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri Məmməd İsgəndərov və respublika hökumətinin başçısı Ənvər Əlixanovun adları isə ümumiyyətlə çəkilmir, onların respublikaya 10 illik rəhbərliyi dövrünün üzərindən sükutla keçilir”.

Söhbət o Vəli Axundovan gedir ki, vəzifəni öz arzusuyla tərk etməsini Mərkəzi Komitənin üzvlərinə bu cür izah edib: “Birinci katibin öz xahişi ilə vəzifədən getməsi Azərbaycan partiya tarixində ilk hadisədir. Öz gedişimlə həm də yeni ənənənin başlanğıcını qoyduğumu zənn edirəm. Buna çox inanmaq istəyirəm… Öz missiyamı insanlardan qorxu hissini çıxarmaqda görürdüm. Düşünürəm, bu planda nələrəsə nail olmuşam. Bu, elə mənim ən böyük uğurumdur”.

Həqiqətən də Vəli Axundovun rəhbərlik etdiyi illər uzun zaman xofla yaşamış adamların canından qorxunu çıxarmaq illəri, milli ruhun dirçəlişi dövrü idi.

 “Traybalizm – dinc vətəndaş müharibəsi”

Kitabın “Xidmətdə durmağa şadam, nökərçiliksə ürək bulandırır” bölümündə 70-ci illərdə siyasi elitanın hansı yollarla dəyişdirildiyindən, klan hakimiyyətinin regionçuluq əsasında necə qurulduğundan bəhs olunur. Göstərilir ki, respublikanın yeni rəhbəri hakimiyyətinin ilk beş ilində “nazirlərin üçdə ikisini, MK büro üzvlərinin 10-dan 8-ni, MK şöbə müdirlərinin 14-dən 13-nü, rayon birinci katiblərinin 45-dən 37-ni dəyişib”.

Müəllifin yazdığına görə bu əvəzlənmələrə “əsasən provokasiya, kompramat, təqib yolu ilə nail olunurdu”. Vəzirov hakimiyyət strukturlarını dolduran təzə kadrları “liliput” adlandırır və Mark Tvendən bu sitatı gətirir: “Onların yarısı heç nəyə yaramırdı. O biri yarısı isə hər işə yarayırdı”.

“Qanuna və vicdana uyarlığına baxmadan hər göstərişi gözüyumulu yerinə yetirməyə hazır idilər… Kirovabadda (Gəncə – V.Q.) işləyəndən bir-iki il sonra anladım ki, H.Əliyevin təməlini qoyduğu yeni sistemdə qala bilmərəm (və istəmərəm)”.

Yazdıqlarından belə anlaşılır ki, o, respublikadan can götürüb qaçmağın yollarını arayıb. İstanbula konsul getməsinə respublika rəhbəri icazə verməyib. Sonra işini birbaşa Moskva ilə həll edib, diplomatik fəaliyyətə Kəlküttədə konsul kimi başlayıb.

Neçə yaşlı adamdan eşitmişəm, elə memuarında Vaqif Hüseynov da yazır ki, o dövrlərdə Moskvada nüfuz qazanan neçə soydaşımız Azərbaycana yüksək vəzifəyə dəvət edilir, az sonra vurulub sıradan çıxarılırmış.

“Traybalizm (dövlət hakimiyyətinin tayfa-nəsil əsasında formalaşdırılması – V.Q.) öldürücüdür, mahiyyətcə dinc vətəndaş müharibəsidir, adamları bir-birinə qarşı qoyur, onları birinci, ikinci, üçüncü dərəcəli sortlara bölür”.

Belə başa düşürsən ki, Azərbaycanda yerliçilik heç vaxt 70-ci illərdəki qədər zirvədə olmayıb!

Xatırlayıram, o vaxt danışırdılar ki, Qorbaçov Vəzirovu məhz respublikanı sarmış “aliyevşina” – “Əliyev klanı”ndan təmizləmək üçün göndərib. Görünənsə odur ki, illərlə qurulmuş klan torunu yarmaq ona da, sonralar Mütəllibova da, cəbhə hakimiyyətinə də müyəssər olmadı.

Kitabın oxucuya verdiyi mesajlardan biri budu: ən böyük bəlamızı uzaqda axtarmayaq, o, içimizdədi, qanımızda daşıdığımız “yerliçilik” virusundadı. Ondan arınmasaq millət olmağımız uzun müddət alınmayacaq.

Bir milləti məhv etmək istəyirsənsə, yerliçiliyi dövlət siyasətinə gətir!

Dövləti məhv etməkdisə qəsdin, “Birləşdir, yönəlt” yox, “Parçala, hökm et” prinsipiylə işləyən birini ona rəhbər qoy!

 “Ermənistandan qovulanların Bakıya doluşması Səhv yox, Faciə idi”.

“Təəssüf ki, Qarabağ münaqişəsi xalqımızın birləşməsi yolunda həlledici leytmotiv olmadı. Erməniyə qarşı yumruq kimi bir cəbhədə çıxış etməliydik, əvəzində yumruqdan bəzi barmaqlar aralanırdı”.

O, kitabında Ermənistanda Qarabağ üstündə başlayan xalq hərəkatını bizim hərəkatla müqayisə edir. Onların xalq hərəkatı ona görə hədəfə çatdı ki, millət olaraq, vaxtında birləşə bildilər. Bizdə isə Qarabağ hakimiyyət davalarına alət edildi.

Vəzirovu ən çox Ermənistan qaçqınlarını Qarabağa yerləşdirməməkdə suçlayırlar. Anlaşılan o ki, bu da onun haqqında deyilən yarımçıq həqiqətlərdən, uydurulan çoxsaylı yalanlardan biridir. Kitabında buna da aydınlıq gətirir. Yazır ki, Ermənistan qaçqınlarının Qarabağda yerləşdirilməsi üçün Moskva ilə dava döyüb. Çox sayda qaçqını Xocalıda yeni tikilən evlərə, Həkəri çayı sahilində salınan “Qayğı” qəsəbəsinə, Şuşaya, Qarabağın kəndlərinə yerləşdirməyə nail olub.

Xocalıda canlanan tikintini mən də görmüşdüm, bunu o vaxt Ağdamdan Şuşaya gedən hər kəs görürdü.

Amma hansısa sehirli çubuq onları Bakıya yığırdı! Ermənistan qaçqınlarından, onların ağır durumundan siyasi məqsədlər üçün istifadə edilirdi.

“Ermənistandan qovulanların Bakıya doluşması Səhv deyildi, Faciə idi. 68 min ailənin ev şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün növbə gözlədiyi bir şəhərə onları yerləşdirmək, hətta, ən qorxunc yuxuda belə ağlıma gəlməzdi. Əlbəttə, 1992-1993-cü illərdə (Qarabağ qaçqınlarına) edilən kimi inzibati yollarla onları Bakıya buraxmayıb, mal-qara daşınan vaqonlarda yerləşdirmək olardı. Belə bir şeysə mənim heç eynimdən keçməzdi!”

 Norveç rəssamı Munkun “Çığırtı”sındakı adam

Vəzirov barədə ictimai rəy birmənalı deyil. Elə o gün onun bu kitabı haqda feysbuk səhifəmdə paylaşmama müxtəlif çalarlı rəylər bunun bariz nümunəsidi. Qoyun, onu da deyim ki, elə bu yazını yazmağa orada açılan müzakirələr təkan verdi.

Amma onu demokrat adlandıran Elçibəydən üzübəri xeyli ictimai-siyasi xadimin haqqında söylədiklərindən o qənaətə gəlirsən ki, Vəzirovla əl-ələ verib işləmək mümkün idi. Bu, baş tutsaydı, sonrakı bir çox fəlakətdən qaçmaq olardı. Lakin həm özünün o mürəkkəb dövrdə buraxdığı səhvlər, həm də 70-ci illərdən formalaşan “mafiya-klan”ın xalq hərəkatına yeritdiyi adamların sabotajı nəticəsində alınmadı.

Kitabda özünün buraxdığı səhvlərə yüngül eyham vursa da, problemin əsas mənbəyi kimi həmin sabotajçıları göstərir. Özü də adbaad.

Vəzirovun “radikallar” adlandırdığı o adamlar 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıtmasında Heydər Əliyevin əlindən tutdular. Bu fikir Vaqif Hüseyovun da memuarında qırmızı xəttlə keçir. “Etibar Məmmədovun Milli İstiqlal Partiyası hakim Yeni Azərbaycana qovuşdu”.

Vəzirov Qorbaçovun sonacan onu müdafiə etməməsinin səbəbini həmin o radikallarda və “onların arxasında duran mafiya-klan”da görür. Yazır ki, cəbhənin liberal qanadı, “Zərdüşt Əlizadənin ətrafına yığılan solçular” belə onlarla bacarmadılar.

O, 20 yanvar ərəfəsində Moskvanı qıcıqlandıran və bununla da qoşun yeridilməsin deyə onun gətirdiyi bütün arqumentləri puça çıxaran dövləti cinayətləri belə sadalayır: “1989-cu ilin 25 dekabrında silahlı cəbhəçilər Cəlilabad rayonunda qanuni hökuməti devirərək rayon partiya komitəsini, milis şöbəsini darmadağın etdilər; 31 dekabrda Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi boyunca SSRİ-nin İranla sərhədini dağıtdılar; 1990-cı ilin 11 yanvarında AXC silahlı birləşmələri Lənkəranda qanuni hökuməti devirdilər; 15 yanvardakı mitinqdə “ermənisiz Bakı” şüarı səsləndi, mitinqçilərin arasından bir neçə quldur dəstəsi formalaşaraq hərəkətə keçdi, 2 mindən çox soyğunçuluq, quldurluq, dağıntı, 33 ölüm hadisəsi törədildi”.

Qorbaçovun bu arqumentləri qarşısında aciz qalan Vəzirov 1990-cı ilin 18 yanvarında üçüncü istefa ərizəsini (1989-cu ildə iki dəfə belə ərizə yazıbmış) Moskvaya göndərir. Elə həmin gündən də işdən kənarlaşdırılır.

Düşünürsən, ərizə yazmaqla missiya bitmir, gərək həmin vaxt xalqa müraciət edib təhlükənin miqyasını, vəziyyətin nə yerdə olduğunu açıq deyəydi. Bu müraciət xilas yolu olmasa belə onun sonrakı siyasi taleyində həlledici rol oynaya bilərdi. Niyə etmədi?

Deyilənə görə ona iynə vuraraq, huşsuz halda Moskvaya aparıblar. İmanımı yandırmayım, əgər belə olubsa, demək o, farağat durmayıbmış, təhlükəni önləmək üçün nələrsə etməyə cəhd göstəribmış. Yoxsa, niyə iynə vurub bihuş etsinlər ki! Bu haqda – onun Bakıdakı son günləri barədə, təəssüf ki, kitabında heç nə yazmayıb.

Onun da, elə Vaqif Hüseynovun da kitablarından bəlli olur ki, rəhbərlik təhlükənin ciddiliyini dərk edirmiş. Dəfələrlə hərəkat liderləriylə buna görə görüşür, qorxulu sonuc xəbərdarlığı edirmişlər.

Vəzirovu şəxsən tanıyan neçə adamdan eşitmişəm, cəbhəçilərlə söhbətdə üstüörtülü andırırmış ki, parlament seçkilərində xeyli yer tuta bilərlər, bir şərtlə, kəskin radikalizmdən uzaq dursunlar. O, hərəkatı kütlə ehtirasından çıxarıb konstruktiv məcraya – parlamentə çəkmək istəyirdi.

Vaqif Hüseyov da kitabında məhz buna görə Əbülfəz Elçibəylə görüşərək, hərəkatın radikallaşmasının ağır fəsadlar törədəcəyini, Baltik ölkələrindəki kimi dinc mübarizəyə üstünlük verilməsinin vacibliyini izah etdiyini yazır.

Bu yerdə rəhmətlik Aydın Məmmədovun hakimiyyətlə müxalifəti orta mövqeyə gətirmək üçün yorulmadan etdiyi çabaları xatırlamasam olmur.

***

Bir dostumuz bu kitabla bağlı mənim feysbuk paylaşmama belə şərh yazmışdı: “Vəzirov xarakterinə görə tipik bir komsomolçu olaraq qaldı, dövlət adamı səviyyəsinə qalxa bilmədi. Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrdə o, özünü yuxarıdan verilən hər bir tapşırığı böyük canfəşanlıqla yerinə yetirməyə hazır olan bir komsomolçu kimi apardı”.

Özü isə düşdüyü vəziyyəti belə aydınladır: “Amerikanın SSRİ-dəki səfiri 1989-cu ilin noyabrında Bakiya gəldi və mən onu qəbul etdim. Cek Metlok “İmperiyanın ölümü” kitabında yazır: “Əbdürrəhman Vəzirovun on illərlə Azərbaycana başçılıq edən Heydər Əiyev hakimiyyət maşını ilə birbaşa əlaqəsi yox idi. Vəzirov, bəlkə də, bir çıxış yolu tapa bilərdi, lakin o, sərbəst hərəkət etmək imkanına malik deyildi. O, Moskvanın passivliyi və vətənində qaynayan siyasi ehtiraslar arasında sıxışıb qalmışdı”.

ABŞ səfirinin kitabından gətirdiyi bu sitatı Vəzirovun etirafı kimi də qəbul etmək olar.

Metlok sıradan diplomat deyildi, 1961-ci ildən fasilələrlə SSRİ-də işləmiş, imperiyanı can verən anınadək yaxından izləmiş, gözlənilən dövlət çevrilişi barədə əvvəlcədən Qorbaçovu xəbərdar etmiş biridi. Görünən odur ki, Azərbaycanda baş verən prosesləri xırdalıqlarınacan bildiyindən belə dəqiq diaqnoz qoyub.

Vəzirov kitabın bir yerində Norveç rəssamı Munkun “Çığırtı” əsərindən yazır. Körpü üstündə dəhşət bürümüş adam bütün gücüylə çığırır. Tənhalıq insanın qorxusudur!

Mənə elə gəlir ki, o, Azərbaycanda birinci katib işlədiyi dövrdəki halını o tablodakı insanın durumuna bənzədir.

 “Mənim başım rusca danışır, ürəyimsə azərbaycanca”

Vəzirov uşaq vaxtı Qarabağda gördüyü adamları, yerləri, kəhrizlərəcən, Bakı məhlələrində oynadığı oyunları xırda detallarınacan təsvir edir. Oxuduqca görürsən ki, uşaqlıq xatirələrindən gələn milli duyumları diridi.

Qarabağ xanının vəziri olmuş ulu babasından fəxarətlə söz açır, yeddi arxa dönən səcərəsindən xəbəri var.

1958-ci ildə komsomolun birinci katibiykən Novruz bayramının dövlət səviyyəsində keçirilməsini ilk dəfə o təklif edib. Şıxəli Qurbanovun müəmmalı ölümündən sonra yenə qadağan olunan bayram, bir də 1988-ci ildə Vəzirovun gösrətişiylə qeyd edilir.

Qalırsan belə, o, kosmopolitdi, yoxsa xalqdan uzaq düşmüş milli duyğulu adam?

Vəzirov SSRİ səviyyəsində yüksək vəzifəyə qalxmış ilk azərbaycanlıdı. 1959-cu ildə SSRİ gənclər təşkilatının – ölkə komsomolunun katibi seçilib. Bu vəzifədə işlədiyi 10 il ərzində Moskvadan Kamçatkayacan nüfuz qazanıb, siyasi elitada “sən” deyə müraciət etdiyi xeyli adamın hörmətini qazanıb.

1970-ci ildə ona respublikada bir neçə yüksək vəzifə təklif edilib, sonunda Kirovabad (Gəncə) partiya komitəsinin birinci katibi təyin olunub. Yaşlı gəncəlilərin yaddaşında qeyri-ordinar davranışı, tez-tez “dom ofitserə tansa getməyi”, xalqla canlı təması, “Moskvaya təyyarə reys açması”, rüşvətsiz fəaliyyətiylə qalıb.

1976-cı ildə Vəzirov SSRİ-nin Kəlküttədəki baş konsulu təyin edilir. Sonrakı illərdə isə Nepalda, Pakistanda səfir işləyir. O, SSRİ tarixində səfir olmuş ilk və sonuncu azərbaycanlıdı.

Elə bu sadalananlar milli eksiklopediyada onun haqqında üç-beş kəlmə yazmağa haqq vermir ki?

Vəzirov kitabında bu suala cavab olası maraqlı bir misal gətirir.

Venetsiyada Dojlar Sarayında sıra ilə respublikanın 76 dojunun (rəhbərinin) portreti asılıb. Onlar formal hakim idilər, hər şeyi senat həll edirdi. Respublika tarixində tək bir doj – Marino Falyer təkbaşına hakimiyyətə yiyələnmək istəyir. Bu cinayətə başıyla cavab verir. İndi onun portreti olası yer qara rənglənib, üstündən bu sözlər yazılıb: “Burada Marino Falyerin adı vardı, törətdiyi cinayətə görə boynu vurulub”.

İtaliya tarixi Falyerə qiymətini verib, amma silib atmayıb.

Dediyim odur ki, sivil toplumlar irsə, ənənəyə sadiq qalırlar, xalqın həyatında pis, yaxud yaxşı rol oynamasından asılı olmayaraq, hər kəsə tarix rəfində yer ayırırlar. Bizim kimi hər gələn özündən əvvəlkinin üstündən xətt çəkmir.

***

Bu yazıda qəsdim bir dostumuzun mənə yazdığı kimi Vəzirovu “reabilitasiya etmək” deyil. Onun buna ehtiyacı da yoxdu. Tarixin hadisələrə, şəxslərə obyektiv baxılacaq çağında yazan yazacaq onu. Mənim bildiyimsə, odur ki, nə qədər bizim siyasət meydanımız müəllifin işarə verdiyi “əliyevçilərin və cəbhəçilərin” ixtiyarındadı, Vəzirov, onun rəhbərlik etdiyi və ondan sonrakı dövr yarımçıq dəyərləndirilmiş halda da qalacaq. Çünki Vəzirov da, o dövrün başqa hakimiyyət sahibləri də hər iki siyasi qövmün ortaq “günah keçisi”dilər.

Bu yazı sözü gedən dövrə, o dövrün qəhrəmanlarına qiymət vermək cəhdi kimi qəbul oluna bilməz. Olsa-olsa araşdırmaçılara yön verər.

Vəzirova münasibətimə qalanda isə mənim qənaətimcə o, xalqına sidq ürəkdən, özü də  zövq alaraq xidmət etmək istəyən, onun rifaha çatmasına can atan, eyni zamanda güclü tayfa klanı ilə baş edə bilməyən, bir də zaman baxımından şansı gətirməyən, xalqa özünü anlada, sonacan tanıda bilməyən bir qədər kədərli tarixi simadı.

Sonda onu deyim ki, Vəzirovun bu kitabında bir xeyli suallara cavab tapdım. Amma cavab tapmadığım suallar da oldu, odur ki, portreti yarımçıq tamamlayası oldum.

Vahid Qazi

Oktyabr 2018

GÜNDƏM  / XuralTAC

Müstəqil media ölümlə təhdid olunur: Zaur Qəriboğlu, indi də hədəfdə Əvəz Zeynallı!-VİDEO

Xural Yazıldığı tarix 24 May 2020

Reaksiya TV-nin efirində növbədənkənar canlı yayın oldu və Əvəz Zeynallıya qarşı “Frenk Elkaponi” ləqəbli Fizuli Məmmədovun adamları tərəfindən ölüm təhdidi müzakirə olundu. Xural.com Reaksiya TV-nin bu canlı yayınını təqdim edir:

Xural.com

GÜNDƏM  / XuralTAC

Arif Seyidovun gözqamaşdıran sərvəti

Xural Yazıldığı tarix 22 May 2020

Prezident İlham Əliyevin mayın 22-də imzaladığı sərəncamla Arif Seyidov Göygöl Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifəsindən azad edilib.

Oxu.Az-ın məlumatına görə, A.Seyidov 2006-cı ilin fevralın 23-də Göygölün icra başçısı vəzifəsinə təyinat alıb.

Göygöl rayonuna 14 illik rəhbərliyi dövründə A.Seyidov heç də müsbət xal qazana bilməyib.

Keçən müddət ərzində icra başçısı postunda əyləşən A.Seyidov barədə mətbuatda yazılanların ümumi mənzərəsində “qara ləkələr” çoxluq təşkil edir.

A.Seyidov haqqındakı iddiaların məzmununu ümumiləşdirsək, deyə bilərik ki, keçən dövr ərzində icra başçısı xeyli qanunsuz əməllərin sahibinə çevrilib.

Göygöl sakinlərinin iddia və şikayətləri belə deməyə əsas verir ki, A.Əsədov rayonda ictimai kədər mühiti yaradıb və bunun hesabına varlanıb.

Bir müddət öncə A.Seyidovun oğlu Samir Seyidovun dəbdəbəli həyat sürməsini əks etdirən fotolar müzakirə obyektinə çevrilmişdi.

Özü ilə yanaşı, oğlunun da aristokrat biznesmen ədaları etirazla qarşılanmaya bilməzdi.

Mətbuatda yazılanlara əsasən, bunun əsas səbəblərindən biri də odur ki, A.Seyidov icra başçısı olduğu müddətdə qanunun məmur qarşısında qoyduğu tələbləri yerinə yetirmək əvəzinə, sakinləri qəbul etmək kimi elementar bir vəzifəni belə yerinə yetirməyib.

A.Seyidov Göygölə qanuni şəkildə rəhbərlik etməkdən çox, rayonda orta əsrlərdəki hökmdar mövqeyinə yiyələnmək istiqamətində atdığı addımları böyük biznes şəbəkəsi qurmağa hesablanıb.

Onun otlaq, örüş sahələrini ələ keçirdiyi və öz fermer təsərrüfatının balansına qatdığı bildirilir.

Bundan başqa, Göygöldəki torpaqların icra başçısı tərəfindən qarış-qarış satılması faktlarının olduğu da yazılıb. O, bu işi yerli idarəetmə orqanı olan bələdiyyələrin əli ilə edib.

“Göygöl rayonunun icra hakimi Arif Seyidov məndən 10 min manat pul istədi. Pulum olmadı verməyə, torpağı başqa adama satdı. Anam, yoldaşım, qayınanamın yanında məni söydü”, – Göygöl rayonunun Hacıməlik qəsəbəsindən Muraz kəndli fermer təsərrüfatının müdiri Mahir Tağıyev dörd il bundan qabaqkı şikayətində belə deyirdi.

Cənab Seyidovun Aşıqlı, Toğana, Hacıkənd, Mixaylovka kəndlərində göz oxşayan evlərinin olduğu bildirilir.

A.Seyidovun rayona içməli suyun verilməsində də saxtakarlıqlara yol verdiyi yazılır.

Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin (DTX) bəzi icra başçılarına qarşı keçirdiyi əməliyyatlar fonunda Göygöldən də şikayətlər gəlirdi.

Şəhid övladı Mirhəbib Cabbarov 2020-ci ilin mayın əvvəllərində ünvanladığı müraciətdə deyirdi ki, Arif Seyidovla bağlı yuxarı instansiyalara şikayət etdikləri üçün icra başçısı ailəyə qarşı daha da pis münasibət göstərməyə, onları təhqir etməyə başlayıb:

“Arif Seyidovun müavinləri dəfələrlə qapımıza gələrək, şikayət göndərdiyimizə görə bizi təhqir ediblər. Hazırda yaşadığımız ev başımıza uçur. Şəhid ailəsi olaraq bizə düşməli olan evi Arif Seyidov vermir. Bizə “pulunuz yoxdursa, ev də yoxdur” deyir. Biz – iki şəhid oğlu bir evdə qalmışıq”, – deyə  M.Cabbarov bildirib.

İnternet üzərindən apardığımız qısa araşdırmanın nəticəsi kimi deyə bilərik ki, A.Seyidov özünə gün ağlamağı bacarıb, amma bununla paralel olaraq rayon sakinlərini də ağladıb…

GÜNDƏM  / XuralTAC

Rüstəm Usubov şair kimi cavab verdi: “Bundan sonra nə olacaq, bilmirəm”

Xural Yazıldığı tarix 22 May 2020

“Ortada Prezident sərəncamı varsa, buna hansı şərh vermək olar. Artıq Baş Prokurorun birinci müavini deyiləm”.

Bu sözləri “Gununsesi.org”un sorğusuna cavab olaraq dünən Baş Prokurorun birinci müavini vəzifəsindən azad olunan Rüstəm Usubov söyləyib.

Bundan sonra fəaliyyətinin nədən ibarət olacağına gəlincə, Rüstəm Usubov, hələlik bir şey bilmədiyini deyib: “Bundan sonra nə olacaq, onu bilmirəm”.

“Mediada dəyəri yüz milyonlarla ölçülən əmlaklarınız açıqlandı, bunu hardan qazanmısınız” sualına isə baş prokurorun sabiq müavini telefonun dəstəyini asmaqla cavab verməkdən yayınıb.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Almaniya “DQR nümayəndəsi”nin fəaliyyətini qadağan etdi

Xural Yazıldığı tarix 22 May 2020

Məlumdur ki, Ermənistanın ölkəmizə qarşı həyata keçirdiyi işğalçılıq siyasətinin əsaslarından biri və beynəlxalq aləmdə əsaslandırılması Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində kukla “Qarabağ rejimi”nin yaradılması idi. Bu siyasət çərçivəsində erməni tərəfi işğalçı rejimin leqallaşdırılması üçün dünyanın müxtəlif ölkələrində lobbi platformaları rolunu oynayan  separatçıların “diplomatik nümayəndəlikləri” yaradır və maliyyələşdirir.

Bununla belə görünür ki, Qərb və xüsusilə AB ölkələri bu cür “nümayəndəliklərin” fəaliyyətinin dayandırılması ilə bağlı Azərbaycan tərəfinin tələblərini daha həssaslıqla dinləməyə başlayıblar.

Qarabağ münaqişəsi başlayandan bəri Avropanın iqtisadi və siyasi ağırlıq mərkəzi olan Almaniya  “DQR” məsələsi və Azərbaycan torpaqlarının işğalı ilə bağlı müntəzəm olaraq açıq mövqeyini bildirdi. Ancaq buna baxmayaraq, ölkədə qanunsuz olsa da, hansısa Harutyun Qriqoryanın başçılıq etdiyi separatçı “nümayəndəlik” fəaliyyət göstərirdi. Onun vəzifələrinin siyahısına “Dağlıq Qarabağın müstəqilliyi” ideyasını dəstəkləmək, Almaniya vətəndaşlarının, o cümlədən siyasətçilərin Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə turist və təhsil səfərlərini təşkil etmək daxildir. Bu, təbii olaraq beynəlxalq hüququn norma və qanunlarını aşaraq baş verirdi. Üstəlik, “Qarabağ nümayəndəsi” Almaniyadakı “müştərilərinə” Dağlıq Qarabağa qanunsuz səfərlər mexanizmləri barədə məlumat verirdi. Eyni zamanda, “nümayəndəlik” özü qeyri-hökumət təşkilatlarının fəaliyyətinə dair Alman liberal qanunvericiliyini parazitizasiya edən “European Center for Arzakh Studies” qeyri-hökumət təşkilatı kimi formalaşmışdı.

Təbii ki, Azərbaycan tərəfinin Almaniya qanunvericiliyi baxımından belə bir “nümayəndəlik” Almaniyadakı fəaliyyətinin nə dərəcədə yolverməsinə dair əsaslı sualları var idi, bunun Bakı ilə Berlin arasındakı dostluq münasibətlərinə zidd olduğunu qeyd etməmək. Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi Qriqoryanın qanunsuz “diplomatik” fəaliyyətini tanıyırmı və əgər varsa, hansı qanuni əsaslarla? Yoxsa niyə Qarabağ separatçısı Almaniyadakı qanunsuz əməllərinə görə cavabdeh deyil?

Nəhayət, mayın 20-də Azərbaycan tərəfinin dəfələrlə təkidli tələblərindən sonra Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi bu ölkənin xarakteristikası ilə bağlı hərtərəfli və ətraflı cavab verib.

Məktubunun əvvəlində Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi separatçıların “nümayəndəliyi”nin fəaliyyətinə bütün sonrakı hüquqi qiymətin əsaslandığı ilkin mövqeyini açıq şəkildə göstərir.

“Bildiyiniz kimi, Almaniya Federativ Respublikası “Artsax respublikası” adlı subyekti  tanımır. Buna görə də Almaniya ərazisində onun nə akkreditə olunmuş diplomatik və ya konsulluq nümayəndələri, nə də bu qurumun tanınmış nümayəndəliyi yoxdur”.

Bundan əlavə, Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi birbaşa “nümayəndəliyin” fəaliyyət göstərməsi məsələsinə davam edir:

“Alman Cinayət Məcəlləsinin 132-ci bəndinə əsasən, titullardan və ya xarici rəsmilər və rəsmi rütbələrdən, o cümlədən adları qarışıq ola biləcək adlardan istifadə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunur. Buraya onlardan istifadə edən şəxsin mövcud olmayan bir dövlət məmurunun görünüşünü yaradan sıraları da daxildir”.

Bundan sonra, Alman diplomatik agentliyi Almaniyadakı “Artsax nümayəndəliyinin” məsələsinə yekun vurur:

“Bununla əlaqədar olaraq, Almaniyanın Xarici İşlər Nazirliyi yazılı şəkildə cənab Qriqoryandan Dağlıq Qarabağın beynəlxalq hüquq subyektivliyinin hər hansı bir görünüşünün yaranmasını və əlaqədar diplomatik və konsulluq nümayəndəliyini dərhal dayandırmağı tələb etdi. Tələbata əməl edilmədiyi təqdirdə qanuni tədbirlər görüləcəyi diqqətə çatdırıldı”.

Qeyd edək ki, Almaniya dövlətinin tələblərinə əməl olunmadıqda, Qriqoryan bir ilədək həbs cəzası ilə üzləşir.

Alman dövlətinin bu birmənalı və sərt reaksiyası Ermənistanın Almaniyadakı səfirliyinin nəzarətində “DQR nümayəndəsi”ndə əsl çaxnaşmaya səbəb olub. Elə həmin gün separatçılar “Facebook” və “Twitter” sosial şəbəkələrindəki “nümayəndəlik” hesablarını deaktiv ediblər.

“Qarabağdan kənar diplomatlar” ın nəzarətində olan “arzach.de” təbliğat saytı da bağlandı, bunun köməyi ilə separatçılar Almaniyadan işğal altındakı Azərbaycan ərazilərinə “turizmi stimullaşdırmağa” çalışdılar. Harutyun Qriqoryan özü “Facebook”dakı  “rəsmi” səhifəsini tələsik sildi: əgər əvvəllər o,  “Qarabağ diplomatı” “Harut HG” istifadəçi adı altında fırlanır və “Artsax”ın müstəqilliyi və subyektivliyi haqqında qırıq alman dilində danışırdısa, bu gün belə bir “istifadəçi tapılmadı”. Nəhayət, Berzanda fəaliyyət göstərən Avropa nümayəndəliyinin “Artsax Tədqiqatları” adlı QHT-nin ofisi də bağlanıb.

Aparıcı Avropa gücünün separatçını cinayət təqibi ilə hədələməsinin, saxta Qarabağ “diplomatı” Qriqoryanı fəaliyyətini dayandırmağa məcbur etməsinin onun qondarma “prezidentinin” işğal altındakı ərazilərdə “andiçmə” mərasimi ilə eyni vaxta təsadüf etməsi simvolikdir. Xarici siyasətdəki mövqeyi bir çox Avropa Birliyi ölkələri üçün açıq bir bələdçi olan Almaniyanın bu qərarı, vacib bir presedent və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün dəstəklənməsi baxımından açıq bir siqnaldır. Almaniyada uğur qazandıqdan sonra Azərbaycan tərəfinin sistematik olaraq dünyadakı separatçı nümayəndəlikləri – xaricdəki Qarabağ separatçılarının son “nümayəndəliyi” bağlanana qədər təqib edəcəyi şübhə doğurmur.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Göygöl rayonunun başçısı işdən azad edildi

Xural Yazıldığı tarix 22 May 2020

Bu gün prezident İlham Əliyev Göygöl rayonunun icra hakimiyyətinin başçısı Arif Seyidovun vəzifəsindən azad edilməsinə dair sərəncam imzalayıb. Sərəncam prezidentin rəsmi saytında yerləşdirilib.

Arif Seyidov 1957-ci ildə anadan olub, 2006-cı ildən bu rayona başçılıq edirdi.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Qarabağ icması “andiçmə” ilə bağlı bəyanat yaydı-MƏTN

Xural Yazıldığı tarix 21 May 2020

Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azərbaycanlı icmasının rəhbəri Tural Gəncəliyev Azərbaycan Respublikasının işğal olunmuş Şuşa şəhərində keçiriləcək qondarma “andiçmə” mərasimi ilə bağlı açıqlama yayıb.

İcmadan daxil olan açıqlamada deyilir:

“Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azərbaycanlı icmasının rəhbəri və seçilmiş nümayəndəsi olaraq Azərbaycan Respublikasının işğal olunmuş Şuşa şəhərində təşkil edilən qondarma “andiçmə” mərasimi ilə bağlı bildirirəm ki, bütün beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən rədd edilmiş “seçki” şousunun nəticələrinin heç bir hüquqi əsası yoxdur və həmin “seçki” nəticəsində hər hansı bir qurum və şəxsin legitimliyindən söhbət belə gedə bilməz.

Qondarma mərasim danışıqlar prosesini pozmağa hədəflənmiş bir təxribatdır. Ermənistan hakimiyyəti mütəmadi olaraq bu kimi təxribatçı əməllər törədir və işğal altındakı Şuşa şəhərinin bu qondarma tədbir üçün seçilməsi bunu aydın surətdə nümayiş etdirir.

Bütün bunlar azmış kimi, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə qanunsuz səfər etməsi və danışıqlara zərər vuran bu təxribatda şəxsən iştirak etməsi Ermənistan rəhbərliyinin sülh barədə danışmasının yalnız riyakarlıq olduğunu göstərir.

Ermənistanın atdığı bu addım işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərindən etnik təmizləməyə məruz qalmış azərbaycanlı məcburi köçkünlərə qarşı həqarətdir, münaqişənin sülh yolu ilə nizamlanması prosesinə zərbədir və 2019-cu ilin yanvar ayında Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirlərinin görüşündə bəyan edilmiş “xalqların sülhə hazırlanması” niyyəti ilə tamamilə ziddiyyət təşkil edir.

Azərbaycan Respublikası münaqişənin ən qısa zamanda sülh yolu ilə həll olunması istiqamətində davamlı və konstruktiv addımlar atdığı, habelə Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azərbaycanlı icmasının sülh və birgəyaşayış çağırışları fonunda Ermənistanın işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərində belə təxribatlara əl atması bizdə dərin hiddət və ikrah hissi doğurur.

Bu, Ermənistan hakimiyyətinin münaqişənin sülh yolu ilə həllində maraqlı olmadığını deməyə əsas verir və bölgədə vəziyyəti gərginləşdirməyə xidmət edir.

Bir daha qeyd edirəm ki, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi işğalçı Ermənistan ordusunun Azərbaycan ərazilərindən çıxarılması, bütün azərbaycanlı məcburi köçkünlərin öz ata-baba yurdlarına ləyaqətli şəkildə geri dönməsi və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazi bütövlüyü çərçivəsində, Dağlıq Qarabağ bölgəsinin erməni və azərbaycanlı icmalarının sülh şəraitində birgə yaşayışının təmin edilməsi yolu ilə həll oluna bilər. Yalnız qeyd edilən addımlardan sonra bölgədə ədalətli və davamlı sülh təmin edilə bilər.

Biz beynəlxalq ictimaiyyəti, xüsusən ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərini  Ermənistanın bu təxribatçı hərəkətinə lazımi qiymət verməyə və onu pisləməyə çağırırıq”.

GÜNDƏM  / XuralTAC

Zakir Həsənov məruzələri dinləyib, qoşunlar start mövqelərinə çıxarılıb

Xural Yazıldığı tarix 21 May 2020

Müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənov genişmiqyaslı əməliyyat-taktiki təlimlərində qoşun növlərinin komandanları, birlik komandirləri və müvafiq vəzifəli şəxslərin qəbul edilən qərarlara dair məruzələrini dinləyib.

Bu barədə virtualaz.org-a Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib.

Nazir təlimdə iştirak edən qoşunların idarə olunması üzrə müvafiq tapşırıqlar verib.

Genişmiqyaslı əməliyyat-taktiki təlimlərinə cəlb edilən qüvvə və vasitələrin ərazilərdə yerləşməsi başa çatıb. İdarəetmə məntəqələrinin əməliyyat təyinatı rayonlarında açılması, eləcə də raket və zenit artilleriya komplekslərinin ehtiyat atəş və start mövqelərini tutması başa çatdırılıb.