Vətən necə divara dönərmiş, İlahi!

Dünəndən bütöv bir cümlə qura bilmirəm. Nə yazıram hamısı yarımçıq, xaraba kimi qalır. Ağdamda bəlkə, bütöv heç nə görə bilmədiyimə görə cümləni də bütövləşdirə bilmirəm.

Nə yazıramsa, gözümün qabağında ucsuz-bucaqsız xarabalıq, banı sökülmüş, qapı-pəncərəsi yolunmuş, hərəsindən yarımçıq bir divar qalan ev skeletləri canlanır. O divarlar elə bil başı kəsilib atılmış, cansız bədəni ilə bizə baxan adamlar idi…

İlahi, şəhərin nə boyda xarabası olarmış, şəhərin xarabası belə yekədirsə, gör abadı necəymiş.

Avtobus irəlilədikcə, sağda-solda göz işlədikcə uzanan xarabalıqlara baxıram, baxıram və baxdıqca bu xaraba divarları ucsuz-bucaqsız taxıl zəmilərinə, pambıq sahələrinə bənzədirəm. Xaraba qalmış evlərin divarları o zəmilərdəki buğda dənələrindən də çox olar deyə düşünürəm. Başdan-başa dekorasiyanı xatırladır adama Ağdam. Elə bil yüz müharibə filmi izlədik dünən. Hərəmiz bir dəfə infarkt keçirdik.

Dünən heyətdəki həmkarlarımızdan Əvəz Zeynallı, Emin Musəvi, Mirşahin, Rauf Arifoğlu, daha onlarla başqaları canlı yayınlar edirdilər. Kimə yaxınlaşırdılarsa, bu qədər söz adamı danışmağa, deməyə söz tapmırdı.

Mən “sözün bitdiyi yer” ifadəsini jurnalist kimi çox işlətmişəm. Amma ilk dəfəydi sözün bitdiyi yeri görürdüm… Növbəti məntəqələrdə heç avtobusdan düşə bilmirdim. Adam qıc olurdu sanki bu görüntülər qarşısında.

Telefonumu götürüb qabağıma çıxan bir divar şəkli çəkdim. Qulu Ağsəsin işğaldan azad olan Ağdama yazdığı şeirdən “Şükür külünə” misrasını seçib paylaşdım. Vəssalam, daha heç nə görmürdüm. Gəldim oturdum avtobusda.

Növbəti məntəqələrdə hətta gözümü yumdum. Heç nə, hər yer tək ayaq üstə qalmış divar… Ümumiyyətlə, ilk dəfəydi deyəsən, mən divar görürdüm. Böyük bir divar şəhər… Vətən necə divara dönərmiş, İlahi…

Avtobusda ətrafımdakılara Qulunun şeirini bir neçə dəfə oxudum. Orda belə ifadələr var:

Sən dar gündə

Şuşaya arxa,

Xocalıya ümid oldun.

Son nəfəsəcən döyüşdün,

son nəfərəcən şəhid oldun…

Ağam şəhərim!

Adam şəhərim!

Ağdam şəhərim!

Şükür külünə,

şükür qayıdış gününə!

Adam şəhərim, ağam şəhərim…

Şeirin davamını gətirirəm, divar şəhərim…

Ağdam elə yolunub aparılıb, elə yonulub aparılıb, ağ daş parçası kimi ortada elə qalıb ki, baxırsan, ağaclara elə bil hamısı saçı yolunmuş qadındır. Bir ağac belə elə bil, bu divarlara baxıb çiçəkləməyi özünə sığışdırmayıb…

Geri dönmüşəm, içimdə bir parça divar…

Səhv etmirəmsə, adamlar küçə səviyyəsində bir-birini aşağılayarkən qarşısındakının söz başa düşməzliyinə işarə vurub, “Ay divar” deyə müraciət edirlər… Lütfən, bundan sonra, heç olmasa bu yazını oxuyanlar arasında həssaslıq olsun. Kimisə təhqir edəndə yox, öyəndə “divar” deyin. Lay divar…

İndi bizim vətənimiz ermənilərin öz “kurs işləri” kimi (ifadə Qulu Ağsəsə məxsusdur – müəllif) qoyub getdiyi bir parça divardan ibarədir. Dünyanın heç bir istedadlı rəssamı xarabalığın portretini belə çəkə bilməzdi. Düşmən də olsa məncə, ermənilər istedadlı imişlər. Xaraba qoymağı, viran etməyi dünyada ermənilərdən yaxşı kiminsə bacaracağına Ağdamı görən heç kim inanmaz… Neynək, vətəndisə, bu xaraba qalmış divarı da sevəcəksən. Bu dəfə divardan başlayır vətən…

Elbrus Ərud