MANŞET

Ümid Partiyasının sədri İqbal Ağazadə 12 dekabr 2019-cu il, saat 19:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallı ilə son günlər Azərbaycanda siyasi partiyaların seçkilərə qatılıb-qatılmaması fonunda baş verən ən aktual siyasi proseslərdən danışıb. Eyni zamanda ““Ümid” Partiyası neçə namizədlə iştirak edəcək?”, “Siyahılar niyə bu qədər gec açıqlanır? Hamı YAP-mı gözləyir?”, “Neçə deputat gözləyir “Ümid”?”, “Təbliğat kampaniyası üçün vaxt yetəcəkmi?”, “Partiyanın əsas platforması nədir? Millətə nə vəd verirsiniz?”, ““Uşaqpulu” məsələsinə və “icbari tibbi sığorta”ya hansı yanaşmaları var?”, “Rəqiblərinin kimlər olduğunu bilirmi?” mövzuları ətrafında da müzakirələr aparılıb. Xural.com İqbal Ağazadə ilə “Siyasət meydanı”nı təqdim edir:

 

 

Xural.com

---

---

SMMM-in İdarə Heyətinin üzvləri Zümrüd Yağmur və Əlövsət Sadıqlı 12 dekabr 2019-cu il, saat 17:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallı ilə son günlər Azərbaycanda baş verən ən aktual proseslərdən və Oktay Gülalıyevin səhhətindən danışıblar. “Oktay Gülalıyevin vəziyyəti nə yerdədir? Hansı tədbirlər görülür?”, “Bu, sadə və təsadüfi bir qəza, yoxsa incə hesablanmış və hazırlanmış bir sui-qəsddir?”, “Niyə Oktay Gülalıyevi ortadan götürməyə çalışsınlar ki, Oktay bəy nə təhlükə törədirdi ki, bu hakimiyyət üçün?”, “Heydər Əliyev Fondu müalicəni hara qədər aparacaq?”, “Bəs Mübariz Mənsimov – onun Oktaya köməyi gözlənilirmi?”, “Başlanacaq marafon Oktaya kömək edəcəkmi? – Nə olacaq? Nə gözlənilir?”, “Hüquqi prosedur işləyirmi?”, “Oktayı vuran sürücü məhkəməyə verilibmi?”, “Hakimiyyət Oktayın sağlığına qovuşması üçün nə etməlidir?” mövzuları ətrafında da müzakirələr aparılıb. Xural. com videonu təqdim edir:

 

 

Xural.com

---

---

Azərbaycan Demokrat Partiyasının sədri Sərdar Cəlaloğlu 11 dekabr 2019-cu il, saat 17:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallı ilə son günlər Azərbaycanda baş verən ən aktual siyasi proseslərdən danışıb. “Cəmiyyət, siyasi partiyalar və hakimiyyət ayrı-ayrılıqda nə etməlidir?”, “Ziyalılar və müstəqil insanlar prosesə nə kimi təsir göstərə bilərlər?”, “ADP seçkilərə qatılacaqmı?”, “Parlamentə seçiləcək insanlarda hansı keyfiyyətlər olmalıdır?”, “Mədəniyyət adamlarının seçilməsini niyə aqressiv qarşılayırsınız ki?”, “”Uşaqpulu” məsələsinin arxasında nələr yatır?”, ““Soyqırım” adlandırdığınız bu proses niyə baş verir?” mövzuları ətrafında da müzakirələr aparılıb. Xural.com Sərdar Cəlaloğlu ilə “Siyasət meydanı”nı təqdim edir:

 

Xural.com

---

---

Böyük Azərbaycan Partiyasının sədri Elşad Musayev 11 dekabr 2019-cu il, saat 17:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallı ilə son günlər Azərbaycanda baş verən ən aktual siyasi proseslərdən danışıb. “Siyasi vəziyyət necədir?”, “Böyük Azərbaycan Partiyasının xətti hazırda necədir?”, “AXH, sonra qeydiyyatdan keçən siyasi partiyaların ittifaqı, indi harada?”, “AMİP-dən sonra yenə AMİP-lə əməkdaşlıq var, incikliklər bitdimi?”, “Namizədliyinizi verəcəksinizmi, BAP-dan neçə namizədiniz olacaq?”, “Seçkilərdə regional faktorların rolu varmı? Bu seçkidə də olacaqmı?”, “Regional faktor demiş, Əli İnsanovdan nə xəbər, onun müxalifətə qatılması müxalifətin güclənməsinə səbəb ola bulərmi?”, “Müxalifət birləşə biləcəkmi?”, “Nəticələr necə gözlənilir, nə olacaq?”, “Çıxış yolunu nədə görürsünüz?” mövzuları ətrafında da müzakirələr aparılıb. Xural.com Sərdar Cəlaloğlu ilə “Siyasət meydanı”nı təqdim edir:

 

Xural.com

---

---

Milli Azadlıq Hərəkatının fəal üzvlərindən biri, araşdırmaçı jurnalist Fərəməz Novruzoğlu 10 dekabr 2019-cu il, saat 17:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallının aparıcılığı ilə son günlər Azərbaycanda baş verən ən aktual siyasi proseslərdən danışıb. “Ölkədə nə baş verir?”, “Uzun müddət qaynar gündəmdən kənarda qalan bir araşdırmaçı jurnalist kimi gündəmi necə dəyərləndirirsiniz?”, “İlham Əliyev parlamenti niyə qəfildən buraxdı?”, “Nə ehtiyac vardı parlamenti buraxmağa?”, “Kimlər təmsil olunacaq yeni parlamentdə – kimlər təmsil olunmalıdır?”, “Bəs yeni təyin olunan məmurlar kimlərdir – onlar Azərbaycanın problemlərini həll edə bilərlərmi?”, “Ramiz Mehdiyevin və Əli Həsənovun gedişini necə qiymətləndirmək olar?”, “Bir neçə dəfə yazmısınız ki, Milli Azadlıq Hərəkatının tarixini yazmaq istəyirsiniz, bilmədiyimiz fərqli nə var o tarixdə?”, “Prezident İlham Əliyev son zamanlar Əbülfəz Elçibəy və komandasından danışdı, niyə?” və s. mövzuları ətrafında baş verən müsahibəni xural.com təqdim edir:

 

Xural.com

---

---

Azərbaycan Xalq Partiyasının sədri Pənah Hüseyn və AĞ Partiyanın sədri Tural Abbaslı 09 dekabr 2019-cu il, saat 19:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallının aparıcılığı ilə son günlər Azərbaycanda baş verən ən aktual siyasi proseslərdən danışılıb. “Siyasət meydanı”nda “”Seçkilər cəbhəsində nələr baş verir?”, “Kimlər seçkiyə gedir, kimlər getmir?”, “Hansı Azərbaycanın maraqlarına daha çox xidmət edir – seçkilərə getmək, yoxsa getməmək?”, “Birləşmək və bloklaşmaq imkanları varmı?”, “Müxalifətin imkanları nə qədərdir – neçə namizədi olacaq düşərgənin?”, “Parlametdə kimlərin təmsil olunması gözlənilir?”, “Çıxış yolu nədir?”, “Nəticənin necə olacağı gözlənilir?” mövzuları ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb. Xural.com Tural Abbaslının və Pənah Hüseynin iştirak etdikləri “Siyasət meydanı”nı təqdim edir:

 

 

Xural.com

---

---

“Borçalı” Cəmiyyətinin sədri Zəlimxan Məmmədli 09 dekabr 2019-cu il, saat 17:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallının aparıcılığı ilə son günlər Azərbaycanda baş verən ən aktual siyasi proseslərdən danışıb. “Siyasi vəziyyət nə yerdədir?”, “Zəlimxan Məmmədli seçkilərdə namizədliyini irəli sürəcəyini elan edib, hansı dairədən, niyə?”, “Namizədliyini müstəqil, yoxsa KXCP üzvü olaraq verəcək?”, “Amma partiyanın sədri Mirmahmud Mirəlioğlu deyəsən boykot tərəfdarıdır, bir maneçilik olmaz?”, “Seçkilərin sonunu necə gözləyirsiniz, nə olacaq?”, “Gürcüstanda nələr baş verir, hakimiyyət Rusiyayamı meyllənir?”, “Gürcüstan azərbaycanlılarının vəziyyəti necədir?” və digər sullara cavab verilib. Xural.com Zəlimxan Məmmədli ilə “Siyasət meydanı”nı təqdim edir:

 

Xural.com

---

---

TV Musavatın “Canlı debat” layihəsində ölkə gündəminin müzakirəsi – parlamentin yenidən formalaşması, növbədənkənar parlament seçkiləri, Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) qərarı, eləcə də medianın son dönəmdəki köklü dəyişikliklərə adaptasiya prosesi müzakirə olunub. Canlı yayında Xural TV-nin rəhbəri Əvəz Zeynallı ilə “Səs” qəzetinin baş redaktoru Bəhruz Quliyev qarşı-qarşıya gəliblər. Müzakirəni Xural.com təqdim edir:

 

 

Xural.com

---

---

Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallı 3 dekabr 2019-cu il, saat 19:00-da canlı yayında Xural TV-nin “Siyasət meydanı” verilişində son ayın siyasi vəziyyətini təhlil edib. Əvəz Zeynallı həmçinin, Vergilər Nazirliyinin ona ölkəni tərk etməməklə bağlı qadağasının hansı səbəblərdən qoyulmasını, ümumiyyətlə qadağalar necə qoyulmalıdır sualı ətrafında danışıb, qadağaların vətəndaşı harada gəldi haqlamaması üçün sivil yollardan nə üçün istifadə olunmadığını müzakirəyə çıxarıb – “İnsanlara bu haqda mesajlarla xəbər vermək olmazmı?”, “Vətəndaşı mütləq incitmək, ağlatmaqmı lazımdır?”, “Yarı yolda qalmamaq üçün Mikayıl Cabbarovu tənqid etmək olmazmı?” Bundan başqa, Əvəz Zeynallı Almaniya təəssüratlarından danışıb – “Berlini necə qurublar? İnsanların rahat və əmin yaşadığı, hər şeyin insan üçün olduğu ölkə – Konstitusiyanın I maddəsi “İnsan ləyaqəti hər şeydən ucadadır”, “Binaları köhnə, yolları sıradan, parkları torpaqlı, amma dünyanın ən zəngin ölkəsi”, “TAZ, Der Spiegel, Deutsche Velle kampaniyaları necə çalışır?”, “Müstəqil media əslində necə olur?”, “Nəqliyyatın və sosial münasibətlərin mükəmməl qurulduğu ölkə – Biz restoran tikirik, almanlar zavod…”, “Baş verənlər nədir – hakimiyyətin əldəyişməsi, yoxsa demokratikləşmə?”, “Deputatlar zatən işləmir ki…”, “Administrasiyanın yenidən qurulması”, “Müstəqil media, müstəqil məhkəmələr və bunlarla əlaqəli çalışan yeni kadrlar…”, “Əli Həsənovun gedişindən sonra media necə olacaq?”, “Müstəqil media üçün hansı işlər görülməlidir?” və s. bu kimi suallara cavab axtarıb. Xural.com Əvəz Zeynallı ilə “Siyasət meydanı”nı təqdim edir…

 

 

Xural.com

---

---

Təhlükəsizlik Eksperti İlham İsmayıl 3 dekabr 2019-cu il, saat 17:00-da canlı yayında Xural TV-nin “Siyasət meydanı” verilişinin qonağı oldu. Xural TV-nin aparıcısı Əvəz Zeynallı İlham İsmayılla son günlərin siyasi vəziyyətini, həmçinin, “növbədənkənar seçki söhbətlərinin fonunda Qarabağ unuduldumu?”, “Qarabağ cəbhəsində nələr baş verir?”, “Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı icması gücləndirilirmi – Əli Həsənovu ora niyə gətirdilər?”, “Paşinyan niyə Qarabağa belə tez-tez gəlir və bu dəfəki gəlişində hansı mesajlar verdi?”, “Niyə Paşinyan bu cür hərəkətlərə yol verə bilir?”, “Lavrov niyə gəlib və nə istəyir?”, “Doğrudanmı Lavrov ermənidir və erməni maraqlarını sırf bu səbəbdən qoruyur?”, “Nə deməkdir “Qarabağ xalqı?”, ““Qarabağ tribunası” niyə yaradıldı?” və s. bu kimi suallara cavab axtarılıb. Xural.com İlham İsmayılla “Siyasət meydanı”nı təqdim edir:

 

Xural.com

---

---

“İslahat dalğası mətbuata da çatmalı, mətbu vitrin ən qısa zamanda yenilənməlidir”.

Xural.com xəbər verir ki, bu sözləri Modern.az saytına açıqlamasında Jurnalist Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Seymur Verdizadə deyib.

Təşkilat rəhbəri bildirib ki, mətbuatın vitrinində ləyaqətli jurnalistlər təmsil olunmalıdır:

“Media sahəsinə ləkə olan, öz mövcudluğu ilə bu sektoru zibilləyən adamlardan qurtulmağın vaxtı çatıb. Sözün nazını çəkən, jurnalist etikasını şəxsi mənafeyindən üstün tutan qələm adamlarına meydan verilməlidir.

Hesab edirəm ki, KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondu islahatlardan kənarda qalmamalıdır. Bu qurumda da struktur və kadr islahatları aparılmalıdır. Jurnalisti məmurlara yaltaqlanmağa vadar edən zehniyyətdən birdəfəlik xilas olmalıyıq. KİV Fondu sözdə deyil, əməldə mətbuata dəstək olmalıdır. Bu qurum üçün xarakterik olan dostbazlıq, yerlibazlıq, qohumbazlıq kimi xəstəlikləri müalicə etməyin vaxtıdır. Yekəxana, təkəbbürlü adamlar Prezidentin çağırışına səs verib, tutduqları postlarla könüllü şəkildə vidalaşmalıdırlar”.

---

---

Pənah Hüseyn

Sabiq Baş Nazir

Bir çoxları kimi mənim üçün də şəxslərə, siyasətçilərə, partiyalara, hökumətlərə mövqeyimi müəyyənləşdirən dəyərlərdən biri həmin adamın, siyasətçinin, partiyanın Əbülfəz Elçibəyə münasibətidir. Əlbəttə, hər kəsin bu və ya başqa şəxs, ictimai xadim, o cümlədən, Əbülfəz Elçibəy barədə müstəqil dəyərləndirmələr etmək, mülahizələr irəli sürmək, şərhlər vermək, tənqidi fikirlər söyləmək, fərqli mövqəyə malik olmaq azadlığı və bunu ifadə etmək hüququ vardır. Lakin bu zaman nəzərə alınmalıdır ki, Azərbaycan cəmiyyətində və türk dünyasında biriləri üçün Elçibəy inancdır, qırmızı xəttdir.
Prezident İlham Əliyev bu ay ərzində bu xətti iki dəfə keçdi. Birinci dəfə Sumqayıtda noyabrın 21-də Sumqayıt Dövlət Dram Teatrında şəhərin 70 illiyinə həsr olunmuş tədbirdəki çıxışında: “…Baxın, bizi kimlər idarə edirdi. İndi bu tarix yaddan çıxır, amma çıxmamalıdır. Baxın, Azərbaycan xalqı hansı rəzil dövrdə yaşayırdı. Baxın, kimlər idi. Mən bir daha deməliyəm ki, yaddan çıxmasın, gənclər də bilsin. Prezident elmi işçi, zəif, iradəsiz bir adam idi. Heç vaxt heç bir idarəyə rəhbərlik etməmişdi. Hətta kiçik bir idarənin rəhbəri olmamışdı. Sadəcə, küçələrdə, orada-burada çığırıb-bağırmaqla gəldi prezident oldu və ölkəni rüsvay elədi. Görün, hansı kadrlar seçildi. İndi bunu təsəvvür etmək çətindir ki, – bağışlayın sözümə görə, – belə yaramaz adamlar Azərbaycana rəhbərlik edirdi” deməklə.

Mövcud iqtidar dairələrinin, o cümlədən onun hazırkı başçısının “AXC-Müsavat hakimiyyəti” adlandırdıqları Elçibəy hakimiyyətinə hücumları həmişə olmuşdur, lakin bu, prezident İlham Əliyevin birbaşa Əbülfəz Elçibəyi hədəfə alan ilk çıxışı idi.

İlham Əliyevin birdən-birə Elçibəyə belə tərzdə hücum etməsinin yaratdığı təəccüb ötüb keçməmiş, 5 gün sonra, noyabrın 26-da, Bakıda Konqres Mərkəzində Bakı Dövlət Universitetinin 100 illik yubileyi münasibətilə keçirilən mərasimdəki nitqində o, yenidən Elçibəyə hücum edərək tarixə ölkəsindən Rus İmperiyasının qoşunlarını bütünlüklə çıxaran ilk Prezident kimi düşən, Rusiya Prezidenti B.Yeltsinə Rusiya bizim sərhədlərdə hərbi qüvvəsinin olmasını istəyirsə, bizim hərbi qüvvələr də Rusiya-Finlandiya sərhəddində dursun deyən, dəhşətli basqılara, təhlükələrə rəğmən MDB-yə daxil olmaqdan imtina edərək, SSRİ-nin bərpasının qarşısını alan və bütün postsovet məkanının qədərini dəyişdərən, elə bu iqtidar təbliğatçılarının sevə-sevə, ittiham kimi səsləndirdikləri kimi, “İrana, Çinə türk bayrağını sancacam” deyib meydan oxuyan, Bakını totalitar dövlətlərin təqib olunan demokratlarının sığnacağına çevirən, dünyanı idarə edən qüdrətli neft şirkətlərinə “Xəzər nefti Azərbaycan insanına məxsusdur” deyib, neft müqavilələri şərtlərini Azərbaycan xalqının maraqlarına uyğun şərtlərlə diqtə edən, hətta bu məsələdə canından çox, Azərbaycan qədər istədiyi Türkiyəyə belə güzəştə getməyən Elçibəy haqqında – “AXC-Müsavat cütlüyü dövründə prezidentin kabinetinin qapısını xarici səfirlər ayaqları ilə açırdılar, ona göstərişlər verirdilər. O da məzlum bir adam kimi o göstərişləri yerinə yetirirdi” – kimi fikirlər səsləndirdi.
Yuxarıda adı çəkilən çıxışında 1993-cü il 4 iyun hərbi qiyamından sonra yaranmış siyasi böhran vəziyyətində ölkəsini yox, paytaxtı, iqamətgahı tərk edən, doğma kəndinə gedərək orada prezidentlik müddəti başa çatana qədər legitim hakimiyyət bayrağını qaldırıb saxlayan, bununla da Azərbaycanın 80-90-cı illər milli azadlıq və demokratik inqilabın ideallarından, 92-ci ilin 4 iyun prezident seçkilərində xalqın səs verdiyi müstəqillik, demokratiya kursundan tam çıxarılmasına yol verməyən, belə cəhdlərin qarşısında ən ciddi maneə, qarant kimi çıxış edən Elçibəyi “Azərbaycanın Heydər Əliyevə qədərki bütün rəhbərləri fərarilik etmiş, xalqı və ölkəni ağır vəziyyətdə tərk etmiş, qaçmışlar, ikisi Moskvaya, biri Kələkiyə. Bu, fərarilikdir, bu, satqınlıqdır, bu, xəyanətdir” deməklə fərari, satqın, xəyanətkar sırasına qoydu. [Bu fikrin məntiqindən belə görünür ki, bütün rəhbərlər deyərkən, İlham Əliyev M.Ə.Rəsulzadəni, Ayaz Mütəllibovu və Ə.Elçibəyi nəzərdə tutur.(?) Çünki əgər Moskvaya qaçan iki nəfərdən biri olaraq Ə.Vəzirov nəzərdə tutulsaydı,o halda “Heydər Əliyevə qədərki bütün rəhbərlər” ifadəsi Heydər Əliyevə qədər Azərbaycana rəhbərlik etmiş N.Nərimanov, S.M.Kirov, M.C.Bağırov, İ.D.Mustaveyev, V.Axundov və K.Bağırova, habelə Fətəli Xan Xoyski və Əlimərdan Bəy Topçubaşova və digərlərinə də aid edilmiş olur ki, burda da uyğunsuzluq yaranır. Məsələn, axırıncı ikisi Moskvaya getməmişlər. Ümumiyyətlə, Heydər Əliyevə qədərki bütün rəhbərlərə fərari, satqın, xəyanətkarlardır demək, dövlət tərbiyə və etikasından kənar bir məsələdir. Lakin bu başqa bir mövzudur.- P.H.].
Yenə həmin çıxışında İlham Əliyev daha irəli gedərək prezident kimi Elçibəyə tənqidi yanaşan, dövlət idarəçiliyi praktikasını qəbul etməyənlərin, hətta düşmənlərinin belə təmiz adam kimi dəyərləndirdiyi, təmizliyini şübhə altına almadığı, Azərbaycanı cəmi yeddi yüz min dollarlıq valyuta ehtiyatı ilə təhvil alıb, xəzinəni yüz milyonlarla dollar valyuta, tonlarla ölçülən qızıl ehtiyatı ilə qoyub, bir Prezident Bayrağını götürüb Kələkiyə gedən Elçibəyi, “Bizim ən ağır günlərimizdə xəzinə boş idi, Xalq Cəbhəsi-Müsavat cütlüyü talamışdı, ləl-cəvahirat fondunu talamışdı. İnsanlar öz axırıncı qızıl əşyalarını aparırdılar ki, ordumuza kömək etsinlər. O vaxt prezident, dövlət katibi, baş nazir o ləl-cəvahirat fondunu talan etmişlər. İndi onun izi-tozu da qalmayıb” deyərək xalq, dövlət malını talamaqda ittiham etdi. Bütün digər fikir və mülahizələri, dəyərləndirmələri, söyləmləri “həqiqətə uyğun deyildir”, “qərəzlidir”, “yalandır”, “böhtandır”, “şər-şəbədədir”, “qaralama, ləkələmə, cəfəngiyyatdır”, “kirli, çirkli siyasi savaş taktikasıdır” deyib keçmək olar, hərçənd ki, bunların hər biri məntiq, dəlil, sübut, faktla təkzib edilə bilər, edilməlidir, edilir və ediləcəkdir. Lakin Elçibəyi dövlətin xəzinəsini, xalq malını talamaqda ittiham etmək bütün hədləri keçməkdir, günaha batmaqdır və mən qəti əminəm ki, ilahi ədalət İlham Əliyevə Elçibəy haqqında həqiqətə uyğun olmayan, dediyi digər şeyləri bəlkə də bağışladı, lakin bunu bağışlamayacaqdır…
…Bu gün Elçibəy cismən həyatda yoxdur. Elçibəyin özünün böyük mənada müdafiəyə də ehtiyacı yoxdur. Mənim müdafiəmə heç ehtiyacı yoxdur.
Ustad Bəxtiyar Vahabzadə kimin haqqında yazıb və bundan sonra yazacaq ki:

Bizimlə bərabər bir Böyük yaşar,
Nöqsan axtarırıq ancaq biz onda.
Elə ki, itirdik haqq aşıb daşar,
Dönər böyüklüyə nöqsan bir anda.

O, öz ürəyini millətə verdi,
Köksündə bu xalqın qəlbi döyündü,
Onun millət dərdi məmləkət dərdi
Göyərib cismində xərçəngə döndü.

Endi mələk kimi göylərdən yerə,
Dünyadan şərəflə köçdü Elçibəy.
O qəbrə köçmədi, sığmazdı qəbrə,
Millətin ömrünə köçdü Elçibəy!

 

Dahi Ramiz Rövşən kimin haqqında yazıb və bundan sonra yazacaq ki:

Sənə bir daş atar yerindən duran,
Səni sevdiklərin daş-qalaq eylər.
Bir əlində daş var, birində Quran,
Daş atan bilirmi nə günah eylər?

Silərsən gözündən axan yaşları,
Öpüb əzizlərsən sən o daşları,
Deyərsən: “Sağ olun, qan qardaşlarım,
Məni təzə daşa kim qonaq eylər?!”

Hər daş özü boyda köz olub yanar,
Cana damğa kimi basılıb yanar,
Qanlı yaraların qızarıb yanar,
Səni başdan-başa çilçıraq eylər.

Bircə tilsimin var, sevgi tilsimi,
Kim qırar Tanrıya bağlı bir simi?
Bilirsən Tanrı da öz Elçisini,
Min bir daş altında yenə sağ eylər.

Sən dözərsən ağrısına,
Daş dözməz, daş haray eylər.
O daşlardan tanrı sənə,
Bir ev tikib saray eylər.

 

Ya türk ruhunun şamanı böyük Rüstəm Behrudi kimin haqqında deyib, ya deyəcək ki:

Bu qəribə adamdı

Oxşarı yox heç kimə;
əli, saçı, gözləri,
dil açıb danışanda
dilində çiçək açan
dəli-dəli sözləri-
nə qəribə adamdı.

Nə qəribə adamdı
deyirəm, yer fırlanır.
Pıçıldayır astadan:
yurd yerində binəmiz
yox olub çadır-çadır.
Yəqin mənim göz yaşım
axıb yeri fırladır.

Nə qəribə adamdı
deyirəm, külək əsir,
yaxın dur bu ocağa,
gəl qoruyaq bu odu.
Pıçıldayır astadan:
bu əsən külək deyil,
yurd boyunca dolaşan
Xətainin ruhudu.

Bu adam nə qəribə,
nə qəribə adamdı.
Nə qəribə adamdı;
dərdinə bax, ay Allah,
niyə, niyə babası
Astiyaq min il əvvəl
vaxtında öldürməyib
xəyanətkar Harpağı?
Dərdinə bax, ay Allah,
hansı uzaq dağdasa
susuzluqdan saralıb
cır armudun yarpağı…
Nə qəribə adamdı
dərdinə bax, ay Allah!

Nə qəribə adamdı,
dedim, – sənin bəd günün,
dedi, – o gün ki, özüm,
özümə tələ quran
– gülsüz qoyan gülüstan,
Sivas, Şuşa, Çaldıran;-
birmi, üçmü, ya beşmi?
Dedim: – qardaş, neyləyək,
bizimki bunsuz keçmir.
Dedim: – sənin oxşarın:
– bir ləçəkdim nə vaxtsa
solmayan bir çiçəkdə.
Dedim: – ən gözəl günün?
Dedi ki, gələcəkdə.

Bu adam nə qəribə,
nə qəribə adamdı.
Dedim: – arzun, istəyin?!
Bir ah çəkdi dərindən:
– təzə-təzə doğulan
qurd ağızlı körpələr
görən nə vaxt bu yurdu
tanrı kimi görk elər?!
Bu adam nə qəribə,
nə qəribə adamdı!

Nə qəribə adamdı-
bu adamın sevinci,
bu adamın dərdi də
tamam özgə biçimdə.
Bu qəribə adamdı
mənə elə gəlir ki,
bu adam ölən günü
özü qazıb qəbrini
basdıracaq özünü
ürəyinin içində

 

…Hansı yalan, böhtan, qaralamalar, şər-şəbədələr Elçibəyə yapışıb ki, İlham Əliyevin dilindən söylənənlər də yapışsın! Elçibəyin müdafiəyə ehtiyacı yoxdur. Ancaq bizim, Azərbaycan insanının, içində olduğumuz problemləri həll edə bilmək üçün, bu problemlərdən çıxa bilmək üçün, bəlalardan qurtulmaq üçün, çaşmamaq üçün, sapmamaq üçün, İlham Əliyevin bunları gənclik bilməlidir dediyi üçün – faktlar, məsələlər, şeylər, nəsnələr haqqında həqiqətləri bilməyə həyati ehtiyacımız vardır. Gənclik “bunları” yox, həqiqətləri bilməlidir! Bu həqiqətləri ortaya qoymaq, insanlarımıza, gəncliyimizə çatdırmaq isə bizim borcumuzdur.

 

LƏL-CƏVAHİRAT FONDU VƏ ONUN TALEYİ HAQQINDA:

Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin mühüm sahəsi və qarantı kimi Azərbaycan Respublikasının öz qızıl ehtiyatını və almaz fondunu yaratmaq məqsədilə “AR Milli Ləl-Cəvahirat fondu”nun yaradılması və reallaşdırılması Elçibəy hakimiyyətinin Qarabağın 40 faizinin düşməndən azad edilməsi, rus qoşunlarının Azərbaycandan çıxarılması, milli valyutanın postsovet dövründə ilk olaraq dövriyyəyə buraxılması, ali məktəblərə qəbulda test imtahan üsulunun tətbiqi kimi uğurları sırasına daxildir. Bu, o qədər aydın məsələdir ki, İlham Əliyev BDU-dakı çıxışında “AXC dövründə Ləl-Cəvahirat fondu talanmışdır” deyəndən sonra siyasi opponentlərimizdən biri, “bu cür sizin cavablarınız olan, sizin reytinqinizə işləyən məsələləri Prezidentə təxribat məqsədi ilə ötütürlər ki, onu nüfuzdan salsınlar” dedi. Sübut kimi 2000-2003- cü illərdə söküldüyü milyonlarla Bakı sakinininə məlum olan tramvay xətlərinin guya 1992-1993-cü illərdə Pənah Hüseyn tərəfindən sökülüb mis kimi İrana satılması barədə prezidentin nitqində yer alan absurd gətirilir. Həqiqətən Milli Ləl-Cəvahirat Fondu prezidentin 1992-ci il 16 iyul tarixli 50 nömrəli fərmanı ilə yaradılmış, Fondda 11 ay ərzində qiyməti indiki qiymətlərlə yüzmilyonlarla dollar dəyərində bir neçə ton qızıl, digər qiymətli metal, məmulat, almaz və digər qiymətli daş-qaş və bunlardan ibarət antikvariat toplanmış, 04 iyun 1993-cü il hadisələri nəticəsində hakimiyyət dəyişdikdən sonra Fondun bütün əmlakı və orda toplanmış ehtiyatlar axırıncı qramına və ədədinə qədər Prezident Elçibəyin Fonda təyin etdiyi sədr İsfəndiyar İskəndərov tərəfindən təhvil-təslim edilmiş, yoxlama-təftiş zamanı hər hansı çatışmamazlıq və mənimsəmə, itmə halları aşkarlanmamış, Fondla, onun fəaliyyəti ilə bağlı nə fakt, nə konkret şəxslərin ittihamlandırılması qaydasında məsuliyyət irəli sürülməmişdir. 1993-cü ildən sonra da Ləl-Cəvahirat fonduna qızıl və s. qiymətli metal,daş-qaşın toplanmasının davam etməsi barədə KİV-də müntəzəm məlumatlar getmişdir. Lakin bu günə qədər məlum olmayan səbəblər üzündən 1998-ci ilin 20 avqustunda Ləl-Cəvahirat Fondunun ləğvi haqqında Prezident Heydər Əliyevin 759 N-li fərmanı çıxmışdır. Aşağıda həmin fərman verilir.

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI

Ölkə iqtisadiyyatının idarəetmə strukturunu təkmilləşdirmək məqsədi ilə qərara alıram:
1. Azərbaycan Respublikasının Milli Ləl-Cəvahirat Fondu ləğv edilsin.
2. Fondun tərkibində olan Dövlət Əyyar Palatası Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilsin.
3. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə tapşırılsın:
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti ilə razılaşdırmaqla Milli Ləl-Cəvahirat Fondunun balansında olan əmlakın səmərəli istifadə olunması istiqamətlərini müəyyənləşdirsin;
bu Fərmandan irəli gələn digər məsələləri həll etsin.
4. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin «Azərbaycan Respublikasının Milli Ləl-Cəvahirat Fondunun yaradılması haqqında» 1992-ci il 16 iyul tarixli 50 nömrəli və «Azərbaycan Respublikasının Milli Ləl-Cəvahirat Fondu haqqında əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə» 1992-ci il 2 sentyabr tarixli 159 nömrəli fərmanları qüvvədən düşmüş hesab edilsin.
5. Bu Fərman imzalandığı gündən qüvvəyə minir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti HEYDƏR ƏLİYEV
Bakı şəhəri, 20 avqust 1998-ci il
№ 759

 

Fərmanın mətnindən göründüyü kimi Nazirlər Kabinetinə Prezidentlə razılaşdırmaqla Milli Ləl-Cəvahirat Fondunun balansında olan əmlakın səmərəli istifadə olunması məqsədlərinin müəyyənləşdirilməsi tapşırılmışdır. 1998-ci ildə o vaxt iqtisadi məsələlər üzrə dövlət müşaviri vəzifəsində işləyən V.Axundov müxbirlərin Fondda toplanmış əmlak və Elçibəy dövründə stabilləşdirmə fondundakı150 milyon ABŞ dolları həcmində vəsaitin taleyi barədə verilən suala cavabı belə olmuşdu ki, pul xərclənmək üçün toplanır. Buna baxmayaraq, hesab edilirdi ki, Ləl-Cəvahirat Fondu ləğv olunsa da, orda toplanmış sərvət Milli Bankın, yaxud Maliyyə Nazirliyinin balansında, saxlanclarda qorunur. Lakin 2010-cu il sentyabrın 29-da maliyyə naziri S.Şərifovun Milli Məclisin plenar iclasında Azərbaycanın cəmi, özü də yerli qızıl mədənlərində hasil edilmiş 99,5 kq-dan ibarət qızıl ehtiyatı olması barədə məlumatı sensasiya oldu. Belə çıxırdı ki, 1992-1993-cü illərdə Milli Ləl-Cəvahirat Fondunda toplanmış yüz milyonlarla dollar dəyəri olan 2 ton qızıl, daş-qaş, məmulat, antikvariat yoxa çıxıb. Mən Milli Məclisin 30 sentyabr tarixli plenar iclasında “Müsavat deputat qrupu” adından Nazirlər Kabinetinə rəsmi sorğu verdim. Bütövlükdə o dövrdəki iqtidara və müvafiq dövlət qurumlarına hər hansı ittihamın irəli sürülmədiyi həmin sorğu Milli Məclisin YAP çoxluğu və rəhbərlik tərəfindən izah olunmayan aqressiv reaksiyasına səbəb oldu. Aşağıda Milli Məclisin həmin iclasının rəsmi protokolundan bu məsələyə dair çıxarışları verirəm.

 

ÜÇÜNCÜ ÇAĞIRIŞ AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MİLLİ MƏCLİSİNİN XVI SESSİYASI İCLASININ PROTOKOLU № 147

Milli Məclisin iclas salonu.
30 sentyabr 2010-cu il. Saat 12.
Milli Məclisin Sədri
O.Əsədov sədrlik etmişdir

P.Hüseyn. …Müsavat deputat qrupunun bu iclasda bəyan olunması qərara alınmış sorğusu vardır. Dünən hörmətli Maliyyə naziri elan etdi ki, Azərbaycanda dövlət qızıl ehtiyatları yaradılır və hazırda 99 kiloqram qızıl toplanmışdır. Nəzərinizə çatdırıram ki, 1992-ci ilin iyul ayının 16-da dövlət qızıl ehtiyatlarının yaradılmasını nəzərdə tutan Ləl-Cəvahirat Fondu haqqında Prezident fərmanı verilmişdir. 1993-cü ildə, bizim hakimiyyət dövründə orada bundan onlarca artıq miqdarda, – mən dəqiq rəqəmi dövlət sirri olduğu üçün səsləndirmirəm, – qızıl, antikvariat, daş-qaş toplanmışdı. Ona görə də biz dövlətə məxsus olan bu ehtiyatın taleyinin necə olduğunun, bunun hara getdiyinin, kim tərəfindən sərf edildiyinin xalqa elan olunmasını xahiş edirik.

Ə.Əhmədov. …Burada bayaq bir fikir səsləndirildi, mən ona münasibətimi bildirmək istəyirəm. Yəqin ki, burada oturanların hər biri və Azərbaycan xalqı da çox gözəl xatırlayır ki, 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra Azərbaycanın rəsmi nümayəndələri dəfələrlə əvvəlki hakimiyyətin yarıtmaz fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycan dövlətinin xəzinəsinin tamamilə boş qaldığını qeyd etmişdilər. O zaman əvvəlki hakimiyyəti təmsil edənlər bu sözləri eşidəndə nədənsə səslərini çıxarmırdılar. Üstündən on yeddi il keçəndən sonra yoxlama tələb edirlər. Mən də bunun…

Yerdən. (Eşidilmir.)

Sədrlik edən. Pənah Hüseyn, köhnə ampluandasan. Sən danışanda sənə mane olmadılar. Yerindən danışırsan, replika atırsan. Belə olmaz da… Siyavuş Novruzov.

S.Novruzov. Təşəkkür edirəm. Hörmətli Sədr, hörmətli deputatlar! Mən də bütün təbriklərə qoşuluram və Əli müəllimin nöqtə qoyduğu yerdən davam etmək istəyirəm. Tamamilə doğru deyir. 1993-cü ildə Azərbaycanın büdcəsinə, Ləl-Cəvahirat Fonduna, zavodlarına, fabriklərinə süpürgə çəkdiniz. Nə vardısa, hamısı yükləndi, İrana satıldı, dağıdıldı, talan olundu. Bəli, gözəl bir komissiya yaradaq, araşdırsın ki, o Ləl-Cəvahirat Fondunu kim aparıb, kim oğurlayıb. Mən hesab edirəm ki, burada oturanlardan bir neçəsi bununla bağlı cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna bilər. Baş Nazir olaraq bu işə kim rəhbərlik edirdi və sair və ilaxir. Ortada çox detallar var, cinayət məsuliyyətinin müddəti qurtarmayıb. Hesab edirdiniz ki, on yeddi ildən sonra hər şey bağlanıb? Yox, ondan sonra da cinayət məsuliyyətinə cəlb edilmək olar. Bu gün Azərbaycan dövlət büdcəsinin vəziyyəti, büdcədən camaat, insanlar üçün istifadə olunması, sosial obyektlərin tikintisi və sair göz qabağındadır. Bu cür quruculuq, abadlıq işlərinin içərisində belə bir məsələnin ortaya atılması və danışılması, hesab edirəm ki, tamamilə yerində olmayan bir məsələdir.

…Sədrlik edən. (Ziyafət Əsgərov-P. H.) Deyirsiniz ki, Ləl-Cəvahirat Fondunda filan qədər qızıl qoymuşdum. Baş Nazir, dövlət katibi işləmisiniz. Gətirin, qoyun ortaya, deyin ki, Ziyafət Əsgərov, bu qədər qızıl vardı, hanı? Görürsünüz, ümumi danışırsınız. Ümumi danışmayın. Ümumi, lağlağı söhbəti özünüz eləyirsiniz, sonra başqalarını səviyyəsizlikdə günahlandırırsınız. Mən sənədlərlə başlasam ki, o ləl-cəvahirat hara gedib, deyəcəksiniz ki, seşkiqabağı Ziyafət müəllim Pənah Hüseynə qarşı “qara piar” aparır. Hər halda bu komissiyanın yaradılması yaxşı təklifdir, çox yaxşı ideyadır. Mən təklif edirəm ki, o komissiya yaradılsın. O komissiya yaransa, Sizin vəziyyətiniz yaxşı olmayacaq, çünki bu işin başında şəxsən Siz, Pənah Hüseyn durmusunuz. Ona görə də danışanda konkret faktlarla danışın.

P.Hüseyn. …Burada doğru olmayan, haqsız, gülünc, mənasız ittihamlara gərək yoxdur. Heç olmasa, burada bizi hörmətli Siyavuş müəllim ittiham eləsin.
Mən tonlarla deyirəm, o vaxtın qiyməti ilə on milyonlarla, indinin qiyməti ilə isə yüz milyonlarla dollar həcmində vəsait vardı orada. Mən tanıyıram, bəzi deputatlar arvadının nişan üzüyünü aparıb ora veriblər. Ora nişan üzükləri, boyundan çıxarılan boyunbağılar təqdim olunub. Balakəndən bir Azərbaycan vətəndaşı ora 65 kiloqram yüksək əyarlı qızıl təqdim eləmişdi. Təkcə bir boyunbağının qiyməti bir neçə milyon dollar idi, xüsusi sifarişlə hazırlanmışdı. Hanı onlar? Biz niyə bunu tələb eləmirik? Mən bunu niyə görə tələb elədim? Dünən Maliyyə nazirinin ağzından eşitdim və ona görə bu gün bu fikri səsləndirdim. Hesab edirəm ki, bu, mütləq bilinməlidir…

Bizim təkidli tələblərimizə baxmayaraq, 1998-ci ildə ləğv edilmiş Milli Ləl-Cəvahirat Fondunun əmlakı barədə sorğuya cavab verilmədi və bu gün də cavab yoxdur.
Beləliklə, Ləl-Cəvahirat Fondunun taleyi məlum olsa da (1998-ci ildə ləğv edilib) orada 1992-1993-cü və sonrakı illərdə toplanmış xəzinənin, Elçibəy Ləl-Cəvahiratının taleyi qaranlıq olaraq qalır. Əvvəl-axır əlbəttə ki, bu məsələyə də aydınlıq gətirələcəkdir. Lakin aydın olan vardır! Elçibəydən bizə miras qalan həqiqi Ləl-Cəvahirat onun İstiqlal, Hürriyət, Bütövlük strategiyasıdır. Elçibəydən bizə miras qalan qiymətsiz xəzinə onun milli-ideoloji sistemi, ideya-nəzəri təlimi Elçibəyçilikdir – Rəsulzadə-Elçibəy yoludur. Bu strategiya Azərbaycanı azad edəcək, bu yol Azərbaycanı müasir siyasi mədəniyyətlər səviyyəsinə çıxaracaqdır!

 

Xural.com

---

---

“Yeni Müsavat” qəzetinin budəfəki “Canlı debat”ında gündəmin bir-birindən fərqli mövzuları müzakirə olunur. Mühacir biznesi, Əli İnsanovun yaratdığı yeni partiya, özünü videobloger kimi təqdim edən Ata Abdullayevin erməni baş nazir Paşinyanla dialoqu kimi müzakirələr olunur. Bu və bunun kimi gündəm mövzuları qonaqların iştirakı ilə dartışılır. Canlı yayında Xural TV-nin rəhbəri Əvəz Zeynallı ilə Müsavat başqanının keçmiş müşaviri, Azərbaycan Demokratiya və Rifah Hərəkatının sədr müavini Səxavət Əlisoy qarşı-qarşıya gəlirlər. Müzakirədə dinləyicilərimiz də iştirak edə bilərlər. Xural.com müsahibənin videosunu tamaşaçılarına təqdim edir:

 

Xural.com

---

---

Natiq Cəfərli yazdı:

“Cənubi Azərbaycan məsələsində “Elçibəy sindromu” (Düşünmək üçün)”

“Mən tələbə olarkən rəhmətlik Elçibəylə 2 dəfə görüşmüşəm, hər iki söhbətdə də Təbriz, Cənubi Azərbaycan məsələsindən danışıb. Maraqlı və fəlsəfi söhbət idi, amma praqmatik və siyasi yanaşma deyildi. Rəhmətlik Elçibəy romantik və utopik siyasi duruşa malik, maraqlı vizionu olan, amma real siyasətdən çox uzaq baxışlara malik görkəmli şəxsiyyət idi. Bu gün də bəzi çevrələrdə İran İslam Respublikasına, Cənubi Azərbaycan mövzusuna romantik və utopik baxışların olmasını “Elçibəy sindromu” ilə əlaqələndirə bilərik.
Son illərdə ABŞ-ın Orta Doğuya müdaxiləsi əslində ən çox İrana yaradı – bölgədə ciddi güc və nüfuz sahibi oldu. Bu gün Livanda, İraqda, Yəməndə, Suriyada məhz İran oyunqurucu dövlətə çevrilib. Amma bu İrana maddi olaraq çox baha başa gəlir – İran sanki SSRİ-nin son illərində yaşadığı sindromu yaşayır. SSRİ cənnəti bu dünyada vəd edən absurd ideoloji sistem idi, məhdud resurslarını dünyada Kommunizmin qələbəsinə xərcləyirdi, dünyada ABŞ-a qarşı istənilən rejimləri silahla, pulla dəstəkləyirdi və bu da SSRİ əhalisinin rifah halının aşağı düşməsi ilə nəticələndi. Məntiqsiz iqtisadi sistem, problemli və işlək olmayan utopik ideologiya, mənasız qadağalar, özəl mülkiyyətə düşmənçilik, Əfqanıstana müdaxilə, ABŞ-la silahlanma yarışı – bütün bunlar SSRİ-nin daha tez tükənməsinə, dağılmasına səbəb oldu.
İranda bərqərar olan sistem də SSRİ-nin “dini” formasıdır, sadəcə cənnəti o biri dünyada vəd edir, bölgədə İslam İnqilabının qələbə çalması üçün çalışır, öz xalqının rifah halının pisləşməsi hesabına İraqda, Livanda, Yəməndə, Suriyada “hibrit” müharibə aparır, buna milyardlarla dollar xərcləyir. İranın resursları SSRİ-dən çox-çox məhdud olduğu üçün bu müdaxilələrə və silahlanma yarışına xərclənən vəsait İran iqtisadiyyatını çökdürür, bunun üzərinə də ABŞ sanksiyaları gələndə İranın sosial-iqtisadi vəziyyəti bugünkü bərbad vəziyyətə düşməyə məhkum idi. Həm də İranda əhalinin 70%-ə yaxını 40 yaşına qədər olan insanlardır – onlar İslam inqilabını görməyiblər, o sürəcdən keçməyiblər, onlar İnternet nəslidir, onlar dünyanı gəziblər, tez-tez xarici ölkələrdə olublar, hətta yeni nəsildən olan təqribən 1 mln. insan ABŞ-da, Avropada təhsil alıblar və onlar artıq mənasız qadağaların, məzmunsuz şüarların içində yaşamaq istəmirlər. Bu nəsil etnik mənsubiyyətinə görə deyil də, İrandakı mövcud “oyun qaydalarına” görə sistem dəyişikliyi istəyirlər.
İran böyük potensialı olan ölkədir, dünya qaz ehtiyatlarına görə 1-ci, neft ehtiyatlarına görə isə ilk 5-likdə yer tutan ölkədir, dinamik və gənc nüfuzu var, işləmək, pul qazanmaq istəyən insanları var. İran bazarı sözün yaxşı mənasında “ac” bazardır – yeni texnologiyalara, yeni sistemə ehtiyacı var.
İranda baş verən etirazları etnik zəminə çəkmək ancaq rejimin əlinə oynamaqdan başqa bir şey deyil. Mərkəzi dini hökumət etirazların etnik zəminə çəkilməsində maraqlıdırlar ki, əhalnin böyük bir qismini bu etirazlardan kənarda tutsunlar, öz əməllərini, sərt addımlarını “etnik separatizmə” qarşı mübarizə kimi təqdim etsinlər. Bizim marağımız odur ki, İran dünyəvi, sivil, demokratik və bütöv bir ölkə olsun, indiki mərhələdə parçalanmasın, çünki rejim etnik münaqişələr salaraq prosesləri həmişə qaba güclə əzəcək. İlkin mərhələdə İranın sekulyarlaşması və demokratikləşməsi əsas hədəf olmalıdır. “Elçibəy sindromuna” qapılıb indidən Cənubi Azərbaycana müstəqillik istəmək zərərli və yanlış yoldur.
Yaxşı, bəs biz – Şimali Azərbaycan nə edə bilərik?! Etməli olduğumuz ən vacib məsələ Azərbaycanımızı sosial rifah dövlətinə, demokratik məmləkətə çevirərək Cənub üçün rol-model olmağımız, cazibəli nümunə yaratmağımız ola bilər. Əsas məsələ də məhz budur, biz rol-model olmasaq, cazibə mərkəzinə çevrilməsək, İranda yaşayan soydaşlarımıza heç nə ilə kömək edə bilməyəcəyik.
Sonda bəzi kəsimlərdən indiki Azərbaycan hökumətinə İrandakı məsələlərə susqun qalmaları ilə bağlı ittihamlar haqqında bir neçə kəlmə yazmaq istərdim: Populizmdən uzaq olun, İranın təsir dairələrini nəzərə alın, hökumətdə kim olursa-olsun İrana qarşı ehtiyatlı və hörmətlə davranmağa məcburdur və bu, doğru yoldur, əsl dövlət ərkanına yaraşan yanaşmadır. Belə…”

 

Anar Əsədli cavab verdi:

“Biz hələ başlamamışıq deyə meydanı boş görməyin…”

“Real hərəkatının rəsmilərindən olan Natiq Cəfərli “Elçibəy sindromu” adlı bir status paylaşıb. Dostlar mətni göndərdilər, oxudum və çox üzüldüm. Ölkənin müasir siyasi arenasında yer tutmağa çalışan bir təşkilatın başında duran və çox da iddialı görünməyə çalışan bir gənc siyasətçinin bu cür çaşdırıcı fikrlərlə çıxış edib toplumda yanlış ab-hava yaratması üzücüdür. Amma olsun, öyrəncəliyik bu tip diletant yanaşmalara. Mənim sayın Natiq Cəfərliyə bir neçə sualım var.

Azərbaycanın bölünməsinə səbəb olan Türkmənçay və Gülüstan müqavilələrini bilirsinizmi, məlumatlısınızmı bu haqda və bunu ədalətli hesab edirsinizmi?

Beynəlxalq hüquqda bölünmüş xalqların birləşmə haqqını və hüququnu qəbul edirsinizmi?
Siz Azərbaycanda fəaliyyət göstərən siyasi təşkilat və ya bir fərd olaraq bu ölkənin qüdrətli bir dövlət olmasının yolunun necə görürsünüz ?

Deyəlim ki, Utopiyadır Elçibəyin fikrləri, amma utopik də olsa bir yol təklif etdi, bəs siz bir hərəkat, partiya olaraq nə təklif edirsiniz Azərbaycanın bütövlüyü üçün?

Sizcə praqmatik danışmağı sevənlərin – almanların, vyetnamların, yəmənlərin birləşməsi nə qədər praqmatik idi öz dövrü üçün?

Bizim birləşməmiz niyə praqmatik deyil, utopiyadir?

Bu suallar.

Bir neçə kəlmə də Elçibəyin utopik siyasətçi olması haqqında.
Bu məsələyə keçməmişdən əvvəl kiçik bir bənzətməni qeyd edim. 1831-ci ildə Jül Vern XX əsr Parisini təsvir edən və müasir texnologiyaların bəzi elementlərinin yer aldığı hekayəni mətbəəyə gətirir. Mətbəə sahibi Jül Verni dəli adlandırır, yazdığını isə marazm. Bu gün isə Jül Vernin fikrlərini belə geridə qoyan texnologiya əsrində yaşayırıq. Bəli, doğrudan da, bəşər tarixində elə insanlar var ki, onlar öz dövrlərini qabaqlayan fikrlər söyləyə bilirlər. Belə olmasaydı bəşəriyyəti qabağa aparan nə inqilablar, nə elmi ixtiralar olardı. Biz hələ də at arabasına minib quldarlıq dövründə yaşamağa davam edərdik. Bəşəri qabağa aparan ” praqmatik” natiq cəfərlilər deyil, məhz öz dövrünü qabaqlayıb irəli fikr söyləyənlərdir. Bu, siyasətdə də, elmdə də, sənətdə də belədir.

Elçibəy – Mən Bütov Azərbaycanın prezidenti olacam kimi siyasi platforma ilə çıxış etmirdi ki, kimsə onu siyasi utopiyada ittiham etsin.
Deyirdi ki, Azərbaycan bütovləşməlidir. Bütün parçalanmış xalqlar kimi bu xalqın da bütövləşmək kimi hüququ vardır. Bir vaxtlar Elçibəy Sovet hökümətini nəzərdə tutaraq “bu quruluş dağılacaq” deyəndə bəlkə utopik görünürdü. Amma sovet quruluşu dağıldı. Çünki Elçibəy bir tarixçi idi və hər hansı bir tarixi hadisənin nə ilə bitəcəyini praqmatik hesablaya bilirdi. Elçibəy deyirdi ki, “bir gün güneydə insanlar çıxıb, haray-haray mən türkəm qışqıracaq” və bu gün biz bu siyasi mənzərinin şahidiyik. Hə, biz burada ideoloji olaraq nəyə hazırıq bu başqa bir siyasi tartışmanın mövzusudur.
Elçibəy strateji düşüncə daşıyıcısı idi və bilirdi ki, 10 milyonluq nüfuza və 87 min kvadrat metr əraziyə malik bir dövlətlə 320 min kvadrat km əraziyə və 50 milyonluq nüfüza sahib bir ölkənin, təbii ki, yerləşdiyi bir regionda təsiri və əhəmiyyəti eyni olmayacaq. Bu böyük gücə dönüşəcək gələcək bütövləşmiş bir cümhuriyyətin siyasi, ideoloji təşkilatlanma işini də qururdu.
Siz doğrudanmi Azərbaycanın belə bir gücə çevrilməsini istəmirsiniz?
Və bu əsrin elə ən praqmatik siyasətçisi Elçibəy idi. Gördüyü işləri görə bilsəniz anlayacaqsınız. Mən bu statusu Elçibəyi müdafiə üçün yazmadım, sizin səsləndirdiyiniz fikirlər millətimizə aşağılıq sindromunu aşılayır deyə bu suallar və düşüncələrimi paylaşdım.

Elçibəyin göstərdiyi yol isə bir millətin özunəgüvən məsələsidir. Nəhayət, ümummilli məsələlər üzərində oynamaqla mandat qazanmaq istəyi isə heç kimə baş ucalığı gətirməz. Bu qədər “praqmatik” olmayın və unutmayın – biz hələ başlamamışıq deyə meydanı boş görməyin…”

 

Xural.com

---

---

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbovu qəbul edib.

Xural.com xəbər verir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasının inkişafının daim diqqət mərkəzində olduğunu bildirən Prezident İlham Əliyev deyib:

– Naxçıvan Muxtar Respublikasının inkişafı daim diqqət mərkəzindədir. Respublikada gedən abadlıq-quruculuq işləri məni çox sevindirir. Naxçıvan son illər ərzində böyük dərəcədə inkişaf etmişdir, həm sosial sahədə, iqtisadi sahədə, sənaye potensialının möhkəmləndirilməsi istiqamətində böyük addımlar atılmışdır. Bu, çox sevindiricidir. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, Naxçıvan uzun illər ərzində mühasirə şəraitində yaşayır, üç tərəfdən düşmənlə əhatə olunub. Buna baxmayaraq, respublika yaşayır, güclənir və böyük inkişaf yolunu davam etdirir.

Çətin coğrafi vəziyyəti nəzərə alaraq, ilk növbədə, Naxçıvanda təhlükəsizlik tədbirləri diqqət mərkəzindədir. Son illər ərzində bu istiqamətdə böyük işlər görülüb, ordu quruculuğu sahəsində böyük inkişaf var. Bu gün Naxçıvan ordusu ən müasir silahlarla təchiz edilib, texnikanın alınması təşkil olunub və bu proses davam etdirilir. Hazırda düşmənlə sərhəddə vəziyyət necədir və hərbi potensialın möhkəmləndirilməsi üçün əlavə hansı işlər görülməlidir?

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbov deyib:

– Çox sağ olun cənab Prezident. Bütün bunlar hamısı Sizin ölkəmizə uğurlu rəhbərliyinizin, Ümummilli Liderimizin yolunu uğurla davam etdirməyinizin nəticəsidir. Bütün bunlara görə muxtar respublika sakinləri adından Sizə minnətdarlığımızı bildiririk. Bu günlər sərhədlərdə məhəlli münaqişələr baş verir, ancaq buna baxmayaraq, Sizin rəhbərliyinizlə, qayğınızla muxtar respublikada yerləşən Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin birləşmə və hissələri uğurlu yol keçib, Əlahiddə Ümumqoşun Ordusu korpusdan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusuna qədər yol keçibdir. Bu da Sizin qayğınızla yaradılıb. Alınmış silah-sursatla bu gün muxtar respublikanın ordusu da lazımınca təmin olunur. Hazırda muxtar respublikada yerləşən birləşmə və hissələrdə qəbul edilmiş planlara uyğun olaraq təlimlər və nəzəri işlər həyata keçirilir. Eyni zamanda, hazırda muxtar respublikanın əsgəri məişət komplekslərinin yaxşılaşdırılması sahəsində işlər gedir, hava hücumundan müdafiə sahəsində işlər həyata keçirilir. Bir sözlə, Sizin qayğınızla muxtar respublikanın müdafiəsi üçün orada yerləşən hərbi hissələr hər bir tapşırığı yerinə yetirməyə tam hazırdır.

Prezident İlham Əliyev: O dağ postlarına təchizatın təşkili ilə bağlı işlər görülüb?

Vasif Talıbov: Demək olar ki, hamısına yollar çəkilibdir. Bəzi postlarımız var ki, onların təminatı avqust-sentyabr aylarında həyata keçirilir. Bütün hamısı ilə əlaqəmiz var, gələn ilin iyun ayına qədər təminat artıqlaması ilə həyata keçirilibdir və xidmətin aparılmasında heç bir problem yoxdur.

Prezident İlham Əliyev: Çox yaxşı. Digər vacib sahə energetikadır. Bu istiqamətdə də böyük işlər görülüb. Hazırda Naxçıvanda generasiya gücü 220 meqavata yaxındır və sevindirici hal ondan ibarətdir ki, bunun əksəriyyəti bərpaolunan enerji növləridir. Su və Günəş elektrik stansiyalarının tikintisi geniş vüsət almışdır. Hazırda uzun illər üzərində işlədiyimiz və İran İslam Respublikası ilə imzalanmış anlaşma nəticəsində reallaşan önəmli layihə icra edilir – 36 meqavat gücündə Ordubad Su Elektrik Stansiyası tikilir. Soruşmaq istəyirəm, bu istiqamətdə hansı işlər görülüb və stansiyanın tikintisi ilə bağlı əlavə hansı addımlar atılmalıdır?

Vasif Talıbov: Sizin qayğınız və iştirakınızla 2005-ci il dekabrın 20-də muxtar respublikada İran İslam Respublikasından alınmış qazın açılışı həyata keçirildi, bu gün 90 minə yaxın abonent qazla təmin olunubdur. Elektrik enerjisi sahəsində də böyük işlər görülüb. Əgər 2003-cü ildə muxtar respublikada bir elektrik stansiyası var idisə, hazırda 9 elektrik stansiyası mövcuddur. Siz qeyd etdiyiniz kimi, bunun da 6-sı bərpaolunan enerji sistemləridir. Əgər 2003-cü ildə muxtar respublika 1 milyard kilovatsaata yaxın enerji idxal etmişdisə, 2018-ci ildə 35 milyon kilovatsaata yaxın ixrac edibdir. Buna görə bu sahədə də Sizin qayğınızla işlər davam etdirilir, problem yoxdur. Ordubad Su Elektrik Stansiyası ilə bağlı Araz çayının bizim əraziyə tərəf hissəsində bənd tikilibdir, qapılar qoyulubdur, kanalda işlər davam etdirilir. İran İslam Respublikası ilə danışıqlar aparılır ki, o tərəfdən də bəndin tikintisi ilə bağlı işlərə başlanılsın. Vəsait ayırıbsınız, heç bir problem yoxdur, işlər davam etdirilir.

Prezident İlham Əliyev: Çox yaxşı. Bu, doğrudan da tarixi nailiyyətdir. Çünki Naxçıvan Muxtar Respublikası Azərbaycanın əsas hissəsindən coğrafi baxımdan ayrılıb və belə olan halda enerji təminatı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu, əslində, təhlükəsizlik məsələsidir və heç bir daxili enerji resursu olmayan Naxçıvan hazırda elektrik enerjisini ixrac edir. Bir neçə il bundan əvvəl bunu təsəvvür etmək belə mümkün deyildi, bu gün reallıqdır. Şadam ki, bərpaolunan enerjinin ümumi enerji balansındakı payı getdikcə artır və Ordubad Su Elektrik Stansiyasının istifadəyə verilməsi nəticəsində prinsip etibarilə Naxçıvan Muxtar Respublikası öz enerji təminatını 100 faiz bərpaolunan enerji hesabına qarşılayacaqdır.

Bir də ki, yolların tikintisinə də böyük vəsait ayrılmışdır və yollar keyfiyyətli tikilir. Mən özüm şəxsən bunun şahidi olmuşam. Naxçıvan-Şərur-Sədərək avtomobil yolu bir neçə ildir ki, istifadəyə verilib. Naxçıvan-Şahbuz yolu layihəsi tam icra edilib. Naxçıvan-Culfa yolu da icra edilib, hazırda Culfa-Ordubad yolunun tikintisi davam etdirilir. Bu istiqamətdə hansı işlər görülüb və bu yolun nə vaxt istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulur?

Vasif Talıbov: Çox sağ olun. Ayırdığınız vəsaitlə orada işlər başlanıbdır, yolun uzunluğu 50 kilometrdir. O vaxt layihəni təsdiq edən zaman verdiyiniz tapşırığa əsasən onun 11 kilometri 2 gedişli-2 gəlişli, qalan 40 kilometrə yaxını isə 1 gedişli-1 gəlişlidir. Artıq orada torpaq və bir qat asfaltın qoyulması işləri başa çatıbdır. Bu ilin sonuna kimi orada ikinci asfalt qatının qoyulması başa çatacaq. İcazənizlə, biz üçüncü qatı qışda deyil, may-iyun aylarında qoyaq.

Prezident İlham Əliyev: Gələn ilə?

Vasif Talıbov: Bəli, yol böyüsün, otursun, may-iyun aylarında tamamilə tamamlanacaqdır.

Prezident İlham Əliyev: Beləliklə, şəhərlərarası bütün yollar artıq ən yüksək standartlara cavab verəcək.

Vasif Talıbov: Bəli, birinci dərəcəli yollar demək olar ki, tam standartlara cavab verən səviyyədə qurulur.

Prezident İlham Əliyev: Kənd yolları da tikilir, bu istiqamətə də vəsait ayrılmışdır və gələn ilin investisiya proqramında bu, nəzərə alınmalıdır.

Vasif Talıbov: Sağ olun. Ümumiyyətlə, 2003-2019-cu illər ərzində kənd yolları da daxil olmaqla, 2 min kilometrə yaxın ümumi yollar investisiya və büdcə vəsaiti hesabına qurulmuşdur.

Prezident İlham Əliyev: Çox yaxşı. Şərur Sənaye Məhəlləsinin yaradılması üçün bu il 5 milyon manat vəsait ayrılıb və bu sahədə hansı işlər görülür? Eyni zamanda, Naxçıvanda yeni xalça fabrikinin tikintisi də nəzərdə tutulur. Bu sahədə hansı işlər görülüb? Məruzə edin.

Vasif Talıbov: Çox sağ olun. Ayırdığınız vəsait hesabına Şərur Sənaye Məhəlləsində artıq layihə-planlama işlərinə başlanılıbdır, qısa müddət ərzində investorların cəlbi ilə bağlı təkliflər vermişik. Təklifləri gözləyirik ki, orada hansı sənaye müəssisələri qurulsun. Demək olar ki, bu ilin sonuna artıq orada ilk müəssisənin qurulması işlərinə başlanılacaqdır. İlk olaraq bitki yağları istehsalı müəssisəsinin qurulması nəzərdə tutulubdur. Ona görə ki, muxtar respublikamızda bu, yüz faiz idxal hesabına həyata keçirilir.

Xalça fabrikinin qurulması işləri başa çatdırılıbdır. İndi yun tədarükü sexinin qurulması işləri davam etdirilir. Artıq orada işçilər götürülübdür, yəni, sınaq işləri başlanılıbdır, xalçalar toxunur. Bir-iki ay müddətində orada işlər tamamilə başa çatdırılacaq.

Prezident İlham Əliyev: Çox yaxşı. Artıq bir neçə ildir ki, Naxçıvan özünü taxılla tam təmin edir və məhsuldarlıq da yaxşıdır. Kənd təsərrüfatının inkişafı üçün indi pivot suvarma qurğularının alınması məqsədilə vəsait ayrılmışdır. Eyni zamanda, bu ilin investisiya proqramında Süni Mayalanma Mərkəzinin tikintisi nəzərdə tutulur. Bunun ümumi dəyəri təqribən 7 milyon manatdır, onun böyük hissəsi bu il verilməli idi, vəsait verildi və bu sahədə hansı işlər görülüb?

Vasif Talıbov: Muxtar respublikada bu sahəyə də diqqətiniz sayəsində, cənab Prezident, deyə bilərəm ki, bu illər ərzində 4 min hektara yaxın ərazidə yeraltı suvarma şəbəkələri qurulmuş, 160-dan yuxarı artezian quyusu qazılmışdır və kəhrizlər bərpa olunmuşdur. Bunun hesabına 2003-cü ildə muxtar respublikanın əkinə yararlı torpaqları əgər 39 min hektarı əhatə edirdisə, Heydər Əliyev su anbarını istifadəyə verdiyinizdən, yeraltı suvarma şəbəkələri qurulandan sonra bu gün artıq 62 min hektar əkinəyararlı torpaqlardan istifadə olunur və muxtar respublika özünü ərzaqla tam təmin edə bilir. Deyə bilərik ki, Sizin rəhbərliyinizlə muxtar respublikada ərzaq, enerji və müdafiə təhlükəsizliyi məsələləri tam təmin olunubdur.

Prezident İlham Əliyev: Çox yaxşı. Eyni zamanda, əminəm ki, artıq ixrac potensialı da formalaşa bilər. Bildiyiniz kimi, Türkiyə tərəfi böyük addım ataraq Naxçıvanın istehsalı olan malların idxalı ilə bağlı da göstəriş vermişdir. Hesab edirəm ki, Naxçıvanın istehsal potensialı artdıqca ixrac imkanları da genişlənəcək.

Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Keçən il Naxçıvan büdcəsinin gəlirləri təqribən 400 milyon manata yaxın idi. İndi növbəti il üçün büdcə məsələləri müzakirə olunur. Əlbəttə ki, Naxçıvanın uğurlu və təhlükəsiz inkişafı üçün nə lazımdırsa, biz onu da edəcəyik. Ancaq bir məsələyə diqqətinizi cəlb etmək istəyirəm. Naxçıvan büdcəsinin cəmi 22 faizi yerli gəlirlər hesabına formalaşır, yəni, 383 milyon manatdan cəmi 83 milyon manatı yerli gəlirlər hesabına formalaşır, qalan 300 milyon manat Bakıdan dotasiya verilir. Hesab edirəm ki, növbəti illərdə yerli gəlirlərin artırılması istiqamətində işlər aparılmalıdır ki, onların faiz nisbəti artsın. Əminəm, belə olan halda daha da böyük imkanlar olacaq ki, sosial və sənaye layihələri icra edilsin.

Bütün ölkədə olduğu kimi, bu gün Naxçıvanda da maliyyə və iqtisadi sahələrdə şəffaflıq tam təmin edilməlidir. Bildirməliyəm ki, aparılan islahatlar nəticəsində təkcə bu ilin 10 ayı ərzində büdcə gəlirləri plandan əlavə 850 milyon manat artmışdır. Bunun yarısı gömrük, yarısı vergi orqanları hesabına formalaşıb. Bu əlavə 800 milyon manat sırf idarəetmədə aparılan islahatlarla, şəffaflıqla bağlıdır və bizə imkan verir ki, maaşları da, pensiyaları da artıraq, investisiya layihələrinə də vəsaiti artıraq. Ona görə gələn ilin büdcəsinə baxdıqda yerli gəlirlərin həm mütləq rəqəmlərinin artırılması, eyni zamanda, ümumi büdcədə yerli gəlirlərin faizinin artırılması üçün əlavə addımlar atılmalıdır.

Vasif Talıbov: Gələn ilin büdcəsi ilə əlaqədar deyə bilərik ki, maaş artımı ilə əlaqədar büdcənin həcmi də artmışdır. Gəlirlər hissəsi isə 12 milyon manata yaxın artırılmışdır, yəni, 2020-ci ilin büdcəsində yerli gəlirlər 100 milyon manata yaxındır. Pensiya və təqaüdlərin ödənilməsi üçün yerli büdcədə təqribən 100 milyon manata yaxın yığım nəzərdə tutulub.

Prezident İlham Əliyev: Çox yaxşı. Şadam ki, Naxçıvanda bütün istiqamətlər üzrə işlər yaxşı gedir. Əminəm ki, bu dinamika gələn il də təmin ediləcək. Əminəm ki, muxtar respublika əhalisinin sosial rifahının yaxşılaşdırılması, respublika qarşısında duran bütün vəzifələrin icrası üçün bütün qüvvələr səfərbər ediləcək və 2020-ci il də Naxçıvan üçün uğurlu olacaqdır.

---

---

Əvəz Zeynallı Vergilər Nazirliyi tərəfindən çıxışına qoyulan qadağa ilə bağlı Kanal13-ə müsahibə verib. Xural.com müsahibəni təqdim edir:

 

 

Xural.com

---

---

“Xural” qəzetinin baş redaktoru Əvəz Zeynallının ölkədən çıxışına qadağa qoyulub. Qadağa Vergilər Nazirliyinin müraciəti əsasında tətbiq edilib.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə Əvəz Zeynallı özü məlumat verib.

Baş redaktor bildirib ki, Türkiyədə təhsil alan övladlarının yanına getmək istəyərkən, onu sərhəd keçid məntəqəsindən ölkə xaricinə buraxmayıblar.

“2011-ci ildə məni şərləyib həbs etdirəndən sonra mənə qarşı saxta cərimələr də elan etdilər. Sonra İlham Əliyevin sərəncamı ilə 2014-cü ildə azadlığa çıxdım. Amma Vergilər Nazirliyi məndən əl çəkmədi. Məhkəmə hakimləri ilə görüşdüm, cərimə tələbinin heç bir qanuni əsasının olmadığını dedilər. Prezident əfv etdiyi adamdan Vergilər Nazirliyi saxta cərimələri necə tələb edə bilər axı?! Budur, nəhayət, Mikayıl Cabbarov tələb etdi”,- deyə Ə. Zeynallı bildirib.

İstanbuldan ay yarım öncə qayıdan Ə. Zeynallı iddia edir ki, ona qarşı məhdudiyyət nazir Mikayıl Cabbarovu tənqid etməsindən qaynaqlanır.

Qeyd edək vəkil Elçin Sadıqov da Əvəz Zeynallıya qarşı tətbiq edilən mədudiyyəti qeyri-qanuni sayır. E.Sadıqov bildirib ki, məhkəmə qərarı olmadan Vergilər Nazirliyinin bu tip qərarlar verməsi qanuna ziddir.

Xural.com Əvəz Zeynallının və vəkili Elçin Sadıqovun statuslarını oxuculara təqdim edir.

Əvəz Zeynallı yazır:

“Tələbələrin yanına gedirdik Məlahət xanımla. Son keçid xidmətindən buraxmadılar məni. Vergilər Nazirliyi məhdudiyyət qoyubmuş. Niyə? Bu xarabaya borcum varmış. Hələ 2011-ci ilə şərləyib həbs etdirəndən sonra mənə saxta və yalançı cərimələr elan etdilər o hökmlə. Sonra İlham Əliyevin sərəncamı ilə 2014-cü ildə azadlığa çıxdım. Amma vergilər nazirliyi əl çəkmədi. Getdim hakimlərlə görüşdüm, cərimə tələbinin heç bir qanuni əsasının olmadığını dedilər. Necə ola bilər axı. Prezident əfv etdiyi adamdan vergilər nazirliyi saxta cərimələri necə tələb edə bilər axı?! Budur, nəhayət, Mikayıl Cabbarov tələb etdi.
Daha ay yarım deyil İstanbuldan qayıtdığım. Bəs səbəb nədir ki, bu absurd qərar verilib? Səbəb nədir ki, vergilər nazirliyi – Mikayıl Cabbarov məni yada salıb. Deyim!
Bu çiçəyi burnunda iqtisadiyyat naziri yeni nazir təyin olunanda mən vergilər nazirliyində hesabat verməli idim. Nazirlik yox, xaraba olduğunu gördüm və “nazirliyin başına yıxılsın, Mikayıl Cabbarov” yazdım. Bir də baxdım ki, İlham Əliyev adamı böyüdüb iqtisadiyyat naziri qoyub. Və təbii ki, bu qabiliyyətsiz, bacarıqsız və indi də göründüyü kimi, kinli adamı o gün-bu gün tənqid atəşinə tutdum. Ona görə də iqtisadiyyatımızın bu çiçəyi burnunda despotu əlinə düşən ilk fürsətdə məni balalarımdan ayırdı – biz bu gün tələbələrimlə görüşə bilməyəcəyik. Bunun etdiyi islahat əvvəlcə özünün, sonra da mənim başıma dəysin! Bunlar islahat edəcəklərsə, mən də bu yaşımda kosmonavt olacam.
İ.S. Vəkil Elchin Sadigovla danışdım. Heç bir halda nazirliyin məhkəmə qərarı olmadan bu tip qərarlar verəcəyinin mümkün olmadığını dedi. Amma DSX əməkdaşları dedilər ki, vergilər onlayn qaydada hər cür qərarlar verə bilir. Boynunuza boz bölçün, dövlət büdcəsi doldururlar…
İ.İ.S. Zaman gəlsin, bu yaşında balalarını, nəvələrini ziyarətə gedəndə hansısa sülük nazir, yolunu bağlasın, əsəblərin tarıma çəkilsin, əllərindən heç nə gəlməsin, azadlıq qənimi Mikayıl Cabbarov!
İ.İ.İ.S. İndi belə çıxır ki, bir qurama vergi cinayətinə görə, prezidentin əfvindən sonra mən bir də həbs olunmalıyam?! Bir şərləmə cinayətinə görə, mən 2 dəfə cəzalandırılıram?! Başınıza dəysin idarəetməniz!”

Elçin Sadıqov yazır:

“Evez Zeynalli-nın ölkədən çıxışına İqtisadiyyat Nazirliyi qadağa qoyub, səbəb 2011-ci ildəki saxta ittiham üzrə hesablanmış uydurma məbləğin ödənilməməsidir. Vergi Məcəlləsinə ə görə vergi orqanlarının hesablanmış vergini 5 il ərzində tələb etmək hüququ var. Bu müddətin keçməsinə görə və DSX-nin bizə bildirməsinə görə məhkəmə qərarı olmadan borclunun ölkədən çıxışına qadağa qoyulması tamamilə qanunsuzdur.

P.S. Ölkədə adam qanundan danışmağa da utanır… qanun sayan var?!”

 

Xural.com

---

---

Hüquq müdafiəçisi Oqtay Gülalıyevin müalicəsi üçün Türkiyədən dəvət olunan həkim onun vəziyyəti ilə bağlı açıqlama verib.

Xural.com qafqazinfo-ya istinadən xəbər verir ki, İstanbul Avrasiya Birləşmiş Xəstəxanalarının Reanimasiya şöbəsinin rəhbəri, anestezioloq və reanimatioloq Kadir Doğruer açıqlamasında bildirib ki, Bakıya Oqtay bəyin ailəsinin istəyi əsasında Heydər Əliyev Fondunun dəvəti ilə gəlib: “Xəstəni müayinə etdim, əlimdən gələn köməyi etməyə hazıram. Oqtay bəyin ümumi vəziyyəti hazırda kritikdir. Beyində ciddi zədələnmə var, başqa bir problemi yoxdur. Burada zəruri olan bütün tədbirlər görülüb. Həyatı üçün təhlükə var. Beyni zədələndiyi üçün ciddi problemlər ortaya çıxa bilər. Hazırda bunu proqnozlaşdırmaq mümkün deyil.

Azərbaycanda edilən bütün tibbi müdaxilələr yerindədir. Vaxtında əməliyyat olunub və lazımı tibbi yardım göstərilib. Mənim bura gəlməyim tamamilə ailənin istəyi olub, əlimdən gələn dəstəyi verməyə çalışıram. Mən azərbaycanlı həkimlərin gördüyü işləri davam etdirəcəyəm, əlavə bir iş görməyəcəyəm.

Türkiyə ilə Azərbaycan arasında reanimasiya prosedurları baxımından fərq var. Bu prosedurların Oqtay bəyə faydası olacağını düşünürəm. Buna görə də Oqtay bəyi İstanbula aparırıq. Burada hər şey yolundadır, sadəcə xəstə yaxınlarının tələbi ilə biz onu İstanbula aparırıq.

Mən burada Azərbaycan dövlətinin vəzifəli şəxsləri və Heydər Əliyev Fondunun rəhbərliyi ilə görüşdüm. Oqtay bəyə verilən dəstəkdən çox təsirləndim. Ümid edirəm ki, bu dəstəyin nəticəsi olacaq. Buna görə Heydər Əliyev Fonduna təşəkkür edirəm”.

Türkiyəli mütəxəssis Heydər Əliyev Fondunun icraçı direktoru Anar Ələkbərovla görüşdüyünü də qeyd edib: “Anar Ələkbərovla birgə Oqtay bəyə baş çəkdik, baş həkimlə görüşdük, bütün prosedurları birlikdə müəyyənləşdirdik”.

Oktyabrın 29-u yolu keçən zaman avtomobillə vurularaq ağır xəsarət alan hüquq müdafiəçisi Oqtay Gülalıyev müalicə üçün Heydər Əliyev Fondunun ayırdığı xüsusi ambulans təyyarə ilə Türkiyəyə göndərilib.

O.Gülaliyevin müalicəsi İstanbul şəhərindəki xəstəxanada davam etdiriləcək.

Xatırladaq ki, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın tapşırığı ilə Fond hüquq müdafiəçisi Oqtay Gülalıyevin müalicəsi ilə bağlı məsələlərin həllini üzərinə götürüb. Fond O.Gülalılyevin müalicəsinə yardım məqsədilə Türkiyədən mütəxəssislər dəvət edib. Fondun təşəbbüsü ilə Türkiyədən gələn mütəxəssislər O.Gülalıyevi Bakıdakı Respublika Neyrocərrahiyyə Xəstəxanasında müayinə ediblər.

Qeyd edək ki, oktyabrın 29-u saat 17:20 radələrində paytaxtın Nəsimi rayonu ərazisində – 28 May küçəsi ilə Puşkin küçələrinin kəsişməsində taksi fəaliyyəti ilə məşğul olan sürücü Kənan Abdullayev idarə etdiyi “Hyundai Accent” markalı avtomobillə yolu keçən piyada, hüquq müdafiəçisi Oqtay Gülalıyevi vurub. Nəticədə ağır xəsarət alan hüquq-müdafiəçisinin beyninə qan sızıb. Oktyabrın 30-da “City Hospital”da O.Gülalıyevin üzərində cərrahiyyə əməliyyatı keçirilib.

O.Gülalıyevin həyat yoldaşı Firuzə Gülalıyeva deyib ki, hazırda əri ikinci dərəcəli komadadır, vəziyyəti ağırdır: “Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın tapşırığı ilə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Oqtayın Türkiyəyə aparılması təşkil olunub, onun müalicəsi orada davam etdiriləcək. Neyrocərrahiyyə Xəstəxanasının rəhbərliyinə də təşəkkür edirəm. Buradakı müalicəsi çox yüksək səviyyədə aparılıb. Sadəcə, Oqtay Gülalıyev City Hospitalda gec əməliyyat olunduğu üçün bu vəziyyətə düşüb”.

 

---

---

Bu yaxınlarda Kanal13-Reaksiya TV-Xural TV rəhbərləri Əziz Qaraşoğlu, Zaur Qəriboğlu və Əvəz Zeynallı bir araya gələrək Müstəqil İnternet Televiziyaları Alyansı – MİTA yaradıblar və ilk efir vaxtı Xural TV-də yayınlanıb. MİTA bu dəfə Kanal13-də toplandı və müstəqil medianın problemlərini müzakirə etdi. Xural.com müzakirəni təqdim edir:

 

Xural.com

---

---

29 oktyabr 2019-cu il, saat 20:00-da canlı yayında Xural TV-nin təsisçisi və baş redaktoru Əvəz Zeynallı son günlərin ən aktual mövzularına toxunub:

1. Yeni təyinatlar islahatdır, yoxsa imitasiya? Əli Əsədov, Şahin Mustafayev, ya da Mikayıl Cabbarov indiyə qədər nə etdilər ki, bundən sonra da nə edələr?

2. İşdən istefaya göndərilənlər – AMEA-ya vəzifəyə təyin olunurlar. AMEA Azərbaycan məmuriyyətinin Qocalar Evinə çevrilib. BDU da bir tərəfdə… Hələ XİN-i demirəm, amma bu belə olmaz ki? Ramiz Mehdiyevin 82, Akif Əlizadənin 85 yaşı var, haradan islahat oldu bu?

3. Hər kəs iqtisadçıdır. Ölkə iqtisadçılarla açılıma yürüyə bilərmi? Bəs siyasi korpus hanı?

4. Kimə kimdən şikayət etməli? Nə etməli? Vətəndaşların şikayətinə baxan yox, məmurların bir çox hallarda dediklərimizin tərsini edirlər.

 

Xural.com

---

---

Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi (AİHM) Azərbaycandan göndərilən 2 şikayəti kommunikasiya etməyə başlayıb, hökumətə aydınlaşdırıcı suallar göndərib. Xural.com xəbər verir ki, Hüquq Müdafiəçisi Xalid Ağəlinin facebook statusunda yazdığına görə, “Xural” qəzeti və onun baş redaktoru Evez Zeynallilın, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü Fuad Zafar oğlu Əhmədlinin şikayətləri araşdırılır.

 

Xural və Evez Zeynallil KİV DF-yə qarşı

“Xural” qəzetinin və onun baş redaktoru Əvəz Zeynallının ərizələrini 2011-ci ildə göndərilib. Jurnalisti təmsil edən Media Hüququ İnstitutunun göndərdiyi bu şikayət “Xural” qəzetinin və onun baş redaktorunun mülki defamasiyaya görə cəzalandırılması ilə əlaqədardır.

Xural.com

---

---

19 oktyabrda baş verən mitinqdə AXCP sədri Əli Kərimlinin polis tərəflərindən vəhşicəsinə döyülməsi ictimaiyyətdə geniş rezonans doğurub. Ölkə ictimaiyyətinin əksəriyyəti baş verən hadisədən hiddətlənib və sosial şəbəkələr bu hiddətin güzgüsünə çevrilib. Xural.com saytının baş redaktoru Əvəz Zeynallı hadisəyə özünün facebook səhifəsində münasibət bildirib. Xural.com Əvəz Zeynallının statusunu olduğu kimi dərc edir:

“Bu gün mitinqdə həbs olunan Əli Kərimliyə qarşı baş vermiş şiddət və işgəncə hadisələri qanımı dondurdu. Nə qədər tərbiyəsizlik, əxlaqsızlıq, ədəbsizlik, anti-insanilik ola bilər ki, Azərbaycanın ana müxalifət partiyasının sədrinə qarşı bu dərəcədə vandallıq baş versin? Ölkə hansı dərəcədə idarə olunmur ki, hansı dərəcədə idarəetməni itiriblər ki, dünyanın gözlərinin qarşısında ölkənin ən tanınmış müxalifətçisini vəhşicəsinə və dəlicəsinə döyür, onu “ölmək istədim” deyəcək həddə çatdırırlar. Əslində, hakimiyyət bu kimi hərəkətlərlə Əli Kərimlinin hakimiyyətə yollarını hamarlayır və onun ən ağır hadisələrdən mətin çıxması ilə müxalifətin söz sahibi olaraq mərkəzinə yerləşməsinə bilavasitə yardımçı olur. Mübarizə adamı belə hadisələrlə daha da mətinləşər və düşünürəm ki, Əli Kərimli üçün çox çətin olsa da, bu gün belə bir gün oldu.
Bu hadisə mənə 1991-ci ilin avqust ayının 23-də AXC-nin sovetski deyilən ərazidə yerləşən qərargahında baş verənləri xatırlatdı. O zaman da Ayaz Mütəllibov rejimi Əbülfəz Elçibəyi elə ölümünə döydürmüşdü. Necə o hadisə Əbülfəz Elçibəyi hakimiyyətə daşıdısa, bugünkü hadisə də Əli Kərimlini zəiflətmədi, əksinə, Əli Kərimlini ölkənin söz sahiblərindən birinə çevirdi.
Sonuna qədər Əli Kərimlinin yanındayam!
Sonuna qədər Əli Kərimliyə qarşı baş verən bu mənfur, iyrənc, ədəbsiz və tərbiyəsiz vandallığı qınayıram!
Sonuna qədər Əli Kərimliyə əlləri və ayaqları ilə işgəncə verənlərin əllərinin və ayaqlarının qırılmasını tələb edirəm!
Və onu da bildirirəm ki, bu işgəncənin, bu orta əsrlər geridəqalmışlığının hesabını verəcək tək bir adam var bu ölkədə – İlham Əliyev! İlham Əliyev ona hər cür inamı öldürən bu hadisənin izahatını və hesabatını verməlidir! O, tənqid edən və xalqın maraqlarını qorumağa hazır olan hər kəsi öz qoçularına döydürmək qərarımı verib?!”

 

Xural.com

---

---

Bakıda sanksiyasız aksiyalar keçirilən zaman prosesi müşahidə etmək üçün şəhərin mərkəzinə gələn sabiq baş nazir Pənah Hüseyn saxlanılıb.

Bu barədə onun yanında olan jurnalist Əvəz Zeynallı məlumat yayıb.

Musavat.com-a danışan Əvəz Zeynallı bildirib ki, onlar bir neçə şəxslə prosesi müşahidə üçün şəhərin mərkəzinə gəliblər. Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrının qarşısından 28 maya doğru gedəndə mülki geyimli şəxslər onları dayandırıblar: “Əvvəlcə Pənah bəyi apardılar. Sonra yanımdakı iki şəxslə birlikdə məni maşına oturtmaq istədilər. Təxminən 10-15 mülki geyimli adam idi. “Mən jurnalistəm, problem yaratmayın”, dedim, vəsiqəmi təqdim etdim. Onları aparıb məni saxladılar. “Əvəz müəllim, səni tanıyırıq” dedilər və təxminən 45 dəqiqə gözlətdilər. Sonra sərbəst buraxdılar. Vəsiqəmi alıb müşahidəmi davam etdirməyə qərar verdim.

Musavat.com müxbiri Pənah Hüseynin telefonuna zəng edib. Lakin onun telefonu bağlı olub.

---

---

Azərbaycan şahmatçısı Teymur Rəcəbov Dünya Kubokunun qalibi adını qazanıb.

APA-nın məlumatına görə, 32 yaşlı qrossmeyster Rusiyanın Xanti-Mansiysk şəhərində keçirilən yarışın həlledici matçında çinli Dinq Lirenlə dueldən qalib ayrılıb.

Şahmatçımız tay-brekdə qələbə qazanıb. 25 və 10 dəqiqəlik 4 görüşdə heç-heçə edən (2:2) T.Rəcəbov ardınca rəqibindən üstün olub. O, blitsdə iki qarşılaşmanın yekununa əsasən 2:0: hesabı ilə qalib gəlib və Azərbaycan tarixində ilk dəfə Dünya Kubokunu başı üzərinə qaldırıb.

T.Rəcəbov eyni zamanda 110 min dollar mükafata da sahib olub. Ardıcıl ikinci dəfə finalda uduzan D.Lirenin qazancı isə 80 min təşkil edib. Hər iki şahmatçı həlledici oyuna yüksəlməklə, 2020-ci ildə keçiriləcək İddiaçılar Turnirinə vəsiqə də qazanıblar.

3-cü yer uğrunda görüşdə isə fransalı Maksim Vaşye-Laqravla çinli Yu Yanq Li ilə qarşılaşıb. Sürətli şahmatda avropalı rəqibinə hər iki matçda qalib gəlib (2:0).

Qeyd edək ki, hər iki cütlük klassik şahmatda heç-heçə oynamışdı – 2:2.

Xural.com ailəsi Teymur Rəcəbovu təbrik edir və onunla qürur duyduğunu bildirir.

---

---

– Rauf bəy, yaxın günlərdə “Yeni Müsavat”ın 30 illik yubileyini qeyd edəcəksiniz. Nəinki ölkə, region mediası üçün ciddi rəqəmdir. Çətin ki, bu yola başlayanda 30 il sonrası haqda düşünmüşdünüz, amma yenə də soruşmaq istəyirəm – gözlədiyiniz, arzuladığınız yerdəsiniz bu gün?

– Bu işə başlayanda – 1989-cu ildə jurnalistikanı özüm üçün gələcək kimi görmürdüm. Ona görə də xüsusi bir iddia və düşüncədən danışmaq mümkünsüzdür. O zaman Milli Azadlıq mübarizəsində idik, iki cəbhədə – SSRİ-yə və Ermənistana qarşı vuruşurduq, düşüncəmizin əsas amili fərqli idi. Amma bütün bunlarla yanaşı, bir yaradıcılıq xətti də vardı. Yazılarımı, məqalələrimi broşur şəklində çap etdirib, yayırdım. Belə bir periodda Azərbaycan Milli Demokrat Yeni Müsavat partiyası təsis etməyə qərar verdik. Beş nəfər rəhbər heyəti ilə start verdik. Prosesdə məlum oldu ki, bizə bir qəzet, yayım orqanı lazımdır. Qərar verəndən sonra da məlum oldu ki, komandada bu işi məndən başqa görəcək kimsə yoxdur. Mən də bu missiyanı öz üzərimə götürdüm və uğurlu alındı. Çünki ondan əvvəl mən “Birlik” adlı qeyri-formal bir dərgini redaktə edirdim. Beləliklə, bu günə uzanan bir yol başladım, qəzetçilikdə…

 

– Deyəsən, sizin “Dünya” adlı qəzetiniz də olmuşdu…

– Doğrudur, Elçibəy iqtidarı dövründə dostum Novruz Həsənovla birlikdə “Dünya” jurnalı nəşr edirdim, amma ondan başqa da nəşrlər vardı – “Yeni Turan” qəzeti, “Cümhuriyyət” qəzeti kimi. Və, əlbəttə “Yeni Müsavat” qəzeti. “Dünya” jurnalı və “Yeni Müsavat”ın hətta rusca versiyaları da var idi. 1992-93-cü illər də bu minvalla davam etdi, jurnalistika fəaliyyətindən heç aralanmadım; baxmayaraq ki, paralel olaraq Müsavatın və AXC-nin rəhbərliyində də təmsil olunurdum. Zamanla bu peşəyə isindim… Sonra çevriliş oldu, iqtidar dəyişdi, senzura sərtləşdi, qəzetlər bir-bir əlimdən çıxdı, bircə “Yeni Müsavat”ı qoruya bildim və yola onunla davam etdim. Mətbuatla bağlı konseptual fikirlərim və iddialarım Elçibəy iqtidarı dönəmində formalaşdı. Ard-arda media quruluşlarını yaratmamda da səbəb vardı. Elə bir zaman idi ki, Elçibəyin tapşırığı ilə Güney Azərbaycan üçün də əski əlifba ilə vərəqələr buraxırdıq. Bütün bunlara görə, mən media-qəzet bazarına çox geniş baxırdım o zamanlar. Bütün türk dünyasını əhatə edəcək bir media holdinq qurmaq istiqamətində düşünürdüm. Amma olmadı…

– Bir gerçək var ki, siz bütün jurnalistika fəaliyyətiniz boyunca həm də siyasi kimliyinizlə tanınmısınız. O kimlik heç vaxt sizdən ayrı olmayıb… Hər zaman gedib-qayıtmısınız.

– Mediaya siyasətdən gəlmişəm. Daha doğrusu, hərəkatdan. Mən gizli qəzet çıxardanda, bunu başlayanda, Azərbaycanda müstəqil mətbuat yox idi, hər yerdə kommunist qəzetləri idi. Bayaq da dediyim kimi, mətbuat orqanı yaratmağım siyasi bir prosesin gedişində ehtiyac kimi ortaya çıxdı. Siyasi proseslər, ictimai fəallıq azalanda, qəzetçilik kimliyim önə çıxırdı, çünki yaradıcılıq və ayaqda qalmaq üçün çalışmaq imkanları açılırdı. Belə mərhələlərdə qurucularından olduğum siyasi təşkilatı – partiyanı da qəzet və təbliğat vasitəsi ilə gündəmdə saxlamağı bacarırdım. Ölkədə siyasi fəallıq yüksələndə, ictimai həyat aktivləşəndə isə siyasətçi kimi ön cərgələrdə olurdum. Amma bəzən o qədər önə çıxırdım ki, tutub basırdılar türməyə… Mən hər zaman iddialarımın arxasınca sonuna qədər gedirəm: istər siyasi iddialar olsun, istərsə, mətbu iddialar.

2003-cü ildə, ölkədə prezident seçkiləri keçiriləndə qəzetçi-siyasətçi olaraq əsas və aparıcı sima mən idim. Prezident seçdirəcəyimiz liderdən belə önə çıxmışdım. Böyük risk idi, hər kəs özü üçün ehtiyat variant, sığınma zonası hazırlamışdı, məndə isə bu variant yox idi. Uduzacağımız təqdirdə iki seçimim vardı – ya ölmək, ya həbsxana…

Həbsxana qismət oldu, onu da getdik yatdıq. Lakin içəridə də boş dayanmadım. Məqalələr, reportajlar yazdım, yazılarımla çöldə məyus və başsız qalmış tərəfdarlara ruh verdim, özünü bazara çıxardan siyasi xadimlərə basqı yapdım… Bir sözlə, qəzet yenə əsas rupor idi… O zaman gördüm, media gücünə sahib olmaq ikinci can kimi bir şeymiş. Səni “öldürürlər”, amma sən sağ qalırsan… Elə o zaman, türmələrdə keçirtdiyim 17 ay ərzində qərar verdim: yavaş-yavaş siyasətdən çəkilmək və qəzetlə, media ilə qalmaq, onunla davam etmək…

 

– Həbsxanadan çıxdınız və bunu etdinizmi?

– Dərhal deyil. Həbsdən 17 ay sonra çıxdım və birbaşa siyasi burulğanların içinə düşdüm. 20 mart 2005-ci ildi, Elmar Hüseynovu yenicə öldürmüşdülər. Bu, cəmiyyətdə böyük dalğalanmaya səbəb olmuşdu. Əfv çıxmış, siyasi açılım başlamışdı. Parlament seçkilərinə aylar qalırdı, bütün ölkə təkrar qaynayırdı, bizim çıxmağımız isə müxalifəti yenidən coşdurmuşdu, hər kəsdə ruh yüksəkliyi vardı. Seçkiyə girdik. Mən də girdim və nümunəvi bir kampaniya apardım. Seçkini uddum, amma mandatı Eldar Quliyev adlı bir mafioza verdilər. Hələ də parlamentdədi və MM-in ən susqun deputatlarındandır…

Elə həmin zamanlardan bir şeyi müşahidə etdim. Müxalifətin başını çəkən təkələr – liderlər bütün prosesi, sadəcə olaraq batırırlar. Hətta mənə elə gəldi ki, bunu qəsdən edirlər. 2005-in 26 noyabrındakı o meydan təlxəkliyini yada salın. O zaman Əli Kərimliyə şahidlərin yanında şəxsən dedim ki, bu avantüraya getmə. Dedi ki, xarici jurnalistlər 27 noyabrdan sonra gedirlər, o zamana kimi kadrlara düşəcək nələrsə etməliyik… Etdilər. Meydana toplaşan müxalif güclərə bəyan olundu ki, fasiləsiz mitinqlərə başlayırıq, gecələrə də qalacağıq, çadırlar quracağıq. Sivil cizgidən kənara çıxdıq, xarici ölkə jurnalistlərinin kameralarına düşəcək görüntülər oldu, müxalifəti 5-6 dəqiqəyə döyüb, sürüyüb, meydandan atdı hökumət. Bununla da “sürünən etirazlar” dayandı, proses tormozlandı…

– Siz nə etdiniz?

– Məyus oldum. Qəzetə daha çox bağlandım. Azərbaycandakı siyasi liderlərlə çox çətindi, bərabər iş görmək.

Etibarsızdırlar, çoxlu siqaret çəkir və boş-boş saatlarla danışırlar. Hamısı, az istisnalarla, erroziyaya uğrayıb, üstəlik, “paslanıb”. Onlara söykənmək də olmaz…

Onları əvəzləyəcək güc də yoxdur; ictimai proseslərin sanki partiya seqmentinə dəxli yoxdur, yenilənməyə səbəb olmur, nədənsə. Sadəcə, müxalifət funksionerlərinin və sadiq fəalların özlərinin və qohumlarının uşaqları böyüdülər, bu periodda. Ölkədə də iş güc olmadığından, o gənclər də müxalif düşərgəyə yönlənməyə məcbur oldular. Buradan heç olmasa, Avropaya, mühacirətə gedib, ölkəni və həyatı dəyişmək olur…

– Bəs, siz niyə çıxıb getmədiniz o düşərgədən. Bunu etməyə nə mane olurdu?

– Əslində heç nə. Burada çox ləngidim, gərək həbsdən çıxandan sonra, ən geci, 2006-cı ildə ayrılardım. Lakin, bayaq da dedim, iddialarımın arxasınca sonuna qədər, bütün şanslar bitənəcən gedirəm. Yanlış, ya doğru, belə də etdim. 2013-ə qədər müxalifətin bütün layihələrinə dəstək verdim. Fəallıq və peşəkarlıq nümunələri göstərdim. Ancaq onu da görürdüm ki, bunlarla heç nə etmək mümkün olmayacaq… Bu, qəzetçiliyə tam dönüş üçün qəti qərarımın verildiyi anlar idi…

– Hökumətlə keçmiş və bugünkü münasibətlərinizi müqayisə edən zaman ön planda xiffət durur, peşmanlıq, ya başqa bir şey? Özünüzlə harmoniya içindəsiniz?

– Yekunlar üçün hələ tezdir. Proses davam edir və mən hələ də ölkənin ictimai rəy institutlarının ən mühümünə sahib olan, üstəlik, 30 il media və siyasətçi təcrübəsi daşıyan birisiyəm. Lakin keçmişə nəzər salanda, görürəm ki, mərhum prezident Heydər Əliyevlə münasibətlərdə səhvlərə yol vermişəm. Sonrakı illər və indiki zaman da göstərir ki, mahiyyətcə Heydər Əliyev mənim iqtidara gətirmək istədiklərimdən daha ciddi demokrat imiş. “Çörəyi” demokratiya və söz azadlığından çıxan birisi kimi, belə bir siyasi lideri gücləndirmək əvəzinə, onun rəqiblərinin gücünü artırmışıq. Onunla qarşı tərəfdə olmaq, mübarizə aparmaq, ona qarşı fəaliyyət göstərməyin özü də çox maraqlı idi. Onun miqyası eləydi ki, çərçivələri geniş tuta bilirdi və bizdən, öz ölkəsinin müxalifətçi vətəndaşlarından çəkinmirdi. Bizə bütün imkanlar, şərait yaradılmışdı, yəni indiki ilə müqayisədə Heydər Əliyev dövrü ifrat demokratik dövr sayıla bilər. Efir canlı yayım konsepti ilə işləyirdi, xəbərlərdə senzlər az idi, ən əsası, efirdə tənqid vardı. Bu şəraitin, bu modelin müəllifi Heydər Əliyev idi…

– İndi bu model yoxmu? Azərbaycan Heydər Əliyev yolu ilə getmirmi?

– Mənə görə, ən azı, mediada bu model işləmir. Yoxsa mən belə nostaljik ifadələr işlətməzdim. Bugünkü Azərbaycanda qəzet idarə etmək, media rəhbəri olmaq çox çətindir. Heydər Əliyev dövrü ilə müqayisədə bu gün medianın sadəcə, imkanları genişlənib. İnternet sayəsində çox böyümüşük, multi-media seqmentinə aid layihələrimiz uğur qazanır. Arzularımızı, təxəyyüllərimizi ötüb keçən imkanlar açılıb – facebook, youtube platformalarında canlı yayınlar, verilişlər edirik, yüksək standartlarda saytlarımız var, xəbərlərimiz bütün dünyaya anındaca yayılır. Azərbaycanda internet azaddır, kim nə istəyir, yazır, çəkir, yayır…

– Yaxşı, o zaman problem nədir?

– Tənqid imkanları məhduddur. Ciddi çatışmazlıqdı. Rəsmi efirdə, ümumiyyətlə tənqid yoxdu. Bir az yazılı mətbuat və onun üzərində qurulmuş yayın orqanlarında, konkretləşdirsək, “Yeni Müsavat” media qrupunda qalıb. Lakin mən də çox ehtiyatlı davranıram. “Özünüsenzura” əhdimizi və yaradıcılığımızı kəsib-biçir. Mən özüm, köşə yazılarını minimuma endirmişəm. Doğrudur, məni heç kim sıxmır və hakimiyyət orqanları ilə çox mədəni münasibətlərim var. Lakin mən mövcud çərçivələri və sərhədləri görürəm – əhatə çox məhduddur. Belə bir durumda tiraj – IP saxlamaq çox çətindir. Hazırda tənqid “xarici mala” çevrilib. Ölkədə qadağandı, buna görə də xaricdən gəlir – bizim yerimizi və efirdəki tənqidin yerini bir baxın, görün, kimlər nələrlə doldurub? Ölkənin siyasətdəki və ictimaiyyətdəki dələduzlarının hamısı “yutub”dadı; kanal açıb, söyürlər. Narazı elektorata çox səviyyəsiz məhsul təklif olunur. Lakin alternativi yoxdur və buna görə də hətta açıq söyüşlər söyən “yutuberlər” belə özünə auditoriya toplaya bilir.

– Müqayisə çox yerində, hətta maraqlı oldu, amma mən daha çox İlham Əliyevə münasibətinizin dəyişməsinin arxa planını nəzərdə tutmuşdum.

– Arxa plan-filan yoxdu. Hər şey çox şəffafdı və proses də şəffaf gedib. Bayaq sizə anlatdım – 2013-dən sonra çox şeyləri ölçdüm-biçdim. Bu düşərgə ilə davam edə bilməyəcəyim yəqin idi: gözümün qabağında, mənim birbaşa informasiya almaq imkanlarımın məsafəsindəcə onların bir qismi vətəni satmağa bərabər hərəkət etmişdi. Söhbət Milli Şura layihəsindən gedir.

Azərbaycan tarixində ilk dəfə idi ki, siyasi müxalifətə xarici ölkə paytaxtında – konkret olaraq, Moskvada hazırlanan bir model təklif olunurdu. Mən bütün prosesin içində olmuşam – məsələni dəqiqliyi ilə bilirəm.

Təklif olunan modelin başındakı yeni sima da Rusiya vətəndaşı idi. Və bunu müxalifətin o zamankı liderləri də bilirdilər. “Milyarderlər İttifaqı” şərti adı ilə adlanan bir oluşum qurulmuşdu, bu oluşum Azərbaycan kökənli zənginlərdən ibarət idi; lakin təşkilat Moskvada yerləşirdi, məqsədi də Qarabağı qurtarmaq deyildi…

– Nə idi, bəs onların məqsədləri?

– Azərbaycan siyasətinə, o platforma vasitəsi ilə, Azərbaycana müdaxilə etmək. Moskvada yaradılan “Milyarderlər İttifaqı” Bakıda Milli Şura qurdu və onun da başına dünya şöhrətli yerlimiz – kinodramaturq Rüstəm İbrahimbəyovu təklif etdi. Lakin Rüstəm bəy Bakıya kino çəkməyə gəlmirdi – dərhal da elan etdi: onun məqsədi prezident İlham Əliyevi devirmək imiş. Bakıdakı müxalif avtoritetlər həyəcanlandılar, tez, İbrahimbəyovun ətrafında sıx birləşdilər, onu tənqid edən hər kəsi, eləcə də məni, hədəfə aldılar, lənətlədilər və vətən xaini, iqtidar adamı və s. elan etdilər… Sonra məlum oldu ki, İbrahimbəyov Rusiya vətəndaşıdı, prezidentliyə namizəd ola bilməz; sonra ağsaqqal heç Bakıya da gəlmədi. Dedi, məni tuta bilərlər, gəlmirəm… Cəmi bir dəfə “ac hərifləri” Tiflisə yığdı, danışdılar, ayrıldılar…

– Bəs, sizdən başqa bu prosesə etiraz edən yox idi?

– Hamı atmosferə düşmüşdü. Durmadan belə bir propoqanda yayılırdı ki, Putin İlham Əliyevi devirir, hakimiyyət dəyişir, burada da əsas alət Milli Şuradır və s. Bunun təsirləri böyük idi. Çoxları olası hakimiyyət dəyişikliyindən kənarda qalmaq istəmirdi. Bilə-bilə, düzünə qəsdlə Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının avantürasına gedirdilər: bəlkə də oldu, ümidi ilə… Bəzi dostlarımız isə, “Milli Şuraya gedək, orada çoxluğu və nəzarəti ələ götürək, Rusiya layihəsinə imkan verməyək”, devizi ilə oraya doğru yön almışdı. Milli Şuraya qədər biz İctimai Palata modeli ilə birləşmişdik və bu model Azərbaycanın demək olar ki, bütün müxalifət düşərgəsini əhatə edirdi. Son iclaslarda Əli Kərimli təklif etdi ki, İP-i buraxaq, Milli Şuraya gedək. İP-in Milli Şuraya çevrilməsi ilə bağlı müzakirələri kiminsə bağ evində, telefonlar söndürülərək, müzakirə etdik. Qızğın müzakirələr gedirdi, hətta söz davaları düşürdü…

– Kimin bağ evində toplaşmışdınız?

– Bu, o qədər də önəmli deyil.

– Milli Şura Azərbaycan üçün konkret hansı təhlükə yaradırdı?

– Bir qismini bayaq dedim. Bu, xarici ölkə paytaxtında qurulub, Azərbaycana ixrac olunan bir layihə idi. Prezident seçkisi vəsiləsi ilə çevriliş edib, hakimiyyəti ələ alıb, iki illik keçici və koalisyon bir hökumət qurulacaqdı. Daha sonra isə plana görə, Azərbaycanın keçmiş 1-ci vitse-premyeri Abbas Abbasov prezident seçdiriləcəkdi. Bununla da Azərbaycanda tam Rusiya yönümlü oyuncaq bir hakimiyyət qurulacaqdı. Onun vasitəsi ilə də Dağlıq Qarabağda ikinci erməni dövlətinin reallaşması nəzərdə tutulurdu. Əlbəttə, Milli Şura layihəsinin mahiyyətindəki bu planı hamımız kimi, Əli Kərimli və başqa liderlər də bilir və etiraf edirdilər. Elə mübahisələrimiz də bu məqamlarda doğurdu. Biz deyirdik, axı, bu açıq-aşkar vətənə xəyanət layihəsidir. Buna imkan vermək olmaz. Layihəyə “ok” deyənlərinsə arqumenti bu idi ki, biz Rusiya vasitəsi ilə İlham Əliyevi devirək, iki illik koalision hökuməti quraq, məhz bu zaman xalqla birlikdə İbrahimbəyovu və digər Rusiya adamlarını devirib, bütün təşəbbüsü özümüz ələ alarıq… O zamanlar sonradan “Ərəb baharı” adlanan proses də Azərbaycana çox təsir edirdi, müəyyən ictimai fəallaşmalar var idi; liderlər düşünürdülər ki, 1988-92-ci illərdə Azərbaycanda və 2010-cu illərdə Ərəbistan yarımadasında olduğu kimi, məhz xalq hərəkatları vasitəsi ilə, küçə rıçaqlarını işə salaraq, hər şeyi tənzimləyə biləcəklər. “Rusiyanı Azərbaycandan biz qovmadıqmı, indi də onun adamlarını, Abbas Abbasovu qovarıq. Hələ bir İlham Əliyevi devirək…” Düşüncə, arqument və həm də təhlükə… bunlar idi.

– Və nəyə qərar verdiniz?

– Gördüm və əmin oldum ki, İlham Əliyev Əli Kərimlidən, hətta müxalifətin bir çoxundan daha vətənpərvər liderdir. Bunu öncə, Wikileaks təlatümü zamanı da – məxfi sənədlər açılarkən, faktoloji olaraq görmüşdüm… Əli Kərimli və tərəfdarları isə hakimiyyət naminə hər şeyi – ölkəmizi belə, qurban etməyə hazır, qorxulu və güvənilməz bir dəstədir. Milli Şura layihəsi Azərbaycana çox baha başa gəldi. Mən prosesin görünməyən tərəflərindən də xəbərdaram, lakin çox şeyləri də deyə bilmirəm, az qala dövlət sirridir. Onu deyə bilərəm ki, İlham Əliyev hakimiyyətini və ölkədəki sabitliyi, hətta böyütmədən deyirəm, Azərbaycanı qorumaq üçün 2013-cü ildə bəzi qurbanlar verdi. O zaman yazırdıq ha, Rusiya Bakıya Xəzərdən gəmilərlə gəldi (girdi)… Bax, ondan danışıram… İlham Əliyev bacardı, Rusiya Milli Şuranı istifadə edib, bir küncə atdı, bəlkə bir daha da lazım oldu, deyə…

– Ümumiyyətlə, sanki müxalifəti iqtidardan daha həvəslə qınayırsınız. Yoxsa səhv təəssüratdır?

– Elə deyil. Ya da hamısını deyil. Baş verənlərin sadəcə, bir qismini anlatdım. Bu gün məni hər hansı xəyanətdə suçlayanların başında gələnlərin özlərinin kim olduqlarını göstərməyə çalışdım. Amma müxalifət düşərgəsində mənim keçmiş və indiki dostlarım, çox hörmət etdiyim layiqli, fədakar insanlar var. Normal siyasi partiyalar, perspektivli gənclər də çoxdur. Əksinə, mən iqtidara deyirəm ki, müxalifətin nəfəsini kəsmək olmaz, onu sıradan çıxartmaq təhlükəlidir, müxalifət dövlətin strateji nöqtəsidir. Müxalifətə büdcədən maliyyə ayırmaq, qərargahla təmin etmək, qayğılarına qalmaq, müxalif liderləri protokola salmaq lazımdır.

Ölkədə sekulyar, sivil müxalifətin güclənməsini təmin etmək şərtdir. Hakimiyyətin efir və media siyasəti qədər də, daxili siyasətdə səhvləri var. YAP-çılar qürurla öyünür ki, ölkədə müxalifət yoxdur. Belədirsə, çox pis.

Belə deyilsə, bunu belə görməyi arzulayırlarsa, daha da pis. Buyur, ölkədəki müxalifəti, medianı sıxışdır, sənə Avropada müxalifət cəbhəsi açıb, üstünə təhdid və söyüşlər yağdıracaqlar. Avropada mövcud Azərbaycan iqtidarına qarşı qurulan aqressiv virtual müxalifətdən başqa, hər mənada xarici paytaxtlardan qidalanan başqa güclər də var. Və onlar ən müxtəlif dini-ideoloji cərəyanlar adı altında, icmalar şəklində Azərbaycanda təşkilatlanırlar.

İqtidar ölkənin daxilində ictimai-siyasi həyatın aktivləşməsində, narazı elektoratın baxış bucağının ölkə daxilinə yönlənməsində özü maraqlı olmalıdır. Müxalifətin tanınmış simaları televiziyalara çıxmalı, fikirlərini çəkinmədən söyləməli və Azərbaycan insanı, alternativ xəbər, fikir arayan hər kəs onları dinləməlidir. Nəinki Orduxanı, Vidadini və başqa söyüşlə, jarqonla xitab edən yeni “Avropa müxalifəti”ni. Parlament seçkiləri 6 ay qabağa çəkilməli, seçkilərin azad və ədalətli keçirilməsinə imkan yaradılmalı, bunu da əsasında, Milli Məclis yenidən təşkil olunmalıdır. Növbəti parlament seçkisi ilə Ana müxalifətin lideri bəlirlənməlidir. Prezident qədər, ana müxalifət liderinin də kim olmasının, nə vəziyyətdə olmasının böyük əhəmiyyəti var dövlətimiz, müstəqilliyimizin təminatı baxımından.

– Müxalifətdən də, hökumətdən də müəyyən narazılığınız var. Hökuməti bildik, bəs müxalifəti niyə dəyişməyə çalışmadınız? Bəlkə özünüz lider olmalıydınız? Hətta belə xəbərlər dolaşır ki, Müsavat partiyasının deqradasiyası davam edərsə, onu ələ keçirmək üçün sizdə hüquqi zəminin olduğunu demisiniz. Müsavatı ələ keçirmək kimi planınız varmı?

– Bunu Facebookda bir dostumuzla yazışanda, qısa replika kimi yazıdım. Elə bir xüsusi bəyanım olmayıb. Amma Azərbaycanda Müsavat adına ilk təşkilat quranlardan və bugünkü Müsavat Partiyasının da qurucularından biri olaraq, hər zaman özümü bu partiya ilə bağlı məsuliyyət altında hiss edirəm.

– “Müsavat adına ilk təşkilat” deyəndə ki, bəyəm onu tək qurmuşdunuz? 

– O mərhələdə, indiki Müsavat rəhbərlərindən heç kim yox idi. Bunu demək istəyirəm. Müsavat 1989-cu ilin oktyabr ayında yaradıldı. İlk rəhbər heyətdə bunlar var idi: Mənsur Əlisoy (vəfat edib), Əhməd Rza, mən, Bəxtiyar Tuncay və Niyazi İbrahimov. Sonradan mənim təşəbbüsümlə Nəsib Nəsibzadə (indi Nəsibli) partiyaya gətirildi. İsa Qəmbər başda olmaqla, indi rəhbərlikdə olanlardan bəzilərini biz Müsavat təşkilatına dəvət etdik. Konkret olaraq, mən və Nəsib Nəsibli.

– Yəni, İsa Qəmbəri siz dəvət etmisiniz Müsavata? 

– 1990-cı ilin iyun ayındakı konfransda Nəsib bəyi təşkilata rəhbər gətirdik. Bu, mənim və Niyazi İbrahimovun (hazırda Almaniyada mühacirətdədi) təşəbbüsü idi. Düşündük ki, partiya daxilində konfliktlərə və parçalanmalara son qoymaq üçün araşdırmaçı alim, yaxın dostumuz Nəsib Nəsibzadə (Nəsibli) AMDP Yeni Müsavatın rəhbərliyinə gətirilsin. Üstəlik, bilirdik ki, Nəsib bəy Ankaradakı Milli Mərkəzlə – Müsavatın hüquqi varisləri ilə yaxındır. Bu əlaqə vasitəsi ilə Ankaradakı Rəsulzadə silahdaşlarının da dəstəyini almaq, daha da böyümək və Azərbaycanda Müsavatı həm də hüquqən bərpa etmək istədik. İndidən deyim ki, bu plan çox parlaq şəkildə baş tutdu. AXC sədri, milli hərəkatın lideri Elçibəylə görüşdüm, onun dəstəyini aldım, daha sonra Nəsib bəylə bərabər Elçibəylə görüşüb, ondan Müsavat Partiyasına rəhbərlik etməsi xahişində bulunduq…

– Görünən budur ki, Elçibəy bu təklifinizi qəbul etməyib. 

– Etməyib. Əbülfəz bəy dedi ki, mən indiki halda AXC hərəkatını buraxa bilmərəm. Müsavata rəhbərliyi İsa Qəmbərə təklif edin, mən də öz razılığımı ona söyləyəcəm. Burada mütləq onu da deməliyəm ki, mənim Elçibəylə təmasım və onun məsləhətləri ilə partiyaya yön verməyim 1990-cı ilin ortalarından başlayır. 1991-ci ilin sonlarında isə, ona Müsavatın başına gəl, təklifini etdik…

– İsa Qəmbərin reaksiyası necə olmuşdu? Nə iş görürdü o vaxt İsa bəy? 

– İsa Qəmbərlə üçümüz görüşdük – Nəsib bəy, mən və Niyazi İbrahimov. O zaman AXC içərisində elan olunmuş, amma fəaliyyətsiz bir partiya vardı – ŞADP. Ona da rəhbərliyi İsa Qəmbər edirdi. Bizim dəvətimizlə İsa bəy ŞADP-ni buraxıb, Müsavata gəldi və indiki Müsavat partiyası qurulmağa başlandı.

– Kimlər vardı prosesdə?

– Aradan çox illər keçib, hazırda əlimin altında sənədlər yoxdur. Amma bütün onların hamısı arxivimdə var. Yadıma düşənləri deyə bilərəm. Belə qərara gəldik ki, 5 nəfər “Yeni Müsavat”dan, 5 nəfər də ŞADP-dən olmaqla, bir ilkin heyət yaradılsın, bu heyət danışıqları və Müsavatın Azərbaycanda rəsmi bərpa prosesini hazırlasın. “Yeni Müsavat” tərəfdən heyəti dəqiq xatırlayıram: Nəsib Nəsibli, Rauf Arifoğlu, Niyazi İbrahimov, Sədrəddin Soltan (o zaman İsmayılov idi) və Rizvan Hüseynov. İsa Qəmbərin rəhbərlik etdiyi ŞADP-dən isə İsa bəy özü, Sabit Bağırov, Mirbaba Babayev və Vurğun Əyyub yadımdadır. Hikmət Hacızadə ilkin heyətə təklif olundu, lakin mənim etirazımla onun adı başqasına dəyişdirildi. Kimə, onu dəqiq xatırlaya bilmirəm…

– Hüquqi zəmin buna deyirsiniz? Bunlar kifayətdir ki, Müsavat Partiyasına əl qoyasınız?

– Heç bir zəminə iddia etmirəm. Müsavat Partiyasına da iddiam yoxdur. Mən siyasətə, yenidən partiyalaşmağa qərar versəm, bunu Müsavatı geri almaq davasına çevirməyəcəm.

“Yeni Müsavat” adı məndə qalır, müsavatçılıq missiyası da. Elan etsəm və bütün müsavatçıları, hərəkatçıları “Yeni Müsavat” çatısı altına dəvət etsəm, əminəm ki, bu dəfə də böyük uğur qazanacam və parlaq nəticələr olacaq.

Mənim əl qoyduğum layihələr birmənalı olaraq uğur qazanır və uzun ömürlü olur. Məsələn, elə “Yeni Müsavat” qəzeti…

– Bəs, nəyi gözləyirsiz, niyə etmirsiz?

– Kim dedi ki, etməyəcəm…

– Deməli, yaxın zamanlarda yeni partiya, yenidən Müsavat prosesi gözlənilir?

– Elə də demədim. Bu barədə hər zaman düşünmüşəm və hazır mexanizmlərim, çoxsaylı tərəfdarlarım, böyük təcrübəm var. Partiyaların dövlət həyatında və siyasətdə əhəmiyyəti indiki halda qalsa, buna ehtiyac yoxdur. Lakin ölkədə böyük dəyişikliklər gözlənilir. O cümlədən də, seçki haqqında qanunun dəyişməsi, proporsional seçki sisteminin bərpası, parlamentdə yerlərin saylarının artırılması və s. Belə bir vəziyyətdə duruma və harada daha çox fayda verə bilərəm sualının cavabına yenidən baxacam.

– Hazırda indiki Müsavatda Yeni Müsavatdan kimlərsə qalıb?

– Məncə yox. Məndən sonra qalanları da Qubad İbadoğlu ilə bərabər “təmizlədilər”. İndi Müsavat “gəlmələrdədi”.

– İsa Qəmbər başqan olmasaydı, Müsavat bu boyda olacaqdı? Siz ondan niyə narazısınız?

– Müsavatı 3 adam böyütdü, gücləndirdi. İsa Qəmbər, Rauf Arifoğlu və Heydər Əliyev. Sonuncu ismin burada rolu ondan ibarət idi ki, prezident Heydər Əliyev AXC-ni mümkün qədər sıxdı, Elçibəyi illərlə Kələkidən Bakıya qaytarmadı, siyasət meydanını tam və birmənalı olaraq, AMİP-ə və bizə – Müsavata verdi. Daha sonra AMİP-i də küncə qoydu və bir yerlərə qədər Müsavat siyasət Meydanında və şəhərin düz mərkəzindəki qərargahında çox əzəmətli görünürdü…

Mənim rolum bundan ibarət idi ki, effektli media quruluşu yarada bilmişdim, informasiya siyasətini və təbliğat işini düz qurmuşdum, ən yaxşı qələmlər qəzetin ətrafında idi və onlar Müsavat Partiyası üçün yazırdılar. Lakin prosesdə əsas sima İsa Qəmbər idi. O, Elçibəy iqtidarının çöküşü günlərində böyük cəsarət nümunəsi göstərdi və yüksək reytinq yığdı… Bütün ölkə və AXC elektoratı da bunu fərq etdi, İsa Qəmbərə yüksək etibar yarandı. Bunun və İsa Qəmbərin yüksək siyasi qabiliyyətinin sayəsində yeni yaranan Müsavat Partiyası ətrafında bir təmərküzləşmə başladı.

İsa Qəmbər çox böyük siyasətçidir. AXC liderləri içərisində tolerantlığı və intellekti ilə fərqlənən liderlərdən idi. Ətrafına özünəvurğun siyasi ulduzları topladı, daha sonra intellektual elitanın görkəmli nümayəndələri partiyaya gəldi, onları rəhbərlikdə yerləşdirdi, radikallarla intellektualların, millətçilərlə liberalların, ateistlərlə dindarların bir arada və bir partiyada uğurlu fəaliyyət modelini qurdu. Bunu İsa Qəmbərdən başqa hələ heç kim edə biləməyib və nə zamansa yenidən belə bir modelin ola biləcəyinə də az ehtimal verirəm. İçindəki o zamankı dürüstlüyü siyasətə gətirdi, dostlarına yalan danışmadı, mübahisələrdə, davalarda tərəf tutmadı…

Ümumiyyətlə, biz İsa bəyi Müsavata dəvət edəndə və ondan da sonra (2003-cü ilə qədər) o, siyasi performansının ən pik həddində idi. Genəlləmə etsək, 2014-cü ilə qədər mən, İsa Qəmbərin başqanlığından razı olmuşam. Ancaq o, 2014-cü ildə öz gedişi ilə partiyanın darmadağın olmasına səbəb oldu. Öz yerinə də elə yanlış seçim etdi ki, nəticədə neçə illər ərzində yığdığı komandası darmadağın edildi, milli azadlıq hərəkatının əfsanə isimləri partiyadan qovuldu, onlara “satqın” damğası vuruldu, vitrin sıfırlandı… 2014-cü ildən sonra Müsavatın başına gələnləri ancaq 1920-ci ildəki məlum işğal olayı ilə müqayisə etmək olar. Özü də mən və digər dostlar bunları proqnozlaşdırmış, yazmış və demişdik… Biz İsa Qəmbərə getmə deyə yalvarırdıq. Partiya dağılacaq, ona illərimizi vermişik, deyirdik. Xüsusilə, indi başqan olan adama partiyanı vermə…

– Niyə? Arif Hacılı yaxşı başqan ola bilməzdi ki?

– Onun potensialına və qabiliyyətinə yaxşı bələdəm. Onunla ən yaxın adamları belə yol gedə bilməzlər. Arif lider deyil, funksionerdi, güclü adamları sevmir, mübahisə və müzakirələri xoşlamır, tabeçiliyi sevir, monoloqu xoşlayır… Onunla 6 ay 17 gün bir kamerada qalmışıq. Çətində, rahatda hansı reaksiyalar verdiyini, kapasitesini, qəlbinin tutumunu hər gün müşahidə etmək imkanım olub. Tualeti də içində olan, yeddi kvadrat metrlik bir kamera təsəvvür edin, 6 ay 17 gün 24 saat bərabər olan insanlar orada – Pənah Hüseyn, Arif Hacılı və mən… Yeddi kvadratlıq kamerada maskalanmaq olmur, artistlik mümkün deyil, olsa da bir yerə qədər; hər kəsin mahiyyəti çıxır içindən. Hər kəsin dəyanəti, gücü, imkanları… Yəni adama ən doğmalarından da çox bələd idim, belə birisini Müsavata gətirmək onu batırmaq demək idi. Təəssüf ki, belə də oldu…

– Hiss olunur ki, İsa Qəmbəri hələ də sevirsiniz…

– İsa Qəmbər mənim yeganə siyasi liderim olub. 16 il qəzetimizin təsisçisi kimi, 23 il də başqanımız olaraq, bərabərliyimiz var. Mən bu illəri və bu zəhməti sevirəm.

– Narazılıqlarınız nədir? Partiya başqanlığından getməsindən başqa da iradlarınız varmı?

– Ondan ayrıldığım gündən bəri, bir dəfə olmayıb ki, İsa bəyin adını mənfi hallandırım, onu incidəcək bir söz deyim. Obyektivlik naminə, danışığımdakı axın naminə bəzən məcbur olub adını çəkirəm. Ortaq çox sirlərimiz var. Bilirsiniz, bəzi sirlər var ki, müəyyən dəyərlərə görə aça bilmirəm. Elçibəy demişkən, bunlar zamana bağlı sirlərdir, amma zaman imkan verəcəkmi bizə, onu da bilmirəm. Sizə bir söz deyim və bunu ilk dəfə sizə açıqlayıram – Müsavat Partiyasında olduğum müddətdə hansı prosesdə olmuşamsa, heç zaman separat, gizli, öz maraqlarım üçün heç bir addım atmamışam. Buraya iqtidarla təmaslar da aiddir! Sanksiya almışam, ondan sonra hərəkət etmişəm. Hər hansı bir təmasım, dialoq və təkliflərim partiyanın və müxalifətin ən yüksək instansiyası tərəfindən sanksiyalaşdırılıb. Bunu çox kiçik dairədə etmişik və iştirakçılar da sağdı. Lakin təəssüf edirəm ki, bunu etiraf etmədilər, arxamda dayanmadılar. Məni xərcləməyə qalxdılar. İnanın ki, bu prosesdə bir başqası olsaydı, yəqin ki, xərclənərdi. Mən dözdüm, dayandım, bir dəfə də demədim ki, əziz “Ağsaçlılar”, axı məni siz görəvləndirmişdiniz?

– “Görəv” dediyiniz nə idi?

– Azərbaycandakı siyasi mühiti sağlamlaşdırmaq, Müsavatın strateji maraqlarını təmin etmək üçün bir layihəni mənə tapşırdılar, alınmadı, ya da onlar istəyən kimi olmadı. Sonunda da məni tək buraxdılar. Həm iqtidarın, həm də məsələlərin mahiyyətini bilməyən elektoratın qarşısında.

– Hiss olunur ki, bu barədə axıra kimi danışmaq istəmirsiz. Ona görə də hökumətə qayıdaq. Müxalifət hər nədir, nə deyildir, etiraf edirəm ki, doğrudan da pis gündədir, hətta yoxdur. Bəs necə olur ki, bu səviyyədə bacarıqsız, səriştəsiz hökumət hələ də iş başındadır? Tənqidi sıxışdırır, ölkə xaricinə çıxarır dediniz. Bunlar artıq diaqnoz deyilmi? Özləri nə gündə olduqlarını başa düşürmü heç olmasa?

– Məncə başa düşürlər. Hakimiyyət mənsubları, tərəfdarları, düşərgəyə yaxın olan media rəhbərləri ilə söhbətlərimiz əsnasında görürəm ki, onların da əksəriyyəti fikirlərimi bölüşür. Tərəfimdən dəfələrlə təklif eləmişəm ki, Heydər Əliyev modelinə geri qayıdaq. Görürəm ki, onlarda da o zamankı media modelinə yüksək nostalji var və bunu istəyirlər. Bilirsiz, efir və xəbər məkanı da Vətən kimidir. Sərhədləri, ərazisi var və onları qorumaq lazımdır. Bu gün isə, efirimiz tam işğal altındadır. Xaricdə oturmuş youtuber-lərin, türk tv-lərindəki dizilərin, Rusiya telekanallarının işğalı altındadır.

Yəni Azərbaycan vətəndaşları axşamı gözləyir ki, küçə söyüşləri ilə çıxış edən xaricdəki blogerlərə qulaq assın. Xanımlarımız türk seriallarına, rusdillilərimiz rus seriallarına və proqramlarına baxırlar. Bütün fəal kəsim bunu edir, gizlətməyə ehtiyac yoxdur. Hətta hökumət mənsubları də bir-birlərinə whatsapp-la linklər yollayırlar ki, «bunu görmüsən?»

Maraqlı bir dövrə şahidlik edirik. Televizorları əvəzləyən paralel ekran – mobil telefonlar artıq həyatımızın əsas amilidir. Hər şeyi oradan alır, oradan ötürürük. Azərbaycan iqtidarı bu dəyişimi yaxalaya, ona uyğunlaşa bilmədi. Milyonlarla xərc çəkdikləri televiziyalar, layihələr boşuna gedir. Yerli seyriçini Bakı televiziyalarına bağlamaq üçün şou proqramlardan o tərəfə gedə bilmirlər. Bizim Azərbaycana da, iqtidara da ürəyimiz yanır və şəxsən mən istəyirəm ki, bu mərhələdə İlham Əliyev güclü olsun, Azərbaycanda kataklizm yaratmaq istəyənlər buna nail olmasınlar. Çünki bu bir faktdır ki, hazırda ölkədə stabilliyin təminatı və bölgənin əsas siyasi aktyoru İlham Əliyev və onun iqtidarıdır. Lakin mövcud informasiya siyasəti ilə Prezidenti və Azərbaycanı qoruya bilmirlər. Çoxlu açıq nöqtələr buraxılıb. Və oradan da ancaq Prezidenti, onun ailəsini vururlar. Bizə də imkan verilmir ki, güclənək, reytinq yığaq, daxili auditoriyanın diqqətini bundan əvvəlki illərdə olduğu kimi, özümüzə yönləndirək, tənqidi azərbaycanlılaşdıraq və konstruktivləşdirək…

– Hökumət bu söyüşlərə bu qədər baş qoşmasaydı, onlar yenə də təsirli olardımı? Biz burda əlli dənə ağıllı məqalə yazsaq, video çəksək hökumətdən bir nəfər də reaksiya verməz. Ana-bacı söyüşlərinə isə tez cavab verirlər. Söyüşlər başlayınca sanki çaşıb qaldılar, vahid strategiya müəyyən edə bilmədilər. Hazır deyildilər elə bil…

– Bu, çox təhlükəli prosesdir, ona görə də müəyyən qədər baş qoşmağa dəyər. Söyüş söyənlər gəlib burda nəsə eləyəcəklər deyə təhlükəli deyil. Lakin, onlar söydükcə, bu hakimiyyəti qanı və canı ilə müdafiə edən elektorat görür ki, büt kimi baxdığı, sevdiyi, qorxduğu adamları, hökuməti təhqir edirlər və bunun heç bir cəzası yoxdur. O cümlədən də opponentlər, iqtidarı sevməyənlər bunu görür… Bəsit bir söyüş məsələsi deyil, Azərbaycanın zirehlərinin dəlinməsi, oradan gələcəyimizi partladacaq bombaların yerləşdirilməsi kimi bir şeydir… Hər yerə və hər kəsə sirayət edir.

Halbuki, bu prosesin qarşısını qısa zamanda almaq çox asandır. Ölkədə ictimai-siyasi məhdudlaşdırmalar, mətbuatdakı görünməz yasaqlar aradan qaldırılmalıdır. Tənqid, özünü senzurasız ifadə efirə qayıtmalıdır. Parlament seçkiləri keçirilib, bayaq da dediyim kimi, küçə rıçaqlarını özündə daşıyan liderlər Milli Məclisin binasına toplanmalıdır. İqtidarın özündə çox güclü polemistlər var.

İlham Əliyevin tərəfindən çıxış etmək, onun mövqelərini və siyasətini arqumentləşdirmək heç də çətin deyil. Bunu efirdə də, parlamentdə də edə biləcək çoxlu ziyalılar var və iqtidarın kadr potensialı ölkədə ən güclü potensialdır.

Yetər ki, o potensial hərəkətə gətirilsin. Bu gün sosial şəbəkələr dünyadakı bütün iqtidarların ən ciddi müxalifətidir. Bu gücün qarşısını almaq, kontrol etmək mümkün deyil. Axı sosial şəbəkə potensialı niyə ölkədən kənara çıxmalıdır? Olmazmı bizim bacarıqsız, aşağı göstəricilərə malik, lakin müəyyən oyun qaydalarına riayət edən müxalifəti gücləndirəsən? Sosial şəbəkələr, tənqid kimi strateji məsələlər ölkə içində qalsın?..

– Sizinlə ünsiyyətimiz olmayıb, yaxşı tanış deyilik, amma bayaqdan qulaq asıram, çox açıqsözlü insan təsiri bağışlayırsınız. Amma sizi yenə də sevmirlər ki, sevmirlər. Mən də zamanında sevməmişəm, belə deyək, kütləvi psixoza qapıldığım illərdə. Sırf öz dediyiniz kimi, malik olduğunuz güclü obrazdır buna səbəb?

– Əsas sevmək deyil, haqqımda çoxlu danışmaqdır. Onu da edirlər və edirsiz… Hazırkı missiyam üçün bu mənə yetərlidir. Mənə qarşı ölkənin əsas müxalif liderləri əllərindəki bütün gücləri ilə qaralama kampaniyası apardı, həm də illərlə. Onlar məni özlərinə rəqib görürdülər, bir rəqibi gələcək kateqoriyasındakı bir rəqibi bitirmək üçün gizli koalisiya da yaratmışdılar. Mən bu faktı bilirəm. Arif Hacılı və Əli Kərimli Landmark-ın barında belə bir ortaqlıq qurmuşdular və həm AXC-nin, həm də Müsavatın internet resurslarındakı gücünü mənə qarşı birləşdirməyə anlaşmışdılar. Həm də bu, o zamanlar idi ki, Arif Hacılı ilə insani münasibətlərim, dialoqum qalırdı. Bunu onun özünə də dedim. Dedi, nə danışırsan, Əli səni pislədi, belə bir təklif etdi, ağzından vurdum, dedim, mən belə bir şeyə getmərəm. Amma getdi. Arif Hacılı bilməli idi ki, mən Müsavata rəhbərlik edənlərdən biri olmuşam, orada hələ də məni qəbul edənlər, dostlarım var. Günü bu gün də Müsavatın ən qapalı qruplarından “skrin”lər ala bilirəm. Nəysə, bu, müxalifətin maraqları…

Daha bir cinah da var – sistematik olaraq Xədicə İsmayıl və onun ətrafındakı fəallar da mənə hücum edirdilər. Xədicə İsmayıl 90-cı illərdə Prezident Aparatından tapşırıq alıb, mənim əleyhimə yazı yazan dəstənin ən fəal üzvlərindən idi. O zamandan başlanan proses davam edir. Mənim harada olmağım ona fərq etmir. İmkan düşən kimi, vurur… Əli Kərimlinin düşərgəsindən danışmağa isə ehtiyac yoxdur. Trol ordusu yaratmaq və saxlamağı hökumət Əli Kərimlidən öyrənib. Bu işin atası Azərbaycanda Kərimlidir.

– Bu qədər trollu hardan, necə tapır?

– Hər bir Cəbhəçinin 20-30 saxta profili var. Onun özünün mənə məlum olan, 11 saxta profili vardır. Onlardan da 5-i qadın adı ilə aparılır. Yəni, bəzən Əli Kərimli qadın niki ilə fb-ə girir və oradan rəqiblərinə qarğış, nifrin və s. yağdırır. Bugünlərdə də Gültəkin Hacıbəyli “kişi” çıxdı. Onun da saxta Türkel Oğuz profili tam təsadüfən, Şahin Cəfərli ilə polemikada ifşa olunmuşdu. Bax, məni sevməyən, belələridir…

Əli Kərimli ilə yaxın olduğumuz zamandan bilirəm ki, bu işdə çox peşəkarlaşıb. 2010-13-cü illərdə, facebook-da hər kəsdən tez təşkilatlanmışdı. İsrarla deyirdi ki, orda təşkilatlanmaq lazımdır. Tunisdən, Misirdən, ərəb baharından yaman ilhamlanmışdı.

Bu üzdən sosial şəbəkələrdə yeni imkanlar görürdü. Hazırda da ən güclü troll ordusu Azərbaycanda onundur. Yəni hökumət qüsura baxmasın, Kərimliyə çata bilməz.

– Yəni sizi sevməyənlər sırf keçmiş partiyadaşlardır? Qalan hər kəs sevir və təqdir edir?

– Yox, əlbəttə ki, başqa motivlərlə də nifrət edənlər var. Məsələn, millətçi xəttimə görə, məni etnik ayrımçı hesab edirlər…

– Axı bu, yalan deyil. Siz doğrudan da ifrat mühafizəkar, türkçü-turançı görünürsünüz…

– Bəli, elədir, mən türk milliyyətçisiyəm. Bunun kimə nə ziyanı var? Amma bu gün, bizim bəzi keçmiş soydaşlarımız Rusiya və Avropada etnik separatizmi qızışdırırlar. Qəribədir ki, onların Avropada Əli Kərimli tərəfdarları ilə açıq əməkdaşlığı da var. Məni heyrətləndirən də budur. Bir adam hər kəsləmi təmasa girə bilər? Göründüyü kimi, bəli. Talış separatizmi xəttində olub Ermənistan və Rusiya xüsusi xidmətlərilə açıq əməkdaşlıq edən şəxslər, Əli Kərimlinin media resurslarında daimi və əziz qonaqlardır. Ordan məni və başqalarını təhqir edirlər. Bunlara siyasi pasportu da Kərimli verir. Buna çox təəssüf edirəm.

– Sizcə Əli Kərimli nə istəyir? Sadəcə hakimiyyətə gəlmək uğrunamı edilir bunlar?

– İnad mərhələsindədir Kərimli. Həm geriyə yolu yoxdur, həm də oturmağa təzə qucaq. Siyasi mənada əlbəttə ki, kimsə ona qucağını açmır artıq. Biz onunla 90-lardan bu yana dəfələrlə dalaşıb-barışmışıq. Əvvəl mən onu ittiham edirdim ki, satılmısan, hökumətə işləyirsən. Sonra doğrudan da, getdi deputat oldu. Fərhad Əliyevin ofisindən ona maliyyə axırdı, hökumətin də nəzərində islahatçı xəttin vacib bir elementi kimi qiymətləndirilirdi. Maraqlı hadisələrlə zəngin dövr idi. Məsələn, Kərimli deputat olduğu illərdə, biz onun haqqında nəsə yazan kimi, bizi prokurorluğa verirdi. Bir gün hətta məni və Azər Ayxanı küçədə tutub gətirdilər prokurorluğa. Deputat şikayəti əsasında.

Tahir Kazımov vardı o zamanlar, Bakının prokuroru. Deyirdi «əlimdən bir şey gəlmir, adam deputatdır, şikayət eləyib, sizi tutmalıyam. Eldar Həsənov da tapşırıb ki, sizi dindirim». O vaxt türməyə düşməməyimiz möcüzə olmuşdu.

Dediyim kimi, dəfələrlə dalaşıb-barışmışıq. Sonuncu dəfə bizi Qənimət Zahid, öz evində barışdırmışdı. Orda uzun söhbətimiz oldu və mən Azər Ayxanın bir cümləsini orda onun üzünə təkrarladım ki, «Allah üzümüzə baxıb, Heydər Əliyevin oğlu İlham Əliyevdir, sən Əli Kərimli yox…»

– Ağır sözdür. Əlbəyaxa oldunuz?

– Yox, əlbəttə. Amma çox pis oldu. Dedim, əgər sən prezident olsaydın, nəslimizi kəsərdin. Çox incidi, sarsıntı keçirdi. O da bilir, başa düşür ki, belədir, inkar etmək mənasızdır.

Xarakteri, quruluşu belədir, adam despotdur və qan arzusundadır, qan görmək istəyir. Özünü tez müdafiəyə keçdi ki, «mən əslində demokratam, insansevərəm»-filan.

Yenə də barışdıq və bunun nəticəsində, 2011-ci ildə İctimai Palatanın rəhbərliyinə seçilməyimə dəstək verdi.

– Doğrudanmı bu qədər pis adamdır? Çevrəmdə mənim kimi snob olan və olmayan hər kəsin ondan zəhləsinin getməsi normal haldırmı? Belə bir şey necə ola bilər? Onu sevənlərə baxanda isə, görürsən ki, müəyyən antropoloji quruluşa malik, əyri-üyrü, intellektdən yoxsun, eybəcər adamlardır. Bir nəfər simpatik sima, vücud, beyin yoxdur ətrafında. Hərdən düşünürəm ki, adam xarabalıqlar padşahıdır…

– Amma özü gerizəkalı-filan deyil, xəbəriniz olsun. Güclü adamdır, güclü liderdir, böyük təşkilatçıdır, dəhşətli intuisiyaya malikdir, yəni bir növ siyasi “heyvan”dır. Öz tərəfdarları üçün can yandıran adamdır, onları ölümünə qorumağa, müdafiə etməyə hazırdır. Siyasətçidə bunlar üstün keyfiyyətlərdir. Məsələn, Müsavatda belə bir ənənə heç vaxt olmayıb. Bircə dəfə olub ki, üstümə gəliblər, başqan da məni qoruyub. Qərəz, bu göstəricilərinə görə, həmçinin İsa Qəmbərin kənarlaşması səbəbilə, bu gün hakimiyyətə əsas alternativ Əli Kərimlidir.

Sizə bir əhvalat da danışım. Barışandan sonra ikinci görüşümüz restoranda baş tutdu. Mənə orda pıçıltı ilə dedi ki, «məni filankəslərlə görüşdür». Dedim «deyəsən qəzetlərdə yazılanlara inanırsan. Mənim onlarla heç bir əlaqəm yoxdur». Necə heyrətləndiyimi, bozardığımı gördü. Onda mənə çatdı ki, mənimlə barışmaqda məqsədi həmin adamlara çıxış əldə etmək imiş. Yenidən sistemdaxili müxalifətə çevrilmək, hökumətlə anlaşmaq istəyir.

– Kimdir o adamlar?

– Ramil Usubov və Ramiz Mehdiyevi deyirdi. O zaman bəzi qəzetlər iddia edirdilər ki, mənim onlarla sıx əlaqəm var. Mən də dedim ki, qəzetlərdə yazılanlar yalandır. Özü də gördü ki, çox pis oldum. Tez söhbəti fırlatdı və dedi ki, sən məni düz başa düşmədin. Məni onlarla görüşdür, onları öz tərəfimizə çəkim. Məndə bir sıra arqumentlər var, onları sadalasam, razılaşacaqlar…

– Nə absurd söhbətdir. O hansı arqumentlərdir ki, Ramil Usubov və Ramiz Mehdiyevi hökumətdən, İlham Əliyevdən ayırıb onları Əli Kərimlinin yanına çəkə bilər?

– Bilmirəm, o zaman nələrsə dedi, indi dəqiq ifadə edə bilmərəm. Amma söylədikləri gerçək düşüncəsi deyildi… Bu günə qayıtsaq, bu gün Əli Kərimlinin hakimiyyət orqanları ilə heç bir əməkdaşlığı yoxdur. Belə görünür. Bəlkə hansısa bir cinahın var, ya da keçmişdən kimlərsə var ki, onlardan dəstək alır. Amma onlar da hakimiyyətin qorunması adına yox, başqa niyyətlərlə onunla yaxınlıq edirlər.

– Belə çıxır ki, əvvəl Əli Kərimlini tənqid etdiyiniz şeylərə görə, bu gün özünüz tənqid olunursunuz. İlham Əliyevdən medal almaq məsələsini deyirəm…

– Medal yox, əməkdar jurnalist adını almışam. Buna obyektiv baxsaq, o ad əlbəttə ki, mənim haqqım idi. Subyektiv baxanda isə, bu İlham Əliyevin jesti və fədakarlığı idi. O düşərgədə Rauf Arifoğluna, hakimiyyəti amansız, bəzən haqsız tənqid etmiş; hakimiyyətin yıxılması, getməsi, əvəzlənməsi üçün əlindən gələni etmiş bir adama qarşı belə bir jest, birmənalı qarşılanmadı əlbəttə. Ona görə böyük fədakarlıqdır deyirəm. İçəridəki prosesi sıravi müxalifətçilərin bilməsi mümkün deyil axı, ona görə ağızlarına gələni danışa bilirlər. Siz, ordakı prosesləri təsəvvür edə bilməzsiniz. Mən isə bilirəm. Onun alt qatında hansı fədakarlıq yatır, bilirəm. Ona görə də, təklif gələndə imtina etmədim çünki bu, onun jesti, addımı idi. İsa Qəmbər bu prosesi düzgün ifadə eləmişdi – “şəffaf proses gedir, Rauf Arifoğlu İlham Əliyevlə barışdı”, yaxud tərsinə, İlham Əliyev Rauf Arifoğlu ilə barışdı.

– İlham Əliyevlə dostlaşdınız? Whatsapp-dan ona səs atmaq olur?

– Yox, elə yaxınlığımız yoxdur, amma olsa, sevinərəm. Amma onun köməkçiləri, bəzi nazirlərlə əməkdaşlıq atmosferində çalışırıq. Sağ olsunlar, bəziləri bir zəng qədər yaxın olduğum adamlardır. Dərhal, bir neçə saniyəyə rabitə qurmaq imkanlarım var. Həm də ki, mən tək deyiləm, açılım prosesində xeyli media nümayəndəsinə doğru addımlar atıldı.

– Belə görünür ki, bu açılım bizə gəlib çatmayıb. Avropadayıq və burada müəyyən işlər görürük, özünüz də görürsünüz necə platforma yaradılıb. Ona görə də, Avropa ilə əlaqəli qurumlar və şəxslərlə vaxtaşırı danışmaq, münasibət öyrənmək, bəlkə əməkdaşlıq etmək zərurəti yaranır, amma hamısı bizdən qaçır. Qorxurlar. Tək təsəllim odur ki, AzLogos-un nə demək olduğunu anlayacaq beyinə sahib deyillər.

– Kimlərdən söhbət gedir?

– Məsələn, Səməd Seyidov. Strasburqda danışa, münasibət soruşa biləcəyimiz 2-3 adamdan biri deyilmi? Ya da Diaspora Komitəsindən Fuad Muradov. Uzatmağa ehtiyac yoxdur, AzLogos adı gələndə hökumət mənsublarını elə bil tok vurur. Belə baxıram bizim hökumət elə söyüşçülərin tayıdır. Bir-birlərini yaxşı başa düşürlər.

– Açılım bütün sahələri əhatə etməli, paralel olaraq kadr islahatları da getməlidir. Düşünmürəm ki, sizinlə, AzLogos-la bağlıdır Səməd Seyidovun davranışı. Ümumiyyətlə ehtiyatlı adamdır. Özü də, vəziyyəti yaxşı deyil, iqtidarın yanında reytinqi çox aşağıdır. İdarə etdiyi təsərrüfatda da problemləri var. Bizə də münasibəti eyni cürdür, efirimizə çıxmır. O gün bir yerdə AzTV-yə çıxmışdıq. Orda mənə söz verdi ki, gələcək “Yeni Müsavat”a, amma gəlmədi.

Fuad Muradova gəldikdə isə, çox yaxşı oğlandır, yaxşı da millət vəkili idi, təmiz kadrdır, amma o da öz yerində deyil. Onun nə əlaqəsi var diaspora ilə? Zorla gətirib orda oturtmaqla deyil axı. Diaspora nədir, nə etmək lazımdır bilmir bu adam. Nazim İbrahimovdan da betər bir situasiya yaranıb orda. Qısası, tənqid olunası məqamlar çoxdur. Ümid verən odur ki, bəlkə dəyişəcək, düzələcək. Siqnallar alırıq ki, bu istiqamətdə irəliləyiş olmalıdır.

İslahatlar, açılım kadr islahatlarına bağlıdır. Tək bir şəxs nə qədər islahat istəsə də, kadrlar olmadan arzusunu reallaşdıra bilməyəcək.

– Bəs bu qədər yeni kadrı hardan tapsınlar?

– Elə YAP-ın ikinci eşalonunda nə qədər adam var, xaricdə oxuyanlar yüzlərlədir. Baxın, deyirsiniz ki, AzLogos-un Bakıdakı əməkdaşlarını iqnor edirlər, cavab vermirlər, mən isə deyirəm ki, nəinki AzLogos-un Azərbaycan nümayəndələrini, xaricdəki soydaşlarımızın hamısını qucaqlamaq lazımdır. İqtidar mədəni olmalı və peşəkarlıq nümunəsi ortaya qoymalıdır.

Ölkənin ən cəsarətli, təcrübəli, qabiliyyətli, ağıllı adamlarının bir çoxu bu gün mühacirətdədir. Onları niyə itirməliyik? Onlar üçün ölkəni açmaq, toplaşmaq, görüşmək lazımdır. Kim haçansa nədənsə küsüb, bəzən çox xırda güzəştlərlə onlarla barışmaq mümkündür. Bu gün, bu gündür. Gəlin birlikdə ölkə yararına çalışaq. Hətta ən radikal olanların belə bir yolu var ki, ölkəyə düşmən kəsilməsinlər.

Hər zaman bunu təbliğ etmişəm. Mühacirət cəsarətdir, çox böyük cəsarətdir, hər adamın işi deyil. Artıq orda ikinci, hətta üçüncü nəsil də başlayıb yetişməyə. Hər zaman deyirəm ki, Avropa vətəndaşı olacaq insanları daimi düşmənə çevirmək olmaz. O ailələrin uşaqları, sabah o ölkələrdə vəzifəyə gələcək. Millət vəkili olacaq, bələdiyyə sədri ya üzvü olacaq. Artıq başlayıb bu karyera yüksəlişləri Avropa və başqa dövlətlərdə. İkinci nəsil azərbaycanlılar beş-on il sonra çox böyük qüvvəyə çevriləcəklər. Bir də Avropada öz təşkilatlarını qursalar tamamdır. Orda söz sahibi olacaqlar. Güney Azərbaycanlı, Türkiyəli qardaşlarımız artıq görün haralardadır. Sabah bizimkilər üçün də bu günlərdən var. Amma bir sıra Güney Azərbaycanlı və Türkiyəli müxalif mühacirlərdən fərqli olaraq, yaxşı olardı ki, bizimkilər ölkələrinə bağlı olsunlar, iqtidar-müxalifət zəminli ixtilaflar vətəndaşları vətəndən soyutmasın.

Bütün vektorlar üzrə siyasət yenilənməlidir. Başqa yolu yoxdur.

– Avropa demişkən. Xaricdən maliyyələşən adamlar maliyyə kanalları bağlanınca pis vəziyyətə düşdülər, maskaları yırtıldı. Qurunun oduna yaş da yansa da, hesab edirəm ki, İlham Əliyevin bu addımı təqdirəlayiqdir. Bəs necə oldu ki, siz heç vaxt xaricdən maliyyələşmədiniz? Özünüzü necə qorudunuz? Yoxsa fondlar, səfirliklər sizi sevmirdi, sizdən çəkinirdilər?

– Bu qədər də kəskin, dramatik deyil vəziyyət. Soros fondundan maliyyə də almışam, gözəl işlər də görmüşəm. Ancaq bir mərhələyə, bir yerə qədər. Bizim çox gözəl layihələrimiz olub və biz bundan heç zaman biznes niyyətinə istifadə etməmişik. Vaxtı vaxtında hesabat vermişik, şəffaf işləmişik, hər şey çox açıqda, çox üzdə olub. Bəlkə ona görə elə bir obraz yaranıb ki, xaricilərlə heç işləməmişik. Mən özümü dünyadan təcrid etməmişəm axı. Sadəcə əməkdaşlığın da, işin də bir həddi olmalıdır.

– Sirr deyilsə nə layihələri idi bunlar? Mənə maraqlıdır sadəcə, Rauf Arifoğlu Soros-dan nə üçün pul ala bilər?

– Səhv etmirəmsə, 2000-ci ildə Konsorsium yaratdıq. Qəzet kağızı qıtlığı yaranmışdı, hökumət də qəsdən əngəl olurdu, kağız gətirmirdi ki, qəzetlərin belini qırsın. O zaman biz Macarıstana, Soros-un ofisinə yazdıq və «1000 ton qəzet kağızı» adlı cəsur bir layihə həyata keçirdik, qəzet bazarında vəziyyəti düzəltdik.

– Konsorsiumda kimlər vardı?

– Rəhmətlik Rauf Talışinski vardı Ayna-Zerkalo qəzetindən, Azadlıq qəzeti, Yeni Müsavat, Hürriyyət qəzeti kimi media quruluşları. Yəni hamımız Soros fondu ilə bu kağız məsələsini həll etmişik. Sonra bölgələrdə oxu evləri də açmışıq. Ondan sonra isə müraciət etmək ehtiyacı hiss etməmişəm. Ən sərt müxalifətçilik dövründə belə, yaxşı yaşamaq imkanımız olub, qəzet satışından çox yaxşı pul qazanmışıq. Ehtiyac olmayıb fondlara getməyə.

ABŞ səfirliyi ilə də yaxşı münasibətlərimiz vardı. Məsələn, bir səfir vardı, Ross Vilson (Ross Wilson) adında, sonra Türkiyəyə səfir getdi. Əli Kərimli və İsa Qəmbərə sözü olanda, məndən çatdırmağı xahiş edirdi. Nəyə görəsə bu yolu seçmişdi. Sonra, ABŞ səfirliyində Conatan Henik vardı, mətbuat katibi. Türkcə bilən yəhudi idi. Onunla da dost idik. Almaniyanın, Fransanın, İtaliyanın səfirləri ilə xoş münasibətlərimiz olub. Hətta NATO kurslarından da dinləyici kimi iştirak etmişəm, 1999-cu ildə. Düzdür, orda iştirak edənlər və mövzular haqda danışmaq ixtiyarım yoxdur, qadağa davam edir, amma sözüm odur ki, Qərbdən gizlənmirik, onlara arxa çevirmirik. Lazım olanda danışırıq da, əməkdaşlıq da edirik.

Amma hər şey qədərində gözəldir. Prioritet Azərbaycan və onun maraqları olduqdan sonra, sənin heç bir işin, heç bir addımın ümumi prosesin, amalın ziyanına olmayacaq.

– Vaxt ayırdığınız üçün təşəkkür edirəm.

 

Söhbətləşdi: Ələkbər Əliyev

---

---

“Ərdoğanın BMT Baş Assambleyasının 74-cü sessiyasında çıxışını qürur hissilə dinlədim və dinlədikcə, ölməz şairimiz Hüseyn Cavidin “İblis monoloqu”nu xatırladım”.

Xural.com xəbər verir ki, Ədalət partiyasının sədri, hüquq elmləri doktoru İlyas İsmayılov ovqat.com-a açıqlamasında belə deyib.

Partiya sədrinin fikrincə, eynilə Hüseyn Cavid kimi, Türkiyə prezidenti də dünyada mövcud olan bütün naqislikləri tam çılpaqlığı ilə ortaya qoyub:

“O da güclünün güzsüz üzərində sərhədsiz hakimiyyətini pisləyib, dünyanın qan-qada ilə deyil, ədalət, əxlaq və vicdanla xilas olunacağını diqqətə çatdırıb. Və bütün bunları müasir imperializmin maraqlarının qalası vəzifəsini icra edən ən ali beynəlxalq qurumun kürsüsündən baiskarların tam üzünə söyləyib”.

Türkiyə prezidentinin həmin çıxışının bütün məğzinin bir cümlədə toplandığını bildirən İlyas müəllim sözügedən cümləni də açıqlayıb: ““Dünya 5-dən böyükdür”. Qısa olduğu qədər böyük anlam ifadə edən həmin cümlənin altında  dünyadakı bütün problemlərin və ədalətsizliklərin hamısı toplanıb. Bilirsiniz ki, Ərdoğan bunu deyərkən, BMT TŞ-nın 5 daimi üzvünü nəzərdə tutur. ABŞ, İngiltərə, Fransa, Rusiya və Çindən ibarət olan bu beşlik BMT-nin bütün imperativ qərar və qətnamələrinin qəbul olunmasında müstəsna rol oynayır. Onlar dünyadakı bütün siyasətləri müəyyənləşdirir, istənilən ölkəyə beynəlxalq hərbi müdaxilələri təşkil edir, ağır iqtisadi və siyasi sanksiyalar həyata keçirir, hümanitar yardımların göstərilməsinə qərar verirlər. Dünya dövlətlərinin sərhədlərinin, millətlərin və xalqların taleyinin müəyyənləşdirilməsi yenə bu beşliyin əlindədir. Təsəvvür edin ki, bu beşliyin qərarı BMT-nin Baş Assambleyasının qərarından daha çox keçərlidir. Halbuki, hüquq fəlsəfəsinə görə, tamamilə tərsinə olmalı idi. Çünki Baş Assambleyada bütün dünya dövlətləri təmsil olunur və orada qəbul edilən qərarlar məntiqlə dünya xalqlarının iradəsi deməkdir. Ancaq qəribədir ki, BMT TŞ-nın qərarları imperativ, Baş Assambleyasının qərarları isə tövsiyə xarakteri daşıyır.

Türkiyə prezidenti cənab Ərdoğan məhz buna görə haqlı olaraq BMT-nin yanlış siyasi fəlsəfə üzərində qurulduğunu iddia edir və hər zaman bu barədə düşüncələrini ən yüksək kürsülərdə dilə gətirir. Zaman-zaman səsləndirdiyi fikirlərini indi birbaşa BMT kürsülərində dilə gətirməsi beynəlxalq ictimai rəy yaratmaq cəhdidir ki, Ərdoğanın bu təşəbbüsü həm də Türkiyənin böyük dövlət iddiasının təzahürüdür. Çox sevindiricidir ki, Türkiyə artıq bu iddia ilə ortaya çıxmış gücə çevrilib, 70-80-ci illərin ABŞ-dan, Avropadan asılı dövlət statusunu tamamilə bir kənara atıb”.

Ərdoğanın məlum çıxışında Cənubi Qafqazdan tutmuş Kəşmirə, Afrikaya qədər bütün əzilən dünyanın sözçüsü kimi çıxış etməsini yüksək qiymətləndirən partiya sədri onun xüsusilə İran və İsrail barədə səsləndirdiyi fikirləri böyük təqdirlə qarşılayıb:

“Bilirsiniz ki, müasir qlobal imperializm İslam dünyasını əsasən məzhəb müharibələrilə bölərək zəiflədir və öz hegemoniyalarını bərqərar etməyə çalışırlar. Nəhəng dövlətlərin təşviqi ilə getdikcə alovlanan məzhəb müharibələrinin daha geniş vüsət alması Türkiyə və İranın bu prosesdə qarşı-qarşıya gəlməsindən, yaxud İranın tamamilə təklənməsindən asılıdır. Sevindirici haldır ki, cənab Ərdoğan da bunun fərqindədir və beynəlxalq imperializmin maraqlarına zidd olaraq nəinki İranın üzərinə getmədi, əksinə onu açıq şəkildə dəstəklədi. Bununla da digər sünni dövlətlərə bir nümunə göstərdi. Bu iki dövlətin Suriya məsələsinin həllini müxtəlif platformalarda masaya yatırmağa çalışması da böyük planları pozur və islami vəhdət düşüncələrinin formalaşmasına impuls verir. Ərdoğanın islam ölkələrini də bu birlik və bərabərliyə səsləməsi, bəzi Qərb siyasilərinin seçkilərdə daha artıq səs toplamaq xətrinə qanlı planları dəstəkləmələrini pisləməsi mənə Hüseyn Cavidin “İblisin monoloqu”dakı məşhur sözləri xatırlatdı:

“Mənsiz də əmin ol, sizə rəhbərlik edən var,

Qan püskürən, atəş sovuran kinli krallar,

Şahlar, ulu xaqanlar, o çılğın dərəbəklər.

Altun və qadın düşkünü divanə bəbəklər,

Min hiylə quran tülkü siyasilər, o hər an,

Məzhəb çıxaran, yol ayıran xadimi-ədyan;

Onlarda bütün fitnəvü işlər, zülmü xəyanət,

Onlar duruyorkən, məni təhqirə nə hacət?

İblis nədir? – Cümlə xəyanətlərə bais…

Ya hər kəsə xain olan insan nədir? – İblis!”

 

Xural.com

---

---

Sevil Nuriyeva İsmayılov

snuriyeva@stargazete.com

İstanbul, “Star” qəzeti

 

Avrasiya Birliyi mövzusu uzun zamandır Rusya frekanslı isimler üzerinden devreye girmekte. Rusya kendi içindeki etnik ve dini sorunları, çevresinde oluşturmak istediği yeni halka ile hayal etmekte. Türkiye o nedenle, Rusya için olmazsa olmazdır! Buraya kadar güzel. Lakin Rusya’nın hedeflediği mahiyetin, “Türkiye’nin geleceğindeki yeri ve rolü mümkün mü” sorusu önemlidir.

Mete Han’dan bu tarafa Türklerin Batıya doğru yol belirlemesi, geleneksel ve stratejik bakış açısını göstermekte. Allah’ın kelamını Batı’ya doğru taşıma gayretinin, Müslümanların gayesi ve hedeflerinden olduğunu, tarihimizin her sayfası bize izah etmekte. Bu durumda, Rusya’nın Avrasya motifi ile siyasi gündem oluşturma gayreti neyin nesidir?

Bizi esas yoldan koyacak bu fikriyatın belki taktik alt yapısı veya konjonktürel faydası olabilir. Lakin bu fikrin temeli ile Türklerin hedefleri arasındaki mefkûre farkını göz ardı ederek olayı okuma gayreti, yetersiz sonuç verir!

Ruslar; yeniden büyüme yolunu, içindeki etnik dini kimliklere yeni kaftan biçerek oluşturma gayretinde. Bunu yaparken, herkese kendisi ayar vermek istiyor.

Yeniden Sovyetler Birliği frekansını, yeni siyasi alt yapı ile oluşturma çalışmaları, gözle görülür şekilde açıktır. Rus dilinin eski Sovyet Cumhuriyetlerinde bu kadar geniş yayılması, ancak Sovyet döneminde bu denli mümkün olmuştur. Rusya ortaokuldan itibaren Rusça olimpiyatları ile genişleme ve yayılma peşinde. Bu konuda bir hayli başarılı da gözüküyor!

İran’la ilişkileri çok güzel, lakin orada bile ayar üstüne ayar içerikli siyaset inşası söz konusudur.

Avrasyacılık hikâyeleri ile bizi Batı’ya genişleme hedeflerimizden alıkoyma gayretleri ise, olsa olsa ortak Hristiyan kulübünün işine yarayacak konumda.

Türklerin dünyaya hâkimiyet içeriği ve kapasitesi, hayali bir içerik değildir. Bizim esas gayemiz, Allah’ın kelamının dünyaya hâkim kılma yolundaki gayretimiz değil miydi? İşte oradan ayrılma ve hedef şaşmak zinhar olmaz. Konjonktürel olarak bazı taktik durumlarımız olabilir ve olmalıdır. Hatta komşularımızla hatta ortak paydada birleşme sözsüz ki önemlidir. Lakin unutmamamız gereken durum şudur; Türkiye yeni dünyanın esas aktörü ve eski felsefesi ile yeni dünyanın adalet parametresini oluşturacak tek içerik sahibi ülkedir.

Aleksandr Dugin’i Türkiye’de fazla ciddiye alanlar için ise şunu söyleyeyim. Dugin; Rusya Devleti’nin içinden birilerinin sesidir. Evet, hatta uçuk Rusya hayallerinin de sesli simgesidir. Hatta İstanbul’u kendilerinin sayan Ortodoks frekansının temsilcisidir. Hem de Avrasyacılık ideaları ile bizi esas yoldan alıkoyan fikrin de temsilcisi olduğunu, asla ve asla unutmayalım! Rusya ile ilişkilerin pekişmesi, olağanüstü güzeldir ve gereklidir. Lakin bu Türklerin gayesini unutturacak kadar uzağa yol almamalı. Hatta bizi Batı’ya yönelik yürüyüşümüzü engelleyecek içerik taşımamalıdır.

Rusya kendi içindeki sorunlarla baş etmenin yolunu, genişlemekte görmekte. Yeniden Sovyet halkası lakin başka söylem ve içerikte.

Kafkasya, Orta Asya, Afrika, Balkanlar, Türkistan ve İran, Rusya’nın şimdiki esas oluşturmak istediği halka. Oralarda olup bitenleri iyice okuyalım. Türkiye’yi, İslam âleminin geleceğini ve İslam’la birlikte yeni serüvenini de beraberinde okuyalım. İslam ve Türkiye, muradımız ve gayemiz olmalıdır, vesselam…

 

https://www.star.com.tr/yazar/rusyanin-bolgesel-hedefleri-yazi-1482531/

 

Xural.com

---

---